مدرسه فیضیه (قم): تفاوت میان نسخه‌ها

مدرسه فیضیه (قم) (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۲ اوت ۲۰۲۱، ساعت ۱۵:۰۰

۱٬۴۴۳ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۲ اوت ۲۰۲۱

جز

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

Shamsoddin

Automoderated users، دیوان‌سالاران، confirmed، مدیران رابط کاربری، مدیران، templateeditor

۱۶٬۵۵۴

ویرایش

@@ خط ۳۶: / خط ۳۶: @@
 همچنین عالمان بسیاری ساکن این مدرسه بوده و در آن تحصیل و یا تدریس کرده‌اند.
 ==اهمیت و موقعیت==
-[[پرونده:حجره امام خمینی در فیضیه.png|200px|بندانگشتی|حجره [[امام خمینی]] در فیضیه]]
+[[پرونده:250 RIALS-IRI.jpg|بندانگشتی|سکه ۲۵۰ ریالی با طرح مدرسه فیضیه سال ۱۳۸۷ش]]
-مدرسه فیضیه از مدارس علمیه شهر قم است که در دوره [[صفویه]] تأسیس شد و به واسطه مجاورت با [[حرم حضرت معصومه]]، مزیت خاصی یافته است.{{مدرک}} برخی از دیدارهای امام خمینی و آیت‌الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران با طلاب و روحانیان در این مدرسه برگزار شده است.{{مدرک}}
+مدرسه فیضیه از مدارس علمیه شهر قم است که در دوره [[صفویه]] تأسیس شد و به واسطه مجاورت با [[حرم حضرت معصومه]]، مزیت خاصی یافته است.{{مدرک}} این مدرسه از سال‌های ۱۳۲۰ش کانون تحولات سیاسی بوده است و برخی از دیدارهای امام خمینی با طلاب و روحانیان در آن برگزار می‌شده است.<ref> رجائی‌نژاد، «بررسی و تحلیل نقش مدرسة فیضیه در تجدید حیات شیعه»، ص۷۲.</ref> از جمله نخستین دیدار امام خمینی با مردم پس از انقلاب در این مدرسه برگزار شد.
 این مدرسه در کنار [[مسجد اعظم قم|مسجد اعظم]] و [[مدرسه دارالشفاء قم|مدرسه دارالشفاء]] واقع شده است و برخی از درس‌های حوزه علمیه قم و نیز اجتماعات حوزوی در آن برگزار می‌شود. همچنین عالمان بسیاری در این مدرسه سکونت یا تدریس داشته‌اند. به گفته مدرسی طباطبایی بهاءالدین عاملی، سلطان العلماء، قاضی سعید قمی، ملاعبدالرزاق لاهیجی و فیض کاشانی در این مدرسه تدریس کرده‌اند.<ref>مدرسی طباطبایی، «مدرسه آستانه مقدسه (فیضیه)»، ص۱۲۸.</ref> امام خمینی نیز مدتی در این مدرسه سکونت داشته است حجره محل سکونت او در میان طلاب به حُجره امام خمینی یا حجره امام شناخته می‌شود.{{مدرک}}
-مدرسه فیضیه در ۹ بهمن ۱۳۸۶ با شماره ۲۰۷۱۵ در آثار ملی ایران ثبت شده است.
+مدرسه فیضیه در ۹ بهمن ۱۳۸۶ با شماره ۲۰۷۱۵ در آثار ملی ایران ثبت شده است. همچنین در دوره‌ای از جمهوری اسلامی ایران تصویر مدرسه فیضیه بر روی سکه و اسکناس‌هایی
+ضرب می‌شد.
 ==وقایع مهم==
 برخی از حوادث مرتبط با مدرسه فیضیه عبارتند از:
@@ خط ۶۱: / خط ۶۱: @@
 گفته شده نام‌گذاری این مدرسه به نام فیضیه به جهت این بوده که [[فیض کاشانی]] از علمای دوره [[صفویه]] مدتی در این مدرسه سکونت<ref>ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۲۴۰.</ref> یا تدریس<ref>شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۱، ص۳۹.</ref> داشته است. ناصرالشریعه معتقد است دلیل نامگذاری این مدرسه به فیضیه به دلیل همجواری آن با مزار فیض آثار (حضرت معصومه) است.<ref> ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۲۴۰؛ نگاه کنید به شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۱، ص۴۰.</ref>
-== تاریخچه==
+== تاریخچه بنا==
+[[پرونده:حجره امام خمینی در فیضیه.png|200px|بندانگشتی|حجره [[امام خمینی]] در فیضیه]]
 بر اساس کتیبه سردر ایوان جنوبی مدرسه فیضیه، این مدرسه از بناهای شاه طهماسب اول و متعلق به سال ۹۳۴ق است.<ref> ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۲۴۰.</ref> با این حال مدرسی طباطبایی معتقد است که تاریخ مذکور متعلق به سردر ورودی صحن عتیق حرم بوده و بنای اولیه مدرسه فیضیه، با نام مدرسه آستانه مربوط به قرن ششم هجری قمری بوده است که از اواخر قرن یازدهم نام آن به مدرسه فیضیه تغییر یافته است.<ref>مدرسی طباطبایی، «مدرسه آستانه مقدسه (فیضیه)»، ص۱۲۷-۱۲۸.</ref> او معتقد است که مدرسه‌ای که [[عبدالجلیل رازی]] متکلم قرن ششم در [[کتاب النقض]] از آن یاد کرده همین مدرسه فیضیه است.<ref>مدرسی طباطبایی، «مدرسه آستانه مقدسه (فیضیه)»، ص۱۲۷-۱۲۸.</ref> همچنین گفته شده این مدرسه در قرن پنجم قمری در دوره سلجوقیان بنا شده بود و در سال ۶۱۷ق در حمله مغولان تخریب شد و اثری از آن باقی نماند و در دوره صفویه بازسازی شد.<ref>رجائی‌نژاد، «بررسی و تحلیل نقش مدرسة فیضیه در تجدید حیات شیعه»، ص۵۷.</ref>
-فتحعلی‌شاه قاجار بنای مدرسه در سال ۱۲۱۳ و ۱۲۱۴ق تخریب کرد و بنای جدیدی احداث نمود. این بنا در ۷۵ ذرع (هر ذرع معادل ۱۰۴ سانتی‌متر است) طول و ۵۰ ذرع عرض احداث شد و شامل چهل اتاق در طبقه پائین، چهار ایوان بلند، دوازده غرفه سپهرنشان و حوضی دوازده ذرع در دوازده ذرع می‌شد.<ref> ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۲۴۰.</ref> همچنین در این زمان صحن مدرسه تا ورودی صحن عتیق حرم حضرت معصومه(س) گسترش یافت و سردر ورودی حرم به صورت ایوان جنوبی مدرسه درآمد. پیش از آن مدرسه از صحن عتیق حرم جدا بود و گذری بین آنها وجود داشت.{{مدرک}}
+فتحعلی‌شاه قاجار بنای مدرسه در سال ۱۲۱۳ و ۱۲۱۴ق تخریب کرد و بنای جدیدی احداث نمود. این بنا در ۷۵ ذرع (هر ذرع معادل ۱۰۴ سانتی‌متر است) طول و ۵۰ ذرع عرض احداث شد و شامل چهل اتاق در طبقه پائین، چهار ایوان بلند، دوازده غرفه سپهرنشان و حوضی دوازده ذرع در دوازده ذرع می‌شد.<ref> ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۲۴۰.</ref> همچنین در این زمان صحن مدرسه تا ورودی صحن عتیق حرم حضرت معصومه(س) گسترش یافت و سردر ورودی حرم به صورت ایوان جنوبی مدرسه درآمد. پیش از آن مدرسه از صحن عتیق حرم جدا بود و گذری بین آنها وجود داشت.<ref> [https://iranarchpedia.ir/entry/35964 «مدرسه فیضیه»]، دانشنامه تاریخ معماری و شهرسازی ایران.</ref>
-مدرسه در زمان شیخ عبدالکریم حائری، آیت‌الله صدر و آیت‌الله بروجردی نیز اساسی تعمیر شد.<ref>شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۱، ص۴۲.</ref> همچنین در واقعه فیضیه این مدرسه آسیب دید که با کمک بازاریان و زیرنظر آیت‌الله گلپایگانی تعمیر شد.<ref>[http://15khordad42.ir/index.php?page=post&id=1481 «رجایی و منصوری، بازسازی مدرسه فیضیه قم توسط بازاریان تهران»].</ref>
+مدرسه در زمان شیخ عبدالکریم حائری، آیت‌الله صدر و آیت‌الله بروجردی نیز اساسی تعمیر شد.<ref>شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۱، ص۴۲.</ref> همچنین در واقعه فیضیه این مدرسه آسیب دید که با کمک بازاریان و زیرنظر آیت‌الله گلپایگانی تعمیر شد.<ref>[http://15khordad42.ir/index.php?page=post&id=1481 «رجایی و منصوری، بازسازی مدرسه فیضیه قم توسط بازاریان تهران»].</ref> در دوره جمهوری اسلامی در زیر حیاط مدرسه زیرزمینی ساخته شده است.<ref> رجائی‌نژاد، «بررسی و تحلیل نقش مدرسة فیضیه در تجدید حیات شیعه»، ص۷۲.</ref>
 === وضعیت فعلی===
-بنای فعلی مدرسه، مربوط به دوره [[فتحعلی شاه]] است که در سال‌های ۱۲۱۳ و ۱۲۱۴ق احداث<ref> ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۲۴۰.</ref> و در دوره‌های بعد تکمیل شده است. این بنا دارای چهار ایوان در دو طبقه است و در هر طبقه چهل حجره قرار دارد.<ref>زنده‌دل، استان قم،۱۳۷۹ش، ص۵۷. </ref> سردر، ایوان‌ها و پیشانی حجره‌های آن با کاشی تزئین شده است.<ref> دانشنامه تاریخ معماری ایران شهر، مدخل مدرسه فیضیه.</ref> حجره‌های طبقه بالا با حمایت شیخ عبدالکریم حائری ساخته شده است.<ref>زنده‌دل، استان قم، ۱۳۷۹ش، ص۵۷.</ref> همچنین در دوره جمهوری اسلامی در زیر حیاط مدرسه زیرزمینی ساخته شده است که به سالن اجتماعات مدرسه فیضیه مشهور است و در آن نماز جماعت و... برگزار می‌شود.{{مدرک}}
+بنای فعلی مدرسه، مربوط به دوره [[فتحعلی شاه]] است که در سال‌های ۱۲۱۳ و ۱۲۱۴ق احداث<ref> ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۲۴۰.</ref> و در دوره‌های بعد تکمیل شده است. این بنا دارای چهار ایوان در دو طبقه است و در هر طبقه چهل حجره قرار دارد.<ref>زنده‌دل، استان قم،۱۳۷۹ش، ص۵۷. </ref> سردر، ایوان‌ها و پیشانی حجره‌های آن با کاشی تزئین شده است.<ref> [https://iranarchpedia.ir/entry/35964 «مدرسه فیضیه»]، دانشنامه تاریخ معماری و شهرسازی ایران.</ref> حجره‌های طبقه بالا با حمایت شیخ عبدالکریم حائری ساخته شده است.<ref>زنده‌دل، استان قم، ۱۳۷۹ش، ص۵۷.</ref> همچنین شیخ عبدالکریم حائری در سال ۱۳۰۹ش برابر ۱۳۴۹ق در این مدرسه کتابخانه‌ای بنا نهاد که با نام [[کتابخانه آیت‌الله حائری]] شناخته می‌شود.<ref>ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۴۱۸.</ref>
-[[پرونده:250 RIALS-IRI.jpg|بندانگشتی|سکه ۲۵۰ ریالی با طرح مدرسه فیضیه سال ۱۳۸۷ش]]
+== کاربری==
+گفته شده مدرسه فیضیه در ابتدا کاروانسرا و محلی برای استراحت زائران حرم حضرت معصومه بوده است و به تدریج به مدرسه علمیه و محل سکونت و درس طلاب تبدیل شده است.<ref> رجائی‌نژاد، «بررسی و تحلیل نقش مدرسة فیضیه در تجدید حیات شیعه»، ص۷۲.</ref> این بنا در دوره مشروطه نیز به محلی برای سکونت گدایان و دراویش تبدیل شده بود که آیت‌الله فیض در سال ۱۲۸۵ش آن را در اختیار گرفت.<ref> رجائی‌نژاد، «بررسی و تحلیل نقش مدرسة فیضیه در تجدید حیات شیعه»، ص۶۱.</ref>
-== کتابخانه مدرسه فیضیه==
+مدرسه فیضیه کاربری آموزشی و خوابگاهی دارد. حجره‌های طبقه دوم این مدرسه محل سکونت طلاب و حجره‌های طبقه اول محل برگزاری دروس حوزوی است همچنین در زیرزمین مدرسه نماز جماعت و دیگر مراسم‌های مذهبی برگزار می‌شود. همچنین اجتماعات و برنامه‌های سیاسی عمومی معمولا در حیات مدرسه برگزار می‌شود.
-{{اصلی|کتابخانه آیت الله حائری}}
-مدرسه فیضیه دارای کتابخانه‌ای است. در این کتابخانه، غیر از کتاب‌هایی که [[شاه عباس صفوی]] وقف کرده، کتاب‌هایی نیز [[شیخ بهایی]] [[وقف]] و تولیت آنرا به برادر زاده‌اش، [[حسین بن عبدالصمد عاملی|حسین بن عبدالصمد]] واگذار نمود.<ref>مدرسی طباطبایی، «مدرسه آستانه مقدسه (فیضیه)»، ص۱۲۹</ref> این کتابخانه در [[۲۰ آبان ]] ۱۳۰۹ش برابر ۱۳۴۹ق بنا نهاده شد.<ref>ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۴۱۸.</ref>
 ==پانویس==
 {{پانویس|۲}}
 ==منابع==
-{{ستون-شروع|2}}
 *زنده‌دل، حسن، استان قم مجموعه راهنمای مختصر ایران‌گردی، جاول، انتشارات جهانگردان و ایرانگردان، ۱۳۷۹ش.
 *شریف‌رازی، محمد، گنجینه دانشمندان، تهران، اسلامیه، ۱۳۵۲ش.
 *مدرسی طباطبایی، سید حسین، «[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/296056 مدرسه آستانه مقدسه (فیضیه)]»، مجله وحید، فروردین ۱۳۵۰، شماره ۸۸.
 *ناصرالشریعه، محمدحسین، تاریخ قم، تصحیح و تعلیق و اضافات علی دوانی، تهران رهنمون، ۱۳۸۳ش.
-*رجایی نژاد، محمد، [http://ensani.ir/fa/article/356075 «بررسی و تحلیل نقش مدرسة فیضیه در تجدید حیات شیعه»]،
+*رجایی‌نژاد، محمد، [http://ensani.ir/fa/article/356075 «بررسی و تحلیل نقش مدرسة فیضیه در تجدید حیات شیعه»]،
-{{پایان}}
 ==پیوند به بیرون==
 {{ستون-شروع|2}}