کفاره قسم: تفاوت میان نسخه‌ها

[[خدا|خدواند]] در [[قرآن|قرآن کریم]]، کفاره شکستن قسم را بیان فرموده است؛<ref> سوره مائده، آیه ۸۹.</ref> چنان‌که [[تفسیر|مفسران]] در آیات ابتدایی [[سوره تحریم]] به ماجرای قسم [[پیامبر اسلام(ص)]] و چالش او با [[همسران حضرت محمد(ص)|همسرانش]] بر سر این موضوع و در نهایت شکستن قسم توسط رسول خدا(ص) اشاره کرده‌اند.<ref> قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۳۷۶؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۴۷۱-۴۷۲.</ref>

# قسم با شرایط عمومی آن ادا شود. قسم خوردن با نام‌های [[خداوند]]، [[بلوغ]]، [[عقل]]، قصد و اختیار قسم‌خورنده، رجحان و امکان مفاد قسم از جمله شرایط قسم است.<ref> محمدی خراسانی، شرح تبصرة المتعلمین، ۱۳۷۶ش، ج‌۲، ص۲۷۷–۲۸۲؛ خمینی، توضیح المسائل محشی، ۱۴۲۴ق، ج‌۲، ص۶۲۳-۶۲۷.</ref>

# قسم از نوع التزام به انجام یا ترک کاری در آینده باشد؛ لذا شکستن قسمی که برای تأکید بر تحقق امری در گذشته و یا آینده و همچنین قسمی که همراه با درخواست از دیگران باشد، [[کفاره]] نخواهد داشت.<ref> محمدی خراسانی، شرح تبصرة المتعلمین، ۱۳۷۶ش، ج‌۲، ص۲۷۶؛ خمینی، توضیح المسائل محشی، ۱۴۲۴ق، ج‌۲، ص۶۲۳.</ref>

# قسم را به سبب فراموشی یا ناچاری نشکند؛ لذا اگر فردی به سبب این امور مجبور به شکستن قسم گردید، کفاره‌ای به گردن او نخواهد بود.<ref> خمینی، توضیح المسائل امام خمینی، ۱۴۲۶ق، ص۵۶۸.</ref>

برای هر کدام از الزامات مشخص‌شده در کفاره قسم، احکام آن در موارد دیگر و همچنین وظیفه مکلف در صورت ناتوانی از انجام جزاهای سه‌گانه اولیه، احکامی وجود دارد:

مقدار [[واجب]] در اطعام را یک [[مد طعام|مُد]] (۷۵۰ گرم) داانسته‌اند؛<ref> امام خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۴۰۹ق، ج‌۲، ص۱۲۹.</ref> چنان‌که در روایتی از [[امام باقر(ع)]] به این موضوع اشاره شده است<ref> جمعی از نویسندگان، أصول ستة عشر، ۱۳۶۳ش، ص۲۴؛ اشعری قمی، النوادر، ۱۴۰۸ق، ص۵۸.</ref> [[شیخ مفید]] معتقد است باید اطعام به‌گونه‌ای باشد که جواب‌گوی سیر نمودن [[فقیر|مسکین]] برای یک روز کامل باشد.<ref> مفید، المقنعة، ۱۴۱۳ق، ص۵۵۶.</ref> [[شیخ طوسی]] نیز اطعام را پرداخت دو مد از طعام می‌داند که در صورت ناتوانی یک مد خواهد بود.<ref> طوسی، المبسوط فی فقه الإمامیة‌، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۱۷۷.</ref> از [[امام صادق(ع)]] نیز در تببین اطعام مستمندان، گاه پرداخت یک مد طعام<ref> عیاشی، تفسیر العیاشی، ۱۳۸۰ق، ج۱، ص۳۳۷.</ref> و گاه پرداخت خوراکی معادل مصرف یک‌روزه خانواده خود فرد ذکر شده است؛<ref> حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۰۹ق، ج۲۲، ص۳۷۸.</ref>  

* عابدینی، احمد، درنگی در چگونگی پرداخت کفارات، مجله فقه، شماره ۳۷-۳۸، ۱۳۸۲ش.

* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق علی‌اکبر غفاری، تهران،‌ دار الکتب الإسلامیة‌، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.

* نراقی، احمد، رسائل و مسائل،‌ قم، کنگره نراقیین ملا مهدی و ملا احمد‌، ۱۴۲۲ق.‌