پرش به محتوا

حدیث من عرف نفسه: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۷۱۴ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۱ ژانویهٔ ۲۰۲۰
جز
←‏اعتبار و منابع حدیث: ویرایش و خلاصه‌کردن مطالب
جز (←‏اعتبار و منابع حدیث: ویرایش و خلاصه‌کردن مطالب)
خط ۵۲: خط ۵۲:
تفسیر برخی از عالمان اهل‌سنت همچون ابن‌تیمیه این است که شناخت خدا ممکن نیست؛ زیرا در این حدیث شناخت خدا مبتنی بر شناخت خدا بیان شده است و شناخت واقعیت روح و نفس ممکن نیست.<ref>ابن تیمیه، مجموع الفتاوی، ۱۴۱۶ق، ج۹، ص۲۹۸؛ سیوطی، الحاوی للفتاوی، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۲۹۰؛ مجلسی، لوامع صاحبقرانی، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۱۱۸؛ مازندرانی، شرح الکافی، ۱۳۸۲ش، ج۴، ص۱۵۳و۱۵۴ و ج۶، ص۶۱.</ref>
تفسیر برخی از عالمان اهل‌سنت همچون ابن‌تیمیه این است که شناخت خدا ممکن نیست؛ زیرا در این حدیث شناخت خدا مبتنی بر شناخت خدا بیان شده است و شناخت واقعیت روح و نفس ممکن نیست.<ref>ابن تیمیه، مجموع الفتاوی، ۱۴۱۶ق، ج۹، ص۲۹۸؛ سیوطی، الحاوی للفتاوی، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۲۹۰؛ مجلسی، لوامع صاحبقرانی، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۱۱۸؛ مازندرانی، شرح الکافی، ۱۳۸۲ش، ج۴، ص۱۵۳و۱۵۴ و ج۶، ص۶۱.</ref>


==اعتبار و منابع حدیث==
==اعتبار حدیث==
در اعتبار حدیث من عرف نفسه اختلاف نظر وجود دارد. در میان شیعیان برخی همچون [[علامه طباطبایی]] و [[جوادی آملی]] این حدیث را [[حدیث مشهور|مشهور]] دانسته‌اند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۶، ص۱۶۹؛ جوادی آملی، توحید در قرآن، ۱۳۹۵ش، ص۱۸۱.</ref> محمدی ری‌شهری، نیز بر آن است که این حدیث [[سند روایت|سند]] متصل به [[اهل بیت(ع)]] ندارد و [[حدیث مرسل]] است؛ اما با توجه به اینکه مضمون آن در برخی [[آیات قرآن]] آمده و در واقع شرح و تفسیر آن آیات است، نیازی به بررسی سندی ندارد. از این رو، بسیاری از محدثان و محققان آن را پذیرفته‌اند.<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه عقاید اسلامی، ‌۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۴۹ و۱۵۰.</ref>
در زمینه اعتبار حدیث «من عرف نفسه» میان عالمان شیعه و سنی اختلاف‌نظر وجود دارد. عالمان اهل‌سنت سند از جمله سیوطی حدیث را [[حدیث صحیح|صحیح]] ندانسته‌اند؛<ref>سمعانی،‌ قواطع الادله، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۶۰؛‌ نووی، فتاوی النووی، ۱۴۱۷ق، ص۲۴۸؛ سیوطی، الحاوی للفتاوی، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۲۸۸.</ref> اما به‌گفته محمدی ری‌شهری، حدیث‌پژوه، بسیاری از محدثان و محققان شیعه آن را پذیرفته‌اند.<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه عقاید اسلامی، ‌۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۴۹ و۱۵۰.</ref> [[علامه طباطبایی]] و [[جوادی آملی]] هم این حدیث را [[حدیث مشهور|مشهور]] دانسته‌اند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۶، ص۱۶۹؛ جوادی آملی، توحید در قرآن، ۱۳۹۵ش، ص۱۸۱.</ref> محمدی ری‌شهری نوشته است حدیث [[سند روایت|سند]] متصل به [[اهل بیت(ع)]] ندارد و [[حدیث مرسل|مُرسَل]] است؛ اما با توجه به اینکه مضمون آن در برخی [[آیات قرآن]] آمده است، به بررسی سندی نیاز ندارد.<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه عقاید اسلامی، ‌۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۴۹ و۱۵۰.</ref>


در میان اهل سنت،‌ برخی همچون ابومظفر سمعانی، از علمای [[مذهب شافعی|شافعی مذهب]] قرن پنجم قمری و یحیی بن شرف نَوَوی، [[فقیه]] و [[محدث]] اهل سنت قرن هفتم قمری، نقل این حدیث از پیامبر(ص) را ثابت ندانسته‌‌اند.<ref>سمعانی،‌ قواطع الادله، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۶۰؛‌ نووی، فتاوی النووی، ۱۴۱۷ق، ص۲۴۸.</ref> [[ابن تیمیه]]، از علمای [[سلفیه]] در قرن هفتم و هشتم قمری، آن را [[حدیث جعلی|جعلی]] شمرده است.<ref> ابن تیمیه، مجموع الفتاوی، ۱۴۱۶ق، ج۱۶، ص۳۴۹.</ref> سیوطی نیز این حدیث را [[حدیث صحیح|صحیح]] ندانسته است.<ref>سیوطی، الحاوی للفتاوی، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۲۸۸.</ref> برخی نیز این عبارت را کلام یحیی بن معاذ رازی صوفی دانسته‌اند.<ref>سمعانی،‌ قواطع الادله، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۶۰؛ ابن حجر هیتمی، الفتاوی الحدیثیة، دارالفکر، ص۲۰۶؛ سفیری، شرح البخاری، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۴۵۸.</ref> در پاسخ ادعای اخیر، گفته شده پیش از یحیی بن معاذ، جاحظ (درگذشت ۲۵۵ق) این حدیث را از امام علی(ع) در کتاب «مطلوب کل طالب من کلام امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب(ع)» نقل کرده است.<ref>حسن‌زاده آملی، هزار و یک کلمه، ۱۳۸۱ش، ج۳، ص۱۹۵.</ref>
==منابع حدیث==
 
حدیث «من عرف نفسه» در [[کتب اربعه امامیه|کتب اربعه شیعه]] و [[صحاح سته]] اهل سنت نقل نشده است؛ اما در منابعی همچون «[[مصباح الشریعه]]» منسوب به [[امام صادق(ع) |امام صادق(ع)]]،<ref>مصباح‌الشریعه، ۱۴۰۰ق، ص۱۳.</ref> «[[عوالی اللئالی العزیزیة]]» اثر [[ابن ابی جمهور احسائی]]<ref>ابن ابی جمهور، عوالی اللئالی العزیزة، ۱۴۰۵ق، ج۴،‌ ص۱۰۲.</ref> از پیامبر اسلام(ص) و در منابعی چون «مطلوب کل طالب» اثر ابوعثمان عمرو بن بحر جاحظ،<ref>جاحظ، مطلوب کل طالب، ۱۳۷۴ش، ص۷۱؛ ابن میثم بحرانی، شرح بر صد کلمه امیرالمؤمنین، ۱۳۷۵ش، ص۱۰۳و۳۲۶.</ref> «[[غرر الحکم و درر الکلم]]» اثر [[ابوالفتح آمدی|ابوالفَتح آمدِی]] <ref>تمیمی آمدی، غرر الحکم و درر الکلم، ۱۴۱۰ق، ص۵۸۸.</ref> و «[[عیون الحکم و المواعظ]]» اثر لیثی واسطی<ref>لیثی واسطی، عیون الحکم و المواعظ، ‌۱۳۷۶ش، ص۴۳۰.</ref> از [[امام علی(ع)]] نقل شده است.
کسانی که اعتبار حدیث را نپذیرفتند، آن را دارای معنا یا معانی صحیحی دانسته‌اند.<ref>نگاه کنید به: نووی، فتاوی النووی، ۱۴۱۷ق، ص۲۴۸؛ ابن تیمیه، مجموع الفتاوی، ۱۴۱۶ق، ج۹، ص۲۹۵-۲۹۸؛ سیوطی، الحاوی للفتاوی، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۲۸۸-۲۹۱؛ قاری، اسرار المرفوعه، دار الامانه، ص۳۵۲.</ref>
===منابع حدیث===
این حدیث در [[کتب اربعه امامیه|کتب اربعه شیعه]] و [[صحاح سته]] اهل سنت نقل نشده است؛ اما در منابعی همچون «[[مصباح الشریعه]]» منسوب به [[امام صادق(ع) |امام صادق(ع)]]،<ref>جعفر بن محمد(منسوب)، مصباح الشریعه، ۱۴۰۰ق، ص۱۳.</ref> «[[عوالی اللئالی العزیزیة]]» اثر [[ابن ابی جمهور احسائی]]<ref>ابن ابی جمهور، عوالی اللئالی العزیزة، ۱۴۰۵ق، ج۴،‌ ص۱۰۲.</ref> از پیامبر اسلام(ص) و در منابعی چون «مطلوب کل طالب» اثر ابوعثمان عمرو بن بحر جاحظ،<ref>جاحظ، مطلوب کل طالب، ۱۳۷۴ش، ص۷۱؛ ابن میثم بحرانی، شرح بر صد کلمه امیرالمؤمنین، ۱۳۷۵ش، ص۱۰۳و۳۲۶.</ref> «[[غرر الحکم و درر الکلم]]» اثر [[ابوالفتح آمدی|ابوالفَتح آمدِی]] <ref>تمیمی آمدی، غرر الحکم و درر الکلم، ۱۴۱۰ق، ص۵۸۸.</ref> و «[[عیون الحکم و المواعظ]]» اثر لیثی واسطی<ref>لیثی واسطی، عیون الحکم و المواعظ، ‌۱۳۷۶ش، ص۴۳۰.</ref> از [[امام علی(ع)]] نقل شده است.


==ارتباط حدیث با آیات قرآن==
==ارتباط حدیث با آیات قرآن==
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۲۷۵

ویرایش