اسماعیلیه: تفاوت میان نسخه‌ها

==باورهای اسماعیلیان==

===خداوند===

* '''خالقیت:''' آنان بر خلاف [[اخوان الصفا]] که وجود موجودات را از طریق [[فیض]] می‌دانستند، در آفرینش موجودات معتقد به [[ابداع]] بودند.<ref>بدوی، تاریخ اندیشه‌های کلامی در اسلام، ۱۳۷۴ش، ص۳۲۴-۳۲۲.</ref>

# علاوه بر این، یک امام نیز وجود دارد که وارث امام اساس است. وظیفه او، تعادل میان ظاهر و باطن است.

# [[آدم]] که امام دورانش [[شیث]] بود.

# [[حضرت نوح|نوح]] که امام دورانش، [[سام]] بود.

# '''امام مُقیم:''' کسی است که پیامبر ناطق را برمی‌انگیزد و این عالی‌ترین درجه امامت است. به او رب الوقت و نیز صاحب العصر نیز گفته می‌شود.

# '''امام اساس:''' او یاور و امین رسول ناطق، وصی و جانشین اوست. سلسله امامان مستقر در نسل او تداوم می‌یابد. او همچنین مسئول امور دعوت باطنی است و سرسلسله کسانی است که آگاه به تاویل و علوم الهی هستند.

# '''امام مستقر:''' کسی است که از تمام امتیازهای امامت برخوردار است و حق دارد که امامت را به فرزندان و جانشینان خود واگذارد.

# '''امام مُستودع:''' کسی است که به نیابت از امام مستقر، به انجام امور امامت می‌پردازد و حق تعیین امام بعد را ندارد. وی را نائب الامام نیز می‌گویند. او پسر امام و مهمترین فرزندان او و دانا به همه اسرار امامت و بزرگترین اهل زمان خود است. با این حال او را حقی بر فرزندانش نیست و امامت در نزد او ودیعه است.<ref>عارف تامر، الامامه فی الاسلام، ص۱۴۳-۱۴۴؛ محمد خلیل الزین، تاریخ الفرق الاسلامیه، ص۱۸۶.</ref>

| ۱|| هُنید<ref>به اعتقاد اسماعیلیه،‌ هُنید، مربی [[آدم]] و امام مقیم او بوده است. هرچند جنس او مشخص نیست.</ref>|| حضرت آدم|| هابیل(۱۳۰-۲۲۵){{سخ}} شیث(۲۳۰-۱۱۴۴)|| انوش بن شیث(۴۳۵-۱۳۸۵)|| --

|-

|-

| ۳|| --|| --|| --|| مهلئیل بن قینان(۷۹۵-۱۶۹۰)|| --

|-

|-

| ۵|| --|| --|| --|| اخنوخ بن یارد(۱۱۲۲-۱۴۸۷)|| --

|}

اسماعیلیان معتقدند هفتمین امام دور ششم، محمد بن اسماعیل است که مخفی شده است. او زمانی که ظهور کند، ناطق هفتم یا مهدی یا قائم خواهد بود و تنها در دوره اوست که دو مرتبه ناطق و اساس با هم یکی می‌شوند. او در واپسین دور جهان، حقایق عالم هستی را آشکار می‌سازد و عدل و داد را در جهان حکمفرما می‌کند و پس از دور او عالم جسمانی به پایان می‌رسد.<ref>صابری، تاریخ فرق اسلامی، ۱۳۸۴ش، ج۲، ص۱۵۲-۱۵۱.</ref>

===اعتقادات دیگر===

==انشعابات و شاخه‌های اسماعیلیه==

# '''اسماعیلیه خالصه''': که مدعی شدند چون امامت اسماعیل از طرف پدر ثابت است و امام جز حق چیزی نمی‌گوید پس معلوم می‌شود اسماعیل در حقیقت نمرده و (قائم) اوست.

## '''قرامطه [[بحرین]]''': همزمان با گسترش سریع دعوت اسماعیلیه، افتراق مهمی در [[سال ۲۸۶ هجری قمری]] در نهضت اسماعیلیه پدیدار گشت. حمدان قرمط که همچنان ریاست محلی دعوت را از ۲۶۰ در [[عراق]] و نواحی مجاور بر عهده داشت و با رهبران سلمیه به طور مرتب مکاتبه داشت، در ۲۸۶ قمری زمانی که عبیدالله رهبر اسماعیلیان گشت برای خود و اجدادش که رهبران مرکزی قبلی بوده‌اند ادعای امامت نمود. حمدان با سلمیه و رهبری مرکزی قطع رابطه کرد و از داعیان فرمانبر خود خواست دعوت را در نواحی زیر نظرشان متوقف کنند. اندکی پس از این وقایع، حمدان ناپدید گردید و عبدان (شوهر خواهرش) نیز با توطئه زکرویه بن مهدویه، یکی از داعیان عراق که ابتدا به عبیدالله و اصلاحاتش در عقاید وفادار بود به قتل رسید. در همین سال، ابوسعید جنابی که توسط حمدان و عبدان به بحرین گسیل شده بود آنجا را پایگاه اصلی قرامطه و مانعی موثر ر راه گسترش نفوذ سیاسی [[فاطمیان]] در شرق (تا ۴۷۰) قرار داد. پایگاه اصلی پیروان عبیدالله در [[یمن]] بود که البته در آنجا علی بن فضل به جناح قرمطی پیوست و خود را [[مهدی موعود]] نامید، اما ابن حوشب تا آخر عمر به عبیدالله وفادار ماند. زکرویه که ابتدا به عبیدالله وفادار مانده بود، بعدها به قرامطه پیوست و شورشهای قرمطی را در [[شام]] و عراق سازماندهی نمود و حتی در سال ۲۹۰ به مقر عبیدالله در سلمیه نیز حمله کرد. جناح قرمطی در مناطق مختلف از جمله جبال، [[خراسان]] و [[ماوراء النهر]]، [[فارس]] و.. گسترده شد.

## '''[[فاطمیان]] مغرب و مصر''' (۵۶۷-۲۹۷) : توسط عبیدالله مهدی ابتدا در [[رقاده]]، سپس [[قیروان]] و بعدها [[قاهره]] تشکیل شد. با شروع خلافت عبیدالله مهدی دوره امامان مستور در تاریخ اسماعیلیان نخستین به پایان رسید. این دولت توسط [[صلاح الدین ایوبی]] منقرض شد.

==دانشمندان اسماعیلیه==

# [[ابوحاتم رازی]]

# [[ابوعبدالله نسفی]] (نخشبی)

==امامان اسماعیلی==

===سلسله امامان اسماعیلی تا دولت فاطمیان===

===امامان اسماعیلی در دوره خلافت سلسله فاطمی===

[[پرونده:الموت از نمای دور.jpg|بندانگشتی|الموت از نمای دور]]

نخستین دعوت مسلح اسماعیلیه در [[سال ۲۶۸ قمری]] در کشور [[یمن]] رخ داد<ref>مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، ص۵۰.</ref> «اسماعیلیه در مدت نسبتاً کوتاهی بعد از انشعاب از شیعه موفق شدند [[دولت فاطمی]] را در مصر و بعد از انشعاب داخلی، [[حکومت نزاری]] را در «الموت» تاسیس کنند و تهدیدی جدی علیه عباسیان از شرق و غرب باشند.»<ref>[http://www.andisheqom.com/Files/faq.php?level=۴&id=۲۳۱۷&urlId=۷۳۰#_ftnref۴ سایت اندیشه قم، متعلق به مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم].</ref>

«اسماعیلیه امروز به دو طایفه [[آقاخانیه]] و [[بهره]] تقسیم می‌شوند که بازماندگان دو فرقه نزاری و مستعلوی هستند. گروه اول قریب به یک میلیون نفر در [[ایران]] و آسیای وسطی و افریقا و هند پراکنده‌اند و رئیس ایشان کریم آقاخان است. گروه دوم که قریب پنجاه هزار نفر هستند، در جزیره العرب و سواحل خلیج فارس و سوریه به سر می‌برند»<ref>مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، ص۵۳.</ref> «اسماعیلیه در سوریه در قلعه مصیاف و قلعه القدموس و سلمیه و در ایران در [[کهک]] و محلات [[قم]] و بیرجند و قاین خراسان و در افغانستان در [[بلخ]] و بدخشان و در آسیای مرکزی در خوقند و قره تکین هستند و در افغانستان [[مفتدی]] خوانده می‌شوند و عده‌ای بسیار از ایشان در کافرستان (نورستان) و جلال آباد و ر حوزه جیحون اعلی و ساری گل و خوان و یاسین زندگی می‌کنند. در هند و پاکستان بیش از دیگر جاها مراکز اسماعیلیه وجود دارد و در محل‌هایی به نام اجمیر و مرواره و راجپوتانه و [[کشمیر]] و بمبئی و بروده و کورج فراوانند. باید دانست که همه اسماعیلیه در هند از اتباع [[آقاخان]] نیستند. بلکه عده‌ای از آنان را نیز [[بهره]] گویند که غالبا در گجرات زندگی می‌کنند. در [[عمان]] و [[مسقط]] و در [[زنگبار]] و [[تانزانیا]] بسیارند.»<ref>همان، ص۵۱.</ref>