حدیث شجره: تفاوت میان نسخه‌ها

*«أَنَا وَ عَلِيٌّ مِنْ شَجَرَةٍ وَاحِدَةٍ وَ النَّاسُ مِنْ أَشْجَارٍ شَتَّى.»<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۸، ص۳۰۹؛ متقی هندی، کنزالعمال، ۱۴۰۱ق، ج۱۱، ص۶۰۸.</ref>

*«النَّاسُ مِنْ شَجَرٍ شَتَّى وَ أَنَا وَ عَلِيٌّ مِنْ شَجَرَةٍ وَاحِدَةٍ.»<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۰، ص۷۸؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۲، ص۶۵؛ متقی هندی، کنزالعمال، ۱۴۰۱ق، ج۱۱، ص۶۰۸.</ref>

*«إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى خَلَقَ الْأَنْبِيَاءَ مِنْ أَشْجَارٍ شَتَّى وَ خُلِقْتُ أَنَا وَ عَلِيٌّ مِنْ شَجَرَةٍ وَاحِدَةٍ فَأَنَا أَصْلُهَا وَ عَلِيٌّ فَرْعُهَا وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ ثِمَارُهَا وَ أَشْيَاعُنَا أَوْرَاقُنَا...»<ref>ابن حجر، لسان المیزان، ۲۰۰۲م، ج۶، ص۳۲۹.</ref>

* «يَا عَلِی النَّاسُ مِنْ شَجَرٍ شَتَّى وَ أَنَا وَ أَنْتَ مِنْ شَجَرَةٍ وَاحِدَةٍ...»<ref>حاکم، مستدرک الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۲۶۳.</ref>

* «إِنَّ النَّاسَ خُلِقُوا مِنْ أَشْجَارٍ شَتَّى وَ خُلِقْتُ أَنَا وَ عَلِيٌّ مِنْ شَجَرَةٍ وَاحِدَةٍ.»<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۸، ص۱۸۸.</ref>

حدیث شجره در [[تفاسیر|تفاسیر قرآن]] ذیل برخی از آیات قرآن از جمله آیه ۴ [[سوره رعد]] و آیه ۲۳ [[سوره شوری]] برای توضیح و بیان مصادیق آیات نقل شده است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۴۳؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۱، ص۲۹۶؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۰، ص۴۱۲.</ref> [[حسکانی]] از علمای [[اهل سنت]] در کتاب [[شواهد التنزیل]] ذیل آیه ۴ [[سوره رعد]] «وَ فِي الْأَرْضِ قِطَعٌ مُتَجاوِراتٌ وَ جَنَّاتٌ مِنْ أَعْنابٍ وَ زَرْعٌ وَ نَخِيلٌ صِنْوانٌ وَ غَيْرُ صِنْوان‏؛ و در زمين قطعه‏‌هاى همجوار و باغ‏‌هايى از انگورها و زراعت و خرما مشابه هم و غيرمشابه هم وجود دارد.»، به نقل از [[جابر بن عبدالله انصاری]] آورده است: پیامبر خدا(ص) خطاب به علی(ع) گفت: «ای علی مردم از درختان مختلفی هستند و من و تو از یک درخت هستیم.» و پس از آن آیه ۴ سوره رعد را تلاوت کرد.<ref>حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۳۷۵.</ref> حسکانی همچنین از [[ابوسعید خدری]] از پیامبر اسلام(ص) آورده است که: «مردم از درختان گوناگونی خلق شده‌اند و من و علی از یک درخت آفریده شده‌ایم، من ريشه آن و على شاخه آن است؛ پس خوشا به حال کسی که به ریشه آن تمسک جوید و از شاخه آن بخورد.»<ref>حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۳۷۶-۳۷۷.</ref>

روایاتی در منابع اهل سنت و [[شیعه]] آمده که مراد از حسنه در آیه «مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ خَيْرٌ مِنْها وَ هُم مَنْ فَزَعٍ يَوْمَئِذٍ آمِنُونَ؛ كسانى كه كار نیكى انجام دهند پاداشى بهتر از آن خواهند داشت؛ و آنان از وحشت آن روز در امانند»<ref>سوره نمل، آیه ۸۹.</ref> محبت امام علی(ع) و [[اهل بیت(ع)]] است.<ref>مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۹، ص۳۸۶-۳۸۷.</ref> در یکی از این روایات که [[ابوامامه باهلی]] از پیامبر نقل کرده، آمده است که :«پیامبران از درخت دیگری خلق شده‌اند و من و علی از یک درخت آفریده شده‌ایم؛ پس من اصل آن درخت هستم و علی فرع آن و [[امام حسن(ع)|حسن]] و [[امام حسین(ع)|حسین]] میوه‌های آن و [[شیعیان]] ما برگ‌های آن هستند. پس هرکس به شاخه‌های آن درآویزد نجات می‌یابد و هرکس منحرف شود سقوط می‌کند و اگر هزار سال خدا را [[عبادت]] کند و محبت ما را نداشته باشد خدا او را به صورت در آتش می‌افکند.» سپس آیه «َ قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى‏» را [[تلاوت]] کرد.<ref> ذهبی،‌ میزان الاعتدال، ۱۳۸۲ق، ج۳، ص۳۴۷؛ حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۵۵۴.</ref>

حدیث شجره در جوامع حدیثی شیعه و اهل سنت به روایت [[جابر بن عبدالله انصاری]]، [[بریدة بن حصیب]]، [[عبدالله بن عمر]]، [[ابو سعید خدری]] و [[ابوامامه باهلی]] از [[پیامبر اسلام(ص)]] نقل شده است. [[امالی (شیخ طوسی)|امالی شیخ طوسی]]،<ref>طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۶۱۰.</ref> [[بحار الانوار (کتاب)|بحارالانوار]]،<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۸، ص۳۰۹، ۱۸۸؛ ج۲۳، ص۲۳۰.</ref> [[کنز العمال]]،<ref>متقی هندی، کنزالعمال، ۱۴۰۱ق، ج۱۱، ص۶۰۸.</ref> [[شواهد التنزیل لقواعد التفضیل (کتاب)|شواهد التنزیل]]<ref>حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۳۷۶-۳۷۷، ص۵۵۴.</ref> [[مستدرک الصحیحین]]<ref>حاکم، مستدرک الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۲۶۳.</ref> و [[المعجم الاوسط]]<ref>طبرانی، المعجم الاوسط، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۲۶۳.</ref> از منابعی هستند که حدیث شجره را نقل کرده‌اند.

[[شیعیان]] به حدیث شجره برای لزوم محبت به [[اهل بیت(ع)]] استناد کرده‌اند<ref>حویزی، نورالثقلین، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۵۷۲.</ref> و محبت در این حدیث را محبتی دانسته‌اند که [[ولایت]] و [[خلافت]] ثمره آن است.<ref>مکارم شیرازی، آیات ولایت در قرآن، ۱۳۸۶ش، ص۱۹۱.</ref> قائلان به این نظریه با توجه به آیه ۳۱ [[سوره آل عمران]] «قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّه‏...؛ (اى پيامبر ما!) بگو: اگر خدا را دوست داريد، از من پيروى كنيد، تا خدا (نيز) شما را دوست بدارد...»، بر این باورند که محبت نسبت به اهل بیت(ع) باید همراه با اطاعت از آنان باشد وگرنه در دوستی و محبت خود صادق نخواهیم بود.<ref>مکارم شیرازی، آیات ولایت در قرآن، ۱۳۸۶ش، ص۱۹۳.</ref>

* ابن عساکر،‌ أبو القاسم علی بن الحسن، تاریخ مدینه دمشق، بیروت، دار الفكر للطباعة والنشر والتوزيع، ۱۴۱۵ق.

* الحافظ ابن البطریق، بحیی بن حسن، خصائص الوحي المبين في مناقب أميرالمؤمنين، قم، دارالقرآن الکریم، ۱۴۱۷ق.

* حسكانى، عبيدالله بن عبدالله‏، شواهد التنزيل لقواعد التفضيل‏، محقق محمدباقر محمودى، تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۴۱۱ق.

* حويزى، عبدعلى بن جمعه، نور الثقلين، قم، اسماعيليان، ۱۴۱۵ق.

* ذهبی، شمس الدین، ميزان الاعتدال في نقد الرجال، بیروت، دار المعرفة للطباعة والنشر، ۱۳۸۲ق.

* طبرانی، سليمان بن أحمد، المعجم الاوسط، قاهره، دار الحرمين للطباعة والنشر والتوزيع، ۱۴۱۵ق.

* طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البيان فى تفسير القرآن، تهران، ناصرخسرو، ۱۳۷۲ش.

* طوسی، محمد بن حسن، الامالی، قم، دار الثقافه، ۱۴۱۴ق

* قرطبى، محمد بن احمد، الجامع لأحكام القرآن‏، تهران، ناصر خسرو، ۱۳۶۴ش.

* متقی هندی، علاء الدين علي بن حسام الدين، كنز العمال في سنن الأقوال والأفعال، بیروت، مؤسسة الرسالة، ۱۴۰۱ق.

* مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.