پرش به محتوا

قالی‌شویان (آیین): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۹: خط ۱۹:
=== مراسم اصلی قالی شویان ===
=== مراسم اصلی قالی شویان ===
مراسم اصلی قالی‌شویان که به «جمعه قالی» مشهور است دارای ویژگی‌ها و مراسمات خاصی است. اغلب عزاداران، شب جمعه قالی به اردهال می‌آیند و در زائرسراها، دامنه‌ها و حوالی صحن‌های بقعه امام‌زاده به سر می‌برند. از اوایل صبح جمعه، هزاران نفر با پوشش پیراهن مشکی، چوب و چماق‌های تراشیده و مخصوص خود را که از قبل می‌تراشند و آماده می‌کنند، به دست می‌گیرند. چوب به دستان در کنار جوی آبی که در صحن بقعه شاهزاده حسین جاری است، جمع می‌شوند و منتظر می‌مانند تا مراسم آغاز شود. در این میان چند تن از بزرگان، [[نذر|نذورات]] نقدی مردم را جمع می‌کنند. با شروع مراسم، یا حسین‌گویان و با شور و هیجان با پایین و بالابردن چوبهای‌شان برای گرفتن قالی به سمت مرقد سلطان‌علی که در فاصله ۸۰۰ متری واقع است، به راه می‌افتند.
مراسم اصلی قالی‌شویان که به «جمعه قالی» مشهور است دارای ویژگی‌ها و مراسمات خاصی است. اغلب عزاداران، شب جمعه قالی به اردهال می‌آیند و در زائرسراها، دامنه‌ها و حوالی صحن‌های بقعه امام‌زاده به سر می‌برند. از اوایل صبح جمعه، هزاران نفر با پوشش پیراهن مشکی، چوب و چماق‌های تراشیده و مخصوص خود را که از قبل می‌تراشند و آماده می‌کنند، به دست می‌گیرند. چوب به دستان در کنار جوی آبی که در صحن بقعه شاهزاده حسین جاری است، جمع می‌شوند و منتظر می‌مانند تا مراسم آغاز شود. در این میان چند تن از بزرگان، [[نذر|نذورات]] نقدی مردم را جمع می‌کنند. با شروع مراسم، یا حسین‌گویان و با شور و هیجان با پایین و بالابردن چوبهای‌شان برای گرفتن قالی به سمت مرقد سلطان‌علی که در فاصله ۸۰۰ متری واقع است، به راه می‌افتند.
 
[[پرونده:مراسم قالی شویا ن2.jpeg|150px|بندانگشتی|نمایی از آیین قالی‌شویان]]
پس از عبور از گذرگاه دره، از ضلع جنوبی بقعه وارد صحن پاپک می‌شوند و با طی کردن پله‌های پاپک وارد صحن صفا می‌شوند. معمولا قبل از این که قالی را از خادمین امام‌زاده تحویل بگیرند، در صحن صفا و صحن‌های جانبی، مراسم نوحه‌خوانی و سینه‌زنی و سخنرانی برگزار می‌شود. پس از پایان سخنرانی و سوگواری، یکی از ریش‌سفیدان فینی، کمک‌های نقدی و نذورات جمع‌آوری شده را به عنوان هدیه به متولی یا سرپرست خادمان آستانه می‌دهد و درخواست قالی مخصوص امام‌زاده شهید شده را می‌کند. خادمان، یک تخته قالی لوله شده را با پارچه مشکی می‌پوشانند و به ریش‌سفیدان می‌سپارند. چوب به دستان، با دیدن قالی با شور و هیجان مضاعف و فریاد یا حسین یا حسین به سوی قالی می‌شتابند. قالی را در اختیار خود می‌آورند و در حالی که انبوه جمعیت غیر فینی آن‌ها را احاطه و همراهی می‌کنند، قالی لوله شده را به نشانه جسد امام‌زاده که در فرش پیچیده شده با ذکر یا حسین و هیاهوی زیاد بر دوش نهاده با گام‌های تند و شتایان از صحن صفا خارج می‌شوند. دسته دیگر، چوب و چماق‌های خود را در آسمان تکان می‌دهند، می‌رقصانند و مانند سپاهی خشمگین به دنبال علم به سوی چشمه سرازیر می‌شوند.
پس از عبور از گذرگاه دره، از ضلع جنوبی بقعه وارد صحن پاپک می‌شوند و با طی کردن پله‌های پاپک وارد صحن صفا می‌شوند. معمولا قبل از این که قالی را از خادمین امام‌زاده تحویل بگیرند، در صحن صفا و صحن‌های جانبی، مراسم نوحه‌خوانی و سینه‌زنی و سخنرانی برگزار می‌شود. پس از پایان سخنرانی و سوگواری، یکی از ریش‌سفیدان فینی، کمک‌های نقدی و نذورات جمع‌آوری شده را به عنوان هدیه به متولی یا سرپرست خادمان آستانه می‌دهد و درخواست قالی مخصوص امام‌زاده شهید شده را می‌کند. خادمان، یک تخته قالی لوله شده را با پارچه مشکی می‌پوشانند و به ریش‌سفیدان می‌سپارند. چوب به دستان، با دیدن قالی با شور و هیجان مضاعف و فریاد یا حسین یا حسین به سوی قالی می‌شتابند. قالی را در اختیار خود می‌آورند و در حالی که انبوه جمعیت غیر فینی آن‌ها را احاطه و همراهی می‌کنند، قالی لوله شده را به نشانه جسد امام‌زاده که در فرش پیچیده شده با ذکر یا حسین و هیاهوی زیاد بر دوش نهاده با گام‌های تند و شتایان از صحن صفا خارج می‌شوند. دسته دیگر، چوب و چماق‌های خود را در آسمان تکان می‌دهند، می‌رقصانند و مانند سپاهی خشمگین به دنبال علم به سوی چشمه سرازیر می‌شوند.
[[پرونده:قالی شویان 3.jpg|thumb|150px|تصویری دیگر از آیین اصلی قالی‌شویان]]
[[پرونده:قالی شویان 3.jpg|thumb|150px|تصویری دیگر از آیین اصلی قالی‌شویان]]
خط ۲۵: خط ۲۵:


چند نفر از بزرگان پیش می‌روند تا قالی را بگیرند ولی چوب به دستان که دوست ندارند قالی را تحویل دهند، با تکان دادن چوب‌هایشان آن‌ها را دور می‌کنند؛ تا این‌که با کشمکش‌های زیاد و فریادهای مکرر حسین، حسین و الله اکبر بزرگان فینی قالی را گرفته به بزرگان خاوه تحویل می‌دهند. خاوه‌ای‌ها نیز قالی را با تشریفات خاص تحویل خدام امام‌زاده می‌دهند. بدین ترتیب حدود ظهر مراسم تمام می‌شود و دسته برای زیارت به مرقد امام‌زاده می‌روند.<ref>[http://vmic.ir/%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%DA%A9%D9%84%DB%8C-%D8%B7%D8%A8%D9%82%D9%87-%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1/%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D8%AA-%D9%87%D8%A7-%D9%88-%D8%B1%D8%B3%D9%85-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D8%8C%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86%D9%87%D8%A7-%D9%88-%D8%AC%D8%B4%D9%86%D9%87%D8%A7/%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86-%D9%87%D8%A7-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D9%85%D8%B1%D8%A8%D9%88%D8%B7-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D8%B4%D9%85%D8%B3%DB%8C/201-%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86-%D9%82%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B4%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B4%D9%87%D8%AF-%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%D9%84-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%86 موزه مجازی میراث معنوی ایران.]</ref> <ref>ابوالقاسم مشیری؛ حضرت سلطانعلی بن امام محمد باقر(ع) و تاریخچه مختصری از مراسم قالی شویان در مشهد اردهال کاشان.</ref>
چند نفر از بزرگان پیش می‌روند تا قالی را بگیرند ولی چوب به دستان که دوست ندارند قالی را تحویل دهند، با تکان دادن چوب‌هایشان آن‌ها را دور می‌کنند؛ تا این‌که با کشمکش‌های زیاد و فریادهای مکرر حسین، حسین و الله اکبر بزرگان فینی قالی را گرفته به بزرگان خاوه تحویل می‌دهند. خاوه‌ای‌ها نیز قالی را با تشریفات خاص تحویل خدام امام‌زاده می‌دهند. بدین ترتیب حدود ظهر مراسم تمام می‌شود و دسته برای زیارت به مرقد امام‌زاده می‌روند.<ref>[http://vmic.ir/%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%DA%A9%D9%84%DB%8C-%D8%B7%D8%A8%D9%82%D9%87-%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1/%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D8%AA-%D9%87%D8%A7-%D9%88-%D8%B1%D8%B3%D9%85-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D8%8C%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86%D9%87%D8%A7-%D9%88-%D8%AC%D8%B4%D9%86%D9%87%D8%A7/%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86-%D9%87%D8%A7-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D9%85%D8%B1%D8%A8%D9%88%D8%B7-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D8%B4%D9%85%D8%B3%DB%8C/201-%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86-%D9%82%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B4%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B4%D9%87%D8%AF-%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%D9%84-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%86 موزه مجازی میراث معنوی ایران.]</ref> <ref>ابوالقاسم مشیری؛ حضرت سلطانعلی بن امام محمد باقر(ع) و تاریخچه مختصری از مراسم قالی شویان در مشهد اردهال کاشان.</ref>
[[پرونده:مراسم قالی شویان4.jpeg|بندانگشتی|نمایی دیگر از آیین اصلی قالی‌شویان]]


== ثبت جهانی در یونسکو ==
== ثبت جهانی در یونسکو ==
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۰۲۳

ویرایش