آیه الحاق ذریه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''آیه اِلحاق ذُریِّه''' آیه بیست و یکم [[سوره طور]] است که به پیوستن فرزندان [[مومن|مؤمنان]] به ایشان در [[بهشت]] اشاره می‌کند. در اینکه منظور [[خدا|خداوند]] از این فرزندان، تنها اطفال خردسالی است که قبل از [[بلوغ]] از دنیا رفته‌اند و یا به معنای فرزندان بالغی است که همچون پدران خود مؤمن بوده و البته [[گناهان|گناهانی]] داشته‌اند، در بین [[مفسران]] اختلاف است. در برخی روایات، این آیه را مخصوص اطفال [[شیعیان]] دانسته و همچنین منظور از الحاق ذریه را الحاق [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]]، [[حضرت زهرا(س)]] و دیگر [[معصومان(ع)]] در روز قیامت به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] می‌دانند.

در تفسیر آیه که گاه آن را در ادامه آیات قبل در مورد نعمت‌های بهشتیان<ref> زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۴۱۱؛ طبرسی، تفسیر جوامع الجامع، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۸۸ – ۱۸۹؛ بیضاوی، أنوار التنزیل، ۱۴۱۸ق، ج۵، ص۱۵۳.</ref> و یا آیه‌ای مجزا از مطالب گذشته دانسته‌اند؛<ref> طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۹، ص۱۳؛ قرشی بنابی، تفسیر احسن الحدیث، ۱۳۷۵ش، ج۱۰، ص۳۷۴.</ref> اختلافاتی در مورد پیوستن فرزندان اهل [[بهشت]] به ایشان وجود دارد.<ref> ابن عطیه، المحرر الوجیز، ۱۴۲۲ق، ج۵، ص۱۸۹.</ref> چنان‌که بعضی از مفسران آن را تنها شامل فرزندان بالغی می‌دانند که به پیروی از پدرانشان [[ایمان]] آورده، هرچند لغزش‌هایی نیز داشته‌اند.<ref> مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۲، ص۴۲۹؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۹، ص۱۲.</ref> اما برخی معتقدند که این آیه برای فرزندانی از مؤمنین است که قبل از رسیدن به تکلیف از دنیا رفته‌اند.<ref> ابن سلیمان، تفسیر مقاتل بن سلیمان، ۱۴۲۳ق، ج۴، ص۱۴۵.</ref> و عده‌ای نیز بر این گمان‌اند که آیه می‌تواند شامل هر دو گروه باشد.<ref> طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۲۵۰؛ طبرانی، التفسیر الکبیر، ۲۰۰۸م، ج۶، ص۱۲۴.</ref> چنان‌که برای هرکدام از این گفته‌ها، به نقل‌قول‌هایی از مفسران متقدم استناد شده است.<ref> طبری، جامع البیان، ۱۴۱۲ق، ج۲۷، ص۱۵–۱۶؛ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۱۱۹.</ref> همچنین بعضی الحاق فرزندان به پدران را در [[توحید]] دانسته‌اند<ref>فراء، معانی القرآن، ۱۹۸۰م، ج۳، ص۹۱.</ref> و گروهی در [[قیامت]]<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۳۶۳ش، ج۲، ص۳۳۲.</ref> و یا در بهشت می‌دانند.<ref>ابن ابی‌زمنین، تفسیر ابن ابی‌زمنین، ۱۴۲۴ق، ص۳۵۷.</ref> روایتی از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول خدا(ص)]] نیز نقل شده است که مؤمنین و فرزندانشان در بهشت خواهد بود.<ref>مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۹، ص: ۲۵۱.</ref>  

در نظر برخی، پدران نیز می‌توانند به فرزندانشان ملحق شوند.<ref> فراء، معانی القرآن، ۱۹۸۰م، ج۳، ص۹۲؛ ابن ابی‌زمنین، تفسیر ابن ابی‌زمنین، ۱۴۲۴ق، ص۳۵۷.</ref> اما به هر حال مفسران در الحاق فرزندان به پدران تردیدی نکرده‌اند؛ ولی در پیوستن فرزندان به مادران مؤمن اختلافاتی وجود دارد.<ref>ابن عربی، احکام القرآن، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۱۷۳۱.</ref>  

عده‌ای از مفسران ذیل آیه به روایاتی از [[امام صادق(ع)]] اشاره کرده‌اند که منظور از ایمان در «الذین آمنوا» [[شیعه|شیعیانی]] هستند که به پیامبر(ص) و امام علی(ع) و ذریه آن‌ها ایمان آورده‌اند.<ref> قمی، تفسیر القمی، ۱۳۶۳ش، ج۲، ص۳۳۲.</ref> همچنین در برخی احادیث، اطفال از دنیا رفتۀ شیعیان را تحت تربیت حضرت فاطمه(س)<ref> بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۱۷۸.</ref> و یا [[ابراهیم (پیامبر)|حضرت ابراهیم(ع)]] و [[ساره|ساره(س)]] می‌داند.<ref>حویزی، تفسیر نور الثقلین، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۱۴۰؛ فیض کاشانی، تفسیر الصافی، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۷۹.</ref> البته در پاره‌ای از روایات چنین آمده که نگهداری از اطفال فوت‌شده مؤمنین تا زمانی بر عهده حضرت زهرا(س) است که هنوز پدر و مادر و اقوام مؤمنش در قید حیات باشند.<ref> صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۴۹۰؛ صدوق، التوحید، ۱۳۹۸ق، ص۳۹۴.</ref> به هر حال برخی محدثان همچون [[محمدباقر مجلسی|مجلسی]] بابی را در [[بحار الانوار (کتاب)|بحار الانوار]] به اطفالی که حجت بر آن‌ها در دنیا تمام نشده، اختصاص داده و به مناسبت به این آیه و روایات مرتبط با کودکانی که قبل از تکلیف از دنیا رفته‌اند اشاره نموده‌اند.<ref> مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۵، ص۲۸۸ - ۲۹۷.</ref>

در روایاتی به نقل از پیامبر(ص)، امام علی(ع) و [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] به شفاعت نمودن حضرت زهرا(س) از شیعیان و فرزندان ایشان در قیامت پرداخته و این آیه نیز در انتهای روایت از سوی [[چهارده معصوم|معصوم]] تلاوت شده است.<ref> فرات کوفی، تفسیر فرات الکوفی، ۱۴۱۰ق، ص۴۴۳ - ۴۴۷.</ref>