۱۷٬۰۱۹
ویرایش
خطبه فدکیه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
مستندسازی
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (←محتوا: تمیزکاری) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (مستندسازی) |
||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
| مؤید قرآنی = | | مؤید قرآنی = | ||
}} | }} | ||
'''خُطبه فدکیه''' یا '''خطبة | '''خُطبه فدکیه''' یا '''خطبة لُمَّة''' سخنرانی [[حضرت فاطمه(س)]] در [[مسجد النبی]] که در اعتراض به [[غصب فدک]] ایراد شد. | ||
[[ابوبکر]] پس از رسیدن به [[خلافت]] با منسوب کردن روایتی به پیامبر(ص) مبنی بر اینکه [[پیامبران]] از خود [[ارث]] برجای نمی‌گذارند، دهکده فدک را که پیامبر(ص) به فاطمه(س) بخشیده بود، به نفع خلافت مصادره کرد. فاطمه پس از بی‌ثمر بودن دادخواهی‌اش به [[مسجد پیامبر]] رفت و خطبه فدکیه را ایراد کرد. او در این خطبه بر مالکیتش درباره فدک تصریح کرد. همچنین به دفاع از حق علی(ع) درباره خلافت پراخت و [[مسلمانان]] را به خاطر سکوت در مقابل ستم به [[اهل بیت(ع)]] سرزنش کرد. | [[ابوبکر]] پس از رسیدن به [[خلافت]] با منسوب کردن روایتی به پیامبر(ص) مبنی بر اینکه [[پیامبران]] از خود [[ارث]] برجای نمی‌گذارند، دهکده فدک را که پیامبر(ص) به فاطمه(س) بخشیده بود، به نفع خلافت مصادره کرد. فاطمه پس از بی‌ثمر بودن دادخواهی‌اش به [[مسجد پیامبر]] رفت و خطبه فدکیه را ایراد کرد. او در این خطبه بر مالکیتش درباره فدک تصریح کرد. همچنین به دفاع از حق علی(ع) درباره خلافت پراخت و [[مسلمانان]] را به خاطر سکوت در مقابل ستم به [[اهل بیت(ع)]] سرزنش کرد. | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
فاطمه می‌گفت که پیامبر(ص) پیش از وفاتش، فدک را به او بخشیده و [[امام علی(ع)]] و [[ام ایمن|ام‌ایمن]] را بر این سخنش شاهد آورد.<ref> حلبی، السیرة الحلبیة، ۱۹۷۱م، ج۳، ص۵۱۲.</ref> بنا به نقلی ابوبکر در برگه‌ای ملکیت فاطمه را بر فدک تأیید کرد اما [[عمر بن خطاب|عمر]] آن برگه را پاره کرد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۵۴۳؛ حلبی، السیرة الحلبیة، ۱۹۷۱م، ج۳، ص۵۱۲.</ref> بنابر برخی منابع ([[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]]) ابوبکر شاهدان فاطمه را نپذیرفت و دو مرد را برای شهادت طلبید.<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۵۶م، ص۴۰.</ref> | فاطمه می‌گفت که پیامبر(ص) پیش از وفاتش، فدک را به او بخشیده و [[امام علی(ع)]] و [[ام ایمن|ام‌ایمن]] را بر این سخنش شاهد آورد.<ref> حلبی، السیرة الحلبیة، ۱۹۷۱م، ج۳، ص۵۱۲.</ref> بنا به نقلی ابوبکر در برگه‌ای ملکیت فاطمه را بر فدک تأیید کرد اما [[عمر بن خطاب|عمر]] آن برگه را پاره کرد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۵۴۳؛ حلبی، السیرة الحلبیة، ۱۹۷۱م، ج۳، ص۵۱۲.</ref> بنابر برخی منابع ([[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]]) ابوبکر شاهدان فاطمه را نپذیرفت و دو مرد را برای شهادت طلبید.<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۵۶م، ص۴۰.</ref> | ||
فاطمه(س) وقتی مطالبه فدک را بی‌ثمر دید، به همراه جمعی از زنان خویشاوندش به [[مسجد]] رفت.<ref>اربلی، کشف الغمة، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۳۵۳-۳۶۴.</ref> در گزارش‌های تاریخی آمده است زمانی که فاطمه به مسجد رسید ابوبکر و گروهی از [[مهاجران]] و [[انصار]] در مسجد نشسته بود. میان فاطمه(س) و حاضران چادری آویختند. دختر پیامبر نخست ناله‌ای کرد که حاضران به گریه افتادند، سپس قدری خاموش ماند تا مردم آرام گرفتند و آنگاه سخنان خود را ایراد کرد.<ref> مروزی، بلاغات النساء، ۱۳۲۶ق، ص۱۶-۲۵؛ به نقل شهیدی، زندگانی فاطمه زهرا، ۱۳۶۲ش، ص۱۲۱-۱۲۲.</ref> | فاطمه(س) وقتی مطالبه فدک را بی‌ثمر دید، به همراه جمعی از زنان خویشاوندش به [[مسجد]] رفت.<ref>اربلی، کشف الغمة، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۳۵۳-۳۶۴.</ref> در گزارش‌های تاریخی آمده است زمانی که فاطمه به مسجد رسید ابوبکر و گروهی از [[مهاجران]] و [[انصار]] در مسجد نشسته بود. میان فاطمه(س) و حاضران چادری آویختند. دختر پیامبر نخست ناله‌ای کرد که حاضران به گریه افتادند، سپس قدری خاموش ماند تا مردم آرام گرفتند و آنگاه سخنان خود را ایراد کرد.<ref> مروزی، بلاغات النساء، ۱۳۲۶ق، ص۱۶-۲۵؛ به نقل شهیدی، زندگانی فاطمه زهرا، ۱۳۶۲ش، ص۱۲۱-۱۲۲.</ref> چون این خطبه در واکنش به ماجرای مصادره فدک و درباره آن ایراد شده، خطبه فدکیه نام گرفته است.<ref>الویری، «خطبة الملة-سندها و مکانتها عند الشیعه»، ۱۵.</ref> البته گاه به اعتبار اینکه حضرت فاطمه قبل از ایراد خطبه با گروهی از خویشانش «وَ أقْبَلَتْ فی لُمَّهٍ مِنْ حَفَدَتِها وَ نِساءِ قَوْمِها» وارد مسجد شد، از آن با عنوان خطبه لُمَّة نیز یاد شده است.<ref>الویری، «خطبة الملة-سندها و مکانتها عند الشیعه»، ۱۵.</ref> | ||
== سند == | == سند == | ||
[[علامه مجلسی]] خطبه فدکیه را از خطبه‌های مشهوری دانسته که [[شیعه]] و [[اهل سنت]] با سندهای گوناگون آن را نقل کرده‌اند.<ref> مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۹، ص۲۱۵.</ref> به گفته [[آیت الله منتظری]] قدیمی‌ترین سند این خطبه، کتاب [[بلاغات النساء]] اثر [[احمد بن ابی‌طاهر مروزی]] (۲۰۴-۲۸۰ق) است که در زمان [[امام هادی(ع)]] و [[امام حسن عسکری(ع)]] می‌زیسته است.<ref>منتظری، خطبه حضرت زهرا علیها السلام، ۱۳۸۵ش، ص۳۷.</ref> به نقل [[سید جعفر شهیدی]]، احمد بن ابی‌طاهر این خطبه را به دو صورت و با دو روایت ضبط کرده، اما در سندهای متأخر، هر دو فقره درهم آمیخته و به یک صورت نقل شده است.<ref>شهیدی، زندگانی فاطمه زهرا، ۱۳۶۲ش، ص۱۲۲.</ref> با این حال برای خطبه فدکیه بیش از ۱۶ منبع ذکر شده است.<ref>[http://www.hawzah.net/fa/Article/View/15414 آذربادگان، «نگاهی گذرا به اسناد و منابع مکتوب خطبه فدک»، سایت حوزه]</ref> | [[علامه مجلسی]] خطبه فدکیه را از خطبه‌های مشهوری دانسته که [[شیعه]] و [[اهل سنت]] با سندهای گوناگون آن را نقل کرده‌اند.<ref> مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۹، ص۲۱۵.</ref> به گفته [[آیت الله منتظری]] قدیمی‌ترین سند این خطبه، کتاب [[بلاغات النساء]] اثر [[احمد بن ابی‌طاهر مروزی]] (۲۰۴-۲۸۰ق) است که در زمان [[امام هادی(ع)]] و [[امام حسن عسکری(ع)]] می‌زیسته است.<ref>منتظری، خطبه حضرت زهرا علیها السلام، ۱۳۸۵ش، ص۳۷.</ref> به نقل [[سید جعفر شهیدی]]، احمد بن ابی‌طاهر این خطبه را به دو صورت و با دو روایت ضبط کرده، اما در سندهای متأخر، هر دو فقره درهم آمیخته و به یک صورت نقل شده است.<ref>شهیدی، زندگانی فاطمه زهرا، ۱۳۶۲ش، ص۱۲۲.</ref> با این حال برای خطبه فدکیه بیش از ۱۶ منبع ذکر شده است.<ref>[http://www.hawzah.net/fa/Article/View/15414 آذربادگان، «نگاهی گذرا به اسناد و منابع مکتوب خطبه فدک»، سایت حوزه]</ref> | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۱: | ||
اِبْتَعَثَهُ اللَّـهُ اِتْماماً لِاَمْرِهِ، وَ عَزیمَةً عَلی اِمْضاءِ حُكْمِهِ، وَ اِنْفاذاً لِمَقادیرِ رَحْمَتِهِ، فَرَأَی الْاُمَمَ فِرَقاً فی اَدْیانِها، عُكَّفاً عَلی نیرانِها، عابِدَةً لِاَوْثانِها، مُنْكِرَةً للَّـهِ مَعَ عِرْفانِها. | اِبْتَعَثَهُ اللَّـهُ اِتْماماً لِاَمْرِهِ، وَ عَزیمَةً عَلی اِمْضاءِ حُكْمِهِ، وَ اِنْفاذاً لِمَقادیرِ رَحْمَتِهِ، فَرَأَی الْاُمَمَ فِرَقاً فی اَدْیانِها، عُكَّفاً عَلی نیرانِها، عابِدَةً لِاَوْثانِها، مُنْكِرَةً للَّـهِ مَعَ عِرْفانِها. | ||
فَاَنارَ اللَّـهُ | فَاَنارَ اللَّـهُ بِاَبی مُحَمَّدٍ صَلَّی اللَّـهُ عَلَیهِ و الِهِ ظُلَمَها، وَ كَشَفَ عَنِ الْقُلُوبِ بُهَمَها، وَ جَلی عَنِ الْاَبْصارِ غُمَمَها، وَ قامَ فِی النَّاسِ بِالْهِدایةِ، فَاَنْقَذَهُمْ مِنَ الْغِوایةِ، وَ بَصَّرَهُمْ مِنَ الْعِمایةِ، وَ هَداهُمْ اِلَی الدّینِ الْقَویمِ، وَ دَعاهُمْ اِلَی الطَّریقِ الْمُسْتَقیمِ. | ||
ثُمَّ قَبَضَهُ اللَّـهُ اِلَیهِ قَبْضَ رَأْفَةٍ وَ اخْتِیارٍ، وَ رَغْبَةٍ وَ ایثارٍ، فَمُحَمَّدٌ صَلَّی اللَّـهُ عَلَیهِ و الِهِ مِنْ تَعَبِ هذِهِ الدَّارِ فی راحَةٍ، قَدْ حُفَّ بِالْمَلائِكَةِ الْاَبْرارِ وَ رِضْوانِ الرَّبِّ الْغَفَّارِ، وَ مُجاوَرَةِ الْمَلِكِ الْجَبَّارِ، صَلَّی اللَّـهُ عَلی أَبی نَبِیهِ وَ اَمینِهِ وَ خِیرَتِهِ مِنَ الْخَلْقِ وَ صَفِیهِ، وَ السَّلامُ عَلَیهِ وَ رَحْمَةُاللَّـهِ وَ بَرَكاتُهُ. | ثُمَّ قَبَضَهُ اللَّـهُ اِلَیهِ قَبْضَ رَأْفَةٍ وَ اخْتِیارٍ، وَ رَغْبَةٍ وَ ایثارٍ، فَمُحَمَّدٌ صَلَّی اللَّـهُ عَلَیهِ و الِهِ مِنْ تَعَبِ هذِهِ الدَّارِ فی راحَةٍ، قَدْ حُفَّ بِالْمَلائِكَةِ الْاَبْرارِ وَ رِضْوانِ الرَّبِّ الْغَفَّارِ، وَ مُجاوَرَةِ الْمَلِكِ الْجَبَّارِ، صَلَّی اللَّـهُ عَلی أَبی نَبِیهِ وَ اَمینِهِ وَ خِیرَتِهِ مِنَ الْخَلْقِ وَ صَفِیهِ، وَ السَّلامُ عَلَیهِ وَ رَحْمَةُاللَّـهِ وَ بَرَكاتُهُ. | ||
| خط ۳۲۴: | خط ۳۲۳: | ||
* ابن شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل أبی‌طالب، نجف، المكتبة والمطبعة الحیدریة، ۱۳۷۶ق. | * ابن شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل أبی‌طالب، نجف، المكتبة والمطبعة الحیدریة، ۱۳۷۶ق. | ||
* اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، قم، رضی، چاپ اول، ۱۴۲۱ق. | * اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، قم، رضی، چاپ اول، ۱۴۲۱ق. | ||
* الویری، محسن، «[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1132455 خطبة الملة-سندها و مکانتها عند الشیعه]»، الدراسات فی العلوم الانسانیه، السنه ۱۶، شماره۴، شوال ۱۴۳۰ق. | |||
* بلادی، عاتق بن غیث، معجم معالم الحجاز، دارمکه/مؤسسه الریان، ۱۴۳۱ق، | * بلادی، عاتق بن غیث، معجم معالم الحجاز، دارمکه/مؤسسه الریان، ۱۴۳۱ق، | ||
* بلاذری، احمد بن یحیی، فتوح البلدان، بیروت، دار و مکتبة الهلال، ۱۹۸۸م. | * بلاذری، احمد بن یحیی، فتوح البلدان، بیروت، دار و مکتبة الهلال، ۱۹۸۸م. | ||