بحث:مرگ

نکات اصلاحی

• آیه اول مدخل لزومی ندارد. درباره آیه صحبت نمی‌کنیم. ذکر آیه فقط در بحث از آیات نیست. به نظرم برای زیبایی صفحه مفید است.
• یک بحث به عنوان چیستی مرگ از نظرگاه‌های مختلف می‌خواهیم

• تأثیر بحث حقیقت مرگ در مباحث فقهی اشاره نشده است. در واقع مباحث فقهی باید متمرکز و کمی مبسوط‌تر بحث شود

• عنوان وظیفه شرعی گویا نیست اصلا

• این که مرگ نقطه آغاز ورود به قیامت است ذکر نشده است

• کلمه عزرائیل یا ملک الموت در مدخل نیست

• عبارت قبض روح در مدخل نیست

• نویسنده رساله ۱۳ مرجع امام خمینی نیست

• جای بحث تجربه‌های نزدیک به مرگ در این مدخل خالی است

• کلمه احتضار یا محتضر در مدخل نیست

• اجل مسمی و اجل معلق ارتباطی با انواع مرگ ندارد./ مرگ به اعتبار زمان به اجل مسمی و معلق تقسیم نشده است. این تعبیر اشتباه است.

• عنوان انواع مرگ غلط است. مرگ نوع ندارد آنچه نوع دارد اسباب ظاهری مرگ است. در عرف چنین تعبیری رایج است و در مدخل هم حیثیت تقسیم و تنوع بیان شده است.
• درباره امکان علم به زمان و مکان مرگ چیزی نیامده است ظاهرا مراد امام خمینی از مرگ ارادی اشاره به همین موضوع است.
• بخش‌هایی با یک سطر قابل دفاع نیست.

• بخش سکرات مرگ باید با تعریف و توضیح سکرات شروع شود.

• بخش‌هایی از متن شبیه منبر و موعظه است مثل یاد مرگ. این‌ها نیازمند تحلیل است. نه نقل ساده روایات با مشورت با دوستان وجودش را مفید دانستیم. ضمن اینکه به نظرم بحث روشن است و نیازمند تحلیل نیست.
• شناسه هم گویایی و نمایندگی از متن ندارد

--  محمد کاظم حقانی فضل (بحث) ‏۲۳ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۶:۵۳ (UTC)

رضائی موسوی (بحث) ‏۲۳ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۱۰ (UTC) @Rezai.mosavi: وقتی گفته می‌شود فلان عبارت در مدخل نیست منظور این نیست که آن را در بخش جستارهای وابسته اضافه کنیم. منظور آن است که فهم مطلب و نیز ارتباط مداخل با هم وابسته به ذکر این عناوین در متن است. این مفاهیم کاملا به بحث مرگ وابسته‌ هستند و جای آن‌ها در جستارهای وابسته نیست. --محمد کاظم حقانی فضل (بحث) ‏۲۶ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۶:۳۵ (UTC)

ارجاع به ترجمه قرآن

در متن آمده است:‌ «در قرآن از مرگ، با الفاظی همچون «موت»،[۹] «قتل»،[۱۰] «هلک»[۱۱] و «وفی» ...» و در بخش مستندات آن به ترجمه آقای فولادوند آدرس داده شده است. در حالی که ایشان در ترجمه خود برای این چهار واژه معادل فارسی آن را به کار برده‌اند مثلا «هلک» را در سوره نساء به «بمیرد» ترجمه کرده است. از این رو باید به خود قرآن آدرس داد نه به ترجمه آن.Alikhani (بحث) ‏۲۳ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۷:۵۰ (UTC)
اگر به قرآن آدرس بدهیم دوستان اعتراض می‌کنند که چرا برداشت خود را از قرآن آوردید؛ لذا به ترجمه آدرس داده شد. ضمن اینکه در مدخل اشاره شد که مرگ همان مردن است. رضائی موسوی (بحث) ‏۲۳ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۱۰ (UTC)

نکاتی چند

@Rezai.mosavi: با سلام و عرض ادب با نکات حاج آقای حقانی و آقای علیخانی کاملا‌ً موافقم، افزون بر آنها نکات دیگری به ذهنم رسید که شایدسودمند باشد:

• در ارجاع به مقالات، مشخصات کتابشناسی مانند تاریخ ذکر نمی‌شود و فقط (فامیلی نویسنده، عنوان مقاله داخل گیومه، ص...) ذکر می‌شود. البته اصلاح شد. ارجاع به ترجمه قرآن به این صورت، صحیح و طبق شیوه نامه هم نیست.
  

در شیوه‌نامه، مطلبی درباره ارجاع به ترجمه قرآن در پانویس نیافتم. در عین حال، تغییرش دادم و شبیه ارجاع به خود قرآن آوردم.

• حدیثی که در جعبه نقل قول آمده عیناً در متن و کنار همان جعبه ذکر شده است و لذا تکرار است و نیازی به آن نیست.

• در خصوص مرگ، بسیاری از فقها به جهت روشن‌بودن تعریف مرگ، به تعریف اصطلاحی‌ آن نپرداخته‌اند، شاید ذکر این نکته در مدخل بد نباشد.

• در متون فقهی، نشانه‌هایی برای مرگ نام برده شده است مانند: فرو رفتگی شقیقه، چروکیدگی پوست صورت، از بین رفتن تنفس و نبض، زرد شدن رنگ پوست بدن و... در مدخل هیچ اشاره‌ای به این موارد نشده است. برای نمونه نگاه کنید به: نجفی، جواهر الکلام، داراحیاء‌التراث العربی، ج۴، ص۲۴و۲۵؛ محسنی، الفقه و مسائل الطبیة، ۱۳۸۴ش، ج۲، ص۱۹۶.
  

بطور کلی با توجه به اینکه این نشانه‌ها عمومیت ندارد و شأن فقیه هم ورود به این‌گونه مصادیق جزیی پزشکی نیست، نیازی به ذکر این موارد نیست. البته تغییراتی در متن دادم.

@Rezai.mosavi: این تحلیل شماست و وظیفه ما در ویکی گزارش است و نه تحقیق و تحلیل دست اول. به هر حال فقها چنین نشانه‌هایی را ذکر کرده‌اند و خودشان هم تصریح کرده‌اند که این نشانه‌ها قطعی نیستند و ما باید آنها را گزارش کنیم. افزون بر این،‌ برخی از فقها همچون آیت الله مؤمن، با اینکه مرگ و حیات را مفهومی عرفی شمرده‌اند، اما ورود و تشخیص فقیه در آنها را معتبر می‌دانند.--رضا باذلی (بحث) ‏۲۴ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۳۸ (UTC)

به نظرم تغییراتی که قبلا در این مورد ایجاد شد کفایت می‌کند.رضائی موسوی (بحث) ‏۲۶ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۴:۴۲ (UTC)

• ‌ جا داشت به این سخن امام حسین(ع) «فَمَا الْمَوْتُ إِلَّا قَنْطَرَةٌ» که به پل بودن مرگ اشاره دارد، هم ذکر می‌شد. با تشکر

--رضا باذلی (بحث) ‏۲۳ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۵۲ (UTC)

@Bazeli: علیکم السلام، از عنایت شما متشکرم. رضائی موسوی (بحث) ‏۲۳ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۷:۰۳ (UTC)

نقطه ویرگول

سلام

• نقطه ویرگول‌ها در بخش‌هایی از متن، نیازمند اصلاح است. به طور مثال این موارد: حضرت مرگ، مرگ کامل، خواب ناقص ⇐ حضرتِ مرگ، مرگِ کامل و خوابِ ناقص تلفظ می‌شود.

• برخی الفاظ لینک نشده است: صدقه، زنا ...

• ترتیب الفبایی در بخش منابع رعایت نشده.

--Rezvani (بحث) ‏۲۴ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۷:۱۲ (UTC)
@Rezvani: متشکرم. معمولا در اینگونه موارد جزیی، خود دوستان زحمت اصلاحش را می‌کشند. رضائی موسوی (بحث) ‏۲۴ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۲۳ (UTC)

کتاب‌شناسی مرگ و نکاتی دیگر

@Rezai.mosavi: با سلام مجدد

• در عبارت «قرآن کریم در آیاتی متعدد، مرگ را برای همه مردم ثابت دانسته...» خوب است چند نمونه از این آیات در پانویس یا یادداشت ذکر شود. برخی از دوستان با آوردن اصل آیات و روایات در ویکی مخالف بودند.
• برای تکمیل ترس از مرگ،‌ به این مقاله «مرگ و مرگ‌اندیشی» نگاه کنید. در ادامه ترس از مرگ می‌توان به اشتیاق به مرگ نیز اشاره کرد. حدیث امام علی(ع) « وَ اللَّهِ لَابْنُ أَبِي طَالِبٍ آنَسُ بِالْمَوْتِ مِنَ الطِّفْلِ بِثَدْيِ أُمِّه‏» (نهج البلاغه، صبحی صالح، خطبه ۵.) و « وَ إِنَّ أَحَبَّ مَا أَنَا لَاقٍ إِلَيَّ الْمَوْت‏»‌ (نهج البلاغه، صبحی صالح، خطبه ۱۸۰.)

• این تیتر «میتة السوء و مرگ مفاجات» مناسب ویکی نیست،‌ عبارت فارسی روان و سلیس جایگزین شود. در ذهنم بود که فارسی بیاورم، ولی این دو عبارت، اصطلاحی مشهور شده و اگر قرار باشد مدخلی برای آن نوشته نشود، آوردن آن به این شکل مناسب‌تر است.
• با توجه به درجه اهمیت ب بودن مدخل، جا دارد برخی بخشها کمی مفصل‌تر شود. به بحثهای فلسفی نیز بسیار کم و در حد یکی دو جمله پرداخته شده است با اینکه مقالات متعدد و کتابهایی درباره بحث فلسفی مرگ نگاشته شده است. با توجه به چند بُعدی بودن بحث از مگ و طولانی شدن مدخل، به نظر می‌رسد، همین مقدار از مباحث فلسفی در این باره کافی باشد.
• ‌ این جمله «مرگی که از روی جنایت و ظلم صورت می‌گیرد و مقتول گرچه مظلومانه، ولی نیتی در انتخاب آن نداشته است» اشکال و ابهام دارد مخصوصا این قطعه «مقتول گرچه مظلومانه...»!!

• از عزرائیل یا ملک الموت در مدخل سخنی به میان نیامده است در حالی که براساس آیات، این ملائکه یا ملک مرگ هستند که جان انسان را هنگام مرگ می‌ستانند. ذکر آن در جستارهای وابسته کافی نیست! قبض روح و «توفی» هم صرفاً یک بار در مدخل نام برده شده که به نظر کافی نیست و باید بیشتر به اینها پرداخته شود. به نظرم با توجه به اینکه اینها به هم مربوطند، یک بخش به همین مطالب اختصاص داده شود.

• مدخل، بخش کتاب‌شناسی ندارد. کتابهای متعددی درباره مرگ نوشته شده که ذکرشان در مدخل شایسته است. مانند : مرگ، پایانی برای یک آغاز اثر جابر رضوانی، مرگ نوشته سید مجتبی حسینی، «حقیقت مرگ: تحلیلی از چیستی، چگونگی و علل مرگ از منظر ابن‌سینا و ملاصدرا»‌ اثر حیدر همتی و ....

• ‌ رده‌ها به نظر صحیح و مناسب انتخاب نشده‌اند و جای تأمل دارند! برای نمونه آیا واقعاً مرگ از اصطلاحات باب طهارت است؟؟!! یا خود مرگ و موت، جزو رده‌های احکام اموات است؟؟

با تشکر و سپاس فراوان --رضا باذلی (بحث) ‏۲۴ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۵۹ (UTC)

پیشنهاد

@Rezai.mosavi:

ضمن عرض سلام و تشکر از زحمات نویسنده محترم:

• یادداشت اول مدخل، امر وجودی خودش واضح است و نیازی به تعریف و توضیح آن در یادداشت نیست. تعریفی هم که آمده معلومات جدیدی اضافه نکرده است. منبعی هم که ذکر کرده‌اید یعنی فرهنگ اصطلاحات منطق مرحوم خوانساری، در مقام تعریف اصطلاح امر وجودی نیست. در یادداشت‌های دوم و سوم نیز پیشنهادم این است که ترجمه متن عربی روایات نیز اضافه شود. امر وجودی تعبیری فلسفی است و برای عوام می‌تواند مبهم باشد. تعریف مذکور بیشتر به جهت مثالهای آن ذکر شد و تعریف کاملی از آن در منابع نیافتم.رضائی موسوی (بحث) ‏۲۶ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۸:۳۴ (UTC)
• در بخش تعریف، مرگ صرفاً از نگاهی دینی و فلسفی تعریف شده است. پیشنهاد می‌شود از نگاه علمی نیز بیان شود. از نظر علمی چه زمانی گفته می‌شود شخص مرده است؟

• به جای این جمله «در کتاب‌های فقهی، احکامِ مرتبط با مرگ، در بخش‌هایی مثل طهارت،[۱۳] نماز،[۱۴] وصیت[۱۵] و ارث[۱۶] بیان شده است.» پیشنهاد می‌شود نوشته شود «با مرگ مسلمان احکامی لازم می‌آید و فقها در ابواب فقهی مانند طهارت، نماز، وصیت، ارث و نکاح از این احکام بحث کرده‌اند.» ضرورتی برای این تغییر ندیدم.
• برخی نکات مربوط به شیوه‌نامه رعایت نشده است. از جمله: در پانویس اگر تاریخ کتاب ذکر نشود لازم است اطلاعات دیگری به جای آن درج شود. در یک جا آمده است «مشکینی، مصطلحات الفقه، بی‌تا، ص۵۲۰.» درستش این است: «مشکینی، مصطلاحات الفقه، انتشارات الهادی، ص۵۲۰.»

• عنوان «وظیفه شرعی در نزدیکی مرگ» اصلاً گویا نیست و به نظرم عنوان دیگری نوشته شود بهتر است. و زیربخش‌ها یا عنوان‌های «نسبت به قبل از مرگ خویش»، «قبل از مرگ دیگران» و «نسبت به بعد از مرگ دیگران» همگی حذف شوند و مطالبی که ذیل آنها آمده خودش گویای مطلب است.

باتشکر

‍‍‍‍‍Hamzeh-Ahmadi (بحث) ‏۲۴ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۲۲:۰۲ (UTC)
@H.ahmadi: علیکم السلام، از عنایت جنابعالی متشکرم.رضائی موسوی (بحث) ‏۲۸ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۳۷ (UTC)