حیوان نجاست‌خوار: تفاوت میان نسخه‌ها

به نظر فقیهان [[بول]] و [[مدفوع]] حیوانات نجاست‌خوار، [[نجس]] است.<ref>حلبی، غنیة النزوع، ۱۴۱۷ق، ص۴۰، علامه حلی، تذکرة الفقها، موسسه آل البیت علیهم السلام، ج۱، ص۵۱.</ref> البته فقیهان در نجاست یا پاکی عرق شتر نجاست‌خوار اختلاف‌نظر دارند. در صورتی که عرق شتر نجاست‌خوار با چیزی برخورد داشته باشد، برخی از فقیهان پاک کردن آن چیز را واجب دانسته‌اند.<ref>شیخ مفید، المقنعة،۱۴۱۳ق، ص۷۱؛ شیخ طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۵۳.</ref> اما اکثر فقها عرق شتر نجاست‌خوار را پاک می‌دانند.<ref>محقق حلی، شرائع الإسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۴۵؛ علامه حلی، تحریر الأحکام الشرعیة، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۱۵۸؛ شهید اول، ذکری الشیعة، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۱۱۹ و ۱۲۰؛ حلی، معالم الدین، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۷۶.</ref> بعضی از محققان با اینکه عرق شتر نجاست‌خوار را پاک دانسته‌اند، اما معتقدند نمازگزار باید آن را از بدن خود برطرف نماید.<ref>خویی، التنقیح: الطهارة۲، ۱۴۱۸ق، ص۱۵۴.</ref> برخی از نویسندگان عرق سایر حیوانات جلاله را در نجاست و طهارت، به عرق شتر نجاست‌خوار ملحق کرده و احکام آنها را یکسان دانسته‌اند.<ref>حلی، نزهة الناظر، ۱۳۹۴ق، ص۱۸ و ۱۹.</ref>

برخی از فقیهان سُؤر (باقی‌مانده آب یا غذا) حیوان نجاست‌خوار را [[نجس]] دانسته‌اند.<ref>ابن‌براج، المهذب، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۲۵؛ کیدری، إصباح الشیعة، ۱۴۱۶ق، ص۲۵.</ref> از این رو خوردن سؤر آن مانند دیگر نجاسات، حرام است.<ref>انصاری، کتاب المکاسب (المحشی)، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۸۸؛ طباطبایی قمی، مبانی منهاج الصالحین، ۱۴۲۶ق، ج۶، ص۱۳۶.</ref> در مقابل برخی، به نجاست باقیمانده غذای حیوان نجاست‌خوار حکم نکرده و خوردن آن را مکروه دانسته‌اند.<ref>محقق حلی، شرائع الإسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۸؛ شهید اول، الدروس الشرعیة، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۲۳.</ref>

در صورتی که حیوان نجاست‌خوار برای مدتی از خوردن نجاست بازداشته و تنها علوفه پاک به او خورانده شود، تمام احکام حیوان نجاست‌خوار برداشته می‌شود، که این عمل در فقه [[استبراء]] نام دارد.<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۴۱۹ق، ص۶۲.</ref> با این حال برخی از فقیهان پاک بودن علف را برای از بین بردن صفت نجاست‌خواری لازم ندانسته‌اند.<ref>مقدس اردبیلی، مجمع الفائدة و البرهان، ۱۴۰۳ق، ج۱۱، ص۲۵۵.</ref>  

===مقدار استبراء در موارد منصوصه===

عموم فقها بر اساس [[حدیث|روایات]] مشهور عمل کرده و مراعات زمان مشخص شده در روایت مشهور را لازم دانسته‌اند؛<ref>طباطبایی، ریاض المسائل، ۱۴۱۸ق، ج۱۳، ص۳۸۶.</ref> از این رو به نظر ایشان مدت زمان لازم برای استبراء شتر چهل روز، برای گاو بیست روز، برای گوسفند ده روز، برای اردک پنج روز و برای مرغ سه روز است.<ref>شیخ طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷، ج۶، ص۸۶؛ ابن‌براج، المهذب، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۴۲۸؛ محقق حلی، شرائع الإسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۱۷۰ - ۱۷۳؛ علامه حلی، تحریر الأحکام الشرعیة، ۱۴۲۰ق، ج۴، ص۶۳۳ - ۶۳۵.</ref> لکن در برخی از روایات، مقادیر دیگری  ذکر شده، که با روایت مشهور تفاوت دارد. در این احادیث غیر مشهور برای اردک سه،<ref>صدوق، من لا یحضر، ۱۴۱۳ق، ج‏۳، ص۳۳۸ و ۳۳۹.</ref>، شش<ref>صدوق، من لا یحضر، ۱۴۱۳ق، ج‏۳، ص۳۳۸ و ۳۳۹.</ref> و هفت روز،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۲۵۲.</ref> برای گوسفند هفت<ref>ابن اشعث، الجعفریات، مکتبة النینوی، الحدیثة، ص۲۷.</ref> و چهارده روز،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۲۵۲.</ref> و برای گاو سی روز،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۲۵۳.</ref> به عنوان مدت زمان استبراء ذکر شده است، با این حال به نظر می‌رسد، در همه روایات برای استبراء شتر تنها چهل روز و برای مرغ فقط سه روز بیان گردیده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۲۵۱ و ۲۵۳؛ صدوق، من لا یحضر، ۱۴۱۳ق، ج‏۳، ص۳۳۸ و ۳۳۹، ابن اشعث، الجعفریات، مکتبة النینوی، الحدیثة، ص۲۷.</ref>

* تبریزی، جواد بن علی، تنقیح مبانی العروة: کتاب الطهاره، قم، دار الصدیقة الشهیدة سلام الله علیها، ۱۴۲۶ق.

* شهید اول، محمد بن مکی، ذکری الشیعة فی أحکام الشریعة، قم، موسسه آل البیت علیهم السلام، ۱۴۱۹ق.

* شهید ثانی، زین‌الدین بن علی، مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، قم، موسسة المعارف الاسلامیة، ۱۴۱۳ق.

* صدوق، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۱۳ق.

* عاملی، علی بن حسین، جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، ۱۴۱۴ق.

* عاملی، محمد بن علی، مدارک الأحکام فی شرح عبادات شرائع الإسلام، بیروت، موسسة آل البیت علیهم‌السلام، ۱۴۱۰ق.