ایام فاطمیه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''ایام فاطمیه''' روزهایی که [[شیعه|شیعیان]] به مناسبت [[شهادت حضرت فاطمه(س)]]، [[سوگواری|عزاداری]] می‌کنند. درباره روز شهادت حضرت زهرا(س)، گزارش‌های مختلفی وجود دارد؛ روز [[۱۳ جمادی‌الاول]] و [[۳ جمادی‌الثانی]] از شهرت بیشتری برخوردار است و مشهورترین قول نزد [[شیعه]]، سوم جمادی‌الثانی است. این دو روز و روزهای قبل و بعد از آن به ایام فاطمیه مشهورند. همچنین از دهم تا [[۲۰ جمادی‌الاول|بیستم جمادی‌الاول]]، دهه فاطمیه اول و از یکم تا [[۱۰ جمادی‌الثانی|دهم جمادی‌الثانی]]، دهه فاطمیه دوم گفته می‌شود.

شهادت حضرت زهرا در سیزدهم جمادی‌الاول و ۷۵ روز پس از رحلت پیامبر(ص)<ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۴۱، ح۵.</ref> یا سوم جمادی‌الثانی و بعد از ۹۵ روز از رحلت رسول خدا(ص)،<ref>طبری امامی، دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۳۴؛ اربلی، کشف الغمة، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۴۲۷.</ref> مستند به [[حدیث|روایاتی]] از [[امام صادق(ع)]] است. مشهورترین قول نزد [[شیعه]]،<ref> شبیری، «شهادت فاطمه(س)»، ص۳۴۷.</ref> [[۳ جمادی‌الثانی|سوم جمادی الثانی]]<ref>طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۹۳؛ طبری امامی، دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۳۴.</ref> یعنی ۹۵ روز پس از رحلت پیامبر(ص) است.<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۰۰.</ref>  

==سابقه عزاداری برای حضرت زهرا(س)==

در زمان حیات [[ائمه(ع)]]، غالبا شیعیان اجازه [[عزاداری]] نداشتند{{مدرک}} با این حال گزارش‌هایی از عزاداری اهل‌بیت(ع) برای [[حضرت زهرا(س)]] رسیده است.<ref> نگاه کنید به خصیبی، الهدایه الکبری، ۱۴۱۹ق، ص۴۰۸.</ref> [[حضرت علی(ع)]] در زمان [[دفن]] فاطمه(س) به عزاداری پرداخت و خطاب به [[رسول الله(ص)]] از مظلومیت حضرت فاطمه(س) سخن گفت.<ref> نگاه کنید به کلینی،‌ الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱،‌ ص۴۵۸و۴۵۹؛ شیخ مفید، الامالی، ۱۴۱۳ق، ص۲۸۱و۲۸۲.</ref> همچنین از [[امام صادق(ع)]] نقل شده است که برای حضرت زهرا(س) عزاداری می‌کردند و در مجلس خود از ماجرای سقط [[حضرت محسن(ع)]] و کتک خوردن حضرت زهرا(س)، یاد می‌کردند.<ref>خصیبی، الهدایه الکبری، ۱۴۱۹ق، ص۴۰۸.</ref>  

به گزارش [[قاضی عبدالجبار معتزلی]] (درگذشته [[سال ۴۱۵ هجری قمری|۴۱۵ق]]) عده‌ای از شیعیان در مناطقی از جمله [[مصر]]، [[دمشق]]، [[بغداد]]، الرمله، عسقلان و جبل السماق برای حضرت زهرا(س) و فرزندش [[محسن بن علی(ع)|حضرت محسن(ع)]] عزاداری می‌کردند.<ref>قاضی عبدالجبار، تثبیت دلائل النبوة، ۱۴۲۷ق، ج۲، ص۵۹۵.</ref> ابن اثیر معتقد است هر زمانی که شیعه قدرت را در دست داشته، به [[عزاداری]] برای [[اهل البیت علیهم السلام|اهل‌بیت(ع)‌]] پرداخته است. دولت‌های [[آل بویه]]،‌[[حمدانیان]] و [[فاطمیون]] در [[مصر]] از جمله دوره‌هایی است که او مثال می‌زند.<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ترجمه عباس خلیلی، ج۸، ص۵۴۹.</ref>

==ایام فاطمیه چه روزهایی است؟==

ایام فاطمیه، روزهایی است که شیعیان به مناسبت شهادت حضرت فاطمه(س) عزاداری می‌کنند.<ref>مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ویراست یکم، ص۳۶۵.</ref> از این‌رو از [[۱۳ جمادی‌الاول|سیزده جمادی‌الاول]] تا سوم جمادی‌الثانی را ایام فاطمیه نامیده‌اند.<ref>[https://makarem.ir/main.aspx?lid=0&mid=254865&catid=&typeinfo=40 «ایام فاطمیه»، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی.]</ref>

ایام فاطمیه به جهت شهرت سیزده جمادی‌الاول و سوم جمادی‌الثانی به عنوان تاریخ شهادت حضرت فاطمه، به فاطمیه اول و دوم نامگذاری شده است. روزهای یازدهم، دوازدهم و سیزدهم [[جمادی‌الاولی|جمادی‌الاول]] فاطمیه اول و روزهای سوم تا پنجم [[جمادی‌الثانی]] فاطمیه دوم نامیده شده است.<ref>مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ویراست یکم، ص۳۶۶.</ref> و طبق برخی گزارش‌ها، از دهم تا بیستم جمادی‌الاول، دهه فاطمیه اول و از یکم تا دهم جمادی‌الثانی، دهه فاطمیه دوم گفته می‌شود.<ref>[http://shia-news.com/00127r «تاریخ شروع و پایان دهه فاطمیه»، وبگاه شیعه نیوز]؛ [http://www.soalcity.ir/node/545 «ایام فاطمیه از چه تاریخی شروع و در چه تاریخی تمام می شود؟»،] وبگاه شهر سؤال.</ref> شیعیان با توجه به اعتقادی که به جایگاه دختر [[رسول خدا(ص)]] دارند و شهادت ایشان را در راه دفاع از حقانیت [[امیرالمؤمنین علی(ع)]] می‌دانند، این ایام را بزرگ می‌دارند.<ref>تبریزی، سیره میرزا جواد تبریزی، ۱۳۹۱ش، ص۸۸-۹۲؛ مظاهری، اندیشه‌های ناب، ۱۳۹۰ش، ص۱۰۳.</ref>

 

گفته شده عزاداری ایام فاطمیه معمولا در فاطمیه دوم شور بیشتری دارد. در [[قم]] بعد از تأسیس [[حوزه علمیه قم]] و زعامت [[عبدالکریم حائری یزدی|شیخ عبدالکریم حائری]]، عزاداری در این روزها احیاء شد.<ref>رضوی، «حاج شیخ عبدالکریم حائری و سامان‌دادن به تبلیغات دینی»، ص۱۵۱-۱۵۴.</ref>

 

برخی از [[مرجع تقلید|مراجع تقلید]] توصیه کرده‌اند در هر فاطمیه سه روز به مراسم عزا اختصاص داده شود؛ روزهای سیزدهم تا پانزدهم [[جمادی‌الاول]] در فاطمیه نخست و روزهای یکم تا سوم [[جمادی‌الثانی]] به عنوان فاطمیه دوم عزاداری شود.<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13930101001191 «نظر مراجع و علما در مورد تقارن ایام فاطمیه با جشن نوروز»]، خبرگزاری فارس.</ref>  

به عقیده [[آیت‌الله صافی گلپایگانی]]، [[آیت‌الله وحید خراسانی]] و [[آیت‌الله مکارم شیرازی]] محدوده عزاداری ایام فاطمیه از [[۱۳ جمادی‌الاول]] تا [[۳ جمادی‌الثانی]] به مدت ۲۰ روز است.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1395/12/10/1342529 «عزاداری ایام فاطمیه در روایات/ دهه فاطمیه چه زمانی است؟»]، خبرگزاری تسنیم.</ref>

گفته شده در فاصله میان دو فاطمیه، برگزاری مراسم جشن و عروسی اشکال ندارد؛<ref>[https://makarem.ir/main.aspx?lid=0&mid=254865&catid=&typeinfo=40 «ایام فاطمیه»،] پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی.</ref> اما شیعیان باید در این مدت از انجام مراسمی که هتک حرمت محسوب می‌شود، دوری کنند.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1395/12/10/1342529 «عزاداری ایام فاطمیه در روایات/ دهه فاطمیه چه زمانی است؟»]، خبرگزاری تسنیم.</ref>