بحث:آیه لا اکراه فی الدین
@Bashiri: خدا قوت
- پیشنهاد می‌کنم به جای عنوان دیدگاه مفسران از عنوان تفسیر یا نکات تفسیری استفاده کنید همچنین به جای عنوان دیدگاه متکلمان از عنوان کاربردها یا استفاده‌های کلامی استفاده شود در واقع آنچه که در ذیل دیدگاه متکلمان آمده استفاده‌های کلامی است که از آیه به دست می‌آید نه دیدگاه متکلمان.
- به نظر من بخش کاربرد فقهی به صورت مستقل بحث شود نه ذیل عنوان دیدگاه مفسران
- درباره شان نزول آیه نظرات مختلفی است این اختلاف هم باید گزارش بشود ضمن اینکه بهتر است در این بخش ابتدا آنچه که در شناسه آمده آورده شود سپس توضیح بدهید که این قضیه در واکنش به .... بوده است.
- درباره بخش معرفی آیه ۱- نیازی نیست آیة الکرسی تیتر بخورد همین مقدار که بگویید این آیه معمولا همراه با آیه الکرسی خوانده می‌شود و برخی آیه الکرسی را شامل آن می‌دانند، خواندن آن برای دفع چشم‌زخم، سلامتی و... سفارش شده است.[۷] کافی است. ۲- در عبارت منظور امام برای مخاطب مبهم است. امام خمینی فضایل اخلاقی را در معنای کلمه دین در آیه لا اکراه فی الدین دخیل دانسته است.۳- به نظرم نیازی به عبارت زیر نیست برخی نیز محتوای آیه را به صورت قاعده عقلی پذیرفته‌اند. --Shamsoddin (بحث) ۲۲ دسامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۰:۱۸ (UTC)
- در عبارت «در تفسیر مجمع البیان از قول قتادة بن دعامه، حسن و ضحاک آمده است» مفهوم سازی صورت نگرفته است قتاده و حسن و ضحاک چه کسانی هستند؟ و در چه زمانی می زیستند؟ --Shamsoddin (بحث) ۲۲ دسامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۰:۱۸ (UTC)
عرض سلام و ادب و ضمن تشکر از زحمات نویسنده محترم:
- در بخش معرفی اجمالی، کلامی که از امام خمینی نقل شده است مبهم است و شاید نیازی به ذکر آن نباشد.
- کمی درباره این جمله که «برخی محتوای آیه را بصورت عقلی پذیرفته اند.» توضیح داده شود.
- در بخش نظر کاربرد فقهی، پاراگراف اول و دوم جنبه فقهی ندارد بلکه جنبه کلامی دارد.
- در بخش نظر متکلمان، با عنوان امتحان خداوندی، یک ادعایی مطرح شده است که با موضوع؛ یعنی آیه مورد بحث ارتباط ندارد. از طرفی، این جمله خودش یک دلیل مستقل می تواند باشد برای اثبات اختیار، در حالی که بحث اصلی در اینجا اثبات اختیار نیست. (بحث اصلی در این بخش، استفاده ای است که متکلمان از این آیه برای اثبات اختیار کرده‌اند و در این جمله بدون توجه به آیه، یک دلیل عقلی برای اثبات اختیار ذکر شده است.)
- در بخش دیدگاه مفسران، خط آخر بهتر است که در قسمت شأن نزول آورده شود.
با تشکر--H.ahmadi (بحث) ۲۳ دسامبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۵:۲۹ (UTC)
نقدها و پیشنهادها
۱. چند نکته نگارشی: الف) در نگارش سعی شود از تتابع اضافات پرهیز شود. یعنی اگر چند مضاف و مضاف‌الیه دنبال هم بیایند، خوانش را دشوار می‌کنند و باید از آن پرهیز کرد. عبارت «قصدِ اجبارِ فرزندانِ خود به پذیرش دین...» دچار این نقص است. ب) «بایست» و «نمی‌بایست» به زمان گذشته تعلق دارند و نباید از آنها برای زمان حال و آینده استفاده کرد.
۲. در این مدخل بهتر آن است که به تمام آیه ۲۵۶ سوره بقره پرداخته شود و گفته شود که بخش مهم و بحث‌برانگیز آیه، همان عبارت آغازین است. با این توضیح دیگر نیازی نیست که در شناسه ابتدا داخل پرانتز بیاید که بقره: ۲۵۶ و بعد توضیح داده شود که بخشی از آیة الکرسی. ضمن آنکه بنابر قولی، این آیه خارج از آیة الکرسی است. پس می‌توان به همان بقره: ۲۵۶ اکتفا کرد و توضیحی برای کل آیه آورد.
۳. مهم‌ترین مدعای این مدخل این گزاره است: «آیه لااکراه نشان‌دهنده اجباری‌نبودن پذیرش دین است و...». منبعی که برای این گزاره داده شده، با گزاره تناسب ندارد و بسیار ضعیف‌تر از آن است. یعنی وقتی چنین ادعایی می‌شود، دست‌کم باید به چند مفسر و عالم شیعی ارجاع داده شود.
۴. تیتر آیة الکرسی و مطالب ذیل آن کلا اضافی است و هیچ تناسبی با مدخل ندارد. همین که گفته شود بنابر قولی که آیة الکرسی را از آیه فلان تا فلان می‌داند، آیه لااکراه جزئی از آیة الکرسی خواهد بود.
۵. این جمله اصلا مفهوم نیست: «امام خمینی فضایل اخلاقی را در معنای کلمه دین در آیه .... دخیل دانسته است».
۶. از نام‌هایی استفاده شده است که نه تنها برای مخاطب عام ناشناس‌اند، برای بسیاری از اهل فن نیز ناشناخته‌اند: «قتاده، حسن، ضحاک، سدی، زجاج». اصلاً نیازی نیست از این افراد نام برده شود. و اگر از کسی نام برده می‌شود، باید مفهوم‌سازی شود، مثل: سیدجعفر شهیدی، از تاریخ‌پژوهان معاصر ... .
۷. مباحث بخش شأن نزول، ترتیب منطقی ندارد. مثلاً شأن نزولی که از ابن عباس نقل شده، با بند نخست تناسب دارد و باید در کنار آن می‌آمد. همچنین اینکه گفته شده مخاطب این آیه تمام مردم‌اند، شأن نزول نیست.
۸. عبارت «در تفاسیر دیگر مانند تفسیر نورالثقلین با توجه به اینکه این عبارت قرآنی بخشی از آیة الکرسی است، به ثواب و آثار قرائت آیة الکرسی اشاره نموده و چگونگی نزول آن را با روایات مختلف بررسی نموده است» هیچ ارتباطی با دیدگاه مفسران ندارد.
۹. در کاربردهای فقهی، بند دوم هیچ ارتباطی به کاربرد فقهی ندارد، یعنی عبارت «بسیاری از مفسران هم معتقدند...امتحان و آزمایش وجود نداشت». سخن علامه طباطبایی و علامه حلی، به‌درستی ذیل این تیتر آمده‌اند.
۱۰. تیتر «دیدگاه متکلمان» غلط است. ذیل آن مطالبی آمده است که کاربردهای این آیه را در مباحث کلامی نشان می‌دهد.
۱۱. آنچه در جستارهای وابسته آمده، اشتباه است. در ویکی‌شیعه توافقی در این باره نیست، اما ویکی پدیا می‌گوید اگر کلمه‌ای در خود مدخل لینک دارد، نیازی نیست در جستارهای وابسته بیاید.
۱۲. در پیوند به بیرون بهتر است گفته شود مقاله «لااکراه فی الدین» در مجله الازهر. علیرضا سالوند (بحث) ۲۴ دسامبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۶:۱۸ (UTC)
چند نکته
@Bashiri: ضمن تشکر از زحمات شما، چند نکته تقدیم می شود:
- صفحه درباره آیه لا اکراه فی الدین است. نیازی نیست به مباحث آیت الکرسی اشاره شود. در پرسشهای عمومی که مردم طرح می کنند، خود فراز لا اکراه فی الدین، مساله زا است.
- آنچه در فضای عمومی مطرح می شود، نسبت لا اکراه فی الدین با مساله آزادی و ارتداد است؛ در حالی که در صفحه حاضر، به بحث ارتداد هیچ اشاره ای نشده است.
- دیدگاه متکلمان در مقابل دیدگاه مفسران قرار گرفته است. ذیل دیدگاه مفسران نیز به کاربرد فقهی اشاره شده است. در حالی که تمامی مباحث پیرامون آیه، ناظر به آزادی است: اینکه آیه درصدد بیان حقیقت (اینکه ایمان با اکراه بدست نمی آید) است یا یک اصل حقوقی(نباید کسی را بر ایمان و یا حتی بر اظهار اسلام مجبور کرد). بحث دیگر که مرتبط با بحث آزادی است، نسبت آیه با جهاد ابتدایی و ارتداد است. تمامی دیدگاه های کلامی و فقهی و تفسیری ناظر به این موضوع هستند. به همین جهت، نباید علم محور (دیدگاه مفسران، دیدگاه متکلمان، دیدگاه فقیهان) به دسته بندی مباحث پرداخت بلکه باید به صورت موضوعی به دلالت آیه و سپس نسبت آیه با جهاد ابتدایی و نسبت آیه با ارتداد پرداخت.
Shadpoor (بحث) ۲۵ دسامبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۳:۵۹ (UTC) --Shadpoor (بحث) ۱۸ نوامبر ۲۰۲۰، ساعت ۰۹:۵۳ (UTC)
جهاد ابتدایی
@Bashiri:
مدخل جهاد ابتدایی را ببینید. بیشتر بحث پیرامون آیه لا اکراه فی الدین است، اما در اینجا یکبار هم کلمه جهاد ابتدایی ذکر نشده است. حتما مباحث جهاد ابتدایی را در اینجا لحاظ کنید.--Roohish (بحث) ۲۸ ژانویهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۰۵:۵۹ (UTC)
بخشی از آیة الکرسی؟
در شناسه آمده است که این آیه، بخشی از آیة الکرسی هست، ولی این گزاره با آنچه در شناسه مقاله آیة الکرسی آمده (با توجه به روایات و شواهد آیة الکرسی تنها آیه ۲۵۵ بقره است) ناسازگار است.--Ahmadnazem (بحث) ۱۷ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۴:۴۴ (UTC)