پرش به محتوا

فاطمه دختر امام علی(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش ۲|ماه=نوامبر|روز=۲۱|سال=۲۰۱۵|چند = ۲}}
{{در دست ویرایش ۲|ماه=نوامبر|روز=۲۱|سال=۲۰۱۵|چند = ۲}}
'''فاطمه بنت علی بن ابی طالب،'''<small>(۱۱۷ ق- ۷۳۵ م)</small> از راویان [[حدیث]]، [[اسیران کربلا|اسیران]] و گزارشگران [[واقعه کربلا]] است.
'''فاطمه بنت علی بن ابی طالب،'''<small>(۱۱۷ ق- ۷۳۵ م)</small> از راویان [[حدیث]]، [[اسیران کربلا|اسیران]] و گزارشگران [[واقعه کربلا]] است. [[ابومخنف]] برخی حوادث واقعه کربلا را از وی نقل کرده است.


== نسب ==
== نسب ==
نسب او به [[بنی هاشم]] می‌رسد. پدرش علی بن ابی طالب بن عبدالمطلب بن هاشم بن عبدمناف و مادرش‌ام ولد بود. او از [[زینب(س)|زینب]] کوچکتر بوده است.<ref> المنتظم، ج۵، ص۳۴۴.</ref>
نسب او به [[بنی هاشم]] می‌رسد. پدرش علی بن ابی طالب بن عبدالمطلب بن هاشم بن عبدمناف و مادرش‌ام ولد بود. او از خواهرش [[زینب(س)]] کوچکتر بوده است.<ref> المنتظم، ج۵، ص۳۴۴.</ref>


وی با [[محمد بن ابی سعید بن عقیل بن ابی طالب|محمد بن ابی سعید بن عقیل]] یا [[ازدواج]] کرد. و حمیده را برای او به دنیا آورد.<ref>مجلسی، ج۴۲، ص۹۴</ref> سپس به ازدواج سعید بن اسود بن ابی البحتری در آمد و سعید از وی برزه و خالد را صاحب شد. پس از او به عقد منذر بن عبیدة بن زبیر درآمد و از او عثمان و کَبره متولد شدند.<ref> طبقات، ج۸، ص۳۴۰؛ المحبر، ص۵۶-۵۷. </ref> فاطمه پس از منذر نیز زنده بود و سرانجام در سال ۱۱۷ق درگذشت.<ref>طبری، ج۷، ص۱۰۷.</ref><ref>کحاله، ج۴، ص۸۱</ref>
وی با [[محمد بن ابی سعید بن عقیل بن ابی طالب|محمد بن ابی سعید بن عقیل]] یا [[ازدواج]] کرد. و حمیده را برای او به دنیا آورد.<ref>مجلسی، ج۴۲، ص۹۴.</ref> سپس به ازدواج سعید بن اسود بن ابی البحتری در آمد و سعید از وی برزه و خالد را صاحب شد. پس از او به عقد منذر بن عبیدة بن زبیر درآمد و از او عثمان و کَبره متولد شدند.<ref> طبقات، ج۸، ص۳۴۰؛ المحبر، ص۵۶-۵۷. </ref> فاطمه پس از منذر نیز زنده بود و سرانجام در سال ۱۱۷ق درگذشت.<ref>طبری، ج۷، ص۱۰۷.</ref><ref>کحاله، ج۴، ص۸۱.</ref>


== روایات ==
== روایات ==
فاطمه، از [[امام علی(ع)|پدرش]]<ref>طبری، ج۱۱، ص۶۶۷؛ ابن سعد، ج۸، ص۳۴۰؛ وسائل الشیعه، ج۲۳، ص۱۱.</ref>، [[اسماء بنت عمیس]]، [[محمد بن حنفیه]]، [[امامه بنت ابی العاص|امامه بنت ابی العاص بن ربیع]]<ref>کافی، ج۶، ص۳۷۰، وسائل، ج۲۵، ص۲۰۱؛ مجلسی، ج۴۱، ص۱۵۹.</ref>،‌ام الحسن بنت علی<ref>امتاع الاسماع، ج۵، ص۲۹.</ref> و [[امام حسن(ع)]] روایت کرده است. حارث بن کعب کوفی، عبدالرحمن بن ابی نعیم بجلی، عبیدالله بن بشیر جعفی<ref>مستدرک الوسائل، ج۳، ص۲۰۷، ج۱۴، ص۲۴۹.</ref>، موسی جهنی<ref>استیعاب، ج۳، ص۱۰۹۷-۱۰۹۸؛ اثبات الهداة، ج۳، ۲۳۹؛ اسنی المطالب، ص۱۶۱؛ مجلسی، ج۳۷، ص۲۶۳.</ref>، عیسی بن عثمان<ref>ابن سعد، طبقات، ص۳۴۱</ref>، [[ابوبصیر]]<ref> مجلسی، ج۴۱، ص۱۵۹؛ وسائل، ج۲۵، ص۲۰۱.</ref> و... ازاو روایت کرده‌اند.
فاطمه، از [[امام علی(ع)|پدرش]]<ref>طبری، ج۱۱، ص۶۶۷؛ ابن سعد، ج۸، ص۳۴۰؛ وسائل الشیعه، ج۲۳، ص۱۱.</ref>، [[اسماء بنت عمیس]]، [[محمد بن حنفیه]]، [[امامه بنت ابی العاص|امامه بنت ابی العاص بن ربیع]]<ref>کافی، ج۶، ص۳۷۰، وسائل، ج۲۵، ص۲۰۱؛ مجلسی، ج۴۱، ص۱۵۹.</ref>،‌ام الحسن دختر علی<ref>امتاع الاسماع، ج۵، ص۲۹.</ref> و [[امام حسن(ع)]] [[روایت]] کرده است. حارث بن کعب کوفی، عبدالرحمن بن ابی نعیم بجلی، عبیدالله بن بشیر جعفی<ref>مستدرک الوسائل، ج۳، ص۲۰۷، ج۱۴، ص۲۴۹.</ref>، موسی جهنی<ref>استیعاب، ج۳، ص۱۰۹۷-۱۰۹۸؛ اثبات الهداة، ج۳، ۲۳۹؛ اسنی المطالب، ص۱۶۱؛ مجلسی، ج۳۷، ص۲۶۳.</ref>، عیسی بن عثمان<ref>ابن سعد، طبقات، ص۳۴۱</ref>، [[ابوبصیر]]<ref> مجلسی، ج۴۱، ص۱۵۹؛ وسائل، ج۲۵، ص۲۰۱.</ref> و... از او روایت کرده‌اند. روایات منقول از وی بیشتر در زمینه‌های اعتقادی<ref>امتاع الاسماع، ج۵، ص۲۹؛ اثبات الهداة، ج۱، ص۴۱۴؛ مجلسی، ج۴۱، ص۱۷۷.</ref>، فقهی<ref>مستدرک الوسائل، ج۳، ص۲۰۷، ج۱۴، ص۲۴۹.</ref> و اخلاقی<ref> مجلسی، ج۴۱، ص۱۵۹</ref> است.


وی [[حدیث رد الشمس]]<ref>امتاع الاسماع، ج۵، ص۲۹؛ اثبات الهداة، ج۱، ص۴۱۴؛ مجلسی، ج۴۱، ص۱۷۷.</ref> و [[حدیث منزلت|منزلت]]<ref>استیعاب، ج۳، ص۱۰۹۷-۱۰۹۸؛ اثبات الهداة، ج۳، ۲۳۹؛ اسنی المطالب، ص۱۶۱؛ مجلسی، ج۳۷، ص۲۶۳، ۲۶۸.</ref> را از [[اسماء بنت عمیس]] نقل کرده است. نسائی و ابن ماجه از وی حدیث نقل کرده‌اند.
وی [[حدیث رد الشمس]]<ref>امتاع الاسماع، ج۵، ص۲۹؛ اثبات الهداة، ج۱، ص۴۱۴؛ مجلسی، ج۴۱، ص۱۷۷.</ref> و [[حدیث منزلت|منزلت]]<ref>استیعاب، ج۳، ص۱۰۹۷-۱۰۹۸؛ اثبات الهداة، ج۳، ۲۳۹؛ اسنی المطالب، ص۱۶۱؛ مجلسی، ج۳۷، ص۲۶۳، ۲۶۸؛ استیعاب، ج۳، ص۱۰۹۷-۱۰۹۸؛ اثبات الهداة، ج۳، ۲۳۹؛ اسنی المطالب، ص۱۶۱؛ مجلسی، ج۳۷، ص۲۶۳، ۲۶۸.</ref> را از [[اسماء بنت عمیس]] نقل کرده است. نسائی و ابن ماجه از وی حدیث نقل کرده‌اند.


وی روایات اعتقادی، فقهی<ref>مستدرک الوسائل، ج۳، ص۲۰۷، ج۱۴، ص۲۴۹.</ref> و اخلاقی<ref> مجلسی، ج۴۱، ص۱۵۹</ref> نقل کرده است.
== واقعه کربلا ==
== واقعه کربلا ==
فاطمه در واقعه کربلا حضور داشت. و به همراه [[زینب(س)]] و دیگر [[اسیران کربلا|اسیران]] به [[دمشق]] رفت.<ref>استیعاب، ج۶، ص۱۳۳؛ ابن اثیر، ج۴، ص۸۸؛ المنتظم، ج۵، ص۳۴۴؛ اسدالغابه، ج۶، ص۱۳۳.</ref>
فاطمه در [[واقعه کربلا]] حضور داشت. و به همراه [[زینب(س)]] و دیگر [[اسیران کربلا|اسیران]] به [[دمشق]] رفت.<ref>استیعاب، ج۶، ص۱۳۳؛ ابن اثیر، ج۴، ص۸۸؛ المنتظم، ج۵، ص۳۴۴؛ اسدالغابه، ج۶، ص۱۳۳.</ref> مردی از اهل شام از [[یزید بن معاویه]] درخواست کرد تا او را به کنیزی خود در آورد که با واکنش تند زینب(س) مواجه شد. <ref> اسدالغابه، ج6، ص133</ref> وی خود این جریان را گزارش کرده است.<ref> وقعة الطف، ص۴۸، ۲۷۱؛ طبری، ج۵، ص۴۶۲.</ref>


== گزارشگری واقعه==
وی از حُسن برخورد [[نعمان بن بشیر]] در طول مسیر [[دمشق]] به [[مدینه]] با [[اسیران کربلا]] سخن گفته است. هنگامی که کاروان اسیران به مدینه رسید، به پیشنهاد وی، با حضرت زینب(س) هدیه‌ای برای نعمان فرستادند اما او نپذیرفت و گفت:
فاطمه دختر علی(ع)، حوادثی از [[واقعه کربلا]] را گزارش کرده است.<ref>مجلسی، ج۴۵، ص۱۴۰</ref> [[ابومخنف]] از وی جریان درخواست یکی از اهل شام در مجلس یزید کنیزی خودش و مخالفت حضرت زینب(س) را گزارش کرده است.<ref> وقعة الطف، ص۴۸، ۲۷۱؛ طبری، ج۵، ص۴۶۲.</ref>
::: اگر برای دنیا این خدمت را کرده بودم، همین مرا رضایت‌بخش بود، ولی بخدا منظورم خدا و قرابت رسول اللَّه بود.
 
وی همچنین از حسن برخورد نعمان بن بشیر در طول مسیر دمشق به مدینه سخن گفته است. فاطمه دختر علی به حضرت زینب پیشنهاد داد تا هدیه‌ای به او دهند آنان دو دستبند و بازوبند خود را برایش فرستادند اما نعمان نپذیرفت و گفت:
::: اگر برای دنیا این خدمت را کرده بودم، همین مرا رضایتبخش بود، ولی بخدا منظورم خدا و قرابت رسول اللَّه بود.
محلاتی در [[ریاحین الشریعه]] شرح حال وی را آورده است و از عدم شهرت وی در کتب رجالی شیعه اظهار تعجب کرده است.<ref> ریاحین، ج۳، ص۳۰۸.</ref>
محلاتی در [[ریاحین الشریعه]] شرح حال وی را آورده است و از عدم شهرت وی در کتب رجالی شیعه اظهار تعجب کرده است.<ref> ریاحین، ج۳، ص۳۰۸.</ref>
== پانویس==
== پانویس==