پرش به محتوا

پنجره‌فولاد: تفاوت میان نسخه‌ها

۱ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۸ سپتامبر ۲۰۲۱
خط ۲۹: خط ۲۹:
==تاریخچه و معماری==
==تاریخچه و معماری==
[[پرونده:اولین پنجره فولاد حرم رضوی.jpg|بندانگشتی|تصویر اولین پنجره فولاد [[حرم رضوی]]]]
[[پرونده:اولین پنجره فولاد حرم رضوی.jpg|بندانگشتی|تصویر اولین پنجره فولاد [[حرم رضوی]]]]
در [[وقف|وقف‌نامه]] مادر یکی از شاهان افشار در دو مورد به ''پنجره مبارک فولادی'' و همچنین در اسناد دوران [[صفویان|صفویه]] از این فضا با عنوان ''پنجره فولاد'' نام برده شد.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/1080760 «علت ساخت پنجره فولاد در حرم امام رضا چه بود؟ +عکس»]، وبسایت مشرق.</ref>
این پنجره در ضلع جنوبی صحن انقلاب (عتیق یا کهنه) و از روبرو در سمت چپ ایوان طلا و روبروی سقاخانه واقع‌شده است.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/1080760 «علت ساخت پنجره فولاد در حرم امام رضا چه بود؟ +عکس»]، وبسایت مشرق.</ref> صحن انقلاب اولین و قدیمی‌ترین صحنی است که در قسمت شمال [[حرم امام رضا(ع)]] بنا‌شده است.<ref>در این قطعه از بهشت: راهنمای زائران امام رضا(ع)، ۱۳۹۴ش، ص۹۹-۱۰۰.</ref>


این پنجره در ضلع جنوبی صحن انقلاب (عتیق یا کهنه) و از روبرو در سمت چپ ایوان طلا و روبروی سقاخانه واقع‌شده است.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/1080760 «علت ساخت پنجره فولاد در حرم امام رضا چه بود؟ +عکس»]، وبسایت مشرق.</ref> صحن انقلاب اولین و قدیمی‌ترین صحنی است که در قسمت شمال [[حرم امام رضا(ع)]] بنا‌شده است.<ref>در این قطعه از بهشت: راهنمای زائران امام رضا(ع)، ۱۳۹۴ش، ص۹۹-۱۰۰.</ref>
نخستین پنجره فولاد در سال ۸۱۷ق در دوره [[تیموریان]] به‌دستور [[شاهرخ میرزا]] (۷۵۰ ۸۲۵ش)، فرزند و جانشین [[تیمور گورکانی]] و همسر [[گوهرشادآغا]] سازنده [[مسجد گوهرشاد]]، در مسیر منتهی به [[حرم]] ساخته و وقف [[حرم امام رضا(ع)]] شد.<ref>«[https://museum.razavi.ir/fa/293193/«پنجره فولاد زرکوب سده نهم هجری در گنجینه رضوی»]، سایت سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی.</ref> این پنجره در ابعاد ۱۰۰ در ۱۲۶ سانتی‌متر و دارای یک چهارچوب و دو لَت{{یادداشت|در فرهنگ فارسی عمید لَت به معنای لنگه دَر و پنجره و تکه‌ و پارۀ چیزی گفته می‌شود.([https://www.vajehyab.com/amid/لت-2 «لت /lat/فرهنگ فارسی عمید»]، وبگاه واژه‌یاب.)}}با میله‌های فولادی شبکه‌بندی است و کتیبه نام سفارش دهنده و سازندگان، بر صفحات بالا و پایین به خط نسخ برجسته نوشته و زرکوب شده است.<ref>خوش‌ دل، «موزه آستان قدس (اشیاء نفیس فولادین)»، ص۷۶-۷۸.</ref>
نخستین پنجره فولاد در سال ۸۱۷ق در دوره [[تیموریان]] به‌دستور [[شاهرخ میرزا]] (۷۵۰ ۸۲۵ش)، فرزند و جانشین [[تیمور گورکانی]] و همسر [[گوهرشادآغا]] سازنده [[مسجد گوهرشاد]]، در مسیر منتهی به [[حرم]] ساخته و وقف [[حرم امام رضا(ع)]] شد.<ref>«[https://museum.razavi.ir/fa/293193/«پنجره فولاد زرکوب سده نهم هجری در گنجینه رضوی»]، سایت سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی.</ref> این پنجره در ابعاد ۱۰۰ در ۱۲۶ سانتی‌متر و دارای یک چهارچوب و دو لَت{{یادداشت|در فرهنگ فارسی عمید لَت به معنای لنگه دَر و پنجره و تکه‌ و پارۀ چیزی گفته می‌شود.([https://www.vajehyab.com/amid/لت-2 «لت /lat/فرهنگ فارسی عمید»]، وبگاه واژه‌یاب.)}}با میله‌های فولادی شبکه‌بندی است و کتیبه نام سفارش دهنده و سازندگان، بر صفحات بالا و پایین به خط نسخ برجسته نوشته و زرکوب شده است.<ref>خوش‌ دل، «موزه آستان قدس (اشیاء نفیس فولادین)»، ص۷۶-۷۸.</ref>


خط ۴۰: خط ۳۹:


پنجره فولاد دوم تا اوایل [[انقلاب اسلامی ایران]] در [[حرم امام رضا(ع)|حرم رضوی]] بود اما به دلیل فرسودگی، با پنجره جدیدی که هنوز وجود دارد، تعویض شد.<ref>[https://www.shia-news.com/fa/news/96994 «ماجرای ساخت پنجره فولاد مشهد+ تصاویر»]، وبسایت شیعه نیوز.</ref> این پنجره که جنس آن از برنز و با روکش طلا است، ۴ متر و ۴۱ عرض و ۴ متر و ۵۵ طول دارد و از تعدادی مربع‌های متصل به هم و فاقد هرگونه نوشته و تزئین تشکیل‌شده است.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/1080760 «علت ساخت پنجره فولاد در حرم امام رضا چه بود؟ +عکس»]، وبسایت مشرق.</ref>
پنجره فولاد دوم تا اوایل [[انقلاب اسلامی ایران]] در [[حرم امام رضا(ع)|حرم رضوی]] بود اما به دلیل فرسودگی، با پنجره جدیدی که هنوز وجود دارد، تعویض شد.<ref>[https://www.shia-news.com/fa/news/96994 «ماجرای ساخت پنجره فولاد مشهد+ تصاویر»]، وبسایت شیعه نیوز.</ref> این پنجره که جنس آن از برنز و با روکش طلا است، ۴ متر و ۴۱ عرض و ۴ متر و ۵۵ طول دارد و از تعدادی مربع‌های متصل به هم و فاقد هرگونه نوشته و تزئین تشکیل‌شده است.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/1080760 «علت ساخت پنجره فولاد در حرم امام رضا چه بود؟ +عکس»]، وبسایت مشرق.</ref>
در [[وقف|وقف‌نامه]] مادر یکی از شاهان افشار در دو مورد به ''پنجره مبارک فولادی'' و همچنین در اسناد دوران [[صفویان|صفویه]] از این فضا با عنوان ''پنجره فولاد'' نام برده شد.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/1080760 «علت ساخت پنجره فولاد در حرم امام رضا چه بود؟ +عکس»]، وبسایت مشرق.</ref>


==پنجره فولاد‌های دیگر==
==پنجره فولاد‌های دیگر==
confirmed، protected، templateeditor
۳٬۳۴۱

ویرایش