پرش به محتوا

فریضه: تفاوت میان نسخه‌ها

۸۸۲ بایت اضافه‌شده ،  ‏۳ فوریهٔ ۲۰۲۰
جز
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۵: خط ۵:


==مفهوم‌شناسی==
==مفهوم‌شناسی==
برای فریضه دو تعریف ارائه شده است. فریضه به [[واجبات|واجباتی]] گفته می‌شود که وجوبشان از [[قرآن]] ثابت شده است مانند [[نماز]]، [[روزه]]، [[زکات]] و [[حج]].<ref>نگاه کنید به: نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۱، ص۳۳۳؛ مجلسی، روضة المتقین، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۱۲۶؛ سبزواری، مهذب الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۸، ص۱۸۹؛ مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى، الموسوعة الفقه الاسلامی، ۱۴۲۹ق، ج۹، ص۱۰.</ref> این تعریف را نظر مشهور دانسته‌اند.<ref>[http://www.eshia.ir/feqh/archive/text/shahidi/osool/96/970105 شهیدی، «مرجحات باب تزاحم»، سایت فقاهت.]</ref> در مقابل، به آن چیزی که وجوب یا [[استحباب|استحبابش]] از سنت [[پیامبر(ص)]] دانسته شده است، [[سنت]]{{یادداشت|مراد از سنت در اینجا، سنت به معنای مستحب و در مقابل واجب نیست.(سبزواری، مهذب الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۸، ص۱۸۹)}} گفته می‌شود<ref>نگاه کنید به: نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۱، ص۳۳۳؛ مجلسی، روضة المتقین، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۱۲۶؛ سبزواری، مهذب الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۸، ص۱۸۹؛ مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى، الموسوعة الفقه الاسلامی، ۱۴۲۹ق، ج۹، ص۱۰.</ref> مانند [[غسل میت]].<ref>مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى، الموسوعة الفقه الاسلامی، ۱۴۲۹ق، ج۹، ص۱۰.</ref> گفته شده اصل تشریع و قانون‌گذاری سنت ممکن است از سوی [[خداوند]] باشد؛ اما آگاهی از آن از طریق سنت پیامبر(ص) است نه قرآن.<ref>[http://www.eshia.ir/feqh/archive/text/shahidi/osool/96/970105 شهیدی، «مرجحات باب تزاحم»،‌سایت فقاهت.]</ref> براساس این تعریف، هر آنچه از قرآن، دلیلی بر وجوب آن داریم، فریضه و الا سنت خواهد بود.<ref>[http://www.eshia.ir/feqh/archive/text/shahidi/osool/96/970105 شهیدی، «مرجحات باب تزاحم»، سایت فقاهت.]</ref> گفته شده این تعریف از روایات اخذ شده است.<ref>سبزواری، مهذب الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۸، ص۱۸۹.</ref>
در تعریف فریضه میان فقها اختلاف نظر وجود دارد.
# از نظر گروهی از فقها، فریضه به [[واجبات|واجباتی]] گفته می‌شود که وجوبشان از [[قرآن]] ثابت و بیان شده است مانند [[نماز]]، [[روزه]]، [[زکات]]، [[حج]] و [[غسل جنابت]].<ref>نگاه کنید به: نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۱، ص۳۳۳؛ مجلسی، روضة المتقین، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۱۲۶؛ مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى، الموسوعة الفقه الاسلامی، ۱۴۲۹ق، ج۹، ص۱۰.</ref> برخی این تعریف را نظر مشهور دانسته‌اند.<ref>[http://www.eshia.ir/feqh/archive/text/shahidi/osool/96/970105 شهیدی، «مرجحات باب تزاحم»، سایت فقاهت.]</ref> صاحب کتاب مهذب الاحکام، این معنا را اصطلاح امامان(ع) در باب نماز شمرده است.<ref>سبزواری، مهذب الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۸، ص۱۸۹.</ref>
# [[ملا احمد نراقی]] فریضه در اصطلاح عرف عام فقها را مترادف با واجب دانسته است.<ref>نراقی، مستند الشیعه،‌ ۱۴۱۵ق، ج۱۹، ص۷.</ref> از نظر وی فریضه در اصطلاح خاص به سهم الارث گفته می‌شود.<ref>نراقی، مستند الشیعه،‌ ۱۴۱۵ق، ج۱۹، ص۷.</ref>
# بعضی فریضه را به آنچه خداوند تشریع کرده است، تعریف کرده‌اند؛ هرچند در قرآن نیامده باشد.<ref>[http://www.eshia.ir/feqh/archive/text/shahidi/osool/96/970105 شهیدی، «مرجحات باب تزاحم»،‌ سایت فقاهت.]</ref> مستند این تعریف، روایاتی است که در آنها بر بعضی [[احکام]]، فریضه اطلاق شده، در حالی که آن احکام در قرآن بیان نشده‌اند.<ref>[http://www.eshia.ir/feqh/archive/text/shahidi/osool/96/970105 شهیدی، «مرجحات باب تزاحم»،‌ سایت فقاهت.]</ref>


برخی در تعریف فریضه، تشریع خدا را ملاک قرار داده و فریضه را به آنچه خداوند تشریع کرده است، تعریف کرده‌اند؛ هرچند در قرآن نیامده باشد. سنت نیز آن است که پیامبر(ص) تشریع کرده است.<ref>[http://www.eshia.ir/feqh/archive/text/shahidi/osool/96/970105 شهیدی، «مرجحات باب تزاحم»،‌ سایت فقاهت.]</ref> مستند این تعریف، روایاتی است که در آنها بر بعضی [[احکام]]، فریضه اطلاق شده، در حالی که آن احکام در قرآن بیان نشده‌اند؛ مانند روایت «إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ فَرَضَ الصَّلَاةَ رَکْعَتَیْنِ رَکْعَتَیْنِ؛ خداوند نماز را دو رکعت دو رکعت واجب کرد»؛ که در آن به دو [[رکعت]] بودن [[نماز]]، فریضه اطلاق شده، در حالی که دو رکعت بودن نماز در قرآن نیامده است.<ref>[http://www.eshia.ir/feqh/archive/text/shahidi/osool/96/970105 شهیدی، «مرجحات باب تزاحم»،‌ سایت فقاهت.]</ref>
در منابع متعدد روایی و فقهی فریضه در مقابل سنت{{یادداشت|مراد از سنت در اینجا، سنت به معنای مستحب و در مقابل واجب نیست.(سبزواری، مهذب الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۸، ص۱۸۹)}} قرار دارد. اگر فریضه به معنای اول باشد، مراد از سنت آن چیزی است که وجوب یا [[استحباب|استحبابش]] از سنت [[پیامبر(ص)]] دانسته شده است<ref>نگاه کنید به: نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۱، ص۳۳۳؛ مجلسی، روضة المتقین، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۱۲۶؛ سبزواری، مهذب الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۸، ص۱۸۹؛ مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى، الموسوعة الفقه الاسلامی، ۱۴۲۹ق، ج۹، ص۱۰.</ref> مانند [[غسل میت]].<ref>مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى، الموسوعة الفقه الاسلامی، ۱۴۲۹ق، ج۹، ص۱۰.</ref> [[شیخ صدوق]] تمام [[غسل|غسل‌ها]] به غیر از [[غسل جنابت]] را به این معنا، سنت دانسته است.<ref>شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج۱،‌ ص۸۱؛‌مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى، الموسوعة الفقه الاسلامی، ۱۴۲۹ق، ج۹، ص۱۰.</ref>
اگر مراد از فریضه معنای سوم باشد،‌ سنت هر آن چیزی است که پیامبر(ص) تشریع کرده است.<ref>[http://www.eshia.ir/feqh/archive/text/shahidi/osool/96/970105 شهیدی، «مرجحات باب تزاحم»،‌ سایت فقاهت.]</ref>


به فریضه، فرض الله و به سنت، فرض النبی(ص) نیز گفته می‌شود.<ref>سبزواری، مهذب الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۸، ص۱۸۹.</ref>
گفته شده اصل تشریع و قانون‌گذاری سنت ممکن است از سوی [[خداوند]] باشد؛ اما آگاهی از آن از طریق سنت پیامبر(ص) است نه قرآن.<ref>[http://www.eshia.ir/feqh/archive/text/shahidi/osool/96/970105 شهیدی، «مرجحات باب تزاحم»،‌سایت فقاهت.]</ref> براساس این تعریف، هر آنچه از قرآن، دلیلی بر وجوب آن داریم، فریضه و الا سنت خواهد بود.<ref>[http://www.eshia.ir/feqh/archive/text/shahidi/osool/96/970105 شهیدی، «مرجحات باب تزاحم»، سایت فقاهت.]</ref> گفته شده این تعریف از روایات اخذ شده است.<ref>سبزواری، مهذب الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۸، ص۱۸۹.</ref>
 
به فریضه به معنای اول، فرض الله و به سنت، فرض النبی(ص) گفته می‌شود.<ref>سبزواری، مهذب الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۸، ص۱۸۹.</ref>


==کاربردها==
==کاربردها==
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۵٬۲۱۱

ویرایش