۱۷٬۱۶۵
ویرایش
مدرسه فیضیه (قم): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
| پانویس = | | پانویس = | ||
}} | }} | ||
'''مدرسه فِیضیّه'''، از مدارس علمیه شهر قم است که در کنار [[حرم حضرت معصومه]] قرار دارد. این مدرسه از ۱۳۲۰ش کانون اجتماع طلاب و | '''مدرسه فِیضیّه'''، از مدارس علمیه شهر قم است که در کنار [[حرم حضرت معصومه]] قرار دارد. این مدرسه از ۱۳۲۰ش کانون اجتماع طلاب و استادان حوزه قم بوده است. از این‌رو برخی از دیدارها و سخنرانی‌های امام خمینی و آیت‌الله خامنه‌ای با حوزویان و نیز اجتماعات سیاسی در آن برگزار می‌شده است. در سال ۱۳۴۲ش مأموران [[حکومت پهلوی]] به این مدرسه حمله کردند در این حمله تعدادی از طلاب کشته شدند. همچنین [[سخنرانی امام خمینی در خرداد سال ۱۳۴۲ هجری شمسی|سخنرانی امام خمینی در خرداد ۱۳۴۲ش]] که منجر به [[قیام ۱۵ خرداد]] گردید، در این مدرسه ایراد شده بود. | ||
همچنین عالمان بسیاری ساکن این مدرسه بوده و در آن تحصیل و یا تدریس کرده‌اند. | همچنین عالمان بسیاری ساکن این مدرسه بوده و در آن تحصیل و یا تدریس کرده‌اند. | ||
==اهمیت و موقعیت== | ==اهمیت و موقعیت== | ||
مدرسه فیضیه از مدارس علمیه شهر قم است که در دوره [[صفویه]] تأسیس شد و به واسطه مجاورت با [[حرم حضرت معصومه]]، مزیت خاصی یافته است.{{مدرک}} برخی از دیدارهای امام خمینی و آیت‌الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران با طلاب و روحانیان در این مدرسه برگزار شده است.{{مدرک}} | |||
این مدرسه در کنار [[مسجد اعظم قم|مسجد اعظم]] و [[مدرسه دارالشفاء قم|مدرسه دارالشفاء]] واقع شده است و برخی از درس‌های حوزه علمیه قم و نیز اجتماعات حوزوی در این مدرسه برگزار می‌شود. | |||
مدرسه فیضیه در ۹ بهمن ۱۳۸۶ با شماره ۲۰۷۱۵ در آثار ملی ایران ثبت شده است. همچنین عالمان بسیاری در این مدرسه سکونت داشته‌اند. یکی از حجره‌های این مدرسه به دلیل سکونت امام خمینی در آن به حُجره امام خمینی شناخته می‌شود.{{مدرک}} به گفته مدرسی طباطبایی شیخ بهاءالدین عاملی، سلطان العلماء، قاضی سعید قمی، ملاعبدالرزاق لاهیجی و فیض کاشانی در این مدرسه تدریس کرده اند.<ref>مدرسی طباطبایی، «مدرسه آستانه مقدسه (فیضیه)»، ص۱۲۸.</ref> | |||
== تاریخچه== | |||
بر اساس کتیبه سردر ایوان جنوبی مدرسه فیضیه، این مدرسه از بناهای شاه طهماسب اول و متعلق به سال ۹۳۴ق است.<ref> ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۲۴۰.</ref> با این حال مدرسی طباطبایی معتقد است که تاریخ مذکور متعلق به سردر صحن عتیق حرم بوده و بنای اولیه مدرسه فیضیه، با نام مدرسه آستانه مربوط به قرن ششم هجری قمری بوده است که از اواخر قرن یازدهم نام آن به مدرسه فیضیه تغییر یافته است.<ref>مدرسی طباطبایی، «مدرسه آستانه مقدسه (فیضیه)»، ص۱۲۷-۱۲۸.</ref> او معتقد است که مدرسه‌ای که [[عبدالجلیل رازی]] متکلم قرن ششم در [[کتاب النقض]] از آن یاد کرده همین مدرسه فیضیه است.<ref>مدرسی طباطبایی، «مدرسه آستانه مقدسه (فیضیه)»، ص۱۲۷-۱۲۸.</ref> | |||
بنای فعلی مدرسه، مربوط به دوره [[فتحعلی شاه]] است که در سال ۱۲۱۳ و ۱۲۱۴ق احداث شده است.<ref> ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۲۴۰.</ref> این بنا، ۷۵ ذرع(هر ذرع معادل ۱۰۴ سانتی‌متر است) طول و ۵۰ ذرع عرض داشته و دارای چهل اتاق در طبقه پائین و چهار ایوان بلند و دوازده غرفه سپهرنشان و حوض مربع به اندازه دوازده ذرع در دوازده ذرع بوده است.<ref> ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۲۴۰.</ref در این زمان صحن تا ورودی صحن عتیق حرم حضرت معصومه(س) گسترش یافت و سردر ورودی حرم به صورت ایوان جنوبی مدرسه درآمد.{{مدرک}} | |||
در سال ۱۲۵۵ق حاجی علی‌محمد، عموی میرزا علی‌اکبر فیض مؤلف تاریخ قم مدرسه را مرمت شد. در زمان این تعمیر، حجره‌ها و صحن مدرسه یک طبقه بود و تنها در دو طرف هر یک از سه ایوان شرقی، غربی، و شمالی، چهار حجره در طبقۀ دوم وجود داشت. پس از آن توسط [[میرزا محمد فیض]] در طبقۀ دوم قسمت‌های شمالی و شرقی مدرسه حجره‌سازی شد و در سال ۱۳۰۱ش [[عبدالکریم حائری]] حجره‌های دیگر قسمت‌ها را کامل کرد. | |||
مدرسه در زمان شیخ عبدالکریم حائری، آیت‌الله صدر و آیت‌الله بروجردی به صورت اساسی تعمیر شد.<ref>شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۱، ص۴۲.</ref> | |||
در سال‌های دهه ۱۳۷۰ش، زیرزمینی در وسط این مدرسه ساخته و کتابخانه آن نیز تجدید بنا شد. | |||
صحن اصلی آن با ابعاد ۵۰ در ۸۹ متر، دارای چهار ایوان در دو طبقه است. در هر طبقه ۴۰ حجره قرار دارد. سردر، ایوان‌ها و پیشانی حجره‌های آن با کاشی تزئین شده است.<ref>دانشنامه تاریخ معماری ایران شهر، مدخل مدرسه فیضیه.</ref> | |||
[[پرونده:حجره امام خمینی در فیضیه.png|200px|بندانگشتی|حجره [[امام خمینی]] در فیضیه]] | [[پرونده:حجره امام خمینی در فیضیه.png|200px|بندانگشتی|حجره [[امام خمینی]] در فیضیه]] | ||
[[پرونده:250 RIALS-IRI.jpg|بندانگشتی|سکه ۲۵۰ ریالی با طرح مدرسه فیضیه سال ۱۳۸۷ش]] | |||
این مدرسه | ==نامگذاری== | ||
گفته شده نامگذاری این مدرسه به نام فیضیه به جهت این بوده که [[فیض کاشانی]] از علمای دوره [[صفویه]] مدتی در این مدرسه سکونت<ref>ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۲۴۰.</ref> یا تدریس<ref>شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۱، ص۳۹.</ref> داشته است. ناصرالشریعه معتقد است دلیل نامگذاری این مدرسه به فضیه به دلیل همجواری آن با مزار سرکار فیض آثار (حضرت معصومه) است.<ref> ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۲۴۰؛ نگاه کنید به شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۱، ص۴۰.</ref> برخی معتقدند که این نام از زمان تجدید بنای مدرسه در دوره [[قاجار]] و به پیشنهاد علمای این دوره رایج شده است. خاندان فیض در این دوره ریاست شرعی قم را بر عهده داشتند.<ref> باقری، ص۲۲ـ۱۳.</ref> | |||
مدرسه فیضیه در | [[پرونده:فهرست نسخ خطی مدرسه فیضیه قم.jpg|150px|بندانگشتی|فهرست نسخ خطی مدرسه فیضیه قم]] | ||
== کتابخانه مدرسه فیضیه== | |||
{{اصلی|کتابخانه آیت الله حائری}} | |||
مدرسه فیضیه دارای کتابخانه‌ای است. در این کتابخانه، غیر از کتاب‌هایی که [[شاه عباس صفوی]] وقف کرده، کتاب‌هایی نیز [[شیخ بهایی]] [[وقف]] و تولیت آنرا به برادر زاده‌اش، [[حسین بن عبدالصمد عاملی|حسین بن عبدالصمد]] واگذار نمود.<ref>مدرسی طباطبایی، ص۱۲۹</ref> این کتابخانه در [[۲۰ جمادی‌الثانی]] ۱۳۴۹ق برابر آبان ۱۳۰۹ش بنا نهاده شد.<ref>[http://howzehlib.com/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=15&Itemid=22 سایت اداره امور کتابخانه‌های معاونت پژوهش حوزه‌های علمیه.]</ref> | |||
==وقایع مهم== | ==وقایع مهم== | ||
| خط ۵۴: | خط ۷۶: | ||
در عاشورای سال ۱۳۸۳ق برابر با [[۱۳ خرداد]] ۱۳۴۲ش [[امام خمینی]] در مدرسه فیضیه، سخنرانی کرد و از حکومت پهلوی و نیز دولتمردان آمریکا و اسرائیل که نفوذ زیادی بر محمدرضا پهلوی داشتند، انتقاد نمود.<ref>امام خمینی، صحیفه امام، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، ج۱، ص۲۴۳.</ref> | در عاشورای سال ۱۳۸۳ق برابر با [[۱۳ خرداد]] ۱۳۴۲ش [[امام خمینی]] در مدرسه فیضیه، سخنرانی کرد و از حکومت پهلوی و نیز دولتمردان آمریکا و اسرائیل که نفوذ زیادی بر محمدرضا پهلوی داشتند، انتقاد نمود.<ref>امام خمینی، صحیفه امام، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، ج۱، ص۲۴۳.</ref> | ||
پس از این سخنرانی، در [[۱۵ خرداد]] سال ۱۳۴۲ش، مأموران [[حکومت پهلوی]] امام خمینی را دستگیر و برای زندان به [[تهران]] انتقال دادند.<ref>[http://www.imam-khomeini.ir/fa/n15628/ «بازخوانی سخنرانی تاریخی امام در آستانه ۱۵ خرداد ۱۳۴۲»، پرتال امام خمینی]؛ کلاکی، «کالبدشکافی قیام ۱۵ خرداد»، ص۵۴-۵۷.</ref> به دنبال این واقعه، [[قیام ۱۵ خرداد]] مردم [[قم]] شکل گرفت.<ref>[http://www.imam-khomeini.ir/fa/n15628/ «بازخوانی سخنرانی تاریخی امام در آستانه ۱۵ خرداد ۱۳۴۲»، پرتال امام خمینی].</ref> | پس از این سخنرانی، در [[۱۵ خرداد]] سال ۱۳۴۲ش، مأموران [[حکومت پهلوی]] امام خمینی را دستگیر و برای زندان به [[تهران]] انتقال دادند.<ref>[http://www.imam-khomeini.ir/fa/n15628/ «بازخوانی سخنرانی تاریخی امام در آستانه ۱۵ خرداد ۱۳۴۲»، پرتال امام خمینی]؛ کلاکی، «کالبدشکافی قیام ۱۵ خرداد»، ص۵۴-۵۷.</ref> به دنبال این واقعه، [[قیام ۱۵ خرداد]] مردم [[قم]] شکل گرفت.<ref>[http://www.imam-khomeini.ir/fa/n15628/ «بازخوانی سخنرانی تاریخی امام در آستانه ۱۵ خرداد ۱۳۴۲»، پرتال امام خمینی].</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||