پرش به محتوا

رکن شامی: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۲۳ بایت اضافه‌شده ،  ‏۵ فوریهٔ ۲۰۲۲
ویکی‌سازی
(ویرایش شکلی)
(ویکی‌سازی)
خط ۱: خط ۱:
[[پرونده:IMG 20220113 205512 742.jpg|بندانگشتی|300px]]
[[پرونده:IMG 20220113 205512 742.jpg|بندانگشتی|300px]]
'''رُکن غربی''' از زوایای [[کعبه]] که در سمت مغرب واقع شده و [[طواف]] کننده پس از [[حجر اسماعیل|حِجر اسماعیل]] به آن می‌رسد. این رکن، به رکن شامی نیز، شناخته می‌شود، ولی این نام‌گذاری سابقه تاریخی نداشته و منطقه [[شام|شامِ]] قدیم در مقابل این رکن قرار ندارد.<br>
'''رُکن غربی''' از زوایای [[کعبه]] که در سمت مغرب واقع شده و [[طواف|طواف‌کننده]] پس از [[حجر اسماعیل|حِجر اسماعیل]] به آن می‌رسد. این رکن، به رکن شامی نیز شناخته می‌شود، ولی این نامگذاری سابقه تاریخی نداشته است.
 
در منابع [[حدیث|حدیثی]] و [[فقه|فقهی]] بر [[استلام]] (لمس و دست کشیدن) و بوسیدن همه [[ارکان کعبه]] از جمله رکن غربی و خواندن [[دعا]] و [[مناجات]] در نزد آن، سفارش شده است.
در منابع [[حدیث|حدیثی]] و [[فقه|فقهی]] بر [[استلام]] (لمس و دست کشیدن) و بوسیدن همه [[ارکان کعبه]] از جمله رکن غربی و خواندن [[دعا]] و [[مناجات]] در نزد آن، سفارش شده است.


==موقعیت و جایگاه==
==موقعیت و جایگاه==
[[پرونده:Kaaba details map.jpg|بندانگشتی]]
[[پرونده:Kaaba details map.jpg|بندانگشتی]]
رکن غربی یکی از زوایای [[کعبه]] است که در سمت مغرب واقع شده<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۳۷۷ش، ص۲۷۵.</ref> و [[طواف]] کننده پس از [[حجر اسماعیل|حِجر اسماعیل]] به آن می‌رسد.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی، ۱۳۸۵ش، ص۶۱.</ref> فاصله بین این رکن و [[رکن یمانی]] حدود ۱۲ متر است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی، ۱۳۸۵ش، ص۶۱.</ref> هر چند این رکن، به رکن شامی نیز معروف است،<ref>شراب، فرهنگ اعلام جغرافیایی، ۱۳۸۳ش، ص۳۶.</ref> ولی به گفته برخی محققین، این نام‌گذاری به غلط در کتاب‌های معاصر وارد شده و سابقه تاریخی ندارد؛<ref>[https://hajj.ir/fa/24931 آیا رکن غربی، رکن شامی است؟]، حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت.</ref> بلکه در بعضی [[روایات]] از [[رکن شمالی]] با عنوان رکن شامی یاد شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۴۲۹، ح۱۶.</ref> همچنین دلیلی بر این نام‌گذاری دیده نمی‌شود؛ زیرا منطقه [[شام]] (شامل [[سوریه]]، [[لبنان]]، [[اردن]] و [[فلسطین]]) در مقابل این رکن قرار ندارد.<ref>[https://hajj.ir/fa/24931 آیا رکن غربی، رکن شامی است؟]، حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت.</ref>  
رکن غربی یکی از زوایای [[کعبه]] است که در سمت مغرب واقع شده<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۳۷۷ش، ص۲۷۵.</ref> و [[طواف|طواف‌کننده]] پس از [[حجر اسماعیل|حِجر اسماعیل]] به آن می‌رسد.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی، ۱۳۸۵ش، ص۶۱.</ref> فاصله بین این رکن و [[رکن یمانی]] حدود ۱۲ متر است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی، ۱۳۸۵ش، ص۶۱.</ref> هر چند این رکن، به رکن شامی نیز معروف است،<ref>شراب، فرهنگ اعلام جغرافیایی، ۱۳۸۳ش، ص۳۶.</ref> ولی سابقه تاریخی چنین عنوانی برای رکن غربی رد شده و ادعا شده که نام رکن شامی به‌غلط در کتاب‌های معاصر وارد شده<ref>[https://hajj.ir/fa/24931 آیا رکن غربی، رکن شامی است؟]، حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت.</ref> و در بعضی [[روایات]] از [[رکن شمالی]] با عنوان رکن شامی یاد شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۴۲۹، ح۱۶.</ref> از سوی دیگر گفته شده است که منطقه [[شام]] (شامل [[سوریه]]، [[لبنان]]، [[اردن]] و [[فلسطین]]) در مقابل این رکن قرار ندارد، بنابراین چنین نامگذاری‌ای بی‌دلیل است.<ref>[https://hajj.ir/fa/24931 «آیا رکن غربی، رکن شامی است؟»]، حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت.</ref>  


==آداب و اعمال==
==آداب و اعمال==
در [[حدیث|حدیثی]] از [[امام رضا(ع)]] به [[استلام]] (لمس کردن) رکن غربی توصیه شده است.<ref>شیخ طوسی، استبصار، ۱۳۹۰ش، ج۲، ص۲۱۶، ح ۷۴۳.</ref> همچنین از [[امام صادق(ع)]] نقل شده که [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم|پیامبر خدا(ص)]] سوار بر شتر، هنگام [[طواف]] کعبه، با عصایش تمام ارکان [[کعبه]] را استلام نمود.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۴۲۹، ح۱۶. </ref> با این حال، در روایتی دیگر از فریقین چنین آمده که پیامبر(ص) فقط دو رکن یمانی و حَجَر را استلام می‌کرد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۴۰۸، ح۸؛ بخاری، صحیح بخاری، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۱۵۱، ح۱۶۰۹.</ref>
[[استلام]] به‌معنای لمس کردن رکن غربی، در [[حدیث|حدیثی]] از [[امام رضا(ع)]] توصیه شده است.<ref>شیخ طوسی، استبصار، ۱۳۹۰ش، ج۲، ص۲۱۶، ح ۷۴۳.</ref> همچنین از [[امام صادق(ع)]] نقل شده که [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم|پیامبر خدا(ص)]] سوار بر شتر، هنگام [[طواف]] کعبه، با عصایش تمام ارکان [[کعبه]] را استلام نمود.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۴۲۹، ح۱۶.</ref> با این حال، در روایتی دیگر که در منابع شیعه و اهل‌سنت ذکر شده، گفته شده است که پیامبر(ص) فقط دو رکن یمانی و حَجَر را استلام می‌کرد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۴۰۸، ح۸؛ بخاری، صحیح بخاری، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۱۵۱، ح۱۶۰۹.</ref>
 
[[علامه حلی]] با بیان اینکه از دو گونه روایت مذکور، روایات اثبات استلام مقدم است،<ref>علامه حلّی، منتهی المطلب، ۱۴۱۲ق، ج۱۰، ص۳۴۵.</ref> در راستای توجیه اختلاف این دو [[حدیث]] گفته است که ممکن است پیامبر(ص) نزد رکن یمانی و حَجَر توقف بیشتری داشته و [[راوی]] گمان کرده که وی فقط این دو رکن را استلام نموده است.<ref>علامه حلّی، منتهی المطلب، ۱۴۱۲ق، ج۱۰، ص۳۴۵.</ref> از این رو، به نظر مشهور [[فقیهان|فقیهان شیعه]]، استلام همه [[ارکان کعبه]] مستحب است.<ref>شیخ طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۲۳۶؛ ابن‌ادریس حلی، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج۱، ۵۷۲؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۹، ص۳۵۷.</ref>


[[علامه حلی]] در جمع بین این [[احادیث]]، گفته است: [بر اساس دانش حدیث] روایات اثبات استلام مقدم است.<ref>علامه حلّی، منتهی المطلب، ۱۴۱۲ق، ج۱۰، ص۳۴۵.</ref> علاوه اینکه ممکن است پیامبر(ص) نزد رکن یمانی و حَجَر توقف بیشتری داشته و [[راوی]] گمان کرده حضرت فقط این دو رکن را استلام نموده است؛<ref>علامه حلّی، منتهی المطلب، ۱۴۱۲ق، ج۱۰، ص۳۴۵.</ref> از این‌رو، به نظر مشهور [[فقیهان|فقیهان شیعه]]، استلام همه [[ارکان کعبه]] مستحب است.<ref>شیخ طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۲۳۶؛ حلّی، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج۱، ۵۷۲؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۹، ص۳۵۷.</ref><br>
از دیگر آداب درباره رکن غربی، بوسیدن آن<ref>شیخ بهایی، جامع عباسی، ۱۴۲۹ق، ص۳۲۴.</ref> و خواندن [[دعا]] و [[مناجات]] نزد آن است. بنابر روایتی که در [[کافی]] نقل شده است، امام صادق(ع) هنگامی که از حِجر اسماعیل گذشت و به رکن غربی رسید، این دعا را خواند: «یا ذَا الْمَنِ وَ الطَّوْل، وَ الْجُودِ وَ الْکَرَم، إِنَّ عَمَلِی ضَعِیفٌ فَضاعِفْهُ لِی، وَ تَقَبَّلْهُ مِنِی، إِنَّکَ أَنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیم».<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۴۰۷، ح۶.</ref>
از دیگر آداب درباره رکن غربی، بوسیدن آن<ref>شیخ بهایی، جامع عباسی، ۱۴۲۹ق، ص۳۲۴.</ref> و خواندن [[دعا]] و [[مناجات]] نزد آن است؛ امام صادق(ع) هنگامی که از حِجر اسماعیل گذشت و به رکن غربی رسید، این دعا را خواند: «یا ذَا الْمَنِ وَ الطَّوْل، وَ الْجُودِ وَ الْکَرَم، إِنَّ عَمَلِی ضَعِیفٌ فَضاعِفْهُ لِی، وَ تَقَبَّلْهُ مِنِی، إِنَّکَ أَنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیم».<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۴۰۷، ح۶.</ref>


==پانویس==
==پانویس==
خط ۱۸: خط ۲۰:
==منابع==
==منابع==
{{منابع}}
{{منابع}}
*بخاری، محمد بن إسماعیل، صحیح بخاری، محقق: ناصر، محمد زهیر، دمشق، دار طوق النجاة، چاپ اول، ۱۴۲۲ق.
*بخاری، محمد بن إسماعیل، صحیح بخاری، تحقیق محمد زهیر بن ناصر، دمشق، دار طوق النجاة، چاپ اول، ۱۴۲۲ق.
*حلّی، ابن ادریس، السرائر، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق.
*ابن‌ادریس حلی، محمد بن منصور، السرائر، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق.
*شراب، محمدحسن، ترجمه: شیخی، حمیدرضا، فرهنگ اعلام جغرافیایی، تهران، مشعر، چاپ اول، ۱۳۸۳ش.
*شراب، محمدحسن، ترجمه حمیدرضا شیخی، حمیدرضا، فرهنگ اعلام جغرافیایی، تهران، مشعر، چاپ اول، ۱۳۸۳ش.
*شیخ طوسی، محمد بن حسن، استبصار، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۹۰ش.
*شیخ طوسی، محمد بن حسن، استبصار، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۹۰ش.
*شیخ طوسی، محمد بن حسن، النهایة، بیروت، دار الکتاب العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۰ق.
*شیخ طوسی، محمد بن حسن، النهایة، بیروت، دار الکتاب العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۰ق.
*علامه حلّی، حسن بن یوسف، منتهی المطلب، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیة، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
*علامه حلی، حسن بن یوسف، منتهی المطلب، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیة، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
*قائدان، اصغر، تاریخ و آثار اسلامی، تهران، مشعر، چاپ هفتم، ۱۳۸۵ش.
*قائدان، اصغر، تاریخ و آثار اسلامی، تهران، مشعر، چاپ هفتم، ۱۳۸۵ش.
*کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
*کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
*مشکینی، میرزا علی، مصطلحات الفقه، قم، نشر الهادی، ۱۳۷۷ش.
*مشکینی، میرزا علی، مصطلحات الفقه، قم، نشر الهادی، ۱۳۷۷ش.
*نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۴۰۴ق.
*نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۴۰۴ق.
*آیا رکن غربی، رکن شامی است؟، حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت، تاریخ بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۰ش.
*«آیا رکن غربی، رکن شامی است؟»، سایت حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت، تاریخ بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۰ش.
{{پایان}}
{{پایان}}


۴۴۱

ویرایش