ابوطالب: تفاوت میان نسخه‌ها

'''عبدمناف بن عَبْدُالمُطَّلِب ''' مشهور به '''ابوطالب''' پدر [[امام علی(ع)]]، عموی [[پیامبر اسلام|پیامبر اسلام(ص)]] و از بزرگان [[مکه]] و [[بنی‌هاشم]] بود. او در دوره کوتاهی منصب [[سقایة الحاج]] (آب‎‌رسانی به حاجیان) را بر عهده داشت و پس از وفات پدرش [[عبدالمطلب]]، سرپرستی برادرزاده‌اش [[حضرت محمد(ص)]] را بر عهده گرفت و در دوران رسالت پیامبر(ص) از او حمایت می‌کرد.  

[[ایمان ابوطالب]]، از بحث‌های اختلافی بین [[شیعه]] و برخی از [[اهل سنت]] بوده است. عالمان شیعه با استناد به گزارش‌های تاریخی، سخنان اهل بیت پیامبر(ص) و اشعار ابوطالب به ایمان او معتقدند. اشعار و قصاید به ابوطالب در [[دیوان ابوطالب|دیوان او]] جمع‌آوری شده است. او در [[۲۶ رجب]] از [[سال ۱۰ بعثت|سال دهم بعثت]] درگذشت و در [[قبرستان حجون]] به خاک سپرده شد.

ابوطالب عموی پیامبر اسلام(ص) بود. او ۳۵ سال پیش از ولادت [[محمد(ص)]] به دنیا آمد. پدرش [[عبدالمطلب]]، جدّ پیامبر(ص) است که به گفته برخی تاریخ‌نگاران، قبایل عرب او را به بزرگی و تبلیغ [[آیین حنیف]] می‌شناختند. مادرش [[فاطمه دختر عمرو بن عائذ مخزومی]] است.<ref>طبری، تاریخ الطبری، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۲؛ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ۱۳۸۴ق، ج۲، ص۱۱۱.</ref> ابوطالب و [[عبدالله بن عبدالمطلب|عبدالله]]، پدر پیامبر (ص)، برادران پدری و مادری بودند.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۹۶۸م، ج۱، ص۹۳.</ref> نسب‌شناسان، نام ابوطالب را عبدمناف ثبت کرده‌اند. که به [[کنیه|کنیه‌اش]] (ابوطالب) شهرت داشت.<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۲۸۸؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۹۶۸م، ج۱، ص۱۲۱.</ref> در برخی منابع نام وی عمران ذکر شده است. [[ابن عنبه]] گزارشی که ابوطالب را عمران نامیده‌ است، ضعیف شمرده است.<ref>ابن عنبه، عمدة الطالب، ۱۳۸۰ق، ص۲۰.

ابوطالب از [[فاطمه بنت اسد]] چهار پسر داشت که عبارت‌اند از: [[طالب بن ابی‌طالب|طالب]]، [[عقیل بن ابی‌طالب|عقیل]]،‌ [[جعفر بن ابی‌طالب|جعفر]] و [[علی(ع)]]. همچنین در منابع از [[فاخته بنت ابی‌طالب|اُمّ هانی]] (فاخِته)، [[جمانه بنت ابی‌طالب|جُمانَه]]<ref>ابن جوزی، تذکرة الخواص، ۱۴۲۶ق، ص۱۵۸-۱۶۷. </ref> و رَیطَه (اسماء) به عنوان دختران وی یاد شده است. گفته شده وی فرزندی به نام «طُلَیق» از همسری به اسم «عَلَّه» داشت.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۹۶۸م، ج۱، ص۱۲۱ و ۱۲۲.</ref>

ابوطالب در مدت کوتاهی، دو منصب رفادت (مهمانداری حاجیان) و [[سقایت حاجیان|سقایت]] (آب‌رسانی به حاجیان) را در [[مکه]] بر عهده داشت.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ۱۳۸۴ق، ج۲، ص۱۳.</ref> وی بازرگان بود و عطر و گندم خرید و فروش می‌کرد.<ref>ابن قتیبه، المعارف، دار المعارف، ص۵۷۵.</ref>

بنابر روایتی از [[امام علی(ع)]] و آنچه مورخان درباره ابوطالب گفته‌اند: وی با وجود تهیدستی، عزیز و بزرگ [[قریش]] و دارای هیبت، وقار و حکمت بود.<ref> یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ۱۳۸۴ق، ج۲، ص۱۴؛ قمی، الکنی و الالقاب، مکتبة الصدر، ج۱، ص۱۰۸ و ۱۰۹.</ref> درباره جود و سخاوت او گفته‌اند: روزهایی که او اطعام می‌داد، کسی از [[قریش]] اطعام نمی‌کرد.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۲۸۸.</ref> وی اولین کسی بود که در [[جاهلیت|عصر جاهلی]]، سوگند را در شهادت اولیای دم بنا نهاد و بعدها [[اسلام]] آن را امضا نمود.<ref> نسایی، سنن نسایی، ۱۳۴۸ق، ج۸، ص۲ – ۴.</ref> بنابر گزارش حلبی او بنا بر شیوه پدرش، [[شراب]] را بر خود [[حرام]] کرده بود.<ref>حلبی، السیره الحلبیه، ۱۴۰۰ق، ج۱، ص۱۸۴.</ref>

ابوطالب، به سفارش پدرش، [[کفالت]] [[محمد(ص)]]، برادرزاده هشت‌‌ساله‌اش را بر عهده گرفت.<ref>ابن هشام، السیره النبویه، ۱۳۸۳ق، ج۱، ص۱۱۶؛ بیهقی، دلائل النبوه، ۱۴۰۵ق، ج ۲، ص۲۲. </ref> بر اساس روایتی که [[ابن شهرآشوب]] ابوطالب، محمد را بر خود و همه خاندانش در خوراک و پوشاک مقدم می‌داشت.<ref>ابن شهرآشوب، مناقب، ۱۳۷۹ق، ج ۱، ص۳۶.</ref>

گزارش‌های تاریخی از حمایت‌های ابوطالب از [[رسول اکرم(ص)]] در برابر فشارها و تهدیدهای قریش نسبت به پیامبر(ص) حکایت دارد. وی با آنکه در زمان [[بعثت]] رسول خدا(ص) ۷۵ سال داشت، با وی در انجام رسالتش همراه شد و در دیدارها و گفتگوهایش با سران [[قریش]]، رسما حمایت خویش را از او اعلام کرد.<ref> ابن هشام، السیره النبویه، ۱۳۸۳ق، ج۱، ص۱۷۲ و ۱۷۳.</ref>  

به گفته [[یعقوبی]] این حمایت تا آنجا بود که ابوطالب و همسرش بسان پدر و مادر محمد(ص) گردیدند.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ۱۳۸۴ق، ج ۲، ص۱۴.</ref> قریش به ابوطالب پیشنهاد داد عماره بن ولید مخزومی را که جوانی زیبا و قوی بود، به عنوان [[فرزندخوانده]] بگیرد و در مقابل پیامبر را به آنان تحویل دهد؛ اما ابوطالب پیشنهاد آنان را نپذیرفت و آنان را سرزنش کرد.<ref>ابن هشام، السیره النبویه، ۱۳۸۳ق، ج۱، ص۲۶۷؛ طبری، تاریخ الطبری، ۱۴۰۳ق، ج ۲، ص۳۲۷.</ref>

درباره [[ایمان ابوطالب]] بحث‌های زیادی بین [[شیعه]] و [[اهل سنت]] مطرح بوده است. [[شیعیان]] به [[اسلام]] و [[ایمان]] او اعتقاد دارند و عالمان شیعی بنابر روایات [[اهل بیت(ع)]] و نیز با استناد به عملکرد و برخی اشعار ابوطالب، بر ایمان وی [[اجماع]] کرده‌اند؛<ref>طوسی، التبیان، ۱۴۰۹ق، ج۸، ص۱۶۴؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۳۱؛ فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ۱۴۲۳ق، ص۱۳۸.</ref> اما مورخان و سیره‌نویسان [[اهل سنت]] بر این باورند که ابوطالب، بدون ایمان به شریعت اسلام از دنیا رفته است.<ref>غفاری، کبیر الصحابة ابوطالب(ع)، ۲۰۱۲م، ص۱۶۶؛ حسن، ابوطالب طود الإیمان الراسخ، ص۱۶۶.</ref>

درباره تاریخ وفات ابوطالب نظرات مختلفی وجود دارد. [[شیخ طوسی]] [[۲۶ رجب]] سال دهم بعثت را روز وفات او دانسته است.<ref>یوسفی غروی، موسوعة التاریخ الإسلامی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۶۴۰ به نقل از شیخ طوسی، المصباح، ص۵۶۶.</ref> [[یعقوبی]] وفات ابوطالب را در ماه رمضان و سه روز پس از وفات [[حضرت خدیجه]] دانسته است به گفته او ابوطالب در هنگام مرگ ۸۶ یا ۹۰ ساله بوده است.<ref> یعقوبی، تاریخ الیعقوبی(الاعلمی)، ج۱، ص۳۵۴.</ref>

پیامبر(ص) روز وفات وی در حالی که به شدت محزون بود و می‌گریست، به [[امام علی(ع)]] دستور [[غسل میت|غسل]] و [[کفن]] او را داد و برای وی طلب رحمت کرد.<ref> مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۵، ص۱۶۳؛ ابن جوزی، تذکره الخواص، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۱۴۵.</ref> و هنگامی که به محل [[دفن]] وی رسید، فرمود: آن گونه برای تو طلب آمرزش و [[شفاعت]] می‌کنم که [[جن]] و انس دچار شگفتی شوند.<ref>ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۳۷۸ق، ج۱۴، ص۷۶.</ref> پیکر وی را در [[قبرستان حجون|قبرستان حُجون]] مکه کنار قبر پدرش [[عبدالمطلب]] به خاک سپردند.<ref>بلارذی، انساب الاشراف، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۲۹.</ref>

پیامبر سال وفات ابوطالب و [[خدیجه(س)]] را [[عام الحزن|عامُ الحُزْن]] (سال اندوه) نامید.<ref>مقریزی، امتاع الاسماع، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۴۵.</ref>

در ۱۹ تا ۲۱ اسفند ۱۳۹۹ش برابر با ۲۵ تا ۲۷ رجب ۱۴۴۲ق «همایش بین‌المللی حضرت ابوطالب(ع)؛ حامی پیامبر اعظم(ص)» به‌همت [[مجمع جهانی اهل بیت]] و با همکاری نهادهای دیگر در مجتمع آموزشی امام خمینی [[قم]] برگزار شد. در این همایش تعدادی از علمای جهان اسلام سخنرانی کردند و کار‌گروه‌های تخصصی به تبیین شخصیت و اعتقاد ابوطالب پرداختند. رونمایی از آثار، قدردانی از استادان علمی و هنری همایش و معرفی صاحبان مقالات برتر از دیگر برنامه‌های همایش ابوطالب بود.<ref>[https://fa.abna24.com/news/%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D8%AC%D9%85%D8%B9/%D9%82%D8%AF%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B5%D8%A7%D8%AD%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1-%D9%88-%D8%B1%D9%88%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D9%87%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%A8%DB%8C%D9%86-%D8%A7_1088125.html «"همایش بین‌المللی حضرت ابوطالب(ع)؛ حامی پیامبر(ص)" به پایان رسید»]، خبرگزاری ابنا.</ref>