گنابادیه: تفاوت میان نسخه‌ها
ویکی‌سازی و خلاصه‌سازی
جز (− رده:مقالههای جدید (هاتکت)) |
Hasanejraei (بحث | مشارکتها) (ویکی‌سازی و خلاصه‌سازی) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات فرقه | {{جعبه اطلاعات فرقه | ||
| عنوان | | عنوان = گنابادیه | ||
| تصویر | | تصویر = | ||
| اندازه تصویر | | اندازه تصویر =300px | ||
| توضیح تصویر | | توضیح تصویر = | ||
|مؤسس | |مؤسس = سلطانعلیشاه گنابادی (درگذشت ۱۳۲۷ق) | ||
| سال تأسیس | | سال تأسیس = بعد از ۱۲۹۳ق | ||
| قدمت | | قدمت = | ||
| گرایش | | گرایش = تصوف شیعی | ||
| گستره جغرافیایی | | گستره جغرافیایی = | ||
| شهرهای مهم | | شهرهای مهم = | ||
| زیارتگاه‌ها | | زیارتگاه‌ها = | ||
| فعالیت‌های مهم | | فعالیت‌های مهم = | ||
| حوادث مهم | | حوادث مهم = | ||
| حکومت‌ها | | حکومت‌ها = | ||
| علل پیدایش | | علل پیدایش = | ||
| نام‌های دیگر | | نام‌های دیگر = سلسله نعمت‌اللهی سلطانعلیشاهی گنابادی | ||
| از فرقه‌های | | از فرقه‌های = [[تصوف|صوفیه]] | ||
| از شاخه‌های | | از شاخه‌های =[[نعمت‌اللهیه]] | ||
| باورها | | باورها = جدایی طریقت از شریعت، مدارا با دیگر سلسله‌ها و مذاهب، عدم جواز [[چندهمسری|تعدد زوجات]]، عدم جواز [[طلاق]]، عدم جواز دخالت در امور سیاسی، پرداخت عُشْریه | ||
| داعیان | | داعیان = | ||
| فرقه‌ها | | فرقه‌ها = | ||
| شاخه‌ها | | شاخه‌ها = | ||
| رهبر/امام کنونی | | رهبر/امام کنونی = سید علیرضا جذبی ملقب به ثابتعلیشاه | ||
| رهبران/امامان | | رهبران/امامان = ملاعلی گنابادی (درگذشت ۱۳۳۷ق)، شیخ محمدحسن گنابادی (درگذشت ۱۳۸۶ق)، حسین تابنده (درگذشت ۱۳۷۱ش)، علی تابنده (درگذشت ۱۳۷۵ش)، نورعلی تابنده (درگذشت ۱۳۹۸ش) | ||
| آئین‌ها | | آئین‌ها = | ||
| کتاب‌های مهم | | کتاب‌های مهم = | ||
| وضعیت | | وضعیت = فعال | ||
| تاریخ انقراض | | تاریخ انقراض = | ||
| تعداد پیروان | | تعداد پیروان = | ||
| مؤسسات | | مؤسسات = | ||
| مذهبی | | مذهبی = | ||
| اجتماعی | | اجتماعی = | ||
| سیاسی | | سیاسی =}} | ||
'''گنابادیه''' یا '''سلسله نعمت‌اللهی سلطانعلیشاهی گنابادی''' از [[فرقه‌های صوفیه شیعه]] و یکی از معروف‌ترین و فعال‌ترین سلسله‌های تصوف در [[ایران]] به شمار می‌رود. گنابادیه از فرقه نعمت‌اللهیه منشعب شده و پیروان ''' | '''گنابادیه''' یا '''سلسله نعمت‌اللهی سلطانعلیشاهی گنابادی''' از [[فرقه‌های صوفیه شیعه]] و یکی از معروف‌ترین و فعال‌ترین سلسله‌های تصوف در [[ایران]] به شمار می‌رود. گنابادیه از فرقه نعمت‌اللهیه منشعب شده و پیروان '''سلطانعلیشاه''' گنابادی (۱۲۵۱–۱۳۲۷ق) هستند. گنابادیه به همین دلیل به سلسله سلطانعلیشاهی و سلسله گنابادیه معروف است. | ||
گنابادیه، پس از | گنابادیه، پس از سلطانعلیشاه رهبران زیادی داشت که گفته شده همگی آنها از فرزندان او بوده‌اند. با درگذشت نورعلی تابنده، با لقب مجذوبعلیشاه ([[سال ۱۳۰۶ هجری شمسی|۱۳۰۶]]-[[۱۳۹۸ش]])، به وصیت او، سید علیرضا جذبی ملقب به ثابتعلیشاه، جانشین وی و قطب چهلم شد. با این حال گروهی قطبیت او را نپذیرفتند و افراد دیگری را برای رهبری خود معرفی کردند. سلسله گنابادیه، نسب طریقتی خود را به [[امامان شیعه]] و در نهایت به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|حضرت محمد(ص)]] می‌رسانند. | ||
گفته شده باورهای گنابادیه با سایر فرقه‌های صوفیه تفاوت چندانی ندارد. برخی از باورهای | گفته شده باورهای گنابادیه با سایر فرقه‌های صوفیه تفاوت چندانی ندارد. برخی از باورهای آنان عبارتند از اینکه [[ولایت امام علی(ع)|ولایت علی(ع)]] شرط قبولی اعمال است، لزوم مدارا با دیگر سلسله‌ها و مذاهب، جایز نبودن [[چندهمسری|تعدد زوجات]] مگر در موارد ضروری، جایز نبودن [[طلاق]] مگر در موارد ضروری، دخالت نکردن در امور سیاسی، پرداخت عُشْریه (پرداخت یک دهم درآمد به قطب) به‌جای [[خمس]] و [[زکات]]. بر اساس اعتقادات گنابادیه، بلند کردن سبیل گرچه الزامی نیست، اما [[مستحب]] است. گفته شده از مشخصات این سلسله به کار بردن «هو ۱۲۱» است که به حروف ابجد معادل «یا علی» است. | ||
برخی از اعتقادات و باورهای گنابادیه مورد انتقاد قرار گرفته | برخی از اعتقادات و باورهای گنابادیه مورد انتقاد قرار گرفته است؛ از جمله جدایی [[طریقت]] از [[شریعت]]، انتساب ولایت مطلقه به قطب‌های سلسله، [[عصمت|معصوم]] شمردن قطب‌ها و [[مفترض الطاعة|وجوب اطاعت از آنان]]. | ||
درباره تاریخ و باورهای گنابادیه و بررسی عقاید آنها کتاب‌های متعددی نگاشته شده است: «رازگشا» اثر [[عباسعلی کیوان قزوینی]] از جمله این آثار است که پس از کناره‌گیری نویسنده از گنابادیه و در بررسی عقاید و آداب این سلسله نوشته شده است. | |||
==جایگاه و اهمیت == | ==جایگاه و اهمیت == | ||
طریقه صوفیه گنابادیه فعال‌ترین فرقه صوفیه شیعه دانسته شده<ref>«[https://www.porseman.com/article/فرقه-های-صوفیه--فرقه-صوفیه-گنابادیه/۱۱۵۶۸ فرقه‌های صوفیه؛ فرقه صوفیه گنابادیه]»، پرسمان دانشگاهیان.</ref> و گفته شده در میان شاخه‌های سلسله | طریقه صوفیه گنابادیه فعال‌ترین فرقه صوفیه شیعه دانسته شده<ref>«[https://www.porseman.com/article/فرقه-های-صوفیه--فرقه-صوفیه-گنابادیه/۱۱۵۶۸ فرقه‌های صوفیه؛ فرقه صوفیه گنابادیه]»، پرسمان دانشگاهیان.</ref> و گفته شده در میان شاخه‌های سلسله نعمت‌اللهی، گنابادیه بیشترین طرفدار و فعالیت را در [[ایران]] دارند.<ref>پازوکی، «[https://lib.eshia.ir/23019/1/3586 تصوف (بخش دوم)]»، دانشنامه جهان اسلام؛ جمعی از مؤلفان، تاریخ و جغرافیای تصوف، ۱۳۸۸ش، ص۴۶.</ref> پیروان این گروه را تا سال ۱۳۸۷ش، چهل هزار نفر در ایران نوشته‌اند.<ref>سیدین، پشمینه‌پوشان: فرهنگ سلسله‌های صوفیه، ۱۳۸۷ش، ص۱۸۰.</ref> | ||
بیشتر پیروان این فرقه در [[تهران]]، [[شیراز]]، [[اصفهان]]، [[مشهد]] (گناباد)، [[همدان]]، [[کرمانشاه]] و [[اراک]] ساکن هستند.<ref>«[https://www.pasokh.org/fa/Question/View/8675/دراویش-به-چند-فرقه-تقسیم-می-شوند-و-چند-دسته-از-این-فرقه-ها-د دروایش به چند دسته تقسیم می‌شوند]»، اندیشه قم؛ «[https://adyan-iran.com/1399/11/29/darvish/#population جمعیت و پراکندگی]»، سایت اطلس اقلیت‌های دینی ایران؛ «[https://www.porseman.com/article/فرقه-های-صوفیه--فرقه-صوفیه-گنابادیه/۱۱۵۶۸ فرقه‌های صوفیه؛ فرقه صوفیه گنابادیه]»، پرسمان دانشگاهیان.</ref> گفته شده گنابادیه پیش از [[انقلاب اسلامی ایران]]، در شهرهای کوچک در حسینیه‌های اختصاصی خودشان فعالیت | بیشتر پیروان این فرقه در [[تهران]]، [[شیراز]]، [[اصفهان]]، [[مشهد]] (گناباد)، [[همدان]]، [[کرمانشاه]] و [[اراک]] ساکن هستند.<ref>«[https://www.pasokh.org/fa/Question/View/8675/دراویش-به-چند-فرقه-تقسیم-می-شوند-و-چند-دسته-از-این-فرقه-ها-د دروایش به چند دسته تقسیم می‌شوند]»، اندیشه قم؛ «[https://adyan-iran.com/1399/11/29/darvish/#population جمعیت و پراکندگی]»، سایت اطلس اقلیت‌های دینی ایران؛ «[https://www.porseman.com/article/فرقه-های-صوفیه--فرقه-صوفیه-گنابادیه/۱۱۵۶۸ فرقه‌های صوفیه؛ فرقه صوفیه گنابادیه]»، پرسمان دانشگاهیان.</ref> گفته شده گنابادیه پیش از [[انقلاب اسلامی ایران]]، در شهرهای کوچک در حسینیه‌های اختصاصی خودشان فعالیت داشتند، اما بعدها، این حسینه‌ها به تدریج بسته شد و فعالیت این فرقه به منازل افراد معتمد منتقل شد.<ref>«[https://adyan-iran.com/1399/11/29/darvish/#population جمعیت و پراکندگی]»، سایت اطلس اقلیت‌های دینی ایران.</ref> | ||
==تاریخچه== | ==تاریخچه== | ||
===تبارشناسی گنابادیه=== | ===تبارشناسی گنابادیه=== | ||
گنابادیه از فرقه‌های منشعب از [[فرقه نعمت‌اللهیه]] هستند. نعمت‌اللهیه پیروان [[شاه نعمت‌الله ولی]] (۷۳۰/۷۳۱-۸۳۴ق)، از صوفیان و شاعران قرن هشتم و | گنابادیه از فرقه‌های منشعب از [[فرقه نعمت‌اللهیه]] هستند. نعمت‌اللهیه پیروان [[شاه نعمت‌الله ولی]] (۷۳۰/۷۳۱-۸۳۴ق)، از صوفیان و شاعران قرن هشتم و نهم هستند.<ref>زرین‌کوب، ارزش میراث صوفیه، ۱۳۶۹ش، ص۷۵ و ۷۶.</ref> سلسله نعمت‌اللهی بعد از نورعلیشاه (۱۱۷۱-۱۲۱۲ق) دچار تجزیه و انشعاب شد. بعد از فوت او، رحمت‌علیشاه (۱۲۰۸-۱۲۷۸ق) و کوثرعلیشاه (درگذشت: ۱۲۴۷ق) مدعی ولایت و قطبیت شدند. پیروان کوثرعلیشاه به سلسله محبوب علیشاه معروف شدند و پیروان رحمت‌علیشاه بعد از وی دو دسته شدند: یک دسته با محمدکاظم اصفهانی ملقب به سعادتعلیشاه (درگذشت: ۱۲۹۳ق) بیعت کردند و دسته‌ای دیگر منورعلیشاه (درگذشت: ۱۳۰۱ق) را به قطبیت شناختند. بعد از سعادتعلیشاه، علیشاه گنابادی جانشین وی شد و سلسله گنابادیه را بنیان نهاد.<ref>زرین‌کوب، ارزش میراث صوفیه، ۱۳۶۹ش، ص۹۹.</ref> گفته می‌شود این فرقه به‌دلیل نام مؤسس، به سلسله سلطانعلیشاهی<ref>سیدین، پشمینه‌پوشان: فرهنگ سلسله‌های صوفیه، ۱۳۸۷ش، ص۱۷۹.</ref> و به‌جهت اینکه اهل گناباد بود، به گنابادیه معروف شده است.<ref>«[http://fna.ir/bpk6wo نظرات عجیب فرقه گنابادیه]»، خبرگزاری فارس.</ref> | ||
انشعاب پس از | |||
=== | انشعاب پس از سعادتعلیشاه، مهمترین تفرقه در سلسله نعمت‌اللهی دانسته شده است.<ref>زرین‌کوب، دنبال جستجو در تصوف ایران، ۱۳۶۲ش، ص۳۴۳.</ref> | ||
===بنیانگذار=== | |||
{{جعبه نقل قول| عنوان = سلطانعلیشاه گنابادی| نقل‌قول = <big>{{وسط‌چین}}«من در عرض ادیان و از آنها نیستم؛ بلکه در طول آنهایم و بر همه قاهر و محیطم به احاطه ذاتی. آنجا که منم هیچ دینی نیست تا خودی بنماید و هرجا که آنها هستند، من هم حاضرم». {{پایان}}</big>{{حدیث||}}|تاریخ بایگانی| | {{جعبه نقل قول| عنوان = سلطانعلیشاه گنابادی| نقل‌قول = <big>{{وسط‌چین}}«من در عرض ادیان و از آنها نیستم؛ بلکه در طول آنهایم و بر همه قاهر و محیطم به احاطه ذاتی. آنجا که منم هیچ دینی نیست تا خودی بنماید و هرجا که آنها هستند، من هم حاضرم». {{پایان}}</big>{{حدیث||}}|تاریخ بایگانی| | ||
| منبع = <small>[[کیوان قزوینی]]، رازگشا، ۱۳۷۶ش، ص۲۱۸.</small>| تراز = چپ| عرض = ۲۰۰px| اندازه خط = ۱۱px|رنگ پس‌زمینه=#۹ef9ff| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = وسط}} | | منبع = <small>[[کیوان قزوینی]]، رازگشا، ۱۳۷۶ش، ص۲۱۸.</small>| تراز = چپ| عرض = ۲۰۰px| اندازه خط = ۱۱px|رنگ پس‌زمینه=#۹ef9ff| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = وسط}} | ||
[[محمد بیدختی گنابادی]] معروف به | [[محمد بیدختی گنابادی]] معروف به سلطانعلیشاه گنابادی، بنیانگذار گنابادیه، فرزند ملا حیدرمحمد در [[۲۸ جمادی‌الاول|۲۸ جمادی الاول]] ۱۲۵۱ق در بیدخت گناباد از شهرهای [[خراسان]] به دنیا آمد.<ref>سیدین، پشمینه‌پوشان: فرهنگ سلسله‌های صوفیه، ۱۳۸۷ش، ص۱۷۹.</ref> علیشاه، از شاگردان [[ملا هادی سبزواری]] در فلسفه بود.<ref>زرین‌کوب، دنبال جستجو در تصوف ایران، ۱۳۶۲ش، ص۳۴۵.</ref> محمد بیدختی همچنین شاگرد سعادتعلیشاه در اصفهان بود و در ۳۳ سالگی (۱۲۸۴ق) از وی اجازه ارشاد گرفت. در سال ۱۲۹۳ق، پس از وفات سعادتعلیشاه در تهران، پیروان او سلطانعلیشاه را به قطبیت و جانشینی پذیرفتند.<ref>زرین‌کوب، دنبال جستجو در تصوف ایران، ۱۳۶۲ش، ص۳۴۵.</ref> | ||
از جمله آثار سلطانعلیشاه می‌توان به سعادت‌نامه، مجمع السعادة (شرح برخی از ابواب اصول کافی)، تفسیر بیان السعادة و ولایت‌نامه اشاره نمود.<ref>زرین‌کوب، دنبال جستجو در تصوف ایران، ۱۳۶۲ش، ص۳۴۵ و ۳۴۶.</ref> | |||
===رهبران=== | ===رهبران=== | ||
گفته شده جانشینی و رهبری گنابادیه پس از بنیانگذار آن، در خانواده وی موروثی شد و نسل به نسل | گفته شده جانشینی و رهبری گنابادیه پس از بنیانگذار آن، در خانواده وی موروثی شد و نسل به نسل تداوم یافت.<ref>زرین‌کوب، دنبال جستجو در تصوف ایران، ۱۳۶۲ش، ص۳۴۷.</ref> این قطب‌ها عبارتند از: ملاعلی گنابادی ملقب به نورعلیشاه ثانی (درگذشت ۱۳۳۷ق)، شیخ محمدحسن گنابادی ملقب به صالحعلیشاه (درگذشت ۱۳۸۶ق)،<ref>زرین‌کوب، دنبال جستجو در تصوف ایران، ۱۳۶۲ش، ص۳۴۷.</ref> حسین تابنده ملقب به رضاعلیشاه ثانی (درگذشت ۱۳۷۱ش)، علی تابنده ملقب به محبوبعلیشاه (درگذشت ۱۳۷۵ش)، و نورعلی تابنده ملقب به مجذوبعلیشاه (۱۳۰۶-۱۳۹۸ش).<ref>بیدختی گنابادی، «تحلیلی انتقادی از فرقه نعمت‌اللهیه گنابادیه»، ص۱۴۳؛ سودی، «[http://pajoohe.ir/فرقه-ی-نعمت-اللهیه__a-42840.aspx فرقه نعمت اللهیه]»، پژوهشکده باقرالعلوم(ع).</ref> پس از نورعلی تابنده، به وصیت او، سید علیرضا جذبی ملقب به ثابتعلیشاه، جانشین وی و آخرین قطب (قطب چهلم) این فرقه شد.<ref>«[https://fa.shafaqna.com/news/858721/خبرها-از-تعیین-ثابتعلیشاه-به-عنوان-جان/ خبرها از تعیین ثابتعلیشاه به عنوان جانشین نورعلی تابنده]»، پایگاه خبری شفقنا؛ «[https://www.adyannet.com/fa/news/33327 جانشین تابنده کیست؟]»، پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب.</ref> با این حال همه پیروان تابنده قطبیت جذبی را نپذیرفتند؛ عده‌ای محمداسماعیل صلاحی و دسته‌ای دیگر مصطفی آزمایش را قطب جدید خواندند.<ref>«[https://www.adyannet.com/fa/news/33327 جانشین تابنده کیست؟]»، پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب.</ref> | ||
==ساختار درونی== | ==ساختار درونی== | ||
پیروان گنابادیه مانند دیگر فرقه‌های تصوف به رهبران خود، قطب، مرشد، پیر و شیخ می‌گویند.<ref>مکارم شیرازی، جلوه حق، ۱۳۸۱ش، ص۱۹۳.</ref> | پیروان گنابادیه مانند دیگر فرقه‌های تصوف به رهبران خود، قطب، مرشد، پیر و شیخ می‌گویند.<ref>مکارم شیرازی، جلوه حق، ۱۳۸۱ش، ص۱۹۳.</ref> به کار بردن واژه «شاه» برای صوفیان نعمت‌اللهی از زمان نعمت‌الله مرسوم شد<ref>کیوان قزوینی، رازگشا، ۱۳۷۶ش، بخش مقدمه، ص۶۴؛ جمعی از مؤلفان، تاریخ و جغرافیای تصوف، ۱۳۸۸ش، ص۴۲.</ref> و همه کسانی که مراتبی از سلوک را طی کرده بودند لقب شاه یا لقب‌های دیگر می‌گرفتند.<ref>کیوان قزوینی، رازگشا، ۱۳۷۶ش، بخش مقدمه، ص۶۴.</ref> در فرقه گنابادی لقب شاه اختصاص به رهبران و رؤسای فرقه دارد که به حد کمال سلوک رسیده‌اند. این اختصاص از زمان ملاسلطان گنابادی رسم شد و پیش از آن چنین نبود.<ref>کیوان قزوینی، رازگشا، ۱۳۷۶ش، بخش مقدمه، ص۶۴-۶۶.</ref> در این فرقه لقبی که به علی ختم می‌شود مانند «فیضعلی» و «رحمت علی»، مخصوص کسانی است که اذن و اجازه دارند.<ref>کیوان قزوینی، رازگشا، ۱۳۷۶ش، بخش مقدمه، ص۶۶</ref> | ||
به کار بردن واژه «شاه» برای صوفیان نعمت‌اللهی از زمان نعمت‌الله مرسوم شد | |||
به گفته برخی نویسندگان تاریخ تصوف، افزودن نام علی بیشتر مربوط به دوران پس از رسمی شدن [[تشیع]] در [[ایران]] است که رهبران صوفیه برای اظهار ارادت به [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]]، القابی با لفظ علی برای خود انتخاب کردند.<ref>جمعی از مؤلفان، تاریخ و جغرافیای تصوف، ۱۳۸۸ش، ص۴۲و۴۳.</ref> | به گفته برخی نویسندگان تاریخ تصوف، افزودن نام علی بیشتر مربوط به دوران پس از رسمی شدن [[تشیع]] در [[ایران]] است که رهبران صوفیه برای اظهار ارادت به [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]]، القابی با لفظ علی برای خود انتخاب کردند.<ref>جمعی از مؤلفان، تاریخ و جغرافیای تصوف، ۱۳۸۸ش، ص۴۲و۴۳.</ref> فرقه گنابادیه، نسب طریقتی خود را به [[امامان شیعه|امامان دوازده‌گانه]] و در آخر به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|حضرت محمد(ص)]] می‌رسانند.<ref>سیدین، پشمینه‌پوشان: فرهنگ سلسله‌های صوفیه، ۱۳۸۷ش، ص۱۸۷ و ۱۸۸.</ref> | ||
==باورها== | ==باورها== | ||
گنابادی‌ها در ظاهرِ وظایف شرعی با علمای [[شیعه اثنی عشری]] اختلافی ندارند؛ به [[خانقاه]] اعتقادی ندارند و خود را از دیگران متمایز نمی‌کنند.<ref>سیدین، پشمینه‌پوشان: فرهنگ سلسله‌های صوفیه، ۱۳۸۷ش، ص۱۸۱.</ref> گفته شده از مشخصات بارز سلسله گنابادی به کار بردن «هو ۱۲۱» است. این عدد به حروف ابجد معادل «یا علی» است و بر توجه این سلسله به اسم و ولایت علی(ع) دلالت دارد.<ref>سیدین، پشمینه‌پوشان: فرهنگ سلسله‌های صوفیه، ۱۳۸۷ش، ص۱۸۴.</ref> | |||
گنابادی‌ها | |||
گفته شده از مشخصات بارز سلسله گنابادی به کار بردن «هو ۱۲۱» است. این عدد به حروف ابجد معادل «یا علی» است و بر توجه این سلسله به اسم و ولایت علی(ع) دلالت دارد.<ref>سیدین، پشمینه‌پوشان: فرهنگ سلسله‌های صوفیه، ۱۳۸۷ش، ص۱۸۴.</ref> | |||
برای پیوستن به این سلسله، شخص پس از ذکر و توبه با پیرِ دَلیل (واسطه قطب و مُرید) باید غسل‌های پنج‌گانه (غسل تسلیم، غسل توبه، غسل جمعه، غسل زیارت و غسل حاجت) را به جای آورد. پس از آن به همراه پیر دلیل نزد قطب می‌رود و سه بار سجده شکر به جا آورده و با قطب بیعت می‌کند.<ref>سیدین، پشمینه‌پوشان: فرهنگ سلسله‌های صوفیه، ۱۳۸۷ش، ص۱۸۴ و ۱۸۵.</ref> | برای پیوستن به این سلسله، شخص پس از ذکر و توبه با پیرِ دَلیل (واسطه قطب و مُرید) باید غسل‌های پنج‌گانه (غسل تسلیم، غسل توبه، غسل جمعه، غسل زیارت و غسل حاجت) را به جای آورد. پس از آن به همراه پیر دلیل نزد قطب می‌رود و سه بار سجده شکر به جا آورده و با قطب بیعت می‌کند.<ref>سیدین، پشمینه‌پوشان: فرهنگ سلسله‌های صوفیه، ۱۳۸۷ش، ص۱۸۴ و ۱۸۵.</ref> | ||
برخی از باورها و تعلیمات گنابادی‌ها چنین ذکر شده است: | |||
* تقید به [[احکام]] و انجام تکالیف شرعی حتی [[مستحبات]] | |||
* رها کردن کسب و کار از غروب روز [[پنج‌شنبه]] تا بعد از ادای فرایض [[جمعه]] و انجام تکالیف شرعی و طریقتی | |||
برخی از | * ممنوع بودن استعمال تریاک و سایر مواد مخدر | ||
* | * تقید به کار و دوری از تکدی‌گری | ||
* | * مدارا با دیگر سلسله‌ها و مذاهب | ||
* جایز نبودن [[تعدد زوجات]] مگر در موارد ضروری | |||
* | * جایز نبودن طلاق مگر در موارد ضروری | ||
* | * احترام به علمای شریعت | ||
* | * دخالت نکردن در امور مذهبی بدون اجازه صحیح و متصل به یکی از [[معصومین(ع)]] | ||
* | * عدم تبلیغ و دعوت به طریقت | ||
* | * جایز نبودن دخالت در امور سیاسی | ||
* الزامی نبودن بلند کردن سبیل، گرچه [[مستحب]] است. | |||
* عارفان بزرگ نماینده و نایب امام و مأمور اصلاح مردم هستند و اطاعتشان [[واجب]] است. | |||
* مشروط بودن قبولی اعمال به پذیرش [[ولایت علی(ع)]] | |||
* پرداخت عُشْریه (پرداخت یک‌دهم درآمد به قطب) به‌جای [[خمس]] و [[زکات]].<ref>نگاه کنید به: سیدین، پشمینه‌پوشان: فرهنگ سلسله‌های صوفیه، ۱۳۸۷ش، ص۱۸۱-۱۸۴.</ref> | |||
==کتاب‌شناسی== | ==کتاب‌شناسی== | ||
[[پرونده:راز گشا.jpg|بندانگشتی|۱۸۰px|مجموعه راز گشا]]درباره گنابادیه و بررسی عقاید آنها کتاب‌های متعددی نگاشته شده که برخی از آنها عبارتند از: | [[پرونده:راز گشا.jpg|بندانگشتی|۱۸۰px|مجموعه راز گشا]] | ||
* رازگشا، اثر [[عباسعلی کیوان قزوینی]] که پاسخ پنجاه سؤال درباره عقاید و آداب سلسله گنابادیه و اصطلاحات صوفیان است. کیوان قزوینی این کتاب را پس از کناره‌گیری از گنابادیه نوشت.<ref>نصرتی، «[http://lib.eshia.ir/23019/1/7308 کیوان قزوینی، عباسعلی]»، دانشنامه جهان اسلام.</ref> این کتاب توسط انتشارات راه نیکان در سال ۱۳۸۶ش منتشر شده است. | درباره گنابادیه و بررسی عقاید آنها کتاب‌های متعددی نگاشته شده که برخی از آنها عبارتند از: | ||
* رازگشا، اثر [[عباسعلی کیوان قزوینی]] که پاسخ پنجاه سؤال درباره عقاید و آداب سلسله گنابادیه و اصطلاحات صوفیان است. کیوان قزوینی (۱۲۳۹-۱۳۱۷ش) این کتاب را پس از کناره‌گیری از گنابادیه نوشت.<ref>نصرتی، «[http://lib.eshia.ir/23019/1/7308 کیوان قزوینی، عباسعلی]»، دانشنامه جهان اسلام.</ref> این کتاب توسط انتشارات راه نیکان در سال ۱۳۸۶ش منتشر شده است. | |||
*عرفان اسلامی و عرفان التقاطی: بررسی و نقد عقاید فرقۀ گنابادیه، نوشته رضا مدنی، راه نیکان، ۱۳۸۷ش. | *عرفان اسلامی و عرفان التقاطی: بررسی و نقد عقاید فرقۀ گنابادیه، نوشته رضا مدنی، راه نیکان، ۱۳۸۷ش. | ||
*گنابادیه: تاریخ و عقاید، اثر علی حسن‌بیگی، انتشارات سبط النبی، چاپ اول، ۱۳۸۵ش. | *گنابادیه: تاریخ و عقاید، اثر علی حسن‌بیگی، انتشارات سبط النبی، چاپ اول، ۱۳۸۵ش. | ||
* فرقه گنابادی، اثر سید علیرضا | * فرقه گنابادی، اثر سید علیرضا علوی طباطبائی بروجردی، تهران، انتشارات راه نیکان، چاپ اول، ۱۳۸۹ش. | ||
* سلسله گنابادیه و مونسیه: بررسی انتقادی تاریخ و افکار، نوشته رسول مزرئی و ویراسته مهدی فرمانیان، انتشارات رهپویان اندیشه، چاپ اول، ۱۳۹۵ش. | * سلسله گنابادیه و مونسیه: بررسی انتقادی تاریخ و افکار، نوشته رسول مزرئی و ویراسته مهدی فرمانیان، انتشارات رهپویان اندیشه، چاپ اول، ۱۳۹۵ش. | ||
* نقد و بررسی ادعای تطابق تصوف و تشیع با تکیه بر فرقه | * نقد و بررسی ادعای تطابق تصوف و تشیع با تکیه بر فرقه نعمت‌اللهیه گنابادی، اثر محمدجواد اخگری، سومین کنگره بین المللی فرهنگ و اندیشه دینی، [[۱۳۹۵ش]]. | ||
* عقاید، آداب و رسوم تصوف گنابادیه، نوشته حسن فتحی شهری، سومین کنگره | * عقاید، آداب و رسوم تصوف گنابادیه، نوشته حسن فتحی شهری، سومین کنگره بین‌المللی پژوهش‌های کاربردی علوم انسانی اسلامی، ۱۳۹۵ش. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۱۳۰: | خط ۱۱۳: | ||
*جمعی از مؤلفان، تاریخ و جغرافیای تصوف، تهران، نشر کتاب مرجع، چاپ اول، ۱۳۸۸ش. | *جمعی از مؤلفان، تاریخ و جغرافیای تصوف، تهران، نشر کتاب مرجع، چاپ اول، ۱۳۸۸ش. | ||
* «[https://fa.shafaqna.com/news/858721/خبرها-از-تعیین-ثابتعلیشاه-به-عنوان-جان/ خبرها از تعیین ثابتعلیشاه به عنوان جانشین نورعلی تابنده]»، پایگاه خبری شفقنا، تاریخ درج مطلب: ۴ دی ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۳۱ مرداد ۱۴۰۱ش. | * «[https://fa.shafaqna.com/news/858721/خبرها-از-تعیین-ثابتعلیشاه-به-عنوان-جان/ خبرها از تعیین ثابتعلیشاه به عنوان جانشین نورعلی تابنده]»، پایگاه خبری شفقنا، تاریخ درج مطلب: ۴ دی ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۳۱ مرداد ۱۴۰۱ش. | ||
* | * زرین‌کوب، عبدالحسین، ارزش میراث صوفیه، تهران، امیرکبیر، چاپ ششم، ۱۳۶۹ش. | ||
* | * زرین‌کوب، عبدالحسین، دنبال جستجو در تصوف ایران، تهران، امیرکبیر، چاپ اول، ۱۳۶۲ش. | ||
* سودی، محمد، «[http://pajoohe.ir/فرقه-ی-نعمت-اللهیه__a-42840.aspx فرقه نعمت اللهیه]»، پژوهشکده باقرالعلوم(ع)، تاریخ درج مطلب: ۲۴ آبان ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۱۰ شهریور ۱۴۰۱ش. | * سودی، محمد، «[http://pajoohe.ir/فرقه-ی-نعمت-اللهیه__a-42840.aspx فرقه نعمت اللهیه]»، پژوهشکده باقرالعلوم(ع)، تاریخ درج مطلب: ۲۴ آبان ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۱۰ شهریور ۱۴۰۱ش. | ||
* سیدین، علی، پشمینه‌پوشان: فرهنگ سلسله‌های صوفیه، تهران، نشر نی، چاپ اول، ۱۳۸۷ش. | * سیدین، علی، پشمینه‌پوشان: فرهنگ سلسله‌های صوفیه، تهران، نشر نی، چاپ اول، ۱۳۸۷ش. | ||
* «[http://fna.ir/bpk6wo نظرات عجیب فرقه گنابادیه]»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: ۳۰ بهمن ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید: ۱۰ شهریور ۱۴۰۱ش. | * «[http://fna.ir/bpk6wo نظرات عجیب فرقه گنابادیه]»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: ۳۰ بهمن ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید: ۱۰ شهریور ۱۴۰۱ش. | ||
* مطهری، مرتضی، آشنایی با علوم اسلامی ۲، تهران، نشر صدرا، بی‌تا. | * مطهری، مرتضی، آشنایی با علوم اسلامی ۲، تهران، نشر صدرا، بی‌تا. | ||
* مکارم شیرازی، ناصر، جلوه | * مکارم شیرازی، ناصر، جلوه حق: بحثی پیرامون صوفیگری در گذشته و حال (ویراست دوم)، قم، مدرسه علی بن ابی‌طالب(ع)، ۱۳۸۱ش. | ||
* نصرتی، سپیده، «[http://lib.eshia.ir/23019/1/7308 کیوان قزوینی، عباسعلی]»، دانشنامه جهان اسلام، وبسایت کتابخانه مدرسه فقاهت، تاریخ درج مطلب: ۳ مرداد ۱۳۹۲ش، تاریخ بازدید: ۳۱ مرداد ۱۴۰۱ش. | * نصرتی، سپیده، «[http://lib.eshia.ir/23019/1/7308 کیوان قزوینی، عباسعلی]»، دانشنامه جهان اسلام، وبسایت کتابخانه مدرسه فقاهت، تاریخ درج مطلب: ۳ مرداد ۱۳۹۲ش، تاریخ بازدید: ۳۱ مرداد ۱۴۰۱ش. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
* «[http://raj.smc.ac.ir/article_27013.html رویش و بینش صوفیه گنابادی]». | * «[http://raj.smc.ac.ir/article_27013.html رویش و بینش صوفیه گنابادی]». | ||