شرف‌الدین استرابادی
| مفسر و محدث شیعی | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | شرف‌الدین علی حسینی اِسترابادی نجفی |
| تاریخ تولد | قرن ۱۰ قمری |
| زادگاه | اِسترآباد |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | محقق کرکی |
| تألیفات | تأویل الآیات الظاهرة فی فضائل العترة الطاهره • الفوائد الغرویه |
شرف‌الدین علی حسینی اِسترابادی نجفی(م۹۶۵ ق)، معروف به شرف‌الدین استرآبادی ، مفسر و محدث شیعی قرن دهم قمری و از شاگردان محقق کرکی است. هرچند وی در نجف ساکن بود، اما اصل او از اِسترآباد بوده است و شاید همانجا نیز متولد شده باشد. از آثار وی کتاب تاویل الآیات الظاهره(یا الآیات الباهره) فی فضائل العترة الطاهره و همچنین کتاب الفوائد الغرویه، در شرح الجعفریه استادش محقق کرکی می‌باشد.
شخصیت علمی
وی در نجف زندگی می‌کرد و از شاگردان محقق کرکی بود.[۱] مجلسی از وی با تعبیر الفاضل العلامه الزکی یاد کرده است.[۲] و حر عاملی و افندی نیز او را ستوده‌اند.[۳]
تألیفات
شرف‌الدین استرابادی دو کتاب مشهور تألیف نموده است.
تأویل الآیات الظاهره
از تألیفات شرف‌الدین استرابادی، کتاب تأویل الآیات الظاهره فی فضائل العترة الطاهره است، که مشتمل بر احادیثی درباره نزول آیاتی از قرآن کریم ویژه اهل بیت پیامبر(ص) است.[۴]
محتوای این کتاب بر وسعت اطلاعات حدیثی مؤلف آن گواهی دارد، چنانکه در جاهای مختلف این کتاب، بخش عمده تفسیر ابن جحام -که از منابع مهم تفسیری امامیه است- نقل شده است. مؤلف همچنین از دیگر منابع مهم حدیثی امامیه، در جمع و تدوین این کتاب بهره برده است.
این کتاب در دو نوبت، یک بار در قم به کوشش مؤسسه امام مهدی(عج) در ۲ جلد، و بار دیگر به کوشش حسین استاد ولی در ۱۴۰۹ق در قم، به چاپ رسیده است.
خلاصه‌ای از این کتاب، که به جامع (کنز) الفوائد و دافع المعاند یا کنز جامع الفوائد معروف است، به شخصی به نام علم (یا علی) بن سیف بن منصور نجفی حلی منسوب است،[۵] که نسخه‌هایی از آن بر جای مانده است. این کتاب در ۹۳۷ق در مشهد تألیف شده است.[۶] درباره مؤلف کتاب اخیر، میان علمای امامیه تردیدهایی وجود دارد.[۷]
الفوائد الغرویه
کتاب الفوائد الغرویه، تألیف دیگر شرف‌الدین استرابادی است، که شرحی بر کتاب الجعفریه محقق کرکی است.[۸]این کتاب، گویا در محرم الحرام ۹۳۳ و در زمان حیات مؤلف‌ِ متن به رشته تحریر درآمده است.[۹] نسخه‌ای از آن در کتابخانه آستان قدس رضوی ، به شماره ۲۴۹۹ موجود است.[۱۰]
پانویس
- ↑ مجلسی، بحار الانوار، ج ۱۰، ص۱۳؛ افندی، ریاض العلماء، ج۴، صص۶۷-۶۶.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ج۱۰، ص۱۳.
- ↑ حر عاملی، امل الآمل، ج ۲، ص۱۳۱؛افندی، ریاض العلماء، ج۴، صص۶۷ -۶۶.
- ↑ درباره انتسابِ اشتباهِ آن به کراجکی نک: حر عاملی، امل الآمل، ج۲، ص۱۳۱ و اثبات الهداة، ج۱، ص۲۸؛ افندی، ریاض العلماء، ج۴، صص۶۹–۶۸.
- ↑ مجلسی، بحار الانوار، ج ۱، ص۱۳.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، الذریعة، ج۵، صص۶۷ -۶۶ و ج۱۸، صص۱۵۰-۱۴۹.
- ↑ نک: مجلسی، بحار الانوار، ج۱، ص۱۳؛ افندی، ریاض العلماء، ج۳، ص۳۲۴-۳۲۲.
- ↑ نک: افندی، ریاض العلماء، ج۴، ص۶۷؛ آقابزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ص۱۴۵.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، الذریعة، ج ۱۶، ص۴۵.
- ↑ آستان قدس، فهرست، ۴۱۹.
یادداشت
منابع
- آستان قدس، فهرست.
- افندی، عبدالله، ریاض العلماء، به کوشش احمد حسینی، قم، ۱۴۰۱ق.
- آقابزرگ تهرانی، الذریعة.
- آقابزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، قرن ۱۰، به کوشش علینقی منزوی، تهران، ۱۳۶۶ش.
- حر عاملی، محمد، اثبات الهداة، به کوشش ابوطالب تجلیل تبریزی، قم، ۱۳۹۹ق.
- حر عاملی، محمد، امل الآمل، به کوشش احمد حسینی، بغداد، ۱۳۸۵ق.
- مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.