کاربر ناشناس
مکه: تفاوت میان نسخه‌ها
منبع یابی؛ اصلاح پاورقی و منابع
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (+ رده:مکانهای دارای احکام خاص (هاتکت)) |
imported>M.r.seifi (منبع یابی؛ اصلاح پاورقی و منابع) |
||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
* مکه در اصل، مکرابا که از کلمه مقرب گرفته شده و این مکان به معنای مکانی است که به خداوند تقرب ایجاد می‌شود؛ | * مکه در اصل، مکرابا که از کلمه مقرب گرفته شده و این مکان به معنای مکانی است که به خداوند تقرب ایجاد می‌شود؛ | ||
* مکه از ریشه مکک (به معنای هلاک شدن و کم شدن) مشتق شده و مکه یعنی مکانی که هر ستمگری نظر سوئی به آن شهر داشته باشد سرنوشتی جز هلاک و نابودی نخواهد داشت؛ | * مکه از ریشه مکک (به معنای هلاک شدن و کم شدن) مشتق شده و مکه یعنی مکانی که هر ستمگری نظر سوئی به آن شهر داشته باشد سرنوشتی جز هلاک و نابودی نخواهد داشت؛ | ||
* مکه از ماده «مک(به معنای «جذب») مشتق شده که این بدان جهت است که مردم از هر دیار به آن سرزمین جذب می‌شوند.<ref>جعفری، ص۲۰۵</ref> | * مکه از ماده «مک(به معنای «جذب») مشتق شده که این بدان جهت است که مردم از هر دیار به آن سرزمین جذب می‌شوند.<ref>جعفری، «نام‌های شهر مکه»، ص۲۰۵</ref> | ||
===اسامی دیگر=== | ===اسامی دیگر=== | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
* '''البلد الامین''':«وَ التّینِ وَ الزّیتونِ وَ طورِ سینینَ وَ هذا البَلَدِ الأمینَ»<ref>سوره تین، آیه۱-۳</ref> | * '''البلد الامین''':«وَ التّینِ وَ الزّیتونِ وَ طورِ سینینَ وَ هذا البَلَدِ الأمینَ»<ref>سوره تین، آیه۱-۳</ref> | ||
* '''امّ القری''':«لِتُنذِرَ اُمَّ القُری وَ مَن حَولَها»<ref>سوره انعام، آیه۹۲</ref> | * '''امّ القری''':«لِتُنذِرَ اُمَّ القُری وَ مَن حَولَها»<ref>سوره انعام، آیه۹۲</ref> | ||
*البلد الحرام،<ref>جعفری، ص۲۰۵-۲۲۲</ref> | *البلد الحرام،<ref>جعفری، «نام‌های شهر مکه»، ص۲۰۵-۲۲۲</ref> | ||
*همچنین: العَروض، السَّیل، مُخرَج صِدق، أمّ رُحم، أمّ صبح، البلد، حرم الله تعالی، فادان، الناسه، الباسّه، طیبه، حاطِمه،<ref>فاسی المکی، ص۷۶</ref> بَیتُ العَتیق، القادسیه.<ref>نهروانی المکی، ص۱۸</ref> | *همچنین: العَروض، السَّیل، مُخرَج صِدق، أمّ رُحم، أمّ صبح، البلد، حرم الله تعالی، فادان، الناسه، الباسّه، طیبه، حاطِمه،<ref>فاسی المکی، ص۷۶</ref> بَیتُ العَتیق، القادسیه.<ref>نهروانی المکی، الاعلام باعلام بیت الله الحرام، دارالرائق التراث العربی، ص۱۸</ref> | ||
[[پرونده:عربستان.png|بندانگشتی]] | [[پرونده:عربستان.png|بندانگشتی]] | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
{{تاریخ صدر اسلام}} | {{تاریخ صدر اسلام}} | ||
===موقعیت جغرفیایی=== | ===موقعیت جغرفیایی=== | ||
مهم‌ترین شهر و مقدس‌ترین منطقه [[حجاز]]، شهر مکه است. این شهر در فاصله هشتاد کیلومتری شرق دریای سرخ، در طول ۴۰ درجه و ۹ دقیقه و عرض ۳۱ درجه و ۲۸ دقیقه خط استوا قرار گرفته و ارتفاع آن از سطح دریا ۳۳۰ متر است.<ref>جعفریان، آثار | مهم‌ترین شهر و مقدس‌ترین منطقه [[حجاز]]، شهر مکه است. این شهر در فاصله هشتاد کیلومتری شرق دریای سرخ، در طول ۴۰ درجه و ۹ دقیقه و عرض ۳۱ درجه و ۲۸ دقیقه خط استوا قرار گرفته و ارتفاع آن از سطح دریا ۳۳۰ متر است.<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۴ش، ص۳۲-۳۳</ref> | ||
===سبب پیدایش=== | ===سبب پیدایش=== | ||
گفته‌اند که پیدایش و گسترش شهر مکه، دو سبب اصلی داشته است: نخست اینکه مرکزیت عبادی برای عبادت خداوند باشد و دیگر اینکه در منطقه حجاز و جزیرة العرب مرکزی برای تجارت و داد و ستد و در مسیر یک راه تجاری بوده است.<ref>جعفریان، ص۳۳</ref> | گفته‌اند که پیدایش و گسترش شهر مکه، دو سبب اصلی داشته است: نخست اینکه مرکزیت عبادی برای عبادت خداوند باشد و دیگر اینکه در منطقه حجاز و جزیرة العرب مرکزی برای تجارت و داد و ستد و در مسیر یک راه تجاری بوده است.<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۴ش، ص۳۳</ref> | ||
===اقتصاد مکه=== | ===اقتصاد مکه=== | ||
در دوره حول و حوش ظهور اسلام و اندکی پیش از آن، مکه به سبب اهمیت کعبه و نیز قرار داشتن بر سر راه بازرگانی یمن به سمت [[شام]]، [[فلسطین]] و [[مصر]]، محلی برای داد و ستد بود. هرچند [[قریش]] در ابتدا، فقط به تجارت در مکه می‌پرداخت، <ref>یعقوبی، ص۲۴۲</ref> [[هاشم بن عبدمناف]]، تجارت به اطراف مکه را بنا نهاد. او به همراه برادرانش، عبدشمس و نوفل، توانستند اجازه تجارت به شام، [[یمن]]، [[حبشه]] و [[عراق]] را از حاکمان آن سرزمین‌ها بگیرند و از آن پس، مکه تبدیل به شهر بازرگانی مهمی شد.<ref>جواد | در دوره حول و حوش ظهور اسلام و اندکی پیش از آن، مکه به سبب اهمیت کعبه و نیز قرار داشتن بر سر راه بازرگانی یمن به سمت [[شام]]، [[فلسطین]] و [[مصر]]، محلی برای داد و ستد بود. هرچند [[قریش]] در ابتدا، فقط به تجارت در مکه می‌پرداخت، <ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ۱۹۸۸م، ص۲۴۲</ref> [[هاشم بن عبدمناف]]، تجارت به اطراف مکه را بنا نهاد. او به همراه برادرانش، عبدشمس و نوفل، توانستند اجازه تجارت به شام، [[یمن]]، [[حبشه]] و [[عراق]] را از حاکمان آن سرزمین‌ها بگیرند و از آن پس، مکه تبدیل به شهر بازرگانی مهمی شد.<ref>جواد علی،المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ۱۹۷۰م، ص۲۱؛ یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ۱۹۸۸م، ص۲۴۲؛ طبری، تاریخ الطبری، ۱۹۶۸م، ج۲، ص۲۵۱-۲۵۲</ref> | ||
اجتماعات تجاری قریش بیشتر در بازاری به نام عکاظ در نزدیکی [[عرفات]] در طول ماه [[ذی القعده]] بوده است.<ref>ازرقی، ج۱، ص۳۸۲؛ قزوینی، ص۸۵</ref> | اجتماعات تجاری قریش بیشتر در بازاری به نام عکاظ در نزدیکی [[عرفات]] در طول ماه [[ذی القعده]] بوده است.<ref>ازرقی، اخبار مکه، ج۱، ص۳۸۲؛ قزوینی، آثار البلاد و اخبار العباد، دار صادر، ص۸۵</ref> | ||
[[ربا]] یکی دیگر از راه‌های کسب درآمد مردم مکه بوده و به عنوان یک تجارت به شمار می‌رفته است.<ref> الشریف، ص۲۱۳</ref> | [[ربا]] یکی دیگر از راه‌های کسب درآمد مردم مکه بوده و به عنوان یک تجارت به شمار می‌رفته است.<ref>الشریف، ص۲۱۳</ref> | ||
===آب و هوا=== | ===آب و هوا=== | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
===قبل از اسلام=== | ===قبل از اسلام=== | ||
از وقایع مهم دینی مکه که قبل از ظهور [[اسلام]] روی داده است، بنابر نقل‌های دینی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: | از وقایع مهم دینی مکه که قبل از ظهور [[اسلام]] روی داده است، بنابر نقل‌های دینی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: | ||
* '''ساخت کعبه''': حضرت ابراهیم به دستور خدا، کعبه را بنا نهاد. در ساختن خانه کعبه، فرزند وی اسماعیل نیز او را یاری کرد.<ref>ابن اثیر، ج۱، صص۸۱ و ۸۲؛ ابن کثیر، ج۱، ص۳۷۸؛ طبری، تاریخ الطبری، ج۱، ص۲۵۱</ref> البته، در این باره که نخستین بار کعبه در چه زمانی بنا شد، نقل‌های متفاوتی وجود دارد. در برخی از این نقلها حتی ساخت کعبه قبل از خلقت [[حضرت آدم]] عنوان شده است.<ref>ازرقی، ج۱، ص۶۸</ref> | * '''ساخت کعبه''': حضرت ابراهیم به دستور خدا، کعبه را بنا نهاد. در ساختن خانه کعبه، فرزند وی اسماعیل نیز او را یاری کرد.<ref>ابن اثیر، ج۱، صص۸۱ و ۸۲؛ ابن کثیر، ج۱، ص۳۷۸؛ طبری، تاریخ الطبری، ۱۹۶۸م، ج۱، ص۲۵۱</ref> البته، در این باره که نخستین بار کعبه در چه زمانی بنا شد، نقل‌های متفاوتی وجود دارد. در برخی از این نقلها حتی ساخت کعبه قبل از خلقت [[حضرت آدم]] عنوان شده است.<ref>ازرقی، اخبار مکه، ج۱، ص۶۸</ref> | ||
* '''حمله [[ابرهه]]''': ابرهه فرمانروای [[یمن]]، در سال ۵۷۱ میلادی به قصد ویران ساختن کعبه بدانجا حمله کرد. وی با لشکری فیلسوار روی بدان سوی نهاد. اما هنگامی که بدان جا رسیدند پرندگانی از آسمان بر آنها بارانی از سنگریزه فرو ریختند. این سنگریزهها بر هر شخصی که فرود میآمد فوراً او را به هلاکت میرساند.<ref>سعد بن حسین عثمان و عبدالمنعم ابراهیم الجمیعی، ص۱۸- ۲۴؛ ابن اثیر، ج۱، ص۳۴۲- ۳۴۵</ref> | * '''حمله [[ابرهه]]''': ابرهه فرمانروای [[یمن]]، در سال ۵۷۱ میلادی به قصد ویران ساختن کعبه بدانجا حمله کرد. وی با لشکری فیلسوار روی بدان سوی نهاد. اما هنگامی که بدان جا رسیدند پرندگانی از آسمان بر آنها بارانی از سنگریزه فرو ریختند. این سنگریزهها بر هر شخصی که فرود میآمد فوراً او را به هلاکت میرساند.<ref>سعد بن حسین عثمان و عبدالمنعم ابراهیم الجمیعی، ص۱۸- ۲۴؛ ابن اثیر، ج۱، ص۳۴۲- ۳۴۵</ref> | ||
* '''تولد [[پیامبر(ص)]]''': پیامبر اسلام(ص) در ۱۷ یا ۱۲ [[ربیع الاول]] سال اول [[عام الفیل]](بین ۵۶۹-۵۷۰م) در شهر مکه به دنیا آمد.<ref>شهیدی، ص۳۷؛ آیتی، ص۴۳</ref> | * '''تولد [[پیامبر(ص)]]''': پیامبر اسلام(ص) در ۱۷ یا ۱۲ [[ربیع الاول]] سال اول [[عام الفیل]](بین ۵۶۹-۵۷۰م) در شهر مکه به دنیا آمد.<ref>شهیدی، ص۳۷؛ آیتی، ص۴۳</ref> | ||
| خط ۱۳۷: | خط ۱۳۷: | ||
[[پرونده:تصویری از کعبه .jpg|بندانگشتی|تصویری از کعبه]] | [[پرونده:تصویری از کعبه .jpg|بندانگشتی|تصویری از کعبه]] | ||
کعبه [[قبله]] و مهم‌ترین عبادتگاه مسلمانان است که [[زیارت]] آن به شرط [[استطاعت (حج)|استطاعت]] و داشتن شرایط، یک بار در طول عمر بر هر [[اسلام|مسلمانی]] [[وجوب|واجب]] است. بنابر برخی روایات دینی، [[حضرت ابراهیم|ابراهیم]] و فرزندش [[اسماعیل(ع)|اسماعیل]] به دستور خدا کعبه را بنا نهادند. برخی از [[آیه|آیه‌های]] [[قرآن کریم]] نیز این ادعا را تأیید می‌کنند. از سال دوم هجرت، قبله مسلمانان از [[بیت المقدس]] به سمت کعبه تغییر کرد.<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۱، صص۸۱ و ۸۲؛ ابن کثیر، البدایة و النهایة، ج۱، ص۳۷۸؛ طبری، تاریخ الطبری، ج۱، ص۲۵۱</ref> | کعبه [[قبله]] و مهم‌ترین عبادتگاه مسلمانان است که [[زیارت]] آن به شرط [[استطاعت (حج)|استطاعت]] و داشتن شرایط، یک بار در طول عمر بر هر [[اسلام|مسلمانی]] [[وجوب|واجب]] است. بنابر برخی روایات دینی، [[حضرت ابراهیم|ابراهیم]] و فرزندش [[اسماعیل(ع)|اسماعیل]] به دستور خدا کعبه را بنا نهادند. برخی از [[آیه|آیه‌های]] [[قرآن کریم]] نیز این ادعا را تأیید می‌کنند. از سال دوم هجرت، قبله مسلمانان از [[بیت المقدس]] به سمت کعبه تغییر کرد.<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۱، صص۸۱ و ۸۲؛ ابن کثیر، البدایة و النهایة، ج۱، ص۳۷۸؛ طبری، تاریخ الطبری، ۱۹۶۸م، ج۱، ص۲۵۱</ref> | ||
===مساجد=== | ===مساجد=== | ||
| خط ۲۹۱: | خط ۲۹۱: | ||
* ازرقی، محمد بن عبدالله، اخبار مکه، روائع التراث العربی. | * ازرقی، محمد بن عبدالله، اخبار مکه، روائع التراث العربی. | ||
* آیتی، محمدابراهیم، تاریخ پیامبر اسلام، تجدیدنظر و اضافات از: ابوالقاسم گرجی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۸ش. | * آیتی، محمدابراهیم، تاریخ پیامبر اسلام، تجدیدنظر و اضافات از: ابوالقاسم گرجی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۸ش. | ||
* جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، قم، نشر مشعر، | * جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، قم، نشر مشعر، چاپ سوم، ۱۳۸۴ش. | ||
*جعفریان، رسول، پنجاه سفرنامه حج قاجاری، نشر علم، تهران، ۱۳۸۹ش. | *جعفریان، رسول، پنجاه سفرنامه حج قاجاری، نشر علم، تهران، ۱۳۸۹ش. | ||
* جعفری، یعقوب، | * جعفری، یعقوب، «نام‌های شهر مکه»، مجله میقات حج، زمستان۱۳۷۱ش، ش۲، ص۲۰۵-۲۲۲. | ||
* جواد علی،المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، بیروت، دارالعلم للملایین و مکتبة النهضة بغداد، ۱۹۷۰م. | * جواد علی،المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، بیروت، دارالعلم للملایین و مکتبة النهضة بغداد، ۱۹۷۰م. | ||
* خویی، ابوالقاسم، مناسک الحج، قم، موسسه احیاء آثار الامام خویی، بی‌تا. | * خویی، ابوالقاسم، مناسک الحج، قم، موسسه احیاء آثار الامام خویی، بی‌تا. | ||
| خط ۲۹۹: | خط ۲۹۹: | ||
* شریف، احمد ابراهیم؛ مکه و المدینه فی الجاهلیه و عهد الرسول، قاهره، دار الفکر العربی، چاپ دوم. | * شریف، احمد ابراهیم؛ مکه و المدینه فی الجاهلیه و عهد الرسول، قاهره، دار الفکر العربی، چاپ دوم. | ||
* شهیدی، سیدجعفر، تاریخ تحلیلی اسلام، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۹۰ق. | * شهیدی، سیدجعفر، تاریخ تحلیلی اسلام، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۹۰ق. | ||
* طبری، تاریخ الطبری، | * طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، مصر، دارالمعارف، ۱۹۶۸ق. | ||
* فاسی المکی، محمد بن احمد، شفاء الغرام باخبار البلد الحرام، تحقیق: عمر عبدالسلام تدمری، بیروت، دارالکتاب العربی، ۱۴۰۵ق. | * فاسی المکی، محمد بن احمد، شفاء الغرام باخبار البلد الحرام، تحقیق: عمر عبدالسلام تدمری، بیروت، دارالکتاب العربی، ۱۴۰۵ق. | ||
* فاکهی، محمد بن اسحاق، اخبار مکه فی قدیم الدهر و حدیثه، تحقیق: عبدالملک بن عبدالله، مکه، مکتبة النهضة الحدیثة، ۱۴۰۷ق. | * فاکهی، محمد بن اسحاق، اخبار مکه فی قدیم الدهر و حدیثه، تحقیق: عبدالملک بن عبدالله، مکه، مکتبة النهضة الحدیثة، ۱۴۰۷ق. | ||