توحید: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
Hasanejraei (بحث | مشارکتها) جز (←منابع) |
Hasanejraei (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
توحید، مهمترین آموزه اسلامی، و نقطه تمایز [[اسلام]] از دیگر ادیان دانسته شده است.<ref>یحیی، «سیر مسأله توحید در عالم اسلام تا قرن هفتم هجری»، ص۱۹۶؛ صافی، تجلی توحید در نظام امامت، ۱۳۹۲ش، ص۲۱.</ref> به تصریح [[قرآن]]، پیام تمامی [[پیامبران]]، اعتقاد به توحید بوده است.<ref>یحیی، «سیر مسأله توحید در عالم اسلام تا قرن هفتم هجری»، ص۱۹۶.</ref> با آنکه کلمه توحید در قرآن کریم نیامده، اما آیات فراوانی از آن درباره اثبات توحید و نفی شرک است<ref>[http://www.maarefquran.org/index.php/page,viewArticle/LinkID,15519 رمضانی، «توحید».].</ref>؛ تا آنجا که ملاصدرا در کتاب تفسیر خود، هدف اصلی قرآن کریم را اثبات توحید خداوند دانسته است.<ref>ملاصدرا، تفسیر القرآن الکریم، ۱۳۶۶ش، ج۴، ص۵۴.</ref> | توحید، مهمترین آموزه اسلامی، و نقطه تمایز [[اسلام]] از دیگر ادیان دانسته شده است.<ref>یحیی، «سیر مسأله توحید در عالم اسلام تا قرن هفتم هجری»، ص۱۹۶؛ صافی، تجلی توحید در نظام امامت، ۱۳۹۲ش، ص۲۱.</ref> به تصریح [[قرآن]]، پیام تمامی [[پیامبران]]، اعتقاد به توحید بوده است.<ref>یحیی، «سیر مسأله توحید در عالم اسلام تا قرن هفتم هجری»، ص۱۹۶.</ref> با آنکه کلمه توحید در قرآن کریم نیامده، اما آیات فراوانی از آن درباره اثبات توحید و نفی شرک است<ref>[http://www.maarefquran.org/index.php/page,viewArticle/LinkID,15519 رمضانی، «توحید».].</ref>؛ تا آنجا که ملاصدرا در کتاب تفسیر خود، هدف اصلی قرآن کریم را اثبات توحید خداوند دانسته است.<ref>ملاصدرا، تفسیر القرآن الکریم، ۱۳۶۶ش، ج۴، ص۵۴.</ref> | ||
شهادت بر یکتایی خدا و دوری از شرک، اولین گزاره‌هایی است که پیامبر اسلام در آغاز دعوت آشکار خود، خطاب به مردم [[مکه]] بیان کرده است.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی،دار صادر، ج۲، ص۲۴.</ref> نمایندگان پیامبر از جمله [[معاذ بن جبل]] که برای تبلیغ [[اسلام]] به سرزمین‌های مختلف می‌رفتند، همواره مردم را به پذیرش یکتایی خداوند دعوت می‌کردند.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی،دار صادر، ج۲، ص۷۶ و ۸۱.</ref> برخی از عالمان مسلمان با تکیه بر جایگاه ویژه و مهم آموزه توحید در [[اسلام]]، مسلمانان را «اهل التوحید» خوانده‌اند<ref>طارمی‌راد، «توحید»، ص۴۰۶.</ref> و توحید را نشانه مسلمانی قلمداد کرده‌اند.<ref>مصباح یزدی، خداشناسی (مجموعه کتب آموزشی معارف قرآن ۱)، ۱۳۹۴ش، ص۱۸۰.</ref> [[امام علی(ع)]]، اعتقاد به توحید و یگانگی خداوند را اساس شناخت خدا دانسته است.<ref> | شهادت بر یکتایی خدا و دوری از شرک، اولین گزاره‌هایی است که پیامبر اسلام در آغاز دعوت آشکار خود، خطاب به مردم [[مکه]] بیان کرده است.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی،دار صادر، ج۲، ص۲۴.</ref> نمایندگان پیامبر از جمله [[معاذ بن جبل]] که برای تبلیغ [[اسلام]] به سرزمین‌های مختلف می‌رفتند، همواره مردم را به پذیرش یکتایی خداوند دعوت می‌کردند.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی،دار صادر، ج۲، ص۷۶ و ۸۱.</ref> برخی از عالمان مسلمان با تکیه بر جایگاه ویژه و مهم آموزه توحید در [[اسلام]]، مسلمانان را «اهل التوحید» خوانده‌اند<ref>طارمی‌راد، «توحید»، ص۴۰۶.</ref> و توحید را نشانه مسلمانی قلمداد کرده‌اند.<ref>مصباح یزدی، خداشناسی (مجموعه کتب آموزشی معارف قرآن ۱)، ۱۳۹۴ش، ص۱۸۰.</ref> [[امام علی(ع)]]، اعتقاد به توحید و یگانگی خداوند را اساس شناخت خدا دانسته است.<ref> نهج البلاغه، تحقیق صبحی صالح، خطبه اول، ص۳۹.</ref> | ||
توحید و یگانگی خداوند، با تعابیر و عبارات مختلف، بارها در قرآن کریم مورد تأکید قرار گرفته است؛ از جمله در [[سوره توحید]] که خداوند «احد» یعنی یگانه خوانده شده است.<ref>شریعتمداری، «توحید از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه (۱)»، ص۴۸.</ref> نفی خدایان دیگر، یکی بودن خدا، یک خدا برای همگان، خدای همه عالم، نکوهش معتقدان به وجود خدایان، تأکید بر نفی اعتقاد به چند خدا، رد ادعای قائلان به تثلیث و سه‌گانه‌باوری، و همچنین نفی هر گونه مثل و مانند برای خدا، از جمله مفاهیم مرتبط با توحید است که در [[قرآن کریم]] آمده است.<ref>طارمی‌راد، «توحید»، ص۴۰۶و۴۰۷.</ref> آیاتی از قرآن کریم که مستقیم به توحید دلالت دارند، عبارتند از: | توحید و یگانگی خداوند، با تعابیر و عبارات مختلف، بارها در قرآن کریم مورد تأکید قرار گرفته است؛ از جمله در [[سوره توحید]] که خداوند «احد» یعنی یگانه خوانده شده است.<ref>شریعتمداری، «توحید از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه (۱)»، ص۴۸.</ref> نفی خدایان دیگر، یکی بودن خدا، یک خدا برای همگان، خدای همه عالم، نکوهش معتقدان به وجود خدایان، تأکید بر نفی اعتقاد به چند خدا، رد ادعای قائلان به تثلیث و سه‌گانه‌باوری، و همچنین نفی هر گونه مثل و مانند برای خدا، از جمله مفاهیم مرتبط با توحید است که در [[قرآن کریم]] آمده است.<ref>طارمی‌راد، «توحید»، ص۴۰۶و۴۰۷.</ref> آیاتی از قرآن کریم که مستقیم به توحید دلالت دارند، عبارتند از: | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
*[[برهان ترکیب]]، از برهان‌های فلسفه اسلامی، مبتنی بر اثبات توحید از راه رد مرکب بودن خداست. بر این اساس، لازمه اعتقاد به دو خدا، باور به مرکب بودن و تشکیل واجب الوجود از دو واجب است، و چون هر موجود مرکبی نیازمند عاملی است که آن ترکیب را پدید آورده، پس وجود مرکب نمی‌تواند واجب الوجود باشد و باید بسیط باشد تا بتواند واجب الوجود باشد؛ بنابراین مرکب بودن مغایر با واجب الوجود بودن است و در نتیجه، واجب الوجود فقط می‌تواند واحد باشد.<ref>یثربی، تاریخ تحلیلی انتقادی فلسفه اسلامی، ۱۳۸۸ش، ص۵۰۸-۵۰۹.</ref> | *[[برهان ترکیب]]، از برهان‌های فلسفه اسلامی، مبتنی بر اثبات توحید از راه رد مرکب بودن خداست. بر این اساس، لازمه اعتقاد به دو خدا، باور به مرکب بودن و تشکیل واجب الوجود از دو واجب است، و چون هر موجود مرکبی نیازمند عاملی است که آن ترکیب را پدید آورده، پس وجود مرکب نمی‌تواند واجب الوجود باشد و باید بسیط باشد تا بتواند واجب الوجود باشد؛ بنابراین مرکب بودن مغایر با واجب الوجود بودن است و در نتیجه، واجب الوجود فقط می‌تواند واحد باشد.<ref>یثربی، تاریخ تحلیلی انتقادی فلسفه اسلامی، ۱۳۸۸ش، ص۵۰۸-۵۰۹.</ref> | ||
علاوه بر موارد پیش‌گفته، برهان‌هایی از جمله [[برهان تعین]]، [[برهان امتناع کثرت]]، [[برهان مقدورات]]، و [[برهان بعثت انبیاء]]، در فلسفه و کلام اسلامی ذکر شده است.<ref>یثربی، تاریخ تحلیلی انتقادی فلسفه اسلامی، ۱۳۸۸ش، ص۵۰۶-۵۱۵.</ref> [[امام علی(ع)]] در [[نامه امام علی به امام حسن|نامه‌ای]] به [[امام حسن(ع)]]، یکی از ادله اثبات یکی بودن خداوند را بیان کرده و تصریح کرده که اگر خداوند شریکی داشت، رسولان او به سوی بندگان می‌آمدند.<ref>نهج البلاغه، نامه | علاوه بر موارد پیش‌گفته، برهان‌هایی از جمله [[برهان تعین]]، [[برهان امتناع کثرت]]، [[برهان مقدورات]]، و [[برهان بعثت انبیاء]]، در فلسفه و کلام اسلامی ذکر شده است.<ref>یثربی، تاریخ تحلیلی انتقادی فلسفه اسلامی، ۱۳۸۸ش، ص۵۰۶-۵۱۵.</ref> [[امام علی(ع)]] در [[نامه امام علی به امام حسن|نامه‌ای]] به [[امام حسن(ع)]]، یکی از ادله اثبات یکی بودن خداوند را بیان کرده و تصریح کرده که اگر خداوند شریکی داشت، رسولان او به سوی بندگان می‌آمدند.<ref>نهج البلاغه، تحقیق صبحی صالح، نامه ۳۱، ص۳۹۶.</ref> متکلمان مسلمان، این برهان را با عنوان برهان بعثت انبیاء در آثار خود ذکر کرده‌اند.<ref>یثربی، تاریخ تحلیلی انتقادی فلسفه اسلامی، ۱۳۸۸ش، ص۵۱۳-۵۱۴.</ref> | ||
==اتهام شرک به شیعیان== | ==اتهام شرک به شیعیان== | ||
[[وهابیان]]، اعتقاد شیعیان به [[شفاعت]]، [[توسل]] به پیامبران و اولیای الهی، و همچنین [[تبرک]] جستن شیعیان به قبور و آثار بر جای مانده از پیامبران و اولیای الهی را [[شرک]] دانسته‌اند.<ref>استادی، شیعه و پاسخ به چند پرسش، ۱۳۸۵ش، ص۸۴.</ref> [[شیعیان]] اما این اتهام را نادرست می‌دانند و معتقدند مسلمانانی که این اعمال را انجام می‌دهند، هرگز قصد پرستش پیامبران و اولیای الهی را ندارند و برای آنان مقام الوهیت قائل نیستند و قصدشان تنها تکریم پیامبران و اولیای الهی، و همچنین تقرب جستن به خداوند از طریق آنهاست.<ref>استادی، شیعه و پاسخ به چند پرسش، ۱۳۸۵ش، ص۸۴.</ref> | [[وهابیان]]، اعتقاد شیعیان به [[شفاعت]]، [[توسل]] به پیامبران و اولیای الهی، و همچنین [[تبرک]] جستن شیعیان به قبور و آثار بر جای مانده از پیامبران و اولیای الهی را [[شرک]] دانسته‌اند.<ref>استادی، شیعه و پاسخ به چند پرسش، ۱۳۸۵ش، ص۸۴.</ref> [[شیعیان]] اما این اتهام را نادرست می‌دانند و معتقدند مسلمانانی که این اعمال را انجام می‌دهند، هرگز قصد پرستش پیامبران و اولیای الهی را ندارند و برای آنان مقام الوهیت قائل نیستند و قصدشان تنها تکریم پیامبران و اولیای الهی، و همچنین تقرب جستن به خداوند از طریق آنهاست.<ref>استادی، شیعه و پاسخ به چند پرسش، ۱۳۸۵ش، ص۸۴.</ref> | ||
به باور [[ابن تیمیه]]، هر کس به امام علی(ع) توسل جوید، کافر است و هر که در کفر اینچنین کسی شک کند، او هم کافر است<ref>«وقال شیخ الإسلام ابن تیمیة رحمه‌الله: من دعا علی بن أبی‌طالب، فقد کفر، ومن شک فی کفره، فقد کفر.» (الدّرر السّنیة فی الأجوبة النّجدیة، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۲۹۲.)</ref> و هر کس کنار قبر پیامبر یا یکی از افراد صالح برود و از آنها حاجت بخواهد، مشرک است و لازم است وادار به [[توبه]] شود و اگر توبه نکرد، باید کشته شود.<ref>ابن تیمیه، زیارة القبور والاستنجاد بالمقبور، ۱۴۱۲ق، ص۱۹.</ref> عبدالعزیز بن‌باز، مفتی وهابی هم در آثار خود، دعا و [[استغاثه]] نزد قبور، طلب شفا و پیروزی بر دشمنان را از مظاهر شرک اکبر دانسته است.<ref>[http://www.binbaz.org.sa/fatawa/152 «بعض الممارسات الشرکیة عند | به باور [[ابن تیمیه]]، هر کس به امام علی(ع) توسل جوید، کافر است و هر که در کفر اینچنین کسی شک کند، او هم کافر است<ref>«وقال شیخ الإسلام ابن تیمیة رحمه‌الله: من دعا علی بن أبی‌طالب، فقد کفر، ومن شک فی کفره، فقد کفر.» (الدّرر السّنیة فی الأجوبة النّجدیة، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۲۹۲.)</ref> و هر کس کنار قبر پیامبر یا یکی از افراد صالح برود و از آنها حاجت بخواهد، مشرک است و لازم است وادار به [[توبه]] شود و اگر توبه نکرد، باید کشته شود.<ref>ابن تیمیه، زیارة القبور والاستنجاد بالمقبور، ۱۴۱۲ق، ص۱۹.</ref> عبدالعزیز بن‌باز، مفتی وهابی هم در آثار خود، دعا و [[استغاثه]] نزد قبور، طلب شفا و پیروزی بر دشمنان را از مظاهر شرک اکبر دانسته است.<ref>[http://www.binbaz.org.sa/fatawa/152 بن باز، «بعض الممارسات الشرکیة عند القبور».]</ref> | ||
[[شیعیان]] با اتکا به آیات [[قرآن کریم]]، شفاعت را تنها در صورتی مردود می‌دانند که به صورت مستقل و بدون نیاز به اذن خداوند درخواست شود؛ چرا که در این صورت شرک در ربوبیت و تدبیر الهی است.<ref>استادی، شیعه و پاسخ به چند پرسش، ۱۳۸۵ش، ص۸۴-۸۵.</ref> [[عالمان شیعه]] در پاسخ استناد [[محمد بن عبدالوهاب]] و [[عبدالعزیز بن‌باز]] به آیاتی از [[قرآن کریم]] که در آنها شفاعت خواستن از بت‌ها نفی شده است، به تفاوت اساسی شفاعت خواستن از پیامبر با شفاعت خواستن بت‌پرستان از بت‌ها اتکا کرده و معتقدند مسلمانان برخلاف بت‌پرستان در قرآن کریم، هرگز پیامبر را اله، رب و یا زمامدار هستی نمی‌دانند.<ref>سبحانی تبریزی، مرزهای توحید و شرک در قرآن، ۱۳۸۰ش، ص۱۵۹.</ref> | [[شیعیان]] با اتکا به آیات [[قرآن کریم]]، شفاعت را تنها در صورتی مردود می‌دانند که به صورت مستقل و بدون نیاز به اذن خداوند درخواست شود؛ چرا که در این صورت شرک در ربوبیت و تدبیر الهی است.<ref>استادی، شیعه و پاسخ به چند پرسش، ۱۳۸۵ش، ص۸۴-۸۵.</ref> [[عالمان شیعه]] در پاسخ استناد [[محمد بن عبدالوهاب]] و [[عبدالعزیز بن‌باز]] به آیاتی از [[قرآن کریم]] که در آنها شفاعت خواستن از بت‌ها نفی شده است، به تفاوت اساسی شفاعت خواستن از پیامبر با شفاعت خواستن بت‌پرستان از بت‌ها اتکا کرده و معتقدند مسلمانان برخلاف بت‌پرستان در قرآن کریم، هرگز پیامبر را اله، رب و یا زمامدار هستی نمی‌دانند.<ref>سبحانی تبریزی، مرزهای توحید و شرک در قرآن، ۱۳۸۰ش، ص۱۵۹.</ref> | ||
| خط ۱۰۳: | خط ۱۰۳: | ||
*استادی، رضا، شیعه و پاسخ به چند پرسش، تهران، مشعر، ۱۳۸۵ش. | *استادی، رضا، شیعه و پاسخ به چند پرسش، تهران، مشعر، ۱۳۸۵ش. | ||
*ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم، زیارة القبور والاستنجاد بالمقبور،دار الصحابة للتراث، طنطا (مصر)، ۱۴۱۲ق. | *ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم، زیارة القبور والاستنجاد بالمقبور،دار الصحابة للتراث، طنطا (مصر)، ۱۴۱۲ق. | ||
* | *بن باز، عبدالعزیز، «بعض الممارسات الشرکیة عند القبور»، در سایت رسمی ابن باز، تاریخ بازدید: ۹ مرداد ۱۳۹۶ش. | ||
*حائری، سید مهدی، «توحید مفضل»، در دائرة المعارف تشیع، ج۵، ۱۳۸۰ش. | *حائری، سید مهدی، «توحید مفضل»، در دائرة المعارف تشیع، ج۵، ۱۳۸۰ش. | ||
*حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة، تصحیح عبدالرحیم ربانی شیرازی، ج۴، تهران، اسلامیه، ۱۳۹۲ش. | *حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة، تصحیح عبدالرحیم ربانی شیرازی، ج۴، تهران، اسلامیه، ۱۳۹۲ش. | ||
| خط ۱۲۵: | خط ۱۲۵: | ||
*عابدی، احمد، توحید و شرک در نگاه شیعه و وهابیت، قم، مشعر، بی‌تا. | *عابدی، احمد، توحید و شرک در نگاه شیعه و وهابیت، قم، مشعر، بی‌تا. | ||
*عابدی، التوحید والشرک عند الشیعة و الوهابیة، ۱۴۳۴ق. | *عابدی، التوحید والشرک عند الشیعة و الوهابیة، ۱۴۳۴ق. | ||
*کریمی، جعفر، توحید از دیدگاه آیات و روایات (۲)، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۱۳۷۹ش. | *کریمی، جعفر، توحید از دیدگاه آیات و روایات (۲)، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۱۳۷۹ش. | ||
*کریمی، جعفر، توحید از دیدگاه عقل و نقل، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۱۳۷۹ش. | *کریمی، جعفر، توحید از دیدگاه عقل و نقل، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۱۳۷۹ش. | ||