۱۷٬۲۵۳
ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
| پانویس = | | پانویس = | ||
}} | }} | ||
'''مدرسه فِیضیّه'''، از مدارس علمیه مشهور [[حوزه علمیه قم]] که در کنار [[حرم حضرت معصومه]] قرار دارد. قبل از توسعه حوزه علمیه قم و در سالهای ۱۳۲۰ تا ۱۳۶۰ش این مدرسه کانون اجتماع طلاب و استادان حوزه قم به شمار میرفت. عالمان و [[اجتهاد|مجتهدان]] بسیاری ساکن این مدرسه بوده و در آن تحصیل و یا تدریس کردهاند. در سال ۱۳۴۲ش مأموران [[حکومت پهلوی]] به این مدرسه حمله کردند | '''مدرسه فِیضیّه'''، از مدارس علمیه مشهور [[حوزه علمیه قم]] که در کنار [[حرم حضرت معصومه]] قرار دارد. قبل از توسعه حوزه علمیه قم و در سالهای ۱۳۲۰ تا ۱۳۶۰ش این مدرسه کانون اجتماع طلاب و استادان حوزه قم به شمار میرفت. عالمان و [[اجتهاد|مجتهدان]] بسیاری ساکن این مدرسه بوده و در آن تحصیل و یا تدریس کردهاند. در فروردین سال ۱۳۴۲ش مأموران [[حکومت پهلوی]] به این مدرسه حمله کردند در این حمله تعدادی از طلاب کشته شدند. همچنین [[سخنرانی امام خمینی در خرداد سال ۱۳۴۲ هجری شمسی|سخنرانی امام خمینی در خرداد ۱۳۴۲ش]] که منجر به [[قیام ۱۵ خرداد]] گردید، در این مدرسه ایراد شده بود. پس از [[انقلاب اسلامی ایران]] نیز برخی از دیدارها و سخنرانیهای امام خمینی در حیاط این مدرسه برگزار میشد. | ||
مدرسه فیضیه در | ==اهمیت و موقعیت== | ||
مدرسه فیضیه از مدارس علمی شهر قم است که در دوره [[صفویه]] تأسیس شد و به واسطه مجاورت با [[حرم حضرت معصومه]]، مزیت خاصی یافته است.{{مدرک}} برخی از سخنرانیهای امام خمینی و آیتالله خامنهای رهبر جمهوری اسلامی ایران با طلاب و روحانیان در این مدرسه برگزار شده است.{{مدرک}} | |||
این مدرسه به دلیل همجواری با [[مسجد اعظم قم|مسجد اعظم]] و [[مدرسه دارالشفاء قم|مدرسه دارالشفاء]] به نوعی، کانون مرکزی [[حوزه علمیه قم]] به شمار میرود و بخشی از مهمترین درسهای حوزه علمیه قم و نیز اجتماعات حوزوی در این مدرسه برقرار میشود. | |||
مدرسه | |||
== تاریخچه== | == تاریخچه== | ||
به | بر اساس کتیبه سردر ایوان جنوبی مدرسه که به طرف صحن باز میشود، این مدرسه از بناهای شاه طهماسب اول و متعلق به سال ۹۳۴ق است.<ref> ناصرالشریعه، ص۱۵۵.</ref> | ||
در دوره صفویه، مدرسه از صحن عتیق [[آستانه حضرت معصومه]] جدا بود و یک گذر بین آنها وجود داشت. در زمان حکومت فتحعلیشاه قسمتهای مختلف مدرسه بازسازی شد و توسعه یافت. در این زمان ابتدا سدی بر رودخانۀ مجاور مدرسه احداث گردید و قسمتی از زمینهای بهدست آمده از این طریق به مدرسه تخصیص داده شد. در این توسعه، صحن تا ورودی صحن عتیق آستانۀ حضرت معصومه(س) گسترش یافت و سردر ورودی آن به صورت ایوان جنوبی مدرسه درآمد. | |||
بنای فعلی مدرسه، مربوط به دوره [[فتحعلی شاه]] است که در سال ۱۲۱۳ و ۱۲۱۴ق بنیاد شده است. او بنای سابق را خراب کرده و مدرسه را توسعه داد. این بنا، ۷۵ ذرع<ref>هر ذرع معادل ۱۰۴ سانتیمتر است</ref> طول و ۵۰ ذرع عرض داشته و دارای چهل اتاق در طبقه پائین و چهار ایوان بلند و ۱۲ غرفه سپهرنشان و حوض مربع به اندازه دوازده ذرع در دوازده ذرع بوده است.<ref>همان، ص۱۵۶.</ref> | |||
مدرسه در سال ۱۲۵۵ق توسط حاجی علیمحمد، عموی میرزا علیاکبر فیض مؤلف تاریخ قم مرمت شد. در زمان این تعمیر، حجرهها و صحن مدرسه تا سال ۱۳۴۱ق یک طبقه بود و تنها در دو طرف هر یک از سه ایوان شرقی، غربی، و شمالی، چهار حجره در طبقۀ دوم وجود داشت. پس از آن توسط [[میرزا محمد فیض]] در طبقۀ دوم قسمتهای شمالی و شرقی مدرسه حجرهسازی شد و در سال ۱۳۰۱ش [[عبدالکریم حائری]] حجرههای دیگر قسمتها را کامل کرد. در پشت ایوان غربی، شاهنشینی قرار داشت که محل قرار گرفتن و جلوس پادشاهان [[قاجاریه|قاجار]] بود. | |||
در سال ۱۳۵۱ق نخستین کتابخانۀ عمومی شهر توسط آیتالله حائری در این شاهنشین تأسیس شد. در سال ۱۳۷۰ق [[حسین بروجردی]] در کمرگاه ایوان غربی یک طبقۀ دوم ایجاد کرد که به مخزن کتابخانه اختصاص داده شد و دو سالن بزرگ مطالعه به جای آشپزخانه شاهی ایجاد شد.<ref>گنجینۀ آثار قم، نقل از دانشنامه تاریخ معماری ایران شهر، مدخل مدرسه فیضیه.</ref> | |||
در سالهای دهه ۱۳۷۰ش، زیرزمینی در وسط این مدرسه ساخته و کتابخانه آن نیز به صورت کلی تجدید بنا شد. | |||
صحن اصلی آن با ابعاد ۵۰ در ۸۹ متر، دارای چهار ایوان در دو طبقه است. در هر طبقه ۴۰ حجره قرار دارد. سردر، ایوانها و پیشانی حجرههای آن با کاشی تزئین شده است.<ref>دانشنامه تاریخ معماری ایران شهر، مدخل مدرسه فیضیه.</ref> | |||
[[پرونده:حجره امام خمینی در فیضیه.png|200px|بندانگشتی|حجره [[امام خمینی]] در فیضیه]] | [[پرونده:حجره امام خمینی در فیضیه.png|200px|بندانگشتی|حجره [[امام خمینی]] در فیضیه]] | ||
[[پرونده:250 RIALS-IRI.jpg|بندانگشتی|سکه ۲۵۰ ریالی با طرح مدرسه فیضیه سال ۱۳۸۷ش]] | [[پرونده:250 RIALS-IRI.jpg|بندانگشتی|سکه ۲۵۰ ریالی با طرح مدرسه فیضیه سال ۱۳۸۷ش]] | ||
==علت نامگذاری== | |||
به گزارش منابع بنای اولیه مدرسه، با نام [[مدرسه آستانه]] مربوط به قرن ششم هجری بوده و تا اواخر قرن یازدهم با همین نام مشهور بوده است. سپس در دوره صفوی تجدید بنا شد و به نام فیضیه شناخته شد<ref>مدرسی طباطبایی، ص۱۲۷.</ref> و در نیمه نخست قرن سیزدهم بنای مدرسه فیضیه جایگزین مدرسه آستانه شد.<ref>زندهدل و دستیاران، ص۵۷.</ref> | |||
گفته شده نامگذاری این مدرسه به نام فیضیه به جهت این بوده که [[فیض کاشانی]] از علمای دوره [[صفویه]]<ref> خوانساری، ص۱۸.</ref> مدتی در این مدرسه تدریس میکرده و این مدرسه، محل تدریس یا محل اقامت وی در شهر قم بوده است.{{مدرک}} برخی نیز معتقدند که این نام از زمان تجدید بنای مدرسه در دوره [[قاجار]] و به پیشنهاد علمای این دوره رایج شد. خاندان فیض در دوره قاجار ریاست شرعی شهر قم را برعهده داشتند.<ref> باقری، ص۲۲ـ۱۳؛ شریفرازی، ج۱، ص۳۹.</ref> | گفته شده نامگذاری این مدرسه به نام فیضیه به جهت این بوده که [[فیض کاشانی]] از علمای دوره [[صفویه]]<ref> خوانساری، ص۱۸.</ref> مدتی در این مدرسه تدریس میکرده و این مدرسه، محل تدریس یا محل اقامت وی در شهر قم بوده است.{{مدرک}} برخی نیز معتقدند که این نام از زمان تجدید بنای مدرسه در دوره [[قاجار]] و به پیشنهاد علمای این دوره رایج شد. خاندان فیض در دوره قاجار ریاست شرعی شهر قم را برعهده داشتند.<ref> باقری، ص۲۲ـ۱۳؛ شریفرازی، ج۱، ص۳۹.</ref> | ||
ویرایش