Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۵٬۱۷۴
ویرایش
جز (←منابع) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ جعبه اطلاعات روایت | |||
| عنوان = خطبه متقین | |||
| تصویر = | |||
| اندازه تصویر = | |||
| عرض تصویر = | |||
| نامهای دیگر = هَمّام | |||
| موضوع = توصیف پرهیزکاران | |||
| صادره از = [[امام علی(ع)]] | |||
| راوی اصلی = [[همام]] | |||
| راویان = | |||
| اعتبار سند = | |||
| منابع شیعه = [[نهج البلاغه]] | |||
| منابع سنی = | |||
| مؤید قرآنی = | |||
}} | |||
'''خُطبه مُتّقین''' یا '''خطبه هَمّام''' درباره صفات پرهیزکاران، از [[خطبه|خطبههای]] مشهور [[نهج البلاغه]] است که [[امیر مؤمنان(ع)]] بنا به درخواست یکی از [[شیعیان]] به نام [[همام|هَمّام]] آن را بیان کرد. در این خطبه، رفتارهای فردی، اجتماعی و عبادی متقین چنان به تصویر کشیده شده است که گویند همام، پس از شنیدن آن، مدهوش شد و جان داد. | |||
== دلیل ایراد خطبه == | |||
{| class="wikitable" style="float:left" | {| class="wikitable" style="float:left" | ||
|- | |- | ||
خط ۱۵: | خط ۳۴: | ||
| فی ظلال|| ۱۹۱ | | فی ظلال|| ۱۹۱ | ||
|} | |} | ||
یکی از دوستان و شیعیان عابد [[امیرمؤمنان]](ع) به نام هَمَّام، از وی توصیف پرهیزگاران را خواست.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج ۱۰، ص ۱۳۳.</ref> او از [[امیرالمؤمنین(ع)]] در خواست کرد که پرهیزگاران را آنگونه توصیف کند که او بتواند تصور دقیق و صحیحی از آنها داشته باشد. امام که در مرحله اول نمیخواست چنین توصیفی داشته باشد به همام فرمود؛ ای همّام از خدا بترس و نیکوکار باش همانطور که در قرآن کریم آمده است «همانا خدا با کسانی است که پرهیزگار و نیکوکارند». <ref> سوره نحل، ۱۲۸.</ref> اما همام از این پاسخ قانع نشد و به امام اصرار کرد که پرهیزگاران را برایش توصیف کند. امام که اصرار همام را دید این خطبه را ایراد کرد. <ref>شهیدی، ترجمه نهج البلاغه، ۱۳۷۷ش، ص ۲۲۴.</ref> | یکی از دوستان و شیعیان عابد [[امیرمؤمنان]](ع) به نام هَمَّام، از وی توصیف پرهیزگاران را خواست.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج ۱۰، ص ۱۳۳.</ref> او از [[امیرالمؤمنین(ع)]] در خواست کرد که پرهیزگاران را آنگونه توصیف کند که او بتواند تصور دقیق و صحیحی از آنها داشته باشد. امام که در مرحله اول نمیخواست چنین توصیفی داشته باشد به همام فرمود؛ ای همّام از خدا بترس و نیکوکار باش همانطور که در قرآن کریم آمده است «همانا خدا با کسانی است که پرهیزگار و نیکوکارند». <ref> سوره نحل، ۱۲۸.</ref> اما همام از این پاسخ قانع نشد و به امام اصرار کرد که پرهیزگاران را برایش توصیف کند. امام که اصرار همام را دید این خطبه را ایراد کرد. <ref>شهیدی، ترجمه نهج البلاغه، ۱۳۷۷ش، ص ۲۲۴.</ref> | ||
برخی عنوان کردهاند که امام در این خطبه حدود ۱۰۵ صفت از پرهیزگاران را بیان کرد.<ref> مطهری، مجموعه آثار شهید مطهری، ۱۳۷۲ش، ج۱۶، ص۳۶۰؛</ref> اما همام از شنیدن این اوصاف تاب نیاورد و سخن امام تا به انتها رسید نالهای زد و بیهوش شد و در همان بیهوشی از دنیا رفت. [[امیرالمؤمنین(ع)]] فرمود به همین دلیل نمیخواستم پرهیزگاران را برای او توصیف کنم چرا که پندهای رسا برای کسانی که قلب و جانشان آماده پذیرش چنین سخنانی است، همین کار را میکند. در این میان مردی به امام علی(ع) گفت؛ این سخنان چرا با تو چنین نکرد؟ امام فرمود: وای بر تو، برای هر کس زمان مرگ مشخص شده یا [[اجل|اجلی]] وجود دارد که تا زمان آن نرسد اجل و مرگ کسی محقق نمیشود. آرام باش و دیگر اینطور سخن نگو چرا که این سخنان [[شیطان]] است که بر زبان تو جاری میشود.<ref>شهیدی، ترجمه نهج البلاغه، ۱۳۷۷ش، ص ۲۲۷.</ref> | برخی عنوان کردهاند که امام در این خطبه حدود ۱۰۵ صفت از پرهیزگاران را بیان کرد.<ref> مطهری، مجموعه آثار شهید مطهری، ۱۳۷۲ش، ج۱۶، ص۳۶۰؛</ref> اما همام از شنیدن این اوصاف تاب نیاورد و سخن امام تا به انتها رسید نالهای زد و بیهوش شد و در همان بیهوشی از دنیا رفت. [[امیرالمؤمنین(ع)]] فرمود به همین دلیل نمیخواستم پرهیزگاران را برای او توصیف کنم چرا که پندهای رسا برای کسانی که قلب و جانشان آماده پذیرش چنین سخنانی است، همین کار را میکند. در این میان مردی به امام علی(ع) گفت؛ این سخنان چرا با تو چنین نکرد؟ امام فرمود: وای بر تو، برای هر کس زمان مرگ مشخص شده یا [[اجل|اجلی]] وجود دارد که تا زمان آن نرسد اجل و مرگ کسی محقق نمیشود. آرام باش و دیگر اینطور سخن نگو چرا که این سخنان [[شیطان]] است که بر زبان تو جاری میشود.<ref>شهیدی، ترجمه نهج البلاغه، ۱۳۷۷ش، ص ۲۲۷.</ref> | ||
== نامگذاری == | == نامگذاری == | ||
این خطبه را به اعتبار مضمون آن که توصیف [[تقوا|متقین]] یا پرهیزگاران است «خطبه متقین» و نیز به اعتبار نام درخواستکننده ایراد خطبه، خطبه [[همام|هَمّام]] نامیدهاند. | این خطبه را به اعتبار مضمون آن که توصیف [[تقوا|متقین]] یا پرهیزگاران است «خطبه متقین» و نیز به اعتبار نام درخواستکننده ایراد خطبه، خطبه [[همام|هَمّام]] نامیدهاند. |