خشیت: تفاوت میان نسخه‌ها

ماده «خشی» و مشتقات آن، ۴۸ بار در قرآن کریم استعمال شده است.<ref> محمد فؤاد عبد الباقی، المعجم المفهرس لألفاظ القرآن الکریم، ذیل خشی.</ref> در ۲۳ مورد از خشیت خداوند (اعم از [[الله]]، [[الرحمن]]، [[رب| ربّ]]) سخن به میان آمده است.<ref>طیب حسینی، «پژوهشی در معنای واژه قرآنی خشیت و تفاوت آن با خوف»، ص ۱۴.</ref> در سایر استعمالات قرآنی، خشیت نسبت به امور دیگری مانند خشیت از [[فقر]]،<ref>سوره اسراء، آیه ۳۱.</ref> خشیت از [[انفاق]]،<ref>سوره اسراء، آیه ۱۰۰.</ref> خشیت از کسادی تجارت،<ref>سوره توبه، آیه ۲۴.</ref> خشیت از ایجاد تفرقه<ref>سوره طه، آیه ۲۴.</ref>  و خشیت از [[ابتلا]] به گرفتاری<ref>سوره مائده، آیه ۵۲.</ref>  کاربرد دارد. به گفته برخی از محققان در قرآن کریم، در مواردی که خشیت از غیرخدا اراده شده باشد، آن امور به صراحت ذکر می‌گردد و در آیاتی که خشیت به صورت مطلق آمده و متعلَّق آن ذکر نشده باشد، مقصود از آن خشیت از خداست.<ref>طیب حسینی، «پژوهشی در معنای واژة قرآنی خشیت و تفاوت آن با خوف»، ص ۱۵.</ref>

خشیت در [[حدیث| احادیث]] مورد توجه قرار گرفته و بر آن تأکید شده است. در [[حدیث| حدیثی]] از [[پیامبر اکرم (ص)]] خشیت از خداوند در نهان و آشکار عامل نجات معرفی شده است.<ref>شیخ صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ ش، ج‏۱، ص ۸۴.</ref> [[حضرت علی (ع)]] در خطبه‌ای به [[مسلمانان]] توصیه فرمود تا خشیت را صفت درونی خود قرار دهند.<ref>سید رضی، نهج البلاغه، خطبه ۶۶.</ref> در [[حدیث| روایت]]ی از [[امام باقر (ع)]] چشمی که از خشیت خداوند گریسته باشد، چشمی دانسته شده که در روز [[قیامت]] گریان نخواهد بود.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج‏۲، ص ۸۰.</ref> همچنین در [[حدیث| روایات]]ی از [[امام صادق (ع)]] خشیت به‌عنوان باب ورود به [[تقوا]]،<ref>مصباح الشریعة، ۱۴۰۰ق، ص ۲۳.</ref> میراث علم<ref>مصباح الشریعة، ۱۴۰۰ق، ص ۲۰؛ ابن فهد حلی، عدة الداعی و نجاح الساعی، ۱۴۰۷ق، ص ۷۸.</ref> و درست‌ترین عمل معرفی شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج‏۲، ص ۱۶.</ref>

مطابق آیه «... إِنَّمَا يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ ...، از بندگان خدا تنها دانایانند که از او می‌ترسند.» علم به عنوان یکی از راه‌های رسیدن به خشیت معرفی گردیده و خشیت از غیر عالمان نفی شده است.<ref>آرام، «معناشناسی خشیت در قرآن کریم»، ص ۴۱ و ۴۲؛ آریان، «خشیت و خوف از دیدگاه قرآن و عرفان»، ص ۲۰۳ و ۲۰۴.</ref> این معنا در [[روایات]] نیز منعکس شده است. از جمله [[حضرت علی (ع)]] در روایتی علم را سبب خشیت<ref>غرر الحکم و درر الکلم، ۱۴۱۰ق، ص ۳۹۶.</ref> و [[امام صادق (ع)]] علم را دلیلی بر خشیت معرفی کرده‌اند.<ref>مصباح الشریعة، ۱۴۰۰ق، ص ۲۳.</ref> البته در بعضی از روایات این رابطه متقابل دانسته شده و خشیت سبب کامل شدن علم<ref>غرر الحکم و درر الکلم، ۱۴۱۰ق، ص ۱۹۰.</ref> و یا زیاد شدن علم دانسته شده است.<ref>غرر الحکم و درر الکلم، ۱۴۱۰ق،  ص ۵۸۴.</ref>

* ‏‫گیلانی، عبد الرزاق بن محمد هاشم، مصباح الشریعه و مفتاح الحقیقه منسوب به امام جعفر صادق (ع)، تهران، پیام حق، ۱۳۷۷ش.‬