confirmed، templateeditor
۱۱٬۹۰۰
ویرایش
سیری در نهج‌البلاغه (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
ویکی سازی
جز (←ترجمهها) |
جز (ویکی سازی) |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
| نام‌های دیگر = | | نام‌های دیگر = | ||
| نویسنده = [[مرتضی مطهری]] | | نویسنده = [[مرتضی مطهری]] | ||
| تاریخ نگارش = [[۲۵ دی]] [[ | | تاریخ نگارش = [[۲۵ دی]] [[۱۳۵۳]] | ||
| موضوع = معرفی موضوعات [[نهج‌البلاغه]] و توضیح و تبیین آن | | موضوع = معرفی موضوعات [[نهج‌البلاغه]] و توضیح و تبیین آن | ||
| سبک = | | سبک = | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
'''سیری در نهج‌البلاغه''' کتابی فارسی نوشته [[مرتضی مطهری]] (۱۲۹۸–۱۳۵۸ش)، اندیشمند و نویسنده [[شیعه]] که پیام‌های [[نهج البلاغه]] را برای عموم مردم توضیح داده‌است. موضوعات هفتگانه این اثر عبارت است از: «کتابی شگفت»، «الهیات و ماوراء الطبیعه»، «سلوک و عبادت»، «حکومت و عدالت»، «اهل بیت و خلافت»، «موعظه و حکمت»، و «دنیا و دنیاپرستی». نویسنده مضامین کتاب را ابتدا در سلسله سخنرانی‌های خود در [[حسینیه ارشاد]] ارائه کرد، سپس آن را به صورت مجموعه مقالاتی در نشریه [[مکتب اسلام (ماهنامه)|درسهایی از مکتب اسلام]] به چاپ رساند و در سال ۱۳۵۳ش در قالب کتاب منتشر کرد. | '''سیری در نهج‌البلاغه''' کتابی فارسی نوشته [[مرتضی مطهری]] (۱۲۹۸–۱۳۵۸ش)، اندیشمند و نویسنده [[شیعه]] که پیام‌های [[نهج البلاغه]] را برای عموم مردم توضیح داده‌است. موضوعات هفتگانه این اثر عبارت است از: «کتابی شگفت»، «الهیات و ماوراء الطبیعه»، «سلوک و عبادت»، «حکومت و عدالت»، «اهل بیت و خلافت»، «موعظه و حکمت»، و «دنیا و دنیاپرستی». نویسنده مضامین کتاب را ابتدا در سلسله سخنرانی‌های خود در [[حسینیه ارشاد]] ارائه کرد، سپس آن را به صورت مجموعه مقالاتی در نشریه [[مکتب اسلام (ماهنامه)|درسهایی از مکتب اسلام]] به چاپ رساند و در سال ۱۳۵۳ش در قالب کتاب منتشر کرد. | ||
این کتاب تا ۱۳۹۸ش هفتاد بار چاپ شده و به زبان‌های عربی، ترکی آذری، اردو و روسی ترجمه و به دو صورت درسنامه و نسخه شنیداری نیز عرضه شده‌است. نقدهایی بر کتاب وارده شده‌است؛ از جمله جامع نبودن مباحث این اثر نسبت به همه ابعاد نهج‌البلاغه. [[سید علی حسینی خامنه‌ای]]، رهبر [[جمهوری اسلامی ایران]]، سیری در نهج‌البلاغه را کتاب بسیار پرارزشی دانسته‌است. | این کتاب تا [[۱۳۹۸ش]] هفتاد بار چاپ شده و به زبان‌های عربی، ترکی آذری، اردو و روسی ترجمه و به دو صورت درسنامه و نسخه شنیداری نیز عرضه شده‌است. نقدهایی بر کتاب وارده شده‌است؛ از جمله جامع نبودن مباحث این اثر نسبت به همه ابعاد نهج‌البلاغه. [[سید علی حسینی خامنه‌ای]]، رهبر [[جمهوری اسلامی ایران]]، سیری در نهج‌البلاغه را کتاب بسیار پرارزشی دانسته‌است. | ||
== دربارهٔ نویسنده == | == دربارهٔ نویسنده == | ||
{{اصلی|مرتضی مطهری}} | {{اصلی|مرتضی مطهری}} | ||
مرتضی فرزند محمدحسین مطهری، [[۱۳ بهمن]] ۱۲۹۸ در فریمان به دنیا آمد،<ref>شورای نظارت بر نشر آثار استاد شهید مطهری، لمعاتی از شیخ شهید، ص۸.</ref> در سال ۱۳۱۱ش به تحصیل در [[حوزه علمیه خراسان|حوزه علمیه مشهد]] پرداخت، در سال ۱۳۱۶ش به [[حوزه علمیه قم]] رفت و حدود پانزده سال در آنجا اقامت گزید و در درس [[فقه]] و [[اصول فقه]] حاضر شد؛ از جمله درس [[سید حسین طباطبایی بروجردی]]، مرجع تقلید شیعه، به مدت بیش از ده سال،<ref>واعظ‌زاده خراسانی، «سیری در زندگی علمی و انقلابی استاد شهید مرتضی مطهری»، ص۳۲۹.</ref> درس خصوصی [[الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة (کتاب)|اسفار]] [[امام خمینی]]، پیش از سال ۱۳۲۸ش تا ۱۳۳۱ش<ref>واعظ‌زاده خراسانی، «سیری در زندگی علمی و انقلابی استاد شهید مرتضی مطهری»، ص۳۲۶.</ref> و درس اخلاق وی به مدت دوازده سال<ref>واعظ‌زاده خراسانی، «سیری در زندگی علمی و انقلابی استاد شهید مرتضی مطهری»، ص۳۲۵؛ مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۴۴۱.</ref> و اولین دوره درس خارج اصول امام خمینی که تا سال ۱۳۳۰ش ادامه داشت<ref>واعظ‌زاده خراسانی، «سیری در زندگی علمی و انقلابی استاد شهید مرتضی مطهری»، ص۳۳۱؛ واعظ‌زاده خراسانی، «سیری در زندگی علمی و انقلابی استاد شهید مرتضی مطهری»، ص۳۲۹.</ref> و درس خصوصی الهیات شفای [[علامه طباطبایی]] در میانه سال‌های ۱۳۲۹ تا ۱۳۳۲ش<ref>واعظ‌زاده خراسانی، «سیری در زندگی علمی و انقلابی استاد شهید مرتضی مطهری»، ص۳۲۸.</ref> و نیز جلسات هفتگی درس خصوصی کتاب [[اصول فلسفه و روش رئالیسم]].<ref>واعظ‌زاده خراسانی، «سیری در زندگی علمی و انقلابی استاد شهید مرتضی مطهری»، ص۳۲۸؛ مطهری، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ۱۳۹۰ش، ج۱، مقدمه، صفحه نه.</ref> | مرتضی فرزند محمدحسین مطهری، [[۱۳ بهمن]] ۱۲۹۸ در فریمان به دنیا آمد،<ref>شورای نظارت بر نشر آثار استاد شهید مطهری، لمعاتی از شیخ شهید، ص۸.</ref> در [[سال ۱۳۱۱ش]] به تحصیل در [[حوزه علمیه خراسان|حوزه علمیه مشهد]] پرداخت، در [[سال ۱۳۱۶ش]] به [[حوزه علمیه قم]] رفت و حدود پانزده سال در آنجا اقامت گزید و در درس [[فقه]] و [[اصول فقه]] حاضر شد؛ از جمله درس [[سید حسین طباطبایی بروجردی]]، مرجع تقلید شیعه، به مدت بیش از ده سال،<ref>واعظ‌زاده خراسانی، «سیری در زندگی علمی و انقلابی استاد شهید مرتضی مطهری»، ص۳۲۹.</ref> درس خصوصی [[الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة (کتاب)|اسفار]] [[امام خمینی]]، پیش از [[سال ۱۳۲۸ش]] تا ۱۳۳۱ش<ref>واعظ‌زاده خراسانی، «سیری در زندگی علمی و انقلابی استاد شهید مرتضی مطهری»، ص۳۲۶.</ref> و درس اخلاق وی به مدت دوازده سال<ref>واعظ‌زاده خراسانی، «سیری در زندگی علمی و انقلابی استاد شهید مرتضی مطهری»، ص۳۲۵؛ مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۴۴۱.</ref> و اولین دوره درس خارج اصول امام خمینی که تا [[سال ۱۳۳۰ هجری شمسی|سال ۱۳۳۰ش]] ادامه داشت<ref>واعظ‌زاده خراسانی، «سیری در زندگی علمی و انقلابی استاد شهید مرتضی مطهری»، ص۳۳۱؛ واعظ‌زاده خراسانی، «سیری در زندگی علمی و انقلابی استاد شهید مرتضی مطهری»، ص۳۲۹.</ref> و درس خصوصی الهیات شفای [[علامه طباطبایی]] در میانه سال‌های ۱۳۲۹ تا ۱۳۳۲ش<ref>واعظ‌زاده خراسانی، «سیری در زندگی علمی و انقلابی استاد شهید مرتضی مطهری»، ص۳۲۸.</ref> و نیز جلسات هفتگی درس خصوصی کتاب [[اصول فلسفه و روش رئالیسم]].<ref>واعظ‌زاده خراسانی، «سیری در زندگی علمی و انقلابی استاد شهید مرتضی مطهری»، ص۳۲۸؛ مطهری، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ۱۳۹۰ش، ج۱، مقدمه، صفحه نه.</ref> | ||
مرتضی مطهری سرانجام در شب [[۱۲ اردیبهشت]] ۱۳۵۸ توسط گروه فرقان به شهادت رسید.<ref>[http://portal.motahari.ir/ درباره استاد]، پورتال جامع استادشهید مطهری.</ref> از او به عنوان نظریه‌پرداز جمهوری اسلامی یاد می‌شود و آثار بسیاری از وی چاپ و به زبان‌های مختلف ترجمه و مجموعه کتاب و نرم‌افزار [[مجموعه آثار مرتضی مطهری]] نیز تولید شده‌است.<ref>[http://www.noorsoft.org/fa/product/آثار-استاد-شهید-مطهری-رحمه-الله-2 آثار استاد شهید مطهری رحمه الله]، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.</ref> امام خمینی، اولین رهبر نظام [[جمهوری اسلامی ایران]]، آثار کتبی و شفاهی مطهری را بدون استثنا سودمند خوانده‌است.<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ۱۳۸۹ش، ج۱۴، ص۳۲۵.</ref> | مرتضی مطهری سرانجام در شب [[۱۲ اردیبهشت]] ۱۳۵۸ توسط گروه فرقان به شهادت رسید.<ref>[http://portal.motahari.ir/ درباره استاد]، پورتال جامع استادشهید مطهری.</ref> از او به عنوان نظریه‌پرداز جمهوری اسلامی یاد می‌شود و آثار بسیاری از وی چاپ و به زبان‌های مختلف ترجمه و مجموعه کتاب و نرم‌افزار [[مجموعه آثار مرتضی مطهری]] نیز تولید شده‌است.<ref>[http://www.noorsoft.org/fa/product/آثار-استاد-شهید-مطهری-رحمه-الله-2 آثار استاد شهید مطهری رحمه الله]، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.</ref> امام خمینی، اولین رهبر نظام [[جمهوری اسلامی ایران]]، آثار کتبی و شفاهی مطهری را بدون استثنا سودمند خوانده‌است.<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ۱۳۸۹ش، ج۱۴، ص۳۲۵.</ref> | ||
== از سخنرانی تا کتاب == | == از سخنرانی تا کتاب == | ||
مضامین کتاب سیری در نهج‌البلاغه، ابتدا طی پنج جلسه سخنرانی در [[حسینیه ارشاد]] با موضوع «سیری در نهج‌البلاغه»، از سوی مرتضی مطهری ارائه شد و پس از آن، مطهری مجموعه مقالاتی با همین عنوان نگاشت که در طول سال‌های ۱۳۵۱ و ۱۳۵۲ش در نشریه [[مکتب اسلام (ماهنامه)|درسهایی از مکتب اسلام]] انتشار یافت.<ref>مطهری، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ۱۳۹۰ش، ج۱۶، ص۳۵۱.</ref> کتاب سیری در نهج‌البلاغه، حاصل گردآوری همان مجموعه مقالات است که نویسنده در سال ۱۳۵۳ش آن را بازنویسی و تنظیم کرده و با افزودن مقدمه‌ای به دست چاپ سپرده‌است.<ref>مطهری، سیری در نهج‌البلاغه، ۱۳۸۰ش، ص۱۷–۱۸.</ref> | مضامین کتاب سیری در نهج‌البلاغه، ابتدا طی پنج جلسه سخنرانی در [[حسینیه ارشاد]] با موضوع «سیری در نهج‌البلاغه»، از سوی مرتضی مطهری ارائه شد و پس از آن، مطهری مجموعه مقالاتی با همین عنوان نگاشت که در طول سال‌های ۱۳۵۱ و ۱۳۵۲ش در نشریه [[مکتب اسلام (ماهنامه)|درسهایی از مکتب اسلام]] انتشار یافت.<ref>مطهری، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ۱۳۹۰ش، ج۱۶، ص۳۵۱.</ref> کتاب سیری در نهج‌البلاغه، حاصل گردآوری همان مجموعه مقالات است که نویسنده در [[سال ۱۳۵۳ش]] آن را بازنویسی و تنظیم کرده و با افزودن مقدمه‌ای به دست چاپ سپرده‌است.<ref>مطهری، سیری در نهج‌البلاغه، ۱۳۸۰ش، ص۱۷–۱۸.</ref> | ||
طرح نخستین مطهری برای نگارش سیری در نهج‌البلاغه، آنگونه که خود در کتاب نوشته، شامل بیش از چهارده بخش می‌شده‌است<ref>مطهری، سیری در نهج‌البلاغه، ۱۳۸۰ش، ص۴۷–۴۸.</ref> که به دلیل مشغله‌های دیگر تنها هفت بخش را به انجام رسانده و طرح اولیه مذکور ناتمام مانده‌است.<ref>مطهری، سیری در نهج‌البلاغه، ۱۳۸۰ش، ص۱۸.</ref> نویسنده در این اثر، هفت بخش از موضوعات مطرح در نهج‌البلاغه را توضیح داده و بر اساس منابع اسلامی به تبیین آن پرداخته‌است.<ref>[https://farsi.khamenei.ir/book-content?id=29610 «سیری در نهج البلاغه»]، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی سیدعلی خامنه‌ای.</ref> کتاب سیری در نهج‌البلاغه بارها از سوی ناشران گوناگون چاپ و منتشر شده و انتشارات صدرا، ناشر اختصاصی آثار مطهری، چاپ هفتادم آن را سال ۱۳۹۸ش در ۳۱۹ صفحه منتشر کرده‌است.<ref>[https://bookroom.ir/book/6073 «سیری در نهج البلاغه»]، پاتوق کتاب فردا.</ref> | طرح نخستین مطهری برای نگارش سیری در نهج‌البلاغه، آنگونه که خود در کتاب نوشته، شامل بیش از چهارده بخش می‌شده‌است<ref>مطهری، سیری در نهج‌البلاغه، ۱۳۸۰ش، ص۴۷–۴۸.</ref> که به دلیل مشغله‌های دیگر تنها هفت بخش را به انجام رسانده و طرح اولیه مذکور ناتمام مانده‌است.<ref>مطهری، سیری در نهج‌البلاغه، ۱۳۸۰ش، ص۱۸.</ref> نویسنده در این اثر، هفت بخش از موضوعات مطرح در نهج‌البلاغه را توضیح داده و بر اساس منابع اسلامی به تبیین آن پرداخته‌است.<ref>[https://farsi.khamenei.ir/book-content?id=29610 «سیری در نهج البلاغه»]، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی سیدعلی خامنه‌ای.</ref> کتاب سیری در نهج‌البلاغه بارها از سوی ناشران گوناگون چاپ و منتشر شده و انتشارات صدرا، ناشر اختصاصی آثار مطهری، چاپ هفتادم آن را سال ۱۳۹۸ش در ۳۱۹ صفحه منتشر کرده‌است.<ref>[https://bookroom.ir/book/6073 «سیری در نهج البلاغه»]، پاتوق کتاب فردا.</ref> | ||
مطهری سه دهه پیش از سخنرانی‌های خود دربارهٔ نهج‌البلاغه، در سال ۱۳۲۰ش به اصفهان سفر کرد و در آنجا با آیت‌الله [[علی شیرازی اصفهانی]] از نزدیک آشنا شد و در درس [[نهج البلاغه]] او شرکت کرد<ref>مطهری، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ۱۳۹۰ش، ج۱۶، ص۳۴۶.</ref> و سخت تحت‌تأثیر درس مذکور و استادش قرار گرفت، به‌طوری که به گفته خودش، احساس کرد که تا آن زمان نهج‌البلاغه را به درستی نمی‌شناخته‌است.<ref>مطهری، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ۱۳۹۰ش، ج۱۶، ص۳۴۶–۳۴۷.</ref> | مطهری سه دهه پیش از سخنرانی‌های خود دربارهٔ نهج‌البلاغه، در [[سال ۱۳۲۰ش]] به [[اصفهان]] سفر کرد و در آنجا با آیت‌الله [[علی شیرازی اصفهانی]] از نزدیک آشنا شد و در درس [[نهج البلاغه]] او شرکت کرد<ref>مطهری، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ۱۳۹۰ش، ج۱۶، ص۳۴۶.</ref> و سخت تحت‌تأثیر درس مذکور و استادش قرار گرفت، به‌طوری که به گفته خودش، احساس کرد که تا آن زمان [[نهج‌البلاغه]] را به درستی نمی‌شناخته‌است.<ref>مطهری، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ۱۳۹۰ش، ج۱۶، ص۳۴۶–۳۴۷.</ref> | ||
== گفت‌آورد == | == گفت‌آورد == | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
== نقدها == | == نقدها == | ||
[[سید علی حسینی خامنه‌ای|سید علی خامنه‌ای]] | [[سید علی حسینی خامنه‌ای|سید علی خامنه‌ای]] رهبر [[جمهوری اسلامی ایران]]، با آنکه سیری در نهج‌البلاغه را کتابی بسیار پرارزش نامیده، ولی تأکید کرده که این اثر که به دنبال فصل‌بندی و شرح موضوعی نهج‌البلاغه بوده، کامل و جامع نیست.<ref>[https://farsi.khamenei.ir/book-content?id=29610 «سیری در نهج البلاغه»]، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی سیدعلی خامنه‌ای.</ref> همچنین حسین هاشم‌نژاد، نویسنده و پژوهشگر، «سیری در نهج‌البلاغه» را بهترین کتاب موجود در زمینه شناخت نهج‌البلاغه برای رسیدن به جامعه مطلوب شمرده‌است و با این حال، نثر دو فصل میانی کتاب را دشوار دانسته که تنها برای دانشجویان دکترای فلسفه قابل فهم است.<ref>[https://www.mojnews.com/fa/tiny/news-330125 «دلیل فاصله تا جامعه علوی خلأ کتاب خوب است»]، سایت خبرگزاری موج.</ref> | ||
علاوه بر موارد پیش‌گفته، نویسنده کتاب، مرتضی مطهری، نکاتی را دربارهٔ کتاب خود گفته‌است؛ وی «سیری در نهج‌البلاغه» را فقط یک نگاه<ref>مطهری، سیری در نهج‌البلاغه، ۱۳۸۰ش، ص۴۸.</ref> یا یک سیر و گردش نامیده و تصریح کرده‌است که نمی‌توان آن را تحقیق نامید، چرا که به گفته مطهری، تحقیق عمیق و دقیق در محتوای [[نهج البلاغه]] و شناخت مکتب [[امام علی علیه‌السلام|علی]] و همچنین تحقیق در اسناد و مدارک نهج‌البلاغه کار یک فرد نیست و نیازمند کار گروهی است.<ref>مطهری، سیری در نهج‌البلاغه، ۱۳۸۰ش، ص۱۸.</ref> وی همچنین کتاب خود را غیرجامع خوانده‌است، چرا که همه موضوعات نهج‌البلاغه را دربرنمی‌گیرد.<ref>مطهری، سیری در نهج‌البلاغه، ۱۳۸۰ش، ص۴۸.</ref> | علاوه بر موارد پیش‌گفته، نویسنده کتاب، مرتضی مطهری، نکاتی را دربارهٔ کتاب خود گفته‌است؛ وی «سیری در نهج‌البلاغه» را فقط یک نگاه<ref>مطهری، سیری در نهج‌البلاغه، ۱۳۸۰ش، ص۴۸.</ref> یا یک سیر و گردش نامیده و تصریح کرده‌است که نمی‌توان آن را تحقیق نامید، چرا که به گفته مطهری، تحقیق عمیق و دقیق در محتوای [[نهج البلاغه]] و شناخت مکتب [[امام علی علیه‌السلام|علی]] و همچنین تحقیق در اسناد و مدارک نهج‌البلاغه کار یک فرد نیست و نیازمند کار گروهی است.<ref>مطهری، سیری در نهج‌البلاغه، ۱۳۸۰ش، ص۱۸.</ref> وی همچنین کتاب خود را غیرجامع خوانده‌است، چرا که همه موضوعات نهج‌البلاغه را دربرنمی‌گیرد.<ref>مطهری، سیری در نهج‌البلاغه، ۱۳۸۰ش، ص۴۸.</ref> | ||
| خط ۸۷: | خط ۸۷: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* امام | * [[امام خمینی]]، سید روح‌الله، [[صحیفه امام]] (۲۲ جلد)، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ پنجم، ۱۳۸۹ش. | ||
* سیری در زندگانی استاد مطهری، انتشارات صدرا، تهران، ۱۳۷۶ش. | * سیری در زندگانی استاد مطهری، انتشارات صدرا، تهران، ۱۳۷۶ش. | ||
* شفیعی دارابی، سید حسین، یادواره استاد شهید مرتضی مطهری، ۱۳۶۰ش. | * شفیعی دارابی، سید حسین، یادواره استاد شهید مرتضی مطهری، ۱۳۶۰ش. | ||
| خط ۱۰۹: | خط ۱۰۹: | ||
[[Category:کتاب‌های درباره نهج البلاغه]] | [[Category:کتاب‌های درباره نهج البلاغه]] | ||
[[Category:مقاله‌های بدون اولویت]] | [[Category:مقاله‌های بدون اولویت]] | ||
[[رده:آثار مرتضی مطهری]] | [[رده:آثار مرتضی مطهری]] | ||