پرش به محتوا

سلونی قبل ان تفقدونی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۷: خط ۲۷:
در بعضی از [[روایت|روایات]] «فَاسْأَلُونی قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِی»،<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه ۹۳، ص۱۳۷.</ref> «سَلُونِی عَمَّا شِئْتُمْ؛ بپرسید از هر آنچه می‌خواهید»<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۹۹،‌ح۲؛ صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۲، ح۱.</ref> و «سَلُونِی قَبْلَ أَنْ لَا تَسْأَلُونِی»<ref>حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۵۰۶.</ref> نقل شده است.
در بعضی از [[روایت|روایات]] «فَاسْأَلُونی قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِی»،<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه ۹۳، ص۱۳۷.</ref> «سَلُونِی عَمَّا شِئْتُمْ؛ بپرسید از هر آنچه می‌خواهید»<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۹۹،‌ح۲؛ صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۲، ح۱.</ref> و «سَلُونِی قَبْلَ أَنْ لَا تَسْأَلُونِی»<ref>حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۵۰۶.</ref> نقل شده است.


بر اساس برخی روایات، [[امام باقر(ع)]]<ref>ابن حیون، شرح الاخبار، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۲۹۲.</ref> و [[امام صادق(ع)]]<ref>ابن ابی‌زینب، الغیبة للنعمانی، ۱۳۹۷ق، ص۸۷؛ ذهبی، تاریخ الاسلام، ۲۰۰۳م، ج۳، ص۸۲۸؛ قندوزی، ینابیع الموده، دارالاسوه، ج۱،‌ص۲۲۲.</ref> نیز در مواردی جمله «سَلُونی قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِی» را گفته‌اند؛ با این حال عده‌ای از علمای [[اهل سنت]] نقل کرده‌اند که جز امام علی(ع) کسی این جمله را نگفته است.<ref>ابن اثیر، اسد الغابه، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۵۹۷؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۱۰۳؛ ابن عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۲، ص۳۹۹؛ حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۵۰؛ ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۷،‌ ص۴۶.</ref> البته در برخی منابع اهل‌سنت گفته شده کسی از [[صحابه]] جز علی(ع) چنین سخنی نگفته است.<ref> ابن حنبل، فضائل الصحابة، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۶۴۶؛ ذهبی، تاریخ الاسلام، ۲۰۰۳م، ج۲، ص۳۶۱؛ ابن عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۲، ص۳۹۹؛ خوارزمی، المناقب، مؤسسه نشر اسلامی، ص۹۰و۹۱.</ref> در بعضی از نقل‌ها نیز آمده که بر روی [[منبر]] کسی جز علی چنین نگفته است.<ref>ابن عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۲، ص۳۹۹؛ ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۷،‌ ص۴۶.</ref>
در برخی از منابع، در ادامه «سلونی قبل ان تفقدونی» عبارت‌های مختلفی آمده است از جمله:
 
*«به راستی علم اولین و آخرین نزد من است. من برای اهل تورات، بر طبق تورات، و برای اهل انجیل بر طبق انجیل و برای اهل قرآن بر طبق قرآن فتوا می‌دهم...»<ref>صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۳۴۱.</ref>
عبارت «سَلُونِی عَمَّ شِئْتُمْ» از [[پیامبر اسلام(ص)]] نیز نقل شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به:‌ نیسابوری، صحیح مسلم،‌ دار احیاء‌التراث العربی، ج۴، ص۱۸۳۴.</ref>
*«جرا از کسی که علم منایا و بلایا و نسب‌ها نزد اوست،‌ سؤال نمی‌کنید.»<ref>صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۲۶۶-۲۶۸.</ref>
*«من راه‌های آسمان را بهتر از راه‌های زمین می‌شناسم».<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه ۱۸۹، ص۲۸۰.</ref>
*«به خدا سوگند از هر آنچه سؤال کنید، پاسخ می‌دهم. از کتاب خدا بپرسید که به خدا قسم من به تمام آیات قرآن آگاهم که در شب نازل شدند یا روز؛ در زمین هموار نازل شده یا در کوه.»<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۱۰۷؛ حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۴۲؛ طبری، ذخایر العقبی، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۳۹۹و۴۰۰؛ ابن عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۲۷، ص۱۰۰ و ج۴۲، ص۳۹۸.</ref>
*«به خدا قسم پاسخ هر سؤال شما را درباره گذشته، حال و آینده می‌دهم».<ref>ابن قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۷۴؛ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۱۳۳و ۱۳۴؛ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۳۰و۳۳۱.</ref>


===واکنش سعد بن ابی‌وقاص===
===واکنش سعد بن ابی‌وقاص===
خط ۳۹: خط ۴۲:
== فضلیت اختصاصی امام علی(ع)==
== فضلیت اختصاصی امام علی(ع)==
[[ابن مردویه اصفهانی|ابن مَرْدَوَیه اصفهانی]]، از [[محدث|محدثان]] و [[مفسران]] قرن چهارم و پنجم اهل سنت، عبارت مذکور را دلیلی بر عالم‌تر بودن امام علی(ع) نسبت به سایر [[صحابه]] دانسته است.<ref>ابن مردویه اصفهانی، مناقب علی بن ابی‌طالب،‌ ۱۴۲۴ق، ص۸۶و۸۷.</ref> حمویی جوینی، از علمای قرن هفتم و هشتم اهل سنت، در کتاب [[فرائد السمطین]] این عبارت را فضیلتی مخصوص امام علی(ع) دانسته است که معاندان و مخالفان چاره‌ای جز اعتراف به آن ندارند؛<ref>حمویی جوینی، فرائد السمطین، ۱۴۰۰ق، ج۱، ص۳۴۰.</ref> اما شمس‌الدین ذهبی<ref>ذهبی، المنتقی من منهاج الاعتدال، ص۳۴۲.</ref> و [[ابن تیمیه]]<ref>ابن تیمیه، منهاج السنة النبویة، ۱۴۰۶ق، ج۸، ص۵۶و۵۷.</ref> از علمای [[سلفیه]]، در رد این فضیلت گفته‌اند که علی(ع) چنین جمله‌ای را به اهل کوفه گفته است که مردمی جاهل بودند.
[[ابن مردویه اصفهانی|ابن مَرْدَوَیه اصفهانی]]، از [[محدث|محدثان]] و [[مفسران]] قرن چهارم و پنجم اهل سنت، عبارت مذکور را دلیلی بر عالم‌تر بودن امام علی(ع) نسبت به سایر [[صحابه]] دانسته است.<ref>ابن مردویه اصفهانی، مناقب علی بن ابی‌طالب،‌ ۱۴۲۴ق، ص۸۶و۸۷.</ref> حمویی جوینی، از علمای قرن هفتم و هشتم اهل سنت، در کتاب [[فرائد السمطین]] این عبارت را فضیلتی مخصوص امام علی(ع) دانسته است که معاندان و مخالفان چاره‌ای جز اعتراف به آن ندارند؛<ref>حمویی جوینی، فرائد السمطین، ۱۴۰۰ق، ج۱، ص۳۴۰.</ref> اما شمس‌الدین ذهبی<ref>ذهبی، المنتقی من منهاج الاعتدال، ص۳۴۲.</ref> و [[ابن تیمیه]]<ref>ابن تیمیه، منهاج السنة النبویة، ۱۴۰۶ق، ج۸، ص۵۶و۵۷.</ref> از علمای [[سلفیه]]، در رد این فضیلت گفته‌اند که علی(ع) چنین جمله‌ای را به اهل کوفه گفته است که مردمی جاهل بودند.
بر اساس برخی روایات، [[امام باقر(ع)]]<ref>ابن حیون، شرح الاخبار، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۲۹۲.</ref> و [[امام صادق(ع)]]<ref>ابن ابی‌زینب، الغیبة للنعمانی، ۱۳۹۷ق، ص۸۷؛ ذهبی، تاریخ الاسلام، ۲۰۰۳م، ج۳، ص۸۲۸؛ قندوزی، ینابیع الموده، دارالاسوه، ج۱،‌ص۲۲۲.</ref> نیز در مواردی جمله «سَلُونی قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِی» را گفته‌اند؛ با این حال عده‌ای از علمای [[اهل سنت]] نقل کرده‌اند که جز امام علی(ع) کسی این جمله را نگفته است.<ref>ابن اثیر، اسد الغابه، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۵۹۷؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۱۰۳؛ ابن عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۲، ص۳۹۹؛ حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۵۰؛ ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۷،‌ ص۴۶.</ref> البته در برخی منابع اهل‌سنت گفته شده کسی از [[صحابه]] جز علی(ع) چنین سخنی نگفته است.<ref> ابن حنبل، فضائل الصحابة، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۶۴۶؛ ذهبی، تاریخ الاسلام، ۲۰۰۳م، ج۲، ص۳۶۱؛ ابن عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۲، ص۳۹۹؛ خوارزمی، المناقب، مؤسسه نشر اسلامی، ص۹۰و۹۱.</ref> در بعضی از نقل‌ها نیز آمده که بر روی [[منبر]] کسی جز علی چنین نگفته است.<ref>ابن عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۲، ص۳۹۹؛ ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۷،‌ ص۴۶.</ref>


از دیدگاه [[سید بن طاووس]]، از آنجا که امام علی(ع) این جمله را در حضور مردم و دشمنانش فرموده است، نوعی [[تحدی]] در علم به شمار می‌رود.<ref>سید بن طاووس، الطرائف، ۱۴۰۰ق، ج۲،‌ ص۵۱۰.</ref> [[علامه مجلسی]] و [[ملاصالح مازندرانی]] گفته‌اند کسی غیر از امام علی(ع) چنین ادعایی نکرد، مگر اینکه رسوا شد.<ref>مجلسی،‌ مرآة العقول، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۳۰۸؛ مازندرانی، شرح الکافی، ۱۳۸۲ق، ج۵، ص۱۹۲ و ج۶، ص۴۰۰.</ref>
از دیدگاه [[سید بن طاووس]]، از آنجا که امام علی(ع) این جمله را در حضور مردم و دشمنانش فرموده است، نوعی [[تحدی]] در علم به شمار می‌رود.<ref>سید بن طاووس، الطرائف، ۱۴۰۰ق، ج۲،‌ ص۵۱۰.</ref> [[علامه مجلسی]] و [[ملاصالح مازندرانی]] گفته‌اند کسی غیر از امام علی(ع) چنین ادعایی نکرد، مگر اینکه رسوا شد.<ref>مجلسی،‌ مرآة العقول، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۳۰۸؛ مازندرانی، شرح الکافی، ۱۳۸۲ق، ج۵، ص۱۹۲ و ج۶، ص۴۰۰.</ref>
عبارت «سَلُونِی عَمَّ شِئْتُمْ» از [[پیامبر اسلام(ص)]] نیز نقل شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به:‌ نیسابوری، صحیح مسلم،‌ دار احیاء‌التراث العربی، ج۴، ص۱۸۳۴.</ref>


== مدعیان==
== مدعیان==
خط ۵۳: خط ۶۰:


[[حاکم نیشابوری]]، سند روایت به نقل از ابوطفیل عامر بن واثلة را [[حدیث صحیح|صحیح]] شمرده است.<ref>حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۳۸۳ و ۵۰۶.</ref>
[[حاکم نیشابوری]]، سند روایت به نقل از ابوطفیل عامر بن واثلة را [[حدیث صحیح|صحیح]] شمرده است.<ref>حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۳۸۳ و ۵۰۶.</ref>
==افزوده‌ها==
عبارت «سلونی قبل أن تفقدونی» در منابع [[شیعه]] و [[اهل سنت]] افزوده‌های متعددی دارد از جمله:
*«سَلُونِی فَإِنَّ عِنْدِی عِلْمَ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ أَمَا وَ اللَّهِ لَوْ ثُنِیتْ لِی وِسَادَةٌ فَجَلَسْتُ عَلَیهَا لَأَفْتَیتُ أَهْلَ التَّوْرَاةِ بِتَوْرَاتِهِمْ حَتَّی تَنْطِقَ التَّوْرَاةُ حَتَّی تَنْطِقَ التَّوْرَاةُ فَتَقُولَ صَدَقَ عَلِی... وَ أَفْتَیتُ أَهْلَ الْإِنْجِیلِ بِإِنْجِیلِهِمْ حَتَّی ینْطِقَ الْإِنْجِیلُ فَیقُولَ صَدَقَ عَلِی... وَ أَفْتَیتُ أَهْلَ الْقُرْآنِ بِقُرْآنِهِمْ حَتَّی ینْطِقَ الْقُرْآنُ فَیقُولَ صَدَقَ عَلِی...؛ از من بپرسید، که به راستی علم اولین و آخرین نزد من است. آگاه باشید که به خدا قسم... من برای اهل تورات، بر طبق تورات فتوا می‌دهم به گونه‌ای که تورات بگوید: علی(ع) راست گفت و دروغ نگفت؛... و برای اهل [[انجیل]] بر طبق انجیل حکم می‌کنم به گونه‌ای که انجیل بگوید: علی(ع)راست گفت و دروغ نگفت... و برای اهل قرآن براساس قرآن فتوا می‌دهم طوری که قرآن بگوید علی(ع) راست گفت...»<ref>صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۳۴۱.</ref>
*«سَلُونِی قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِی أَلَا تَسْأَلُونَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْمَنَایا وَ الْبَلَایا وَ الْأَنْسَابِ؛‌ بپرسید از من پیش از آنکه مرا نیابید؛ چرا از کسی که علم منایا و بلایا و نسب‌ها نزد اوست،‌ سؤال نمی‌کنید!»<ref>صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۲۶۶-۲۶۸.</ref>
*«أَیهَا النَّاسُ سَلُونِی قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِی فَلَأَنَا بِطُرُقِ السَّمَاءِ أَعْلَمُ مِنِّی بِطُرُقِ الْأَرْضِ...؛‌ای مردم بپرسید از من پیش از آنکه مرا نیابید؛ چرا که من راه‌های آسمان را بهتر از راه‌های زمین می‌شناسم».<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه ۱۸۹، ص۲۸۰.</ref>
*«سلونی، فو الله لا تَسْأَلُونِی عَنْ شَیءٍ إِلا أَخْبَرْتُکُمْ، وَسَلُونِی عن کتاب الله، فوالله مَا مِنْ آیةٍ إِلا وَأَنَا أَعْلَمُ أَبِلَیلٍ نَزَلَتْ أَمْ بِنَهَارٍ، أَمْ فِی سَهْلٍ أَمْ فِی جَبَلٍ؛ بپرسید؛ به خدا سوگند از هر آنچه سؤال کنید، پاسخ می‌دهم. از کتاب خدا بپرسید که به خدا قسم من به تمام آیات قرآن آگاهم که در شب نازل شدند یا روز؛ در زمین هموار نازل شده یا در کوه!»<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۱۰۷؛ حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۴۲؛ طبری، ذخایر العقبی، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۳۹۹و۴۰۰؛ ابن عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۲۷، ص۱۰۰ و ج۴۲، ص۳۹۸.</ref>
*«سَلُونِی قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِیی فَوَ اللَّهِ مَا تَسْأَلُونِّی عَنْ شَیءٍ مَضَی وَ لَا شَیءٍ یکونُ إِلَّا نَبَّأْتُکمْ بِهِ...؛ از من بپرسید پیش از آنکه مرا از دست بدهید، به خدا قسم پاسخ هر سؤال شما را درباره گذشته، حال و آینده می‌دهم».<ref>ابن قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۷۴؛ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۱۳۳و ۱۳۴؛ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۳۰و۳۳۱.</ref>


==پانویس==
==پانویس==