خطبه اشباح: تفاوت میان نسخه‌ها

|شکل بندی عنوان ستون راست=

|شکل بندی عنوان ستون چپ=

|شکل بندی ستون چپ=

|رنگ حاشیه=

|تراز=

|عرض=

|سپاس خدای را كه امساك و جمود بر ثروتش اضافه نمی‌كند، و عطا و بخشش تهیدستش می‌نماید، زیرا هر بخشنده‌ای جز او ثروتش كم می‌شود، و هر منع كننده‌ای جز او شایسته مذمّت است. اوست خشنده انواع نعمت‌ها، و فراوانی بهره‌ها و نصیب‌ها. جمیع آفریده‌ها روزی خور اویند، رزق همه را مانت كرده، و قوت و توشه آنان را مقدّر نموده، و راه روشنش را به رغبت كنندگان و خواهندگان آنچه نزد وست نشان داده، واین طورنیست كه جودوبخشش او در آنجا كه از او بخواهند بیشتر از آنجاباشد كه از او نخواهند. مان اولی است كه برای اولیتش قبلی نبوده تا پیش از او چیزی باشد، و آخری است كه برای آخریتش عدی نیست تا موجودی پس از او باشد، و مردمك دیده‌ها را از دیدن و دركش ازداشت. نه زمان بر او می‌گذرد تا از گذر زمان حالش دگرگون شود، و نه در مكانی است ه انتقال برایش صورت بگیرد.

| اگر آنچه را كه معادن كوهها نفس زنان بیرون ی ریزند، و صدفهای دریا خنده كنندگان ظاهر می‌سازند، از نقره خالص طلای ناب، و درّ منثور و خوشه مرجان، همه و همه را ببخشد در جود و سخایش اثر نگذارد،و وسعت نعمتش را پایان ندهد، و از ذخایر نعمت‌ها آنقدر نزد او هست كه با خواسته‌های ندگان تمام نشود، زیرا او بخشنده‌ای است كه درخواست خواهندگان از او نمی‌كاهد، اصرار و دعای اصراركنندگان او را بخیل ننماید.

|هُوَ الْقَادِرُ الَّذِی إِذَا ارْتَمَتِ الْأَوْهَامُ لِتُدْرِكَ مُنْقَطَعَ قُدْرَتِهِ وَ حَاوَلَ الْفِكْرُ الْمُبَرَّأُ مِنْ خَطَرَاتِ الْوَسَاوِسِ أَنْ یقَعَ عَلَیهِ فِی عَمِیقَاتِ غُیوبِ مَلَكُوتِهِ وَ تَوَلَّهَتِ الْقُلُوبُ إِلَیهِ لِتَجْرِی فِی كَیفِیةِ صِفَاتِهِ وَ غَمَضَتْ مَدَاخِلُ الْعُقُولِ فِی حَیثُ لاتَبْلُغُهُ الصِّفَاتُ لِتَنَالَ عِلْمَ ذَاتِهِ رَدَعَهَا وَ هِی تَجُوبُ مَهَاوِی سُدَفِ الْغُیوبِ مُتَخَلِّصَةً إِلَیهِ سُبْحَانَهُ فَرَجَعَتْ إِذْ جُبِهَتْ مُعْتَرِفَةً بِأَنَّهُ لاینَالُ بِجَوْرِ الِاعْتِسَافِ كُنْهُ مَعْرِفَتِهِ وَ لاتَخْطُرُ بِبَالِ أُولِی الرَّوِیاتِ خَاطِرَةٌ مِنْ تَقْدِیرِ جَلَالِ عِزَّتِه الَّذِی ابْتَدَعَ الْخَلْقَ عَلَی غَیرِ مِثَالٍ امْتَثَلَهُ وَ لامِقْدَارٍ احْتَذَی عَلَیهِ مِنْ خَالِقٍ مَعْبُودٍ كَانَ قَبْلَهُ

|او توانایی است كه اگر همه اوهام برای شناخت نهایت قدرتش پیشرفت كنند، اندیشه‌های به دور از وساوس شیطانی بخواهند اعماق غیوب لكوتش را دریابند، و دلها برای به دست آوردن چگونگی صفاتش عاشقانه كوشند، و عقلها در نهایت دقت در آنجا كه به درك صفاتش نمی‌رسند به ناخت ذاتش برخیزند، همه و همه را پس زده در حالی كه آنها همه راهها و تاریكیهای عوالم غیب را سیر كرده، رای خلاص خود روی به درگاه او آورده‌اند، عاقبت از این راه برگشته در حالی كه اعتراف دارند به اینكه با یمودن راه و بیراه، رسیدن به عمق معرفتش میسّر نیست، و هیچ خاطره‌ای برای اندازه زدن جلال زّتش، بر قلب اندیشمندان خطور نمی‌كند. خدایی كه آفریده‌ها را بهوجود آورد بدون اینكه از نقشه دیگری قتباس نماید، یا در به وجود آوردن آنها از به وجودآورنده‌ای پیش از خود الگو بردارد.

| و به اندازه‌ای از ملكوت قدرتش، و از شگفتی‌هایی كه آثار حكمتش گویای آن است، و از اعتراف یاز خلق به آنچه كه با قدرتش آن را حفظ می‌كند به ما ارائه فرموده كه ما را به قیام لیل قطعی بر معرفت و شناختش راهنمایی نموده است. در ساخته‌های بدیعش آثار نع و نشانه‌های حكمتش آشكار است، از این رو آنچه آفریده حجّت و دلیلی بر وجود اوست، اگر موجودی بی‌زبان باشد تدبیر او در وجود آن موجود برهان گویایی بر وجود او، و دلیلی حكم بر آفرینندگی ذات پاك اوست. شهادت می‌دهم كه آن كس كه تو را به مخلوقی دارای اعضای مختلف، و مفصلهای به هم پیوسته ه به تدبیر حكمت تو در لابلای پوست و گوشت پنهان است تشبیه كند، در غیب وجودش خالی از عرفت توست، و قلبش به این معنا كه برای تو هرگز شبیهی نیست یقین پیدا نكرده، و گویا متن بیزاری جستن یروان را از رهبران باطل خود در قیامت نشنیده كه می‌گویند: «به خدا قسم ما در گمراهی آشكاری بودیم، ه شما را با پروردگار عالمیان برابر می‌كردیم».

| آنان كه غیر تو را با تو برابر دانستند دروغ گفتند، كه تو را به بت‌های خود تشبیه كردند، و به سبب وهام غلط خویش صفات آفریده‌ها را به تو بستند، و با اندیشه‌های پست خود تو را مانند اجسام دارای جزا دانستند، و به عقل ناقصشان تو را همانند مخلوقات كه مركب از قوای مختلفند ناختند. و شهادت می‌دهم كه كسی كه تو را با چیزی از آفریده هایت مساوی دانست برایت نظیر قائل شده، آن كه برایت نظیر قائل شود كافر است به آنچه آیات محكم به بیان آنها نازل شده، و دلائل شكارت بدان گویاست. و شهادت می‌دهم كه نهایتی و حدّی در عقلها برای تو نیست كه در جرای وزش تفكّرات آن عقول در كیفیت خاصی قرار گیری، و در اندیشه‌ها نگنجی تا به تصرف آن قول درآمده و محدود گردی.

|فصل|بخش دیگری از خطبه

| آنچه را آفرید برایش اندازه قرار داد و اندازه‌اش را محكم كرد، و تدبیر نمود و به خوبی تدبیر فرمود، آن را در مسیر رسیدن به هدف خود قرار داد و آن مخلوق هم از حدودی كه برایش مقرر نمود تجاوز نكرد، به كمتر از رسیدن به هدف معینش اكتفا ننمود، و در مأموریتش برای انجام اراده حق موشی و نافرمانی نكرد، و چگونه چنین باشد در حالی كه همه امور از مشیت او نشأت گرفته است؟ وست بهوجود آورنده انواع موجودات بی‌آنكه اندیشه‌ای به كار برد، و بدون اینكه تصوری در ر باطن علمش پنهان داشته باشد، و بدون اینكه از تجربه‌ای از حوادث روزگاران گذشته استفاده نماید، بدون اینكه او را در آفرینش موجودات شگفت انگیز شریكی یاری رساند. پس آفرینش به امر او قامتی تمام یافت، به فرمانبرداری از او گردن نهاد، و دعوت حضرتش را پاسخ گفت، آفریده‌ای نبود كه در امرش ستی ورزد، و یا در اجرای دستورش درنگ روا دارد. كژی اشیا را راست نمود، و حدودشان را عین كرد، و با قدرتش بین اشیاء متضاد الفت داد، و اسباب اتصال آنها را فراهم نمود، همه را به اجناسی مختلف در حدود و اندازه‌ها و غرائز و صورتها قسیم كرد. مخلوقاتی هستند كه خلقت آنها را استوار كرده، و آنها را بر اساس اراده متین خود ه وجود آورده است.

|فصل|{{وسط چین}}در خلقت آسمان{{پایان وسط چین}}

|پستی و بلندی آسمان و فاصله‌های فراخ آن را بدون اینكه به چیزی متكّی باشد نظام داد، و شكافهای آن را التیام بخشید، میان آن و مانندش پیوند برقرار كرد، و دشواری بالا رفتن و نازل شدن فرشتگانی كه امرش را پایین ی آورند و اعمال خلق را بالا می‌برند آسان نمود. پس از آنكه آسمانها به صورت دود بود ن را برای شكل گرفتن ندا داد تا اجزائش زنجیروار به هم پیوست، و درهای بسته آن را باز نمود، از شهابهای درخشنده برای راه‌های نفوذ به آن دیده بان گذاشت، و به دست قدرت خود در عرصه ضا آسمانها را از اضطراب حفظ كرد، و فرمان داد كه تسلیم دستورات او باشند. ورشید آن را نشانه روشنی بخش روز، و ماه آن را كه نورش به تاریكی می‌گراید نشانه ب قرار داد، و آن دو را در مجرای معین خودشان به جریان انداخت، و حركتشان را در راهی كه اید بپیمایند مقرر فرمود، تا به واسطه رفت و آمدشان شب را از روز متمایز سازد، و با گردش آنها عدد سالها حساب دانسته شود. سپس در پهنه آسمان مدار و فلك آن را قرار داد، و ستارگان دور از دیده و ستارگان رخشنده را كه زینت بخش آن طاق برافراشته‌اند بر آن آویزان نمود، و با شهابهای نافذ آن استراق سمع كنندگان را هدف قرار داد، و آن را به انواع طرق تسخیر از ثابت داشتن ثوابت و به حركت درآوردن سیارات و پایین و بالا رفتن آنها و نحس و سعد آنها به جریان انداخت.

|فصل|{{وسط چین}}در خلقت فرشتگان{{پایان وسط چین}}

|أَنْشَأَهُمْ عَلَی صُوَرٍ مُخْتَلِفَاتٍ وَ أَقْدَارٍ مُتَفَاوِتَاتٍ أُولِی أَجْنِحَةٍ تُسَبِّحُ جَلَالَ عِزَّتِهِ لاینْتَحِلُونَ مَا ظَهَرَ فِی الْخَلْقِ مِنْ صُنْعِهِ وَ لایدَّعُونَ أَنَّهُمْ یخْلُقُونَ شَیئاً مَعَهُ مِمَّا انْفَرَدَ بِهِ بَلْ عِبادٌ مُكْرَمُونَ لایسْبِقُونَهُ بِالْقَوْلِ وَ هُمْ بِأَمْرِهِ یعْمَلُونَ جَعَلَهُمُ فِیمَا هُنَالِكَ أَهْلَ الْأَمَانَةِ عَلَی وَحْیهِ وَ حَمَّلَهُمْ إِلَی الْمُرْسَلِینَ وَدَائِعَ أَمْرِهِ وَ نَهْیهِ وَ عَصَمَهُمْ مِنْ رَیبِ الشُّبُهَاتِ فَمَا مِنْهُمْ زَائِغٌ عَنْ سَبِیلِ مَرْضَاتِهِ وَ أَمَدَّهُمْ بِفَوَائِدِ الْمَعُونَةِ وَ أَشْعَرَ قُلُوبَهُمْ تَوَاضُعَ إِخْبَاتِ السَّكِینَةِ وَ فَتَحَ لَهُمْ أَبْوَاباً ذُلُلًا إِلَی تَمَاجِیدِهِ

| ملائكه را به صورت‌های گوناگون، و اندازه‌های ختلف، دارای بال وپر آفرید،كه جلال عزت حق را تسبیح می‌گویند، و آنچه را كه از عجایب خلقت دا هویداست به خود نمی‌بندند، و آفرینش چیزی را كه آفریدنش مخصوص خداست ادعا نمی‌كنند، لكه «آنان بندگان گرامی داشته حقّند كه در گفتار سبقت بر خدا نمی‌گیرند و فرمانش را اجرا می‌كنند». داوند ملائكه را در آن عالمْ امین وحی قرار داد، و به وسیله آنان مانات امر و نهیش را به جانب پیامبران روانه كرد، و همه آنان را از اشتباه مصونیت داد، نابراین از ایشان كسی نیست كه از راه رضای خدا منحرف شود. آنان را از منافع كمك خود یاری داد، قلبشان را با تواضع و خشوع و آرامش قرین فرمود، ابواب سهل و آسان تمجیدهای خود را ه رویشان گشود،

| و برای آنان مشعلهای روشنی بر روی نشانه‌های توحیدش نصب كرد. ار گناهانْ آنان را سنگین نكرده، آمد و رفت شب و روز آنان را به سوی مرگ سوق نداده، یرهای شك و تردید از كمانهای خود استحكام ایمانشان را نشان نگرفته، و گمانها و خیالات بر جایگاه قین استوارشان ازدحام نبرده، آتش عداوت در بینشان افروخته نشده، رگردانی و حیرتْ ایمانی را كه با باطن آنان پیوند خورده، و هیبت و جلالی را ه از حق در دلهاشان جای گرفته از آنان سلب ننموده، و وسوسه‌ها به آنان طمع ندوخته ا شك و تردید با آلودگی خود بر اندیشه پاكشان قرعه زند.

|مِنْهُمْ مَنْ هُوَ فِی خَلْقِ الْغَمَامِ الدُّلَّحِ وَ فِی عِظَمِ الْجِبَالِ الشُّمَّخِ وَ فِی قَتُرَةِ الظَّلَامِ الْأَیهَمِ وَ مِنْهُمْ مَنْ قَدْ خَرَقَتْ أَقْدَامُهُمْ تُخُومَ الْأَرْضِ السُّفْلَی فَهِی كَرَایاتٍ بِیضٍ قَدْ نَفَذَتْ فِی مَخَارِقِ الْهَوَاءِ وَ تَحْتَهَا رِیحٌ هَفَّافَةٌ تَحْبِسُهَا عَلَی حَیثُ انْتَهَتْ مِنَ الْحُدُودِ الْمُتَنَاهِیةِ قَدِ اسْتَفْرَغَتْهُمْ أَشْغَالُ عِبَادَتِهِ وَ وَسَّلَتْ حَقَائِقُ الْإِیمَانِ بَینَهُمْ وَ بَینَ مَعْرِفَتِهِ وَ قَطَعَهُمُ الْإِیقَانُ بِهِ إِلَی الْوَلَهِ إِلَیهِ وَ لَمْ تُجَاوِزْ رَغَبَاتُهُمْ مَا عِنْدَهُ إِلَی مَا عِنْدَ غَیرِهِ قَدْ ذَاقُوا حَلَاوَةَ مَعْرِفَتِهِ وَ شَرِبُوا بِالْكَأْسِ الرَّوِیةِ مِنْ مَحَبَّتِهِ وَ تَمَكَّنَتْ مِنْ سُوَیدَاءِ قُلُوبِهِمْ وَشِیجَةُ خِیفَتِهِ

| سپس بلندیهای زمین را كه بی‌گیاه بود آب چشمه‌ها به آن نمی‌رسید، و جویبارها وسیله‌ای برای رساندن خود به آن زمین‌های مرتفع نمی‌یافتند‌ها نساخت، بلكه ابرهایی آفرید تا عرصه‌های مرده آن بلندیها را احیا كنند، و گیاهش ا برویانند. ابرها را پس از پراكندگی قطعاتش و جدایی پاره هایش به هم الفت و التیام داد، ا چون آب درون ابر به جنبشی سخت برآمد، و در حواشی آن برق بدرخشید، و درخشش برق در میان طعات ابر سپید و انبوه خاموش نشد، خداوند آن ابر پرباران را در حالی كه قطعاتش به هم پیوسته بود فروفرستاد، ر حالی كه به زمین نزدیك شدند، و بادها بارانهای آن را پی در پی همچون دوشیدن شیر از سینه یوانات دوشیدند و به شدت به زمین ریختند. زمانی كه ابرها سینه خود را به زمین ساییدند، و آنچه ز باران داشتند بر زمین پاشیدند، خداوند در زمین‌های شك گیاه، و در دامن كوهها سبزه رویاند، در این وقت زمین با آرایش مرغزارهای خود به شادی شست، و از پرده لطیفی از شكوفه‌های خوشبو و زیبا كه بر خود پوشیده بود، و از نظم دقیق شكوفه‌ها بوته‌های باطراوت كه چهره آن را می‌آراست به نشاط و بهجت برخاست، و خداوند آن نباتات و گلها را توشه دمیان و روزی چهارپایان قرار داد. و نیز راه‌های فراخ در اطراف زمین باز كرد، و برای روندگان نشانه‌هایی هاد تا به هر جا كه بخواهند آمد و شد كنند.

| فَلَمَّا مَهَدَ أَرْضَهُ وَ أَنْفَذَ أَمْرَهُ اخْتَارَ آدَمَ علیه‌السلام خِیرَةً مِنْ خَلْقِهِ وَ جَعَلَهُ أَوَّلَ جِبِلَّتِهِ وَ أَسْكَنَهُ جَنَّتَهُ وَ أَرْغَدَ فِیهَا أُكُلَهُ وَ أَوْعَزَ إِلَیهِ فِیمَا نَهَاهُ عَنْهُ وَ أَعْلَمَهُ أَنَّ فِی الْإِقْدَامِ عَلَیهِ التَّعَرُّضَ لِمَعْصِیتِهِ وَ الْمُخَاطَرَةَ بِمَنْزِلَتِهِ فَأَقْدَمَ عَلَی مَا نَهَاهُ عَنْهُ مُوَافَاةً لِسَابِقِ عِلْمِهِ فَأَهْبَطَهُ بَعْدَ التَّوْبَةِ لِیعْمُرَ أَرْضَهُ بِنَسْلِهِ وَ لِیقِیمَ الْحُجَّةَ بِهِ عَلَی عِبَادِهِ وَ لَمْ یخْلِهِمْ بَعْدَ أَنْ قَبَضَهُ مِمَّا یؤَكِّدُ عَلَیهِمْ حُجَّةَ رُبُوبِیتِهِ وَ یصِلُ بَینَهُمْ وَ بَینَ مَعْرِفَتِهِ بَلْ تَعَاهَدَهُمْ بِالْحُجَجِ عَلَی أَلْسُنِ الْخِیرَةِ مِنْ أَنْبِیائِهِ وَ مُتَحَمِّلِی وَدَائِعِ رِسَالَاتِهِ قَرْناً فَقَرْناً حَتَّی تَمَّتْ بِنَبِینَا مُحَمَّدٍ صلی الله علیه واله حُجَّتُهُ وَ بَلَغَ الْمَقْطَعَ عُذُرُهُ وَ نُذُرُهُ

|وَ قَدَّرَ الْأَرْزَاقَ فَكَثَّرَهَا وَ قَلَّلَهَا وَ قَسَّمَهَا عَلَی الضِّیقِ وَ السَّعَةِ فَعَدَلَ فِیهَا لِیبْتَلِی مَنْ أَرَادَ بِمَیسُورِهَا وَ مَعْسُورِهَا وَ لِیخْتَبِرَ بِذَلِكَ الشُّكْرَ وَ الصَّبْرَ مِنْ غَنِیهَا وَ فَقِیرِهَا ثُمَّ قَرَنَ بِسَعَتِهَا عَقَابِیلَ فَاقَتِهَا وَ بِسَلَامَتِهَا طَوَارِقَ آفَاتِهَا وَ بِفُرَجِ أَفْرَاحِهَا غُصَصَ أَتْرَاحِهَا وَ خَلَقَ الْآجَالَ فَأَطَالَهَا وَ قَصَّرَهَا وَ قَدَّمَهَا وَ أَخَّرَهَا وَ وَصَلَ بِالْمَوْتِ أَسْبَابَهَا وَ جَعَلَهُ خَالِجاً لِأَشْطَانِهَا وَ قَاطِعاً لِمَرَائِرِ أَقْرَانِهَا عَالِمُ السِّرِّ مِنْ ضَمَائِرِ الْمُضْمِرِینَ وَ نَجْوَی الْمُتَخَافِتِینَ وَ خَوَاطِرِ رَجْمِ الظُّنُونِ وَ عُقَدِ عَزِیمَاتِ الْیقِینِ وَ مَسَارِقِ إِیمَاضِ الْجُفُونِ وَ مَا ضَمِنَتْهُ أَكْنَانُ الْقُلُوبِ وَ غَیابَاتُ الْغُیوبِ

| روزی مردم را مقدر فرمود و آن را برای برخی فراوان و برای بعضی دیگر اندك قرار داد، و ارزاق را بر بنای تنگی و فراخی قسمت نمود، و در این تقسیم بندی عدالت به خرج داد تا هركس را بخواهد با فراوانی رزق كمی آن آزمایش كند، و بدینوسیله ثروتمندان و فقرا را از جهت شكر نعمت و تحمل سختی در مجرای متحان قرار دهد. آن گاه روزی فراخ را با سختی و پریشانی درهم آمیخت، و با تندرستی آفتهای ردناك قرار داد، و شادیهای غمزدا را با غصه و اندوه مقرون نمود. مدت عمرها را معین كرد، بعضی را طولانی برخی را كوتاه، و بعضی را مقدم و برخی را مؤخّر نمود، و رشته همه عمرها را به مرگ متصل ساخت، مرگ را درهم پیچنده رشته‌های زندگی، و عامل گسیختن پیوندهای محكم قرار داد. داوند آگاه است از اسرار نهان مردم، و از پنهان سخن گفتن رازگویان، از آنچه در خاطرشان به سبب گمان خطور می‌كند، و به آنچه بر آن با یقین تصمیم می‌گیرند، از نگاه‌های خیانت آلود چشم كه به صورت مخفی انجام می‌گیرد، و به آنچه در نهان دلهاست به نادیدنیهای اعماق غیب،

|وَ مَا أَوْعَبَتْهُ الْأَصْدَافُ وَ حَضَنَتْ عَلَیهِ أَمْوَاجُ الْبِحَارِ وَ مَا غَشِیتْهُ سُدْفَةُ لَیلٍ أَوْ ذَرَّ عَلَیهِ شَارِقُ نَهَارٍ وَ مَا اعْتَقَبَتْ عَلَیهِ أَطْبَاقُ الدَّیاجِیرِ وَ سُبُحَاتُ النُّورِ وَ أَثَرِ كُلِّ خَطْوَةٍ وَ حِسِّ كُلِّ حَرَكَةٍ وَ رَجْعِ كُلِّ كَلِمَةٍ وَ تَحْرِیكِ كُلِّ شَفَةٍ وَ مُسْتَقَرِّ كُلِّ نَسَمَةٍ وَ مِثْقَالِ كُلِّ ذَرَّةٍ وَ هَمَاهِمِ كُلِّ نَفْسٍ هَامَّةٍ وَ مَا عَلَیهَا مِنْ ثَمَرِ شَجَرَةٍ أَوْ سَاقِطِ وَرَقَةٍ أَوْ قَرَارَةِ نُطْفَةٍ أَوْ نُقَاعَةٍ دَمٍ وَ مُضْغَةٍ أَوْ نَاشِئَةِ خَلْقٍ وَ سُلَالَةٍ لَمْ تَلْحَقْهُ فِی ذَلِكَ كُلْفَةٌ وَ لااعْتَرَضَتْهُ فِی حِفْظِ مَا ابْتَدَعَ مِنْ خَلْقِهِ عَارِضَةٌ وَ لااعْتَوَرَتْهُ فِی تَنْفِیذِ الْأُمُورِ وَ تَدَابِیرِ الْمَخْلُوقِینَ مَلَالَةٌ وَ لافَتْرَةٌ بَلْ نَفَذَهُمْ عِلْمُهُ وَ أَحْصَاهُمْ عَدَدَهُ وَ وَسِعَهُمْ عَدْلُهُ وَ غَمَرَهُمْ فَضْلُهُ مَعَ تَقْصِیرِهِمْ عَنْ كُنْهِ مَا هُوَ أَهْلُهُ

|و آنچه در صدفهاست و موج ریا آن را پرورش داده، و به آنچه تاریكی شب آن را پوشانده، یا خورشید بر ن تابیده، و آنچه را تاریكی‌ها و روشنایی‌ها به دنبال هم در برمی‌گیرند، به اثر هر قدمی، و صدای هر حركتی، و آوای هر سخنی، و حركت ر لبی، و جایگاه هر جانداری، و وزن هر ذرّه ای، و همهمه هر صاحب فسی، و آنچه از میوه درختان بر زمین افتاده، یا برگهایی كه روی زمین ریخته، و از قرارگاه نطفه، ا خون جمع شده و مضغه، یا خلقت و نسل جدیدی كه صورت گرفته. در این آگاهی هیچ مشقتی ه او نرسد، و در حفظ آنچه آفریده هیچ مانعی بر سر راه او قرار نگیرد، در اجرای امور و تدبیر وضع مخلوقات هیچ ملالت و سستی به او دست ندهد، لكه آگاهیش بر همه آنها نافذ است، و بر شماره تمام مخلوقات احاطه دارد، و عدلش بر همه گسترده است، فضلواحسانش همه را فراگیراست، در عین حالی كه تمام مخلوقات نسبت به آنچه شایسته مقام اوست تقصیردارند.

|خداوندا، تو شایسته وصف زیبایی، و زیبنده شمارش نعمتهای بی‌پایان. بهترینی برای آرزو شدن گر آرزو شوی، و گرامی‌ترینی برای امید بستن اگر به تو امید بسته شود. خداوندا، به آنچه به من لطف كردی می‌توانم جز تو را مدح كنم، و به آن نمی‌توانم جز تو را ثنا بگویم، من حمد و ثنایم را به عادن ناامیدی و مواضع تردید و تهمت (كه حمد غیرتوست) نمی‌برم. تو زبانم را از ستایش دمیان و ثنای موجودات آفریده و مورد تربیت خودت برگرداندی. الهی، برای هر ناگویی اجری از پاداش و احسانی از عطاست، من از تو مید دلالت به سوی ذخائر رحمت و گنجهای مغفرتت دارم. بارالها، اینجا ایگاه كسی است كه تو را به یكتایی كه خاص توست شناخته، و برای این ثناگوییها و ستایش‌ها سی را جز تو سزاوار ندیده، و مرا به تو حاجت و نیازی است كه آثار ناگوار آن را جز فضل و احسان و جبران نمی‌كند، و مرا از زمینگیری آن جز عطا و جود تو بلند نمی‌كند. پس در این مقامِ مناجات شنودیت را به ما ارزانی دار، و ما را از دست حاجت بردن به سوی غیر خودت بی‌نیاز كن، كه مسلّماً تو بر هر چیز توانایی.

}}