۱۶٬۵۵۴
ویرایش
مدرسه فیضیه (قم): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
مدرسه فیضیه از مدارس علمیه شهر قم است که در دوره [[صفویه]] تأسیس شد و به واسطه مجاورت با [[حرم حضرت معصومه]]، مزیت خاصی یافته است.{{مدرک}} برخی از دیدارهای امام خمینی و آیت‌الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران با طلاب و روحانیان در این مدرسه برگزار شده است.{{مدرک}} | مدرسه فیضیه از مدارس علمیه شهر قم است که در دوره [[صفویه]] تأسیس شد و به واسطه مجاورت با [[حرم حضرت معصومه]]، مزیت خاصی یافته است.{{مدرک}} برخی از دیدارهای امام خمینی و آیت‌الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران با طلاب و روحانیان در این مدرسه برگزار شده است.{{مدرک}} | ||
این مدرسه در کنار [[مسجد اعظم قم|مسجد اعظم]] و [[مدرسه دارالشفاء قم|مدرسه دارالشفاء]] واقع شده است و برخی از درس‌های حوزه علمیه قم و نیز اجتماعات حوزوی در آن برگزار می‌شود. همچنین عالمان بسیاری در این مدرسه سکونت یا تدریس داشته‌اند. به گفته مدرسی طباطبایی | این مدرسه در کنار [[مسجد اعظم قم|مسجد اعظم]] و [[مدرسه دارالشفاء قم|مدرسه دارالشفاء]] واقع شده است و برخی از درس‌های حوزه علمیه قم و نیز اجتماعات حوزوی در آن برگزار می‌شود. همچنین عالمان بسیاری در این مدرسه سکونت یا تدریس داشته‌اند. به گفته مدرسی طباطبایی بهاءالدین عاملی، سلطان العلماء، قاضی سعید قمی، ملاعبدالرزاق لاهیجی و فیض کاشانی در این مدرسه تدریس کرده‌اند.<ref>مدرسی طباطبایی، «مدرسه آستانه مقدسه (فیضیه)»، ص۱۲۸.</ref> امام خمینی نیز مدتی در این مدرسه سکونت داشته است حجره محل سکونت او در میان طلاب به حُجره امام خمینی یا حجره امام شناخته می‌شود.{{مدرک}} | ||
مدرسه فیضیه در ۹ بهمن ۱۳۸۶ با شماره ۲۰۷۱۵ در آثار ملی ایران ثبت شده است. | مدرسه فیضیه در ۹ بهمن ۱۳۸۶ با شماره ۲۰۷۱۵ در آثار ملی ایران ثبت شده است. | ||
==وقایع مهم== | ==وقایع مهم== | ||
برخی از حوادث مرتبط با مدرسه فیضیه عبارتند از: | |||
===حمله به مدرسه فیضیه=== | ===حمله به مدرسه فیضیه=== | ||
{{اصلی|واقعه فیضیه}} | {{اصلی|واقعه فیضیه}} | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۹: | ||
حکومت پهلوی در خرداد ۱۳۵۴ش برای جلوگیری از تحرکات انقلابیون مدرسه فیضیه را تعطیل کرد. این حرکت در واکنش به تجمع طلاب به مناسبت قیام ۱۵ خرداد در این مدرسه انجام شد. تعطیلی مدرسه تا انقلاب سال ۱۳۵۷ش بسته بود. البته در تشییع جنازه [[ابوالفضل زاهدی]] (درگذشت ۱۲ فروردین ۱۳۵۷ش) چند ساعتی باز و دوباره بسته شد.<ref> رجائی‌نژاد، «بررسی و تحلیل نقش مدرسة فیضیه در تجدید حیات شیعه»، ص۶۹-۷۰.</ref> | حکومت پهلوی در خرداد ۱۳۵۴ش برای جلوگیری از تحرکات انقلابیون مدرسه فیضیه را تعطیل کرد. این حرکت در واکنش به تجمع طلاب به مناسبت قیام ۱۵ خرداد در این مدرسه انجام شد. تعطیلی مدرسه تا انقلاب سال ۱۳۵۷ش بسته بود. البته در تشییع جنازه [[ابوالفضل زاهدی]] (درگذشت ۱۲ فروردین ۱۳۵۷ش) چند ساعتی باز و دوباره بسته شد.<ref> رجائی‌نژاد، «بررسی و تحلیل نقش مدرسة فیضیه در تجدید حیات شیعه»، ص۶۹-۷۰.</ref> | ||
==نامگذاری== | ==نامگذاری== | ||
گفته شده نامگذاری این مدرسه به نام فیضیه به جهت این بوده که [[فیض کاشانی]] از علمای دوره [[صفویه]] مدتی در این مدرسه سکونت<ref>ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۲۴۰.</ref> یا تدریس<ref>شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۱، ص۳۹.</ref> داشته است. ناصرالشریعه معتقد است دلیل نامگذاری این مدرسه به | گفته شده نامگذاری این مدرسه به نام فیضیه به جهت این بوده که [[فیض کاشانی]] از علمای دوره [[صفویه]] مدتی در این مدرسه سکونت<ref>ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۲۴۰.</ref> یا تدریس<ref>شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۱، ص۳۹.</ref> داشته است. ناصرالشریعه معتقد است دلیل نامگذاری این مدرسه به فیضیه به دلیل همجواری آن با مزار فیض آثار (حضرت معصومه) است.<ref> ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۲۴۰؛ نگاه کنید به شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۱، ص۴۰.</ref> | ||
== تاریخچه== | == تاریخچه== | ||
بر اساس کتیبه سردر ایوان جنوبی مدرسه فیضیه، این مدرسه از بناهای شاه طهماسب اول و متعلق به سال ۹۳۴ق است.<ref> ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۲۴۰.</ref> با این حال مدرسی طباطبایی معتقد است که تاریخ مذکور متعلق به سردر ورودی صحن عتیق حرم بوده و بنای اولیه مدرسه فیضیه، با نام مدرسه آستانه مربوط به قرن ششم هجری قمری بوده است که از اواخر قرن یازدهم نام آن به مدرسه فیضیه تغییر یافته است.<ref>مدرسی طباطبایی، «مدرسه آستانه مقدسه (فیضیه)»، ص۱۲۷-۱۲۸.</ref> او معتقد است که مدرسه‌ای که [[عبدالجلیل رازی]] متکلم قرن ششم در [[کتاب النقض]] از آن یاد کرده همین مدرسه فیضیه است.<ref>مدرسی طباطبایی، «مدرسه آستانه مقدسه (فیضیه)»، ص۱۲۷-۱۲۸.</ref> همچنین گفته شده این مدرسه در قرن پنجم قمری در دوره سلجوقیان بنا شده بود و در سال ۶۱۷ق در حمله مغولان تخریب شد و اثری از آن باقی نماند و در دوره صفویه بازسازی شد.<ref>رجائی‌نژاد، «بررسی و تحلیل نقش مدرسة فیضیه در تجدید حیات شیعه»، ص۵۷.</ref> | بر اساس کتیبه سردر ایوان جنوبی مدرسه فیضیه، این مدرسه از بناهای شاه طهماسب اول و متعلق به سال ۹۳۴ق است.<ref> ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۲۴۰.</ref> با این حال مدرسی طباطبایی معتقد است که تاریخ مذکور متعلق به سردر ورودی صحن عتیق حرم بوده و بنای اولیه مدرسه فیضیه، با نام مدرسه آستانه مربوط به قرن ششم هجری قمری بوده است که از اواخر قرن یازدهم نام آن به مدرسه فیضیه تغییر یافته است.<ref>مدرسی طباطبایی، «مدرسه آستانه مقدسه (فیضیه)»، ص۱۲۷-۱۲۸.</ref> او معتقد است که مدرسه‌ای که [[عبدالجلیل رازی]] متکلم قرن ششم در [[کتاب النقض]] از آن یاد کرده همین مدرسه فیضیه است.<ref>مدرسی طباطبایی، «مدرسه آستانه مقدسه (فیضیه)»، ص۱۲۷-۱۲۸.</ref> همچنین گفته شده این مدرسه در قرن پنجم قمری در دوره سلجوقیان بنا شده بود و در سال ۶۱۷ق در حمله مغولان تخریب شد و اثری از آن باقی نماند و در دوره صفویه بازسازی شد.<ref>رجائی‌نژاد، «بررسی و تحلیل نقش مدرسة فیضیه در تجدید حیات شیعه»، ص۵۷.</ref> | ||
فتحعلی‌شاه قاجار بنای مدرسه در سال ۱۲۱۳ و ۱۲۱۴ق تخریب کرد و بنای جدیدی احداث نمود. این بنا در ۷۵ ذرع (هر ذرع معادل ۱۰۴ سانتی‌متر است) طول و ۵۰ ذرع عرض احداث شد و شامل چهل اتاق در طبقه پائین، چهار ایوان بلند، دوازده غرفه سپهرنشان و حوضی دوازده ذرع در دوازده ذرع می‌شد.<ref> ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۲۴۰.</ref> همچنین در این زمان صحن مدرسه تا ورودی صحن عتیق حرم حضرت معصومه(س) گسترش یافت و سردر ورودی حرم به صورت ایوان جنوبی مدرسه درآمد. پیش از آن مدرسه از صحن عتیق حرم جدا بود و گذری بین آنها وجود داشت.{{مدرک}} | |||
مدرسه در زمان شیخ عبدالکریم حائری، آیت‌الله صدر و آیت‌الله بروجردی نیز اساسی تعمیر شد.<ref>شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۱، ص۴۲.</ref> همچنین در واقعه فیضیه این مدرسه آسیب دید که با کمک بازاریان و زیرنظر آیت‌الله گلپایگانی تعمیر شد.<ref>[http://15khordad42.ir/index.php?page=post&id=1481 «رجایی و منصوری، بازسازی مدرسه فیضیه قم توسط بازاریان تهران»].</ref> | مدرسه در زمان شیخ عبدالکریم حائری، آیت‌الله صدر و آیت‌الله بروجردی نیز اساسی تعمیر شد.<ref>شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۱، ص۴۲.</ref> همچنین در واقعه فیضیه این مدرسه آسیب دید که با کمک بازاریان و زیرنظر آیت‌الله گلپایگانی تعمیر شد.<ref>[http://15khordad42.ir/index.php?page=post&id=1481 «رجایی و منصوری، بازسازی مدرسه فیضیه قم توسط بازاریان تهران»].</ref> | ||
=== وضعیت فعلی=== | === وضعیت فعلی=== | ||
بنای فعلی مدرسه، مربوط به دوره [[فتحعلی شاه]] است که در سال‌های ۱۲۱۳ و ۱۲۱۴ق احداث<ref> ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۲۴۰.</ref> و در دوره‌های بعد تکمیل شده است. این بنا دارای چهار ایوان در دو طبقه است و در هر طبقه چهل حجره قرار دارد | بنای فعلی مدرسه، مربوط به دوره [[فتحعلی شاه]] است که در سال‌های ۱۲۱۳ و ۱۲۱۴ق احداث<ref> ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۲۴۰.</ref> و در دوره‌های بعد تکمیل شده است. این بنا دارای چهار ایوان در دو طبقه است و در هر طبقه چهل حجره قرار دارد.<ref>زنده‌دل، استان قم،۱۳۷۹ش، ص۵۷. </ref> سردر، ایوان‌ها و پیشانی حجره‌های آن با کاشی تزئین شده است.<ref> دانشنامه تاریخ معماری ایران شهر، مدخل مدرسه فیضیه.</ref> حجره‌های طبقه بالا با حمایت شیخ عبدالکریم حائری ساخته شده است.<ref>زنده‌دل، استان قم، ۱۳۷۹ش، ص۵۷.</ref> همچنین در دوره جمهوری اسلامی در زیر حیاط مدرسه زیرزمینی ساخته شده است که به سالن اجتماعات مدرسه فیضیه مشهور است و در آن نماز جماعت و... برگزار می‌شود.{{مدرک}} | ||
[[پرونده:250 RIALS-IRI.jpg|بندانگشتی|سکه ۲۵۰ ریالی با طرح مدرسه فیضیه سال ۱۳۸۷ش]] | [[پرونده:250 RIALS-IRI.jpg|بندانگشتی|سکه ۲۵۰ ریالی با طرح مدرسه فیضیه سال ۱۳۸۷ش]] | ||
| خط ۸۰: | خط ۷۸: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{ستون-شروع|2}} | {{ستون-شروع|2}} | ||
*زنده‌دل، حسن، استان قم مجموعه راهنمای مختصر ایران‌گردی، جاول، انتشارات جهانگردان و ایرانگردان، ۱۳۷۹ش. | *زنده‌دل، حسن، استان قم مجموعه راهنمای مختصر ایران‌گردی، جاول، انتشارات جهانگردان و ایرانگردان، ۱۳۷۹ش. | ||
*شریف‌رازی، محمد، گنجینه دانشمندان، تهران، اسلامیه، ۱۳۵۲ش. | *شریف‌رازی، محمد، گنجینه دانشمندان، تهران، اسلامیه، ۱۳۵۲ش. | ||