پرش به محتوا

حلف الفضول: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۱۸ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۵ فوریهٔ ۲۰۱۶
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Salvand
imported>Hasaninasab
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۱: خط ۴۱:


== اهمیت این پیمان ==
== اهمیت این پیمان ==
حلف الفضول، به منزله رویدادی مهم، یکی از مبادی تاریخ گذاری پیش از اسلام محسوب می‌شد<ref>مسعودی، تنبیه، ص۲۰۹</ref> و ستمدیدگان با توسل به آن حق خود را می‌گرفتند.<ref>رجوع کنید به ابن حبیب، کتاب المُنَمَّق فی اخبار قریش، ص۲۸۰ـ۲۸۱</ref>
حلف الفضول، از رویدادهای مهم پیش از اسلام به شمار می‌آید که مدتی نیز به عنوان مبدأ تاریخ قرار داده شده بود.<ref>مسعودی، تنبیه، ص۲۰۹</ref>


این پیمان پس از اسلام نیز اهمیت خود را حفظ کرد. [[عمر بن خطاب|خلیفه دوم]] حضور در حلف الفضول را یکی از معیارهای تقدم قبایل برای برخورداری بیشتر از عطا و مقرری به شمار می‌آورد<ref>رجوع کنید به شافعی، الاُمّ، ج۴، ص۱۶۶؛ ابن حنبل، کتاب العلل و معرفة الرجال، ج۳، ص۴۲۳؛ مطیعی، التکملة الثانیة، ج۱۹، ص۳۸۱</ref>
این پیمان پس از اسلام نیز اهمیت خود را حفظ کرد. [[عمر بن خطاب|خلیفه دوم]] حضور در حلف الفضول را یکی از معیارهای تقدم قبایل برای برخورداری بیشتر از عطا و مقرری به شمار می‌آورد<ref>رجوع کنید به شافعی، الاُمّ، ج۴، ص۱۶۶؛ ابن حنبل، کتاب العلل و معرفة الرجال، ج۳، ص۴۲۳؛ مطیعی، التکملة الثانیة، ج۱۹، ص۳۸۱</ref>
خط ۴۷: خط ۴۷:
حضور در حلف الفضول نوعی افتخار محسوب می‌شد. در یکی از سفرهای [[معاویه]] به [[مدینه]]، [[عبدالله بن زبیر|عبداللّه بن زبیر]] به او گفت که با [[امام حسن(ع)]] در حلف الفضول همراه است و اگر امام از وی بر ضد معاویه یاری بخواهد، او را اجابت می‌کند، اما معاویه ادعای او را در انتساب به حلف الفضول به تمسخر گرفت و رد کرد.<ref>اخبار الدولة العباسیة، ص۵۸ـ ۵۹</ref> پس از [[شهادت]] امام حسن(ع) نیز هنگامی که [[امام حسین(ع)]] بنا بر وصیت برادرش، می‌خواست پیکر آن حضرت را در کنار قبر رسول خدا(ص) دفن کند، چون با مخالفت [[امویان]] روبه رو شد، به حلف الفضول متوسل شد و برخی قبایل برای یاری وی آماده شدند، اما آن حضرت از تصمیم خود منصرف گردید.<ref>ابن عساکر، ترجمة الامام الحسن(ع)، ص۲۲۲</ref>
حضور در حلف الفضول نوعی افتخار محسوب می‌شد. در یکی از سفرهای [[معاویه]] به [[مدینه]]، [[عبدالله بن زبیر|عبداللّه بن زبیر]] به او گفت که با [[امام حسن(ع)]] در حلف الفضول همراه است و اگر امام از وی بر ضد معاویه یاری بخواهد، او را اجابت می‌کند، اما معاویه ادعای او را در انتساب به حلف الفضول به تمسخر گرفت و رد کرد.<ref>اخبار الدولة العباسیة، ص۵۸ـ ۵۹</ref> پس از [[شهادت]] امام حسن(ع) نیز هنگامی که [[امام حسین(ع)]] بنا بر وصیت برادرش، می‌خواست پیکر آن حضرت را در کنار قبر رسول خدا(ص) دفن کند، چون با مخالفت [[امویان]] روبه رو شد، به حلف الفضول متوسل شد و برخی قبایل برای یاری وی آماده شدند، اما آن حضرت از تصمیم خود منصرف گردید.<ref>ابن عساکر، ترجمة الامام الحسن(ع)، ص۲۲۲</ref>


همچنین هنگامی که [[ولید بن عتبه|ولید بن عُتبة]] بن ابی سُفیان، امیر اموی [[مدینه]] (دوران حکومت: ۵۷ـ۶۰ و ۶۱ـ۶۲)، درباره مال یا زمینی از آنِ [[امام حسین(ع)]] بر وی ستم کرد، امام(ع) وی را تهدید کرد که اگر حق او را ندهد، شمشیر برمی دارد و در [[مسجد النبی|مسجد رسول خدا]](ص)، مردم را به حلف الفضول می‌خواند. در پی آن، کسانی برای حمایت از امام حسین(ع) اعلام آمادگی کردند و ولید، ناگزیر، حق امام را داد.<ref>ابن هشام، سیرة النبویه، ج۱، ص۱۴۲؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۲۶؛ قرطبی، الجامع لاحکام القرآن، ج۱۰، ص۱۶۹</ref> به نوشته جوادعلی، <ref>المفصل فی تاریخ العرب، ج۴، ص۸۹</ref> شاید مقصود امام آن بوده است که به پیمانی همچون حلف الفضول دعوت می‌کند و لذا نمی‌توان از این حکایت نتیجه گرفت که حلف الفضول تا آن زمان برقرار بوده است. هشام بن محمد بن سائب کلبی (متوفی ۲۰۴) کتابی با عنوان حلف الفضول نوشته بوده است.<ref>ابن ندیم، فهرست، ص۱۰۸؛ ابن خلّکان، وفیات الاعیان، ج۶، ص۸۲</ref>
همچنین هنگامی که [[ولید بن عتبه|ولید بن عُتبة]] بن ابی سُفیان، امیر اموی [[مدینه]] (دوران حکومت: ۵۷ـ۶۰ و ۶۱ـ۶۲)، درباره مال یا زمینی از آنِ [[امام حسین(ع)]] بر وی ستم کرد، امام(ع) وی را تهدید کرد که اگر حق او را ندهد، شمشیر بر می‌دارد و در [[مسجد النبی|مسجد رسول خدا]](ص)، مردم را به حلف الفضول می‌خواند. در پی آن، کسانی برای حمایت از امام حسین(ع) اعلام آمادگی کردند و ولید، ناگزیر، حق امام را داد.<ref>ابن هشام، سیرة النبویه، ج۱، ص۱۴۲؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۲۶؛ قرطبی، الجامع لاحکام القرآن، ج۱۰، ص۱۶۹</ref> به نوشته [[جواد علی]]، <ref>المفصل فی تاریخ العرب، ج۴، ص۸۹</ref> شاید مقصود امام آن بوده است که به پیمانی همچون حلف الفضول دعوت می‌کند و لذا نمی‌توان از این حکایت نتیجه گرفت که حلف الفضول تا آن زمان برقرار بوده است. [[هشام بن محمد بن سائب کلبی]] (متوفی [[سال ۲۰۴ هجری قمری|۲۰۴ق]]) کتابی با عنوان حلف الفضول نوشته بوده است.<ref>ابن ندیم، فهرست، ص۱۰۸؛ ابن خلّکان، وفیات الاعیان، ج۶، ص۸۲</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==
کاربر ناشناس