پرش به محتوا

سلونی قبل ان تفقدونی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
افزایش شناسه
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جز (افزایش شناسه)
خط ۱۶: خط ۱۶:
  | مؤید روایی =  
  | مؤید روایی =  
}}
}}
'''سَلُونِی قَبْلَ‏ أَنْ‏ تَفْقِدُونِی''' (از من بپرسید پیش از آنکه مرا از دست بدهید) عبارتی از [[امام علی(ع)]] که به برتری و گستردگی علم او اشاره دارد. این جمله در منابع [[شیعه]] و [[اهل‌سنت]] در [[فضیلت امام علی(ع)]] نقل شده است.
'''سَلُونِی قَبْلَ‏ أَنْ‏ تَفْقِدُونِی''' (از من بپرسید پیش از آنکه مرا از دست بدهید) عبارتی از [[امام علی(ع)]] که به گستردگی علم او اشاره دارد. در ادامه سلونی قبل ان تفقدونی، عبارت‌هایی آمده است که حاکی از علم امام علی(ع) به [[تورات]]، [[انجیل]] و [[قرآن]] و نیز حوادث گذشته و آینده است.


در ادامه سلونی قبل ان تفقدونی، عبارت‌هایی آمده است که حاکی از علم امام علی(ع) به [[تورات]]، [[انجیل]] و [[قرآن]] و نیز حوادث گذشته و آینده است.
بنا به نقل منابع شیعه و سنی امام علی(ع)، این جمله را بارها بر زبان جاری کرده است. از جمله در ضمن خطبه‌ای بود که با واکنش [[سعد بن ابی‌وقاص]] مواجه شد و از علی(ع) پرسید که تعداد موهای سر و محاسنش به چه میزان است. حضرت علی در پاسخ او گفت در سر تو مویی نیست جز اینکه در بیخ آن شیطانی ساکن است همچنین از شهادت [[امام حسین(ع)]] به‌دست [[عمر بن سعد]] فرزند وی خبر داد.


برخی از [[سلفیان]] دلالت این [[حدیث]] بر فضیلت علی(ع) را انکار کرده‌اند.  
سلونی قبل ان تفقدونی از فضایل اختصاصی امام علی(ع) شمرده شده است. با این حال برخی از [[سلفیان]] دلالت آن بر فضیلت علی(ع) را انکار کرده‌اند.  
==متن==
== ==
«سَلُونِی قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِی، به معنای از من بپرسید پیش از آنکه مرا از دست بدهید» جمله‌ای از [[امام علی(ع)]]<ref> نگاه کنید به: هلالی، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۸۰۲ و۹۴۲؛ صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۲۶۶-۲۶۸، ۲۹۶-۲۹۹؛‌ ابن قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۷۴؛ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۱۳۳ و۳۴۱-۳۴۴؛ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۴و۳۵ و۳۳۰؛ نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه ۱۸۹، ص۲۸۰؛ حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۳۸۳؛ خوارزمی، المناقب، مؤسسه نشر اسلامی، ص۹۱؛ جوینی، فرائد السمطین، ۱۴۰۰ق، ج۱، ص۳۴۰ و ۳۴۱؛ ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۸۶، ج۶، ص۱۳۶، ج۷، ص۵۷، ج۱۰، ص۱۴، ج۱۳، ص۱۰۱.</ref> که بر منبر خطاب به مردم کوفه گفته است.<ref>ابن عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۷، ص۳۳۵</ref> مضمون این عبارت با جمله‌های «فَاسْأَلُونی قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِی»،<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه ۹۳، ص۱۳۷.</ref> «سَلُونِی عَمَّا شِئْتُمْ؛ بپرسید از هر آنچه می‌خواهید»،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۹۹،‌ ح۲؛ صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۲، ح۱.</ref> «سَلُونِی قَبْلَ أَنْ لَا تَسْأَلُونِی»<ref>حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۵۰۶.</ref> و «سلونی»<ref>نگاه کنید به: ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۱۰۷؛ طبری، ذخایر العقبی، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۳۹۹و۴۰۰؛ ابن عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۲۷، ص۱۰۰ و ج۴۲، ص۳۹۸ و ج۴۴، ص۳۳۵ و ۳۹۷؛ خوارزمی، المناقب، مؤسسه نشر اسلامی، ص۹۴؛ حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۴۰-۴۲ و ۴۵.</ref> نیز نقل شده است. بر پایه روایتی که در ینابیع الموده نقل شده، علی بن ابی‌طالب این جمله را بسیار بر زبان جاری می‌کرد.<ref>قندوزی، ینابیع الموده، دارالاسوه، ج۱، ص۲۲۲.</ref>
«سَلُونِی قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِی، به معنای از من بپرسید پیش از آنکه مرا از دست بدهید» جمله‌ای از [[امام علی(ع)]] است.<ref> نگاه کنید به: صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۲۶۶-۲۶۸، ۲۹۶-۲۹۹؛‌ ابن قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۷۴؛ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۱۳۳ و۳۴۱-۳۴۴؛ نهج‌البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه ۱۸۹، ص۲۸۰؛ حاکم نیشابوری، المستدرک، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۳۸۳؛ خوارزمی، المناقب، مؤسسه نشر اسلامی، ص۹۱؛ جوینی، فرائد السمطین، ۱۴۰۰ق، ج۱، ص۳۴۰ و ۳۴۱؛ ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۸۶، ج۶، ص۱۳۶، ج۷، ص۵۷، ج۱۰، ص۱۴، ج۱۳، ص۱۰۱.</ref> که بر پایه روایتی که در [[ینابیع الموده لذوی القربی|ینابیع الموده]] نقل شده، علی بن ابی‌طالب این جمله را بارها بر زبان جاری کرده است.<ref> قندوزی، ینابیع الموده، دارالاسوه، ج۱، ص۲۲۲.</ref> از جمله پس از آنکه مردم با او به عنوان خلیفه بیعت کردند، در خطبه‌ای خطاب به مردم کوفه<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۴و۳۵ و۳۳۰.</ref> و نیز در فاصله [[جنگ صفین]] و [[جنگ نهروان|نهروان]] در جمع گروهی از اصحابش.<ref> نگاه کنید به: هلالی، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۸۰۲ و۹۴۱.</ref>
=== واکنش سعد بن ابی‌وقاص ===
به گزارش برخی منابع، پس از اینکه امام علی(ع) این جمله را در خطبه‌ای بر زبان آورد، [[سعد بن ابی‌وقاص|سَعد بن ابی وَقّاص]] از او سؤال کرد که چند تار مو در سر و محاسن من است؟ امام علی(ع) در پاسخ او سوگند یاد کرد که رسول خدا(ص) به من خبر داده بود که تو چنین سؤالی از من خواهی کرد. در سر و محاسن تو تار مویی نیست مگر آنکه در بیخ آن شیطانی ساکن است. همچنین در خانه تو بزغاله‌ای است(اشاره به [[عمر بن سعد]]) که فرزندم حسین(ع) را به قتل می‌رساند.<ref> ابن قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۷۴؛ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۱۳۳و ۱۳۴؛ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۳۰و۳۳۱.</ref> برخی این ماجرا را درباره اَنَس، پدر [[سنان بن انس|سنان بن انس]] از قاتلان [[امام حسین(ع)]] نقل کرده‌اند.<ref>ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۲،‌ ص۲۸۶؛ مازندرانی، شرح الکافی، ۱۳۸۲ق، ج۶، ص۴۰۰.</ref>
 
مضمون این جمله با عبارت‌های «فَاسْأَلُونی قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِی»،<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه ۹۳، ص۱۳۷.</ref> «سَلُونِی عَمَّا شِئْتُمْ؛ بپرسید از هر آنچه می‌خواهید»،<ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۹۹،‌ ح۲؛ صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۲، ح۱.</ref> «سَلُونِی قَبْلَ أَنْ لَا تَسْأَلُونِی»<ref>حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۵۰۶.</ref> و «سلونی»<ref>نگاه کنید به: ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۱۰۷؛ طبری، ذخایر العقبی، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۳۹۹و۴۰۰؛ ابن عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۲۷، ص۱۰۰ و ج۴۲، ص۳۹۸ و ج۴۴، ص۳۳۵ و ۳۹۷؛ خوارزمی، المناقب، مؤسسه نشر اسلامی، ص۹۴؛ حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۴۰-۴۲ و ۴۵.</ref> نیز نقل شده است.  


===واکنش سعد بن ابی‌وقاص===
براساس برخی منابع، پس از اینکه امام علی(ع) جمله «سلونی قبل أن تفقدونی» را بر زبان آورد، [[سعد بن ابی‌وقاص|سَعد بن ابی وَقّاص]] از او سؤال کرد که چند تار مو در سر و محاسن من است؟ امام علی(ع) در پاسخ او سوگند یاد کرد که رسول خدا(ص) به من خبر داده بود که تو چنین سؤالی از من خواهی کرد. در سر و محاسن تو هیچ تار مویی نیست مگر آنکه در بیخ آن شیطانی ساکن است. همچنین در خانه تو بزغاله‌ای است(اشاره به [[عمر بن سعد]]) که فرزندم حسین(ع) را به قتل می‌رساند.<ref>ابن قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۷۴؛ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۱۳۳و ۱۳۴؛ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۳۰و۳۳۱.</ref> برخی این ماجرا را درباره اَنَس، پدر [[سنان بن انس|سنان بن انس]] از قاتلان [[امام حسین(ع)]] نقل کرده‌اند.<ref>ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۲،‌ ص۲۸۶؛ مازندرانی، شرح الکافی، ۱۳۸۲ق، ج۶، ص۴۰۰.</ref>
== دلالت بر فراوانی علم امام علی(ع)==
== دلالت بر فراوانی علم امام علی(ع)==
در برخی از [[فهرست شرح‌های نهج‌البلاغه|شرح‌های نهج‌البلاغه]] آمده است که جمله «سلونی قبل ان تفقدونی» دلالت دارد بر اینکه امام علی(ع) به همه چیز عالِم بوده است.<ref>مازندرانی، شرح الکافی، ۱۳۸۲ق، ج۵، ص۱۹۲؛ هاشمی خویی، منهاج البراعة، ۱۴۰۰ق، ج۲، ص۴۰۲ و ج۱۱، ص۱۷۲.</ref> همچنین به گفته [[ملاصالح مازندرانی]] عالم شیعه (درگذشته ۱۰۸۱ق)، برخی از عالمان اهل‌سنت این عبارت را شاهدی بر فراوانی علم امام علی(ع) دانسته‌اند.<ref> مازندرانی، شرح الکافی، ۱۳۸۲ق، ج۵، ص۱۹۲.</ref>
در برخی از [[فهرست شرح‌های نهج‌البلاغه|شرح‌های نهج‌البلاغه]] آمده است که جمله «سلونی قبل ان تفقدونی» دلالت دارد بر اینکه امام علی(ع) به همه چیز عالِم بوده است.<ref>مازندرانی، شرح الکافی، ۱۳۸۲ق، ج۵، ص۱۹۲؛ هاشمی خویی، منهاج البراعة، ۱۴۰۰ق، ج۲، ص۴۰۲ و ج۱۱، ص۱۷۲.</ref> همچنین به گفته [[ملاصالح مازندرانی]] عالم شیعه (درگذشته ۱۰۸۱ق)، برخی از عالمان اهل‌سنت این عبارت را شاهدی بر فراوانی علم امام علی(ع) دانسته‌اند.<ref> مازندرانی، شرح الکافی، ۱۳۸۲ق، ج۵، ص۱۹۲.</ref>
خط ۴۹: خط ۵۱:


==راویان و اعتبار حدیث==
==راویان و اعتبار حدیث==
حدیث «سلونی قبل ان تفقدونی» از راویان متعددی نقل شده است. از جمله [[عامر بن واثلة|أبوطُفَیل عامر بن واثِلَة]]،<ref>حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۳۸۳؛ ابن عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۷، ص۳۳۵؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۱۰۷؛ طبری، ذخائر العقبی، ۱۴۲۸ق، ج۱،‌ ص۳۹۹ و ۴۰۰.</ref> [[عبدالله بن عباس]]،<ref>قندوزی، ینابیع الموده، دارالاسوه، ج۱، ص۲۲۴.</ref> [[سلیم بن قیس هلالی|سُلَیم بن قَیس هِلالی]]،<ref>هلالی، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۸۰۲ و۹۴۱.</ref> [[اصبغ بن نباته|اَصْبَغِ بْنِ نُبَاتَة]]<ref>صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۱۳۳و۳۴۱.</ref> و [[عبایة بن ربعی|عَبَایة بن رِبْعِی]].<ref>صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۲۶۶؛ قندوزی، ینابیع الموده، دارالاسوه، ج۱، ص۲۲۲.</ref>
«سلونی قبل ان تفقدونی» از راویان متعددی نقل شده است. از جمله [[عامر بن واثلة|عامر بن واثِلَة]]،<ref>حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۳۸۳؛ ابن عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۷، ص۳۳۵؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۱۰۷؛ طبری، ذخائر العقبی، ۱۴۲۸ق، ج۱،‌ ص۳۹۹ و ۴۰۰.</ref> [[عبدالله بن عباس]]،<ref>قندوزی، ینابیع الموده، دارالاسوه، ج۱، ص۲۲۴.</ref> [[سلیم بن قیس هلالی|سُلَیم بن قَیس هِلالی]]،<ref>هلالی، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۸۰۲ و۹۴۱.</ref> [[اصبغ بن نباته|اَصْبَغِ بْنِ نُبَاتَة]]<ref>صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۱۳۳و۳۴۱.</ref> و [[عبایة بن ربعی|عَبَایة بن رِبْعِی]].<ref> صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۲۶۶؛ قندوزی، ینابیع الموده، دارالاسوه، ج۱، ص۲۲۲.</ref>


[[حاکم نیشابوری]]، سند روایت به نقل از ابوطفیل عامر بن واثلة را [[حدیث صحیح|صحیح]] شمرده است.<ref>حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۳۸۳ و ۵۰۶.</ref>
[[حاکم نیشابوری]]، سند روایت به نقل از ابوطفیل عامر بن واثلة را [[حدیث صحیح|صحیح]] شمرده است.<ref>حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۳۸۳ و ۵۰۶.</ref>