پرش به محتوا

آیه الحاق ذریه: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
تمیزکاری
جز (تمیزکاری)
جز (تمیزکاری)
خط ۱۲: خط ۱۲:
| مکان نزول = [[مکه]]
| مکان نزول = [[مکه]]
| موضوع = اعتقادی
| موضوع = اعتقادی
| درباره = پیوستن فرزندان مؤمنان به آن‌ها در بهشت
| درباره = پیوستن فرزندان مؤمنان به آنان در [[بهشت]]
| سایر =
| سایر =
| آیات مرتبط=  
| آیات مرتبط=  
}}
}}
'''آیه اِلحاق ذُریِّه''' آیه بیست و یکم [[سوره طور]] است که به پیوستن فرزندان [[مومن|مؤمنان]] به آنان در [[بهشت]] اشاره می‌کند. در اینکه منظور [[خدا|خداوند]] از فرزندان، تنها اطفال خردسالی است که قبل از [[بلوغ]] از دنیا رفته‌اند و یا به معنای فرزندان بالغی است که همچون پدران خود مؤمن بوده و البته [[گناهان|گناهانی]] داشته‌اند، در بین [[مفسران]] اختلاف است. در برخی روایات، این آیه را مخصوص اطفال [[شیعیان]] دانسته و همچنین منظور از الحاق ذریه را الحاق [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]]، [[حضرت زهرا(س)]] و دیگر [[معصومان(ع)]] در [[روز قیامت]] به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] می‌دانند.
'''آیه اِلحاق ذُریِّه''' آیه بیست و یکم [[سوره طور]] است که به پیوستن فرزندان [[مومن|مؤمنان]] به آنان در [[بهشت]] اشاره می‌کند. در اینکه منظور از فرزندان، تنها اطفال خردسالی است که قبل از [[بلوغ]] از دنیا رفته‌اند و یا به معنای فرزندان بالغی است که همچون پدران خود مؤمن بوده و البته [[گناهان|گناهانی]] داشته‌اند، در بین [[مفسران]] اختلاف است.  
 
در برخی روایات، این آیه مخصوص اطفال [[شیعیان]] دانسته شده است همچنین منظور از الحاق ذریه را الحاق [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]]، [[حضرت زهرا(س)]] و دیگر [[معصومان(ع)]] در [[روز قیامت]] به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] می‌دانند.
==متن و ترجمه آیه==
==متن و ترجمه آیه==
{{گفت و گو
{{گفت و گو
خط ۲۹: خط ۳۱:


==معرفی==
==معرفی==
آیه بیست و یکم [[سوره طور]] که از سوی برخی به عنوان آیه الحاق ذریه معرفی شده است،<ref>عسکری، «امام علی(ع) در قرآن»، ۱۳۸۰ش، ج۱۰، ص۱۰۹.</ref> به همراهی فرزندان اهل [[بهشت]] با آنها و کاسته نشدن از اعمال ایشان از باب [[قاعده لطف|لطف]]<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۹، ص۱۲.</ref> و تفضل الهی اشاره می‌کند.<ref>زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۴۱۱.</ref> ذریه در لغت به معنای نسل [[انسان]] اعم از فرزندان پسر و دختر است<ref> حمیری، شمس العلوم، ۱۴۲۰ق، ج۴، ص۲۲۲۶؛ ابن اثیر جزری، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، ۱۳۶۷ش، ج۲، ص۱۵۷؛ ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۳۰۴.</ref> و [[راغب اصفهانی]] آن را به معنای فرزندان کوچک می‌داند که البته در عرف به فرزندان بزرگ نیز گفته می‌شود.<ref> راغب اصفهانی، مفردات ألفاظ القرآن، بیروت، ج۲، ص۹.</ref> این واژه با مشتقات خود ۳۲ بار در [[قرآن]] تکرار شده است<ref> حق‌شناس، بررسی تطبیقی «ذریه طیبه» در قرآن کریم و صحیفه سجادیه، ۱۳۹۶ش، ص۶۹.</ref> که بر اساس نظر بعضی پژوهشگران، در قرآن نیز به معنای نسل و اولاد انسان می‌باشد.<ref> حق‌شناس، بررسی تطبیقی «ذریه طیبه» در قرآن کریم و صحیفه سجادیه، ۱۳۹۶ش، ص۷۰.</ref>
آیه بیست و یکم [[سوره طور]] که از سوی برخی به عنوان آیه الحاق ذریه معرفی شده است،<ref>عسکری، «امام علی(ع) در قرآن»، ۱۳۸۰ش، ج۱۰، ص۱۰۹.</ref> به همراهی فرزندان اهل [[بهشت]] با آنها و کاسته نشدن از اعمال ایشان از باب [[قاعده لطف|لطف]]<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۹، ص۱۲.</ref> و تفضل الهی اشاره می‌کند.<ref>زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۴۱۱.</ref> ذریه در لغت به معنای نسل [[انسان]] اعم از فرزندان پسر و دختر است<ref> حمیری، شمس العلوم، ۱۴۲۰ق، ج۴، ص۲۲۲۶؛ ابن اثیر جزری، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، ۱۳۶۷ش، ج۲، ص۱۵۷؛ ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۳۰۴.</ref> و [[راغب اصفهانی]] آن را به معنای فرزندان کوچک می‌داند که البته در عرف به فرزندان بزرگ نیز گفته می‌شود.<ref> راغب اصفهانی، مفردات ألفاظ القرآن، بیروت، ج۲، ص۹.</ref> این واژه با مشتقات خود ۳۲ بار در [[قرآن]] به کار رفته<ref> حق‌شناس، بررسی تطبیقی «ذریه طیبه» در قرآن کریم و صحیفه سجادیه، ۱۳۹۶ش، ص۶۹.</ref> که بر اساس نظر بعضی پژوهشگران، در قرآن نیز به معنای نسل و اولاد انسان است.<ref> حق‌شناس، بررسی تطبیقی «ذریه طیبه» در قرآن کریم و صحیفه سجادیه، ۱۳۹۶ش، ص۷۰.</ref>


==محتوا==
==محتوا==
در تفسیر آیه که گاه آن را در ادامه آیات قبل در مورد نعمت‌های بهشتیان<ref> زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۴۱۱؛ طبرسی، تفسیر جوامع الجامع، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۸۸ – ۱۸۹؛ بیضاوی، أنوار التنزیل، ۱۴۱۸ق، ج۵، ص۱۵۳.</ref> و یا آیه‌ای مجزا از مطالب گذشته دانسته‌اند؛<ref> طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۹، ص۱۳؛ قرشی بنابی، تفسیر احسن الحدیث، ۱۳۷۵ش، ج۱۰، ص۳۷۴.</ref> اختلافاتی در مورد پیوستن فرزندان اهل [[بهشت]] به آنان وجود دارد.<ref> ابن عطیه، المحرر الوجیز، ۱۴۲۲ق، ج۵، ص۱۸۹.</ref> چنان‌که بعضی از مفسران آن را تنها شامل فرزندان بالغی می‌دانند که به پیروی از پدرانشان [[ایمان]] آورده، هرچند لغزش‌هایی نیز داشته‌اند.<ref> مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۲، ص۴۲۹؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۹، ص۱۲.</ref> اما برخی معتقدند که این آیه برای فرزندانی از مؤمنان است که قبل از رسیدن به تکلیف از دنیا رفته‌اند.<ref> ابن سلیمان، تفسیر مقاتل بن سلیمان، ۱۴۲۳ق، ج۴، ص۱۴۵.</ref> و عده‌ای نیز بر این گمان‌اند که آیه می‌تواند شامل هر دو گروه باشد.<ref> طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۲۵۰؛ طبرانی، التفسیر الکبیر، ۲۰۰۸م، ج۶، ص۱۲۴.</ref> چنان‌که برای هرکدام از این گفته‌ها، به نقل‌قول‌هایی از مفسران متقدم استناد شده است.<ref> طبری، جامع البیان، ۱۴۱۲ق، ج۲۷، ص۱۵–۱۶؛ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۱۱۹.</ref> همچنین بعضی الحاق فرزندان به پدران را در [[توحید]] دانسته‌اند<ref>فراء، معانی القرآن، ۱۹۸۰م، ج۳، ص۹۱.</ref> و گروهی در [[قیامت]]<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۳۶۳ش، ج۲، ص۳۳۲.</ref> و یا در بهشت می‌دانند.<ref>ابن ابی‌زمنین، تفسیر ابن ابی‌زمنین، ۱۴۲۴ق، ص۳۵۷.</ref> روایتی از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول خدا(ص)]] نیز نقل شده است که مؤمنین و فرزندانشان در بهشت خواهد بود.<ref>مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۹، ص: ۲۵۱.</ref>  
در تفسیر آیه که گاه آن را در ادامه آیات قبل در مورد نعمت‌های بهشتیان<ref> زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۴۱۱؛ طبرسی، تفسیر جوامع الجامع، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۸۸ – ۱۸۹؛ بیضاوی، أنوار التنزیل، ۱۴۱۸ق، ج۵، ص۱۵۳.</ref> و یا آیه‌ای مجزا از مطالب گذشته دانسته‌اند؛<ref> طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۹، ص۱۳؛ قرشی بنابی، تفسیر احسن الحدیث، ۱۳۷۵ش، ج۱۰، ص۳۷۴.</ref> اختلافاتی در مورد پیوستن فرزندان اهل [[بهشت]] به آنان وجود دارد.<ref> ابن عطیه، المحرر الوجیز، ۱۴۲۲ق، ج۵، ص۱۸۹.</ref> چنان‌که بعضی از مفسران آن را تنها شامل فرزندان بالغی می‌دانند که به پیروی از پدرانشان [[ایمان]] آورده، هرچند لغزش‌هایی نیز داشته‌اند.<ref> مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۲، ص۴۲۹؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۹، ص۱۲.</ref> اما برخی معتقدند که این آیه برای فرزندانی از مؤمنان است که قبل از رسیدن به تکلیف از دنیا رفته‌اند.<ref> ابن سلیمان، تفسیر مقاتل بن سلیمان، ۱۴۲۳ق، ج۴، ص۱۴۵.</ref> و عده‌ای نیز بر این گمان‌اند که آیه می‌تواند شامل هر دو گروه باشد.<ref> طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۲۵۰؛ طبرانی، التفسیر الکبیر، ۲۰۰۸م، ج۶، ص۱۲۴.</ref> چنان‌که برای هرکدام از این گفته‌ها، به نقل‌قول‌هایی از مفسران متقدم استناد شده است.<ref> طبری، جامع البیان، ۱۴۱۲ق، ج۲۷، ص۱۵–۱۶؛ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۱۱۹.</ref> همچنین بعضی الحاق فرزندان به پدران را در [[توحید]] دانسته‌اند<ref>فراء، معانی القرآن، ۱۹۸۰م، ج۳، ص۹۱.</ref> و گروهی در [[قیامت]]<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۳۶۳ش، ج۲، ص۳۳۲.</ref> و یا در بهشت می‌دانند.<ref>ابن ابی‌زمنین، تفسیر ابن ابی‌زمنین، ۱۴۲۴ق، ص۳۵۷.</ref> روایتی از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول خدا(ص)]] نیز نقل شده است که مؤمنین و فرزندانشان در بهشت خواهد بود.<ref>مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۹، ص: ۲۵۱.</ref>  


در نظر برخی، پدران نیز می‌توانند به فرزندانشان ملحق شوند.<ref> فراء، معانی القرآن، ۱۹۸۰م، ج۳، ص۹۲؛ ابن ابی‌زمنین، تفسیر ابن ابی‌زمنین، ۱۴۲۴ق، ص۳۵۷.</ref> البته در پیوستن فرزندان به مادران مؤمن اختلافاتی وجود دارد.<ref>ابن عربی، احکام القرآن، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۱۷۳۱.</ref>  
در نظر برخی، پدران نیز می‌توانند به فرزندانشان ملحق شوند.<ref> فراء، معانی القرآن، ۱۹۸۰م، ج۳، ص۹۲؛ ابن ابی‌زمنین، تفسیر ابن ابی‌زمنین، ۱۴۲۴ق، ص۳۵۷.</ref> و در پیوستن فرزندان به مادران مؤمن اختلافاتی وجود دارد.<ref>ابن عربی، احکام القرآن، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۱۷۳۱.</ref>  


جمله «وَ ما أَلَتْناهُمْ مِنْ عَمَلِهِمْ مِنْ شَیءٍ» را عده‌ای چنین معنا کرده‌اند که الحاق فرزندان به پدران، سبب کم شدن و یا حبس اعمال نیک<ref> ابوعبیده، مجاز القرآن، ۱۳۸۱ق، ج۲، ص۲۳۲.</ref> و پاداش پدران نمی‌گردد.<ref> دینوری، الواضح فی تفسیر القرآن الکریم، ۱۴۲۴ق، ج۲،ص۳۴۹.</ref> در مقابل امثال [[ابن عربی]] و [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]]، بر این اعتقادند که خداوند از اجر و پاداش اعمال فرزندان نمی‌کاهد.<ref> طبری، جامع البیان، ۱۴۱۲ق، ج۲۷، ص۱۶؛ ابن عربی، رحمة من الرحمن، ۱۴۱۰ق، ج۴، ص۲۰۳.</ref> همان‌گونه که برخی منظور از آیه را هر دو مورد دانسته‌اند.<ref> سمرقندی، بحر العلوم، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۳۵۳.</ref>
جمله «وَ ما أَلَتْناهُمْ مِنْ عَمَلِهِمْ مِنْ شَیءٍ» را عده‌ای چنین معنا کرده‌اند که الحاق فرزندان به پدران، سبب کم شدن و یا حبس اعمال نیک<ref> ابوعبیده، مجاز القرآن، ۱۳۸۱ق، ج۲، ص۲۳۲.</ref> و پاداش پدران نمی‌گردد.<ref> دینوری، الواضح فی تفسیر القرآن الکریم، ۱۴۲۴ق، ج۲،ص۳۴۹.</ref> در مقابل امثال [[ابن عربی]] و [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]]، بر این اعتقادند که خداوند از اجر و پاداش اعمال فرزندان نمی‌کاهد.<ref> طبری، جامع البیان، ۱۴۱۲ق، ج۲۷، ص۱۶؛ ابن عربی، رحمة من الرحمن، ۱۴۱۰ق، ج۴، ص۲۰۳.</ref> همان‌گونه که برخی منظور از آیه را هر دو مورد دانسته‌اند.<ref> سمرقندی، بحر العلوم، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۳۵۳.</ref>