ابلاغ آیات برائت: تفاوت میان نسخه‌ها

[[آیه|آیات]] برائت در پایان [[سال ۹ هجری قمری|سال نهم]] هجری [[نزول قرآن|نازل]] شد<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۵، ص۳، ذیل سوره توبه. ابن‌هشام، السیرة النبویة، دار المعرفه، ج۲، ص۵۴۵؛ عیاشی، تفسیر العیاشی، ۱۳۸۰ق، ج۲، ص۷۳، ذیل سوره توبه.</ref> و [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] وظیفه یافت در [[ذی‌الحجة|ذی‌الحجه]] همان سال هنگام اجتماع [[شرک|مشرکان]] در [[مکه]]، آیات را به آنان ابلاغ کند.<ref>دانشنامه امام علی، ۱۳۸۰ش، ج۸، ص۲۰۹. ر.ک: ابن‌کثیر، البدایه و النهایه، ۱۳۹۸، ج۵، ص۳۶ـ۳۷. </ref> درباره چگونگی این ابلاغ در منابع تاریخی و حدیثی شیعه و سنی آمده است چون ده آیه از [[سوره توبه|سوره برائت]] بر پیامبر(ص) نازل شد، پیامبر(ص) [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] را فرا خواند و او را با آن آیه‌ها فرستاد تا آنها را برای مردم مکه بخواند. سپس پیامبر(ص) [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] را فرا خواند و فرمود به دنبال ابوبکر برود و هر کجا به او رسید، نوشته را از او بگیرد و آن را به سوی مردم مکه ببرد و بر آنان بخواند. امیرالمؤمنین(ع) در [[جحفه|جُحفه]] به ابوبکر رسید و نوشته را از او گرفت و ابوبکر به سوی پیامبر(ص) بازگشت و گفت: ای [[نبوت|پیامبر خدا]] آیا در حق من چیزی نازل شده است؟ فرمود: نه اما [[جبرئیل]] نزد من آمد و گفت: [پیام] از جانب تو را جز خودت یا مردی از [خاندان] تو نمی‌رساند.<ref>از جمله ر.ک: احمد بن حنبل، مسند، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۴۲۷. احمد بن حنبل، فضائل الصحابه، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۷۰۳، ح۱۲۰۳؛ ابن‌عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۲، ص۳۴۸، ح۸۹۲۹. ابن‌سعد، الطبقات الکبری، بیروت، ج۱، ص۱۶۸. مفید، الامالی، قم، ص۵۶.</ref>{{یادداشت|متن حدیث چنین است: «لَمَّا نَزَلَتْ عَشْرُ آيَاتٍ مِنْ بَرَاءَةٌ عَلَى النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، دَعَا النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَبَا بَكْرٍ فَبَعَثَهُ بِهَا لِيَقْرَأَهَا عَلَى أَهْلِ مَكَّةَ، ثُمَّ دَعَانِي النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ لِي: " أَدْرِكْ أَبَا بَكْرٍ، فَحَيْثُمَا لَحِقْتَهُ فَخُذِ الْكِتَابَ مِنْهُ، فَاذْهَبْ بِهِ إِلَى أَهْلِ مَكَّةَ، فَاقْرَأْهُ عَلَيْهِمْ " فَلَحِقْتُهُ بِالْجُحْفَةِ فَأَخَذْتُ الْكِتَابَ مِنْهُ، وَرَجَعَ أَبُو بَكْرٍ إِلَى النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، فَقَالَ: يَا رَسُولَ اللهِ، نَزَلَ فِيَّ شَيْءٌ؟ قَالَ: لَا، وَلَكِنَّ جِبْرِيلَ جَاءَنِي، فَقَالَ: " لَنْ يُؤَدِّيَ عَنْكَ إِلا أَنْتَ أَوْ رَجُلٌ مِنْكَ»}}

[[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] بعد از ظهر روز [[عید قربان]] به مکه رسید و خود را فرستاده پیامبر(ص) معرفی کرد و [[آیه|آیات]] آغازین [[سوره توبه|سوره برائت]] (سوره توبه) را قرائت کرد و سپس فرمود: «از این پس کسی نباید عریان [[طواف]] کند و هیچ مُشرکی حق ندارد سال آینده به [[زیارت]] بیاید و هرکس از مشرکان با رسول خدا پیمان بسته است، اعتبارش چهار ماه است».<ref>عیاشی، تفسیر العیاشی، ۱۳۸۰ق، ج۲، ص۷۴، ذیل سوره توبه. همچنین ر.ک: ابن‌کثیر، البدایه و النهایه، ۱۳۹۸، ج۵، ۳۷.</ref> در برخی از منابع، این عبارت نیز جزو پیام پیامبر آمده است: «کسی به جز مؤمن داخل [[بهشت]] نمی‌شود».<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، دار المعرفه، ج۲، ص۵۴۵.</ref> در کتاب [[تاریخ یعقوبی (کتاب)|تاریخ یعقوبی]] آمده است امام علی(ع) آیات را بر اهل [[مکه]] خواند و امان داد و سپس فرمود: «هر کس با رسول خدا(ص) پیمان چهارماهه دارد، آن حضرت بر پیمان خود استوار است و هر کس عهد و پیمانی ندارد، او را پنجاه شب مهلت داده است».<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر،  ج۲، ص۷۶.</ref>

* ابن‌سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، بیروت: دار بیروت، [بی‌تا] (کتابخانه دیجیتال نور).

* ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، تصحیح: هاشم رسولی و محمدحسین آشتیانی، قم: انتشارات علامه، [بی‌تا].

* ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینه دمشق، تحقیق: علی شیری، بیروت: دار الفکر، ۱۴۱۵ق.

* ابن‌کثیر، ابوالفداء اسماعیل بن کثیر، البدایه و النهایه، آماده‌سازی: خلیل شحاده، بیروت: دار الفکر، ۱۳۹۸.

* ابن‌مغازلی، علی بن محمد، مناقب امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب رضی الله عنه، تحقیق: ابوعبدالرحمن ترکی بن عبدالله الوادعی، صنعاء: دار الآثار، چ۱، ۱۴۲۴ق.

* احمد بن حنبل، مسند، تحقیق: شعیب الارنؤوط، عادل مرشد و دیگران، [بی‌جا]: مؤسسة الرسالة، ۱۴۲۱ق/۲۰۰۱م.

* امینی، عبدالحسین (علامه)، الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، تهران: دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۶۸.

* حلی، حسن بن یوسف (علامه حلی)، کشف الیقین فی فضائل امیرالمؤمنین، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۴۱۱ق.

* خوارزمی، موفق بن احمد، المناقب، تحقیق: شیخ مالک المحمودی، [بی‌جا]: مؤسسة النشر الاسلامی، ۱۴۱۱ق.

* دانشنامه امام علی(ع)، زیر نظر علی‌اکبر رشاد، تهران: مرکز نشر آثار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چ۱، ۱۳۸۰ش.

* سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، الدر المنثور فى التفسير بالماثور، قم: كتابخانه عمومى حضرت آيت الله العظمى مرعشى نجفى( ره)، چ۱، ۱۴۰۴ق.

* طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، چ۲، ۱۳۹۰ق.

* طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تصحیح: فضل‌الله یزدی طباطبایی و هاشم رسولی، تهران: ناصر خسرو، چ۳، ۱۳۷۲ش.

* طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، تصحیح: محمدباقر موسوی خرسان، مشهد: نشر المرتضی، [بی‌تا] (کتابخانه دیجیتال نور).