علم منایا و بلایا: تفاوت میان نسخه‌ها

==جایگاه و اهمیت==

علم منایا و بلایا از علومی است که ائمه(ع) مانند [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|امام حسن‌ مجتبی(ع)]]،<ref>عاملی، تحلیلی از زندگانی سیاسی امام حسن‌مجتبی(ع)، ۱۳۸۴ش، ص۱۵۳.</ref> [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]]،<ref>ذهنی تهرانی، از مدینه تا مدینه (مقتل)، ۱۳۸۹ش، ص۲۲۲.</ref> [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]]<ref>صفار قمی، بصائر الدرجات، بی‌تا، ص ۱۴۰.</ref> و [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]]،<ref>کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۲۳.</ref> [[اهل البیت علیهم السلام|اهل‌بیت(ع)]] را امین خداوند، وارث [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و صاحب علم منایا و بلایا معرفی کرده‌اند. از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] نقل‌شده كه فرمود: رسول خدا(ص) هزار باب علم به من آموخت كه هر بابى هزار باب ديگر مى‌گشايد و مجموعاً مى‌شود هزار هزار باب، تا آنجا كه از هر چه بوده و تا [[قیامت|روز قيامت]] خواهد بود آگاه شدم و علم منايا و بلايا و ... را فراگرفتم.<ref>مفید، الاختصاص، ۱۴۱۳ق، ص۲۸۳؛ قندوزی، ینابیع المودة، بی‌تا، ج ۱، ص۲۳۱.</ref>

بنا به نقل [[سدیر صیرفی|سُدَیر صَیْرَفی]] از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]]، علم منایا و بلایا از کتاب جفر گرفته‌شده که خداوند آن را به پیامبر(ص) و ائمه(ع) پس از او اختصاص داده است.<ref>صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۳۱-۳۲.</ref> [[محمد بن حسن صفار قمی|صفار قمی]] از اسحاق بن عمار روایت می‌کند که امام فرمود: ای اسحاق! رُشَید هَجَری علم منايا و بلايا را مي‌دانست، [[امامان شیعه|امام]] سزاوارتر است.<ref>کلینی، اصول کافی، ۱۳۶۹ش، ج۲، ص۳۹۹؛ صفار قمی، بصائر الدرجات، بی‌تا، ص ۲۸۵.</ref> [[سلمان فارسی]] سه روز بعد از رحلت پیامبر(ص) در خطبه‌ای برای [[مهاجرین|مهاجر]] و [[انصار]]، ضمن برشمردن [[فضایل امام علی(ع)|فضائل امام علی(ع)]]، او را صاحب علم منایا و بلایا دانست.<ref>طبرسی، الاحتجاج، بی‌تا، ج۲، ص۶۷-۶۸.</ref>

[[امامان شیعه|ائمه(ع)]] علم منایا و بلایا را به یاران نزدیک خود که رازدار آنها بودند، می‌آموختند.<ref>کلینی، اصول کافی، ۱۳۶۹ش، ج۱، ص۳۹۵.</ref> امام علی(ع) از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] نقل می‌کند که: خداوند مرا امر کرد که به سلمان علم منایا و بلایا بیاموزم.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۲، ص۳۴۷.</ref> همچنان‌که امام علی(ع) این علم را به [[عمار یاسر]]، حبیب بن مظاهر، [[میثم تمار]] و رشید هجری نیز آموخت.<ref>محدثی، فرهنگ غدیر، ۱۳۸۶ش، ص۳۹۷.</ref>[[محمد بن عمر کشی|مولف رجال‌‌ کشی]] ([[اختیار معرفة الرجال (کتاب)|اختیار معرفة الرجال]]) به نقل از فُضَیل بن زُبیر، گفت‌و‌گویی از سه تن اخیر نقل می‌کند که آن‌ها از کیفیت کشته شدن‌ یکدیگر در راه [[اهل البیت علیهم السلام|اهل‌بیت(ع)]] خبر می‌دهند. این گفت‌و‌گو نشان‌دهنده آگاهی این سه نفر از علم منایا و بلایا است.<ref>جمعی از نویسندگان، پژوهشی پیرامون شهدای کربلا، ۱۳۸۵ش، ص۱۳۳.</ref>امام علی(ع) به رشید، لقب رشیدالبلایا داده بودند.<ref>کشی، رجال کشی (اختیار معرفة الرجال)، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۲۹۱.</ref> به گفته [[محمدتقی مصباح یزدی]] از اساتید [[حوزه علمیه قم]]، [[حجر بن عدی|حُجْر بن عَدِی]] و [[عمرو بن حمق خزاعی|عمرو بن حَمِق خُزاعی]] از یاران دیگر [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] نیز دارای علم منایا و بلایا بودند.<ref>مصباح یزدی، آذرخشی دیگر از آسمان کربلا، ۱۳۸۲ش، ص۷۸.</ref>