Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۵٬۸۸۴
ویرایش
(درج الگوی درجه بندی) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
وی برای سنت [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و اقوال [[صحابه]] و [[تابعین]] اهمیت بسیاری قائل بود و به ظاهر [[آیه|آیات]] و [[حدیث|روایات]] عمل میکرد و با هرگونه روش تأویلی برای آیات و روایات مخالف بود.<ref>انصاری، دائره المعارف بزرگ اسلامی، ذیل واژه «احمد بن حنبل»، ج۱، ص۷۲۲.</ref> برخی معتقدند که او به [[حدیث ضعیف|روایات ضعیف]] و [[حدیث مرسل|مُرسل]] نیز عمل میکرد.<ref>مکارم شیرازی، دائرة المعارف فقه مقارن، ۱۴۲۷ق، ص۱۴۱.</ref> | وی برای سنت [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و اقوال [[صحابه]] و [[تابعین]] اهمیت بسیاری قائل بود و به ظاهر [[آیه|آیات]] و [[حدیث|روایات]] عمل میکرد و با هرگونه روش تأویلی برای آیات و روایات مخالف بود.<ref>انصاری، دائره المعارف بزرگ اسلامی، ذیل واژه «احمد بن حنبل»، ج۱، ص۷۲۲.</ref> برخی معتقدند که او به [[حدیث ضعیف|روایات ضعیف]] و [[حدیث مرسل|مُرسل]] نیز عمل میکرد.<ref>مکارم شیرازی، دائرة المعارف فقه مقارن، ۱۴۲۷ق، ص۱۴۱.</ref> | ||
احمد حنبل تلاش میکرد تا با روایات، مسائل اعتقادی را اثبات کند و در این زمینه اعتقادی به کاربرد عقل نداشت و این موضوع سبب رشد اندیشههای تجسیمی و [[تشبیه صفات|تشبیهی]] شد.<ref>[http://thaqalain.ir/%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A8%D9%86-%D8%AD%D9%86%D8%A8%D9%84-%D9%88-%D8%B9%D9%82%D8%A7%DB%8C%D8%AF/ | احمد حنبل تلاش میکرد تا با روایات، مسائل اعتقادی را اثبات کند و در این زمینه اعتقادی به کاربرد عقل نداشت و این موضوع سبب رشد اندیشههای تجسیمی و [[تشبیه صفات|تشبیهی]] شد.<ref>[http://thaqalain.ir/%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A8%D9%86-%D8%AD%D9%86%D8%A8%D9%84-%D9%88-%D8%B9%D9%82%D8%A7%DB%8C%D8%AF/ احمد بن حنبل و عقاید]، سایت ثقلین.</ref> | ||
== جایگاه در فقه == | == جایگاه در فقه == | ||
خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
== دیدگاه نسبت به امام علی(ع) == | == دیدگاه نسبت به امام علی(ع) == | ||
احمد بن حنبل [[خطبه غدیر|حدیث غدیر]] را نقل کرده است.<ref name=":6" /> در کتاب فضائل الصحابه تعدادی دیگر از [[فضائل امام علی(ع)]] مانند [[حدیث منزلت]]، [[عقد اخوت|عقد اخوت با پیامبر]] را آورده<ref>ابن حنبل، فضائل الصحابه، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۶۱۰-۶۱۷.</ref> و حتی در پارهای از موارد با استناد به روایات متعدد، فضیلت امام علی(ع) را اثبات کرده است.<ref>صدوق، علل الشرائع، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۴۶۸، طبری آملی، بشارة المصطفی، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۲۶۴.</ref> از وی کتابی با عنوان [[فضائل امیرالمؤمنین (کتاب)|فضائل امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب(ع)]] به رشته تحریر در آمده<ref>عاملی نباطی، الصراط المستقیم، ۱۳۸۴ق، ج۳، ص۲۲۳.</ref> که بخشی از کتاب فضائل الصحابه اوست که به صورت جداگانه به چاپ رسیده است.<ref>[https://www.ical.ir/ical/fa/Content/4_artmajles1/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C%20%D8%A8%D8%B1%20%D8%AA%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82%20%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF%20%D9%81%D8%B6%D8%A7%D8%A6%D9%84%20%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D9%85%D9%86%DB%8C%D9%86%20%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%20%D8%A7%D8%B2%20%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF%20%D8%A8%D9%86%20%D8%AD%D9%86%D8%A8%D9%84%20%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%20%D8%B7%D8%A8%D8%A7%D8%B7%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C%20%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DB%8C%20211 | احمد بن حنبل [[خطبه غدیر|حدیث غدیر]] را نقل کرده است.<ref name=":6" /> در کتاب فضائل الصحابه تعدادی دیگر از [[فضائل امام علی(ع)]] مانند [[حدیث منزلت]]، [[عقد اخوت|عقد اخوت با پیامبر]] را آورده<ref>ابن حنبل، فضائل الصحابه، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۶۱۰-۶۱۷.</ref> و حتی در پارهای از موارد با استناد به روایات متعدد، فضیلت امام علی(ع) را اثبات کرده است.<ref>صدوق، علل الشرائع، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۴۶۸، طبری آملی، بشارة المصطفی، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۲۶۴.</ref> از وی کتابی با عنوان [[فضائل امیرالمؤمنین (کتاب)|فضائل امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب(ع)]] به رشته تحریر در آمده<ref>عاملی نباطی، الصراط المستقیم، ۱۳۸۴ق، ج۳، ص۲۲۳.</ref> که بخشی از کتاب فضائل الصحابه اوست که به صورت جداگانه به چاپ رسیده است.<ref>[https://www.ical.ir/ical/fa/Content/4_artmajles1/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C%20%D8%A8%D8%B1%20%D8%AA%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82%20%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF%20%D9%81%D8%B6%D8%A7%D8%A6%D9%84%20%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D9%85%D9%86%DB%8C%D9%86%20%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%20%D8%A7%D8%B2%20%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF%20%D8%A8%D9%86%20%D8%AD%D9%86%D8%A8%D9%84%20%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%20%D8%B7%D8%A8%D8%A7%D8%B7%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C%20%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DB%8C%20211 محمد طباطبایی یزدی، نگاهی بر تحقیق جدید «فضائل امیرالمومنین(ع) از احمد بن حنبل»]، سایت کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.</ref> احمد امام علی(ع) را در فضیلت نسبت به دیگر [[صحابه]] بیمانند دانسته<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۲۷ق، ج۱۰۴، ص۸۷؛ سبحانی، موسوعة طبقات الفقهاء، قم، ج۳، ص۹۰.</ref> و به گفته خودش ۳۰ هزار حدیث در فضایل امیرمؤمنان، بهخاطر داشته است.<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۲۷ق، ج۱۰۴، ص۸۷؛ حسینی تهرانی، امامشناسی، ۱۴۲۲ق، ص۱۴.</ref> | ||
از زمان [[امویان]]، این اعتقاد در بین عامه مردم به پیروی از حاکمان پایدار شده بود که علی (ع) خلیفه چهارم نیست چرا که در صورت پذیرش مشروعیت خلافت علی(ع)، خون طلحه و زبیر به هدر میرود.<ref>رجوع کنید: جعفریان، «نقش احمد بن حنبل در تعدیل مذهب اهل سنت»، ص۱۴۵ تا ۱۷۶</ref> احمد بن حنبل را از کسانی دانستهاند که قائل به [[تربیع]] بوده است و امیرمؤمنان(ع) را خلیفه بعد از [[عثمان بن عفان|عثمان]] دانسته است<ref>ابن کثیر، البدایة و النهایة، ۱۴۰۷ق، ج۱۰، ص۳۲۸؛ مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۲۷ق، ج۱۰۴، ص۸۷.</ref> و موضع تندی با مخالفان این نظریه گرفته است.<ref>ابن قدامه، المغنی، بیروت، ج۷ ص۳۷۹.</ref> برخی او را مهمترین شخصیت در شکلدهی مذهب تسنن در مقابل مذهب عثمانی (مذهب عامه مردم در آن زمان) دانستهاند.<ref>جعفریان، «نقش احمد بن حنبل در تعدیل مذهب اهل سنت»، ص۱۵۰</ref> با این حال نقل شده که او [[اهلسنت]] واقعی را کسی میدانست که نسبت به علی بن ابیطالب بُغضی در دل داشته باشد؛<ref>مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۴، ص۸۷.</ref> به همین جهت برخی احمد را از نسل [[خوارج|خوارجی]] به نام [[ذوالثدیه]] دانستهاند که در زمان حضرت امیرمؤمنان(ع) مقابل او ایستاد و نگاه او به امام علی (ع)را ناشی از همین مسئله میدانند.<ref>ابن شهرآشوب، مناقب، ۱۳۷۹ق، ج۳، ص۲۲۰-۲۲۱؛ مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۹، ص۴۸۲، ج۱۰۴، ص۸۷.</ref> | از زمان [[امویان]]، این اعتقاد در بین عامه مردم به پیروی از حاکمان پایدار شده بود که علی (ع) خلیفه چهارم نیست چرا که در صورت پذیرش مشروعیت خلافت علی(ع)، خون طلحه و زبیر به هدر میرود.<ref>رجوع کنید: جعفریان، «نقش احمد بن حنبل در تعدیل مذهب اهل سنت»، ص۱۴۵ تا ۱۷۶</ref> احمد بن حنبل را از کسانی دانستهاند که قائل به [[تربیع]] بوده است و امیرمؤمنان(ع) را خلیفه بعد از [[عثمان بن عفان|عثمان]] دانسته است<ref>ابن کثیر، البدایة و النهایة، ۱۴۰۷ق، ج۱۰، ص۳۲۸؛ مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۲۷ق، ج۱۰۴، ص۸۷.</ref> و موضع تندی با مخالفان این نظریه گرفته است.<ref>ابن قدامه، المغنی، بیروت، ج۷ ص۳۷۹.</ref> برخی او را مهمترین شخصیت در شکلدهی مذهب تسنن در مقابل مذهب عثمانی (مذهب عامه مردم در آن زمان) دانستهاند.<ref>جعفریان، «نقش احمد بن حنبل در تعدیل مذهب اهل سنت»، ص۱۵۰</ref> با این حال نقل شده که او [[اهلسنت]] واقعی را کسی میدانست که نسبت به علی بن ابیطالب بُغضی در دل داشته باشد؛<ref>مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۴، ص۸۷.</ref> به همین جهت برخی احمد را از نسل [[خوارج|خوارجی]] به نام [[ذوالثدیه]] دانستهاند که در زمان حضرت امیرمؤمنان(ع) مقابل او ایستاد و نگاه او به امام علی (ع)را ناشی از همین مسئله میدانند.<ref>ابن شهرآشوب، مناقب، ۱۳۷۹ق، ج۳، ص۲۲۰-۲۲۱؛ مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۹، ص۴۸۲، ج۱۰۴، ص۸۷.</ref> | ||
خط ۹۶: | خط ۹۶: | ||
همچنین ببینید: [[سلفیه]] و [[وهابیت]] | همچنین ببینید: [[سلفیه]] و [[وهابیت]] | ||
وهابیت به تبعیت از جریان سلفیه، خود را پیرو مذهب فقهی احمد بن حنبل میداند.<ref>مغربی، وهابیت در آیینه تاریخ، ۱۳۸۳ش، ص۴۳-۴۳.</ref> روش ظاهرگرایی احمد در این انتخاب نقش داشته است؛ چنانکه در برخی از زمینههای اعتقادی از جمله پیرامون جسمانیت [[خدا]] و منع از [[زیارت قبور]] به او استناد کردهاند؛<ref>[http://thaqalain.ir/احمد-بن-حنبل،-پیشوای-فکری-وهابیت | وهابیت به تبعیت از جریان سلفیه، خود را پیرو مذهب فقهی احمد بن حنبل میداند.<ref>مغربی، وهابیت در آیینه تاریخ، ۱۳۸۳ش، ص۴۳-۴۳.</ref> روش ظاهرگرایی احمد در این انتخاب نقش داشته است؛ چنانکه در برخی از زمینههای اعتقادی از جمله پیرامون جسمانیت [[خدا]] و منع از [[زیارت قبور]] به او استناد کردهاند؛<ref>[http://thaqalain.ir/احمد-بن-حنبل،-پیشوای-فکری-وهابیت احمد بن حنبل، پیشوای فکری وهابیت، نقد و بررسی تفصیلی پیشینه، عملکرد و باورهای وهابیت]، سایت ثقلین.</ref> هرچند عدهای معتقدند که نمیتوان [[حنابله]] و سلفیان را در یک خط دانست؛ چراکه همواره تعارضهایی بین این دو وجود داشته<ref>درسهایی از مکتب اسلام، فرقه وهابی و فرقه حنبلی، ۱۳۷۸ش، ص۵۴-۵۵.</ref> و حتی حنبلیان، آنها را به رسمیت نشناخته و سلفیان را پیروان راستین احمد نمیدانند؛ بهگونهای که در هر عصری، حنبلیان مهمترین دشمنان آنها محسوب میشدند.<ref>[http://alwahabiyah.com/fa/Question/View/136213 تبارشناسی، مجله سلفیگری و وهابیت]، پایگاه تخصصی وهابیتشناسی و جریانهای سلفی.</ref> | ||
برخی سلفیگری را جریانی نوظهور دانسته که برای فراهم کردن ریشه و پیشینه تاریخی و کسب مشروعیت در جهان [[اسلام]]، خود را منتسب به احمد حنبل نمودهاند.<ref>[http://alwahabiyah.com/fa/Question/View/136213 تبارشناسی، مجله سلفیگری و وهابیت]، پایگاه تخصصی وهابیتشناسی و جریانهای سلفی.</ref> | |||
[[پرونده:کتاب مسند الامام احمد بن حنبل.png|200px|بندانگشتی|کتاب [[مسند الامام احمد بن حنبل]]]] | |||
== تألیفات == | == تألیفات == | ||
احمد بن حنبل را نویسنده کتابهای متعددی دانستهاند که مشهورترین آنها [[مسند احمد حنبل|مسند]] او است. عدد [[حدیث|احادیث]] مسند احمد را ۲۷۱۰۰حدیث<ref name=":6" /> یا ۳۰ هزار حدیث،<ref>زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۹ق، ج۱، ص۲۰۳.</ref> و یا ۴۰ هزار حدیث دانستهاند؛<ref>گرجی، تاریخ فقه و فقها، ۱۴۲۱ق، ص۸۵؛ جمعی از مؤلفان، مجله فقه اهلبیت(ع)، قم، ص۱۴۱.</ref> احمد قبل از تدوین نهایی مسند از دنیا رفت و پسرش عبدالله آن را تکمیل کرد.<ref>شهرستانی، وضوء النبی(ع)، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۴۰۹ – ۴۱۰.</ref> | احمد بن حنبل را نویسنده کتابهای متعددی دانستهاند که مشهورترین آنها [[مسند احمد حنبل|مسند]] او است. عدد [[حدیث|احادیث]] مسند احمد را ۲۷۱۰۰حدیث<ref name=":6" /> یا ۳۰ هزار حدیث،<ref>زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۹ق، ج۱، ص۲۰۳.</ref> و یا ۴۰ هزار حدیث دانستهاند؛<ref>گرجی، تاریخ فقه و فقها، ۱۴۲۱ق، ص۸۵؛ جمعی از مؤلفان، مجله فقه اهلبیت(ع)، قم، ص۱۴۱.</ref> احمد قبل از تدوین نهایی مسند از دنیا رفت و پسرش عبدالله آن را تکمیل کرد.<ref>شهرستانی، وضوء النبی(ع)، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۴۰۹ – ۴۱۰.</ref> |