نجس: تفاوت میان نسخه‌ها

این واژه به سه صورت «نَجِس»، «نَجَس» و «نَجْس» به کار رفته است.<ref>طریحی، مجمع البحرین، ۱۳۷۵ش، ج۴، ص۱۱۰؛ فیروزآبادی، القاموس المحیط، بیروت، ج۲، ص۲۵۳.</ref> واژه «نَجَس» تنها برای اعیان ده‌گانه نجاسات به کار می‌رود ولی واژه «نَجِس»، هم برای اعیان نجس و هم برای آنچه نجس شده (مُتَنَجِّس) استفاده می‌شود.<ref>جزیری، الفقه علی المذاهب الاربعة، دار الثقلین، ج۱، ص۶۸.</ref>

خون انسان و هر حیوانی که خون جهنده دارد نجس است.<ref>رساله توضیح المسائل مراجع، م۹۶</ref>

[[مالکیه]]،شافعیه و [[حنفیه]] از اهل سنت خون جاری شده همه حیوانات را نجس می‌دانند چه خون جهنده داشته باشد یا نداشته باشد.<ref>الفقه علی المذاهب الاربعه، ج۱، ص۷۳</ref>

ادرار (بول) و مدفوع (غائط) انسان و هر حیوان [[حرام گوشت]]ی که خون جهنده دارد نجس است. در نجاست مدفوع [[پرندگان حرام گوشت]] مانند کلاغ اختلاف نظر است.<ref>رساله توضیح المسائل مراجع، م۸۴</ref>

شافعیه و حنفیه مدفوع حیوانات حلال گوشت را نیز نجس می‌دانند و در پرندگان تفصیل دیگری دارند.<ref>الفقه علی المذاهب الاربعه، ج۱، ص۷۴</ref>

مَنی هر حیوانی که خون جهنده دارد نجس است.<ref>رساله توضیح المسائل مراجع، م۸۷</ref>

در بین [[اهل سنت]] در مورد نجاست منی اختلاف نظر است، [[شافعیه]] و [[حنابله]] آن را پاک می‌دانند.<ref>الفقه علی المذاهب الاربعه، ج۱، ص۷۵</ref>

جسد حیواناتی که خون جهنده دارند میتَه یا مُردار نامیده شده و نجس است. بدن انسان مُرده، پیش از [[غسل میت]] نجس است (ناپاک بودن آن از ابتدای فوت تا هنگامی که بدن سرد می‌شود مورد اختلاف بین فقهاست<ref>[http://lib.eshia.ir/10152/1/336 مستمسک عروه، ج۱، ص۳۳۶]</ref>)؛ حیوانات حلال گوشتی که [[ذبح شرعی]] شده‌اند پاک هستند؛ گوشت، چرم، استخوان و ژلاتین حیوانات [[حلال گوشت]]ی که ذبح شرعی نشده‌اند نجس‌اند، بنابراین وسایل چرمی که در کشوری غیرمسلمان تهیه شده باشد، هر چند از حیوانات حلال گوشتی مانند گاو و گوسفند باشد نجس است چراکه ذبح شرعی نشده‌اند.<ref>رساله توضیح المسائل مراجع، م۸۸</ref>

برخی از حیوانات حرام گوشت در صورتی که با شرایط گفته شده در فقه، [[تذکیه]] شوند، پوست و موی آنان پاک می‌باشد و در غیر این صورت، نجس هستند.<ref>.توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج ۱،ص۴۶۱ و ۵۷۰٫</ref>

همه اجزاء سگ و خوکی که در خشکی زندگی می‌کند از جمله آب دهان آنها نجس است.<ref>رساله توضیح المسائل مراجع، م۱۰۵</ref>

مالکیه از اهل سنت همه حیوانات زنده از جمله سگ و خوک را پاک می‌دانند و حنفیه تنها خوک را نجس می‌دانند.<ref>الفقه علی المذاهب الاربعه، ج۱، ص۷۲</ref>

# پیروان ادیان آسمانی تحریف شده مانند [[یهود]] و [[مسیحیت]] (در این مورد اختلاف‌نظر وجود دارد)<ref>. رساله توضیح المسائل نه مرجع، تدوین و تطبیق راشدی،ص۷۱ – ۷۳، پیام عدالت، چاپ اول، ۱۳۸۵ ش.</ref>

از نظر فقه شیعه، شراب و هر چیزی که انسان را مست می‌کند، چنانچه به خودی خود روان (مایع) باشد، نجس است<ref>. توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‌۱،ص۸۰م ۱۱۱٫</ref> و خوردن و نوشیدن آن [[حرام]].<ref>. توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‌۱،ص۸۱؛ آیت الله زنجانی:اگر مایعی زیاد آن مست کننده باشد، مقدار کم آن نیز نجس است؛ آیت الله بهجت (ره):شراب و هر چیزی که زیاد آن انسان را مست می‌کند، چنانچه به خودی خود مایع باشد نجس و خوردن آن حرام است، اگر چه کم باشد یا مست کنندگی آن خفیف باشد.</ref>

در مورد نجاست الکل طبی و صنعتی اختلاف‌نظر وجود دارد.<ref>. همان،ص۸۰ و۸۱،م ۱۱۲</ref>

انگور و فشرده آن نیز هرگاه به جوش آید تا زمانی که دو سوم آن تبخیر نشده باشد نجس است خواه به خودی خود جوش آمده باشد و خواه با حرارت، و نیز خواه مست کننده باشد و خواه نباشد.<ref>. الطباطبائی الیزدی، سید محمد کاظم؛ العروة الوثقی، تهران، المکتبة العلمیة الإسلامیة، بی‌تا، المجلد الاوّل،ص۵۵.</ref>

فُقّاع یا آب جو نیز از نجاسات است.<ref>رساله توضیح المسائل مراجع، م۱۱۵</ref>

* عرق بدن کسی که از راه حرام [[جنابت|جنب]] شده باشد.<ref>رساله توضیح المسائل مراجع، م۱۱۶</ref>

* عرق حیوان حلال گوشتی که به خوردن مدفوع انسان عادت کرده است.<ref>رساله توضیح المسائل مراجع، م۱۲۰</ref>

اهل سنت استفراغ (غذای بالا آورده شده) را نجس می‌دانند.<ref>الفقه علی المذاهب الاربعه، ج۱، ص۷۶</ref>

[[وَذی|وذی]] و [[مَذی|مذی]] نزد حنفیه، مالکیه و شافعیه و وذی و مذی انسان و حیوان حرام گوشت نزد حنابله نجس هستند.<ref>مغنیه، محمد جواد‌، الفقه علی المذاهب الخمسة، ج ۱، ص۲۴ - ۲۷،دار التیار الجدید،‌دار الجواد، بیروت، چاپ دهم، ۱۴۲۱ق.</ref>

چیزی که نجس شده است را می‌توان با استفاده از [[مطهرات]]، تطهیر کرد (یعنی نجاست را از آن زدود). در این صورت، آن شی‌ء مجددا طاهر می‌شود. مثلا لباسی که به خون آغشته شده است را اگر طبق قواعد شرعی، با آب بشورند، لباس مجددا طاهر می‌شود.<ref>طباطبائی یزدی، العروة الوثقی، تهران، ص۵۵؛ امام خمینی، تحریر الوسیله، ص۱۰۷ – ۱۰۲</ref>

همان‌طور که عین نجس، نجاست را منتقل می‌کند، شی‌ء متنجس نیز نجاست را انتقال می‌دهد. یعنی  چیزی که نجس‌شده است اگر با شی‌ء طاهر تماس پیدا کند (به نحوی که رطوبت بین آنها منتقل شود)، شیء طاهر نجس می‌شود.<ref>بیارجمندی، یوسف، مدارک العروه، ج‌۲، ص۱۹۰، بی‌تا، چاپ نعمان، نجف اشرف،.</ref> هرچند بر اساس بعضی [[فتوا|فتاوا]]، متنجس در واسطۀ سوم نجس‌کننده نیست.<ref>. توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج ۱،ص۸۸٫ با استفاده از سؤال ۱۷۶۹ (سایت اسلام کوئست:۱۷۵۴).</ref>

* نجس کردن [[قرآن]] و [[مسجد]] حرام بوده و پاک کردن آنها [[واجب فوری]] است.<ref>توضیح المسائل مراجع، م۱۳۵ و م۹۰۰</ref>

| تطهیر ظرفی که آب دهان سگ در آن ریخته|| با یک مرتبه خاک‌مالی و دو مرتبه شستن با آب|| تعبدا هفته مرتبه با آب شسته می‌شود|| یک مرتبه خاک‌مال و شش مرتبه با آب|| ---|| یک مرتبه خاک‌مال و شش مرتبه با آب<ref>الفقه علی المذاهب الخمسه، ج۱، ص۲۴</ref>

| تطهیر ظرفی که آب دهان خوک در آن ریخته|| هفت مرتبه با آب|| تعبدا هفته مرتبه با آب شسته می‌شود|| یک مرتبه خاک‌مال و شش مرتبه با آب|| ---|| یک مرتبه خاک‌مال و شش مرتبه با آب<ref>الفقه علی المذاهب الخمسه، ج۱، ص۲۴</ref>

| مردار|| میت انسان مسلمان قبل از غسل میت، نجس است و با غسل میت، پاک می‌شود|| میت انسان پاک است|| میت انسان پاک است|| میت انسان نجس است و با غسل میت پاک می‌شود|| میت انسان پاک است<ref>الفقه علی المذاهب الخمسه، ج۱، ص۲۴</ref>

| خون شهید|| نجس است|| پاک است|| پاک است|| پاک است|| پاک است.<ref>الفقه علی المذاهب الخمسه، ج۱، ص۲۴</ref>

| منی|| منی انسان و هر حیوان دارای خون جهنده، نجس است|| منی انسان و هر حیوانی(به صورت مطلق) نجس است|| منی انسان و هر حیوانی، مگر سگ و خون، پاک است|| ---|| منی حیوان و حیوانات حلال گوشت، پاک است.<ref>الفقه علی المذاهب الخمسه، ج۱، ص۲۵</ref>

| قیح(چرک ناشی از زخم)|| پاک است|| نجس است|| نجس است|| نجس است|| نجس است.<ref>الفقه علی المذاهب الخمسه، ج۱، ص۲۵</ref>

| فضله حیوانات|| فقط فضله حیوان حرام گوشت که دارای خون جهنده است، نجس است و فضله مابقی حیوانات پاک است|| فضله حیوانات حلال گوشت پاک و فضله حیوانات حرام گوشت دارای خون جهنده، نجس است.|| فضله تمام حیوانات نجس است|| فضله غیر پرندگان و نیز فضله پرندگان در صورتی که بر روی زمین باشد، نجس استدر هوا رها شده باشد، نجس است و فضله مابقی حیوانات پاک است|| فضله حیوانات حلال گوشت پاک و فضله حیوانات حرام گوشت دارای خون جهنده، نجس است..<ref>الفقه علی المذاهب الخمسه، ج۱، ص۲۶</ref>

| استفراغ|| پاک است|| نجس است|| نجس است|| نجس است|| نجس است.<ref>الفقه علی المذاهب الخمسه، ج۱، ص۲۶</ref>

| مذی و وذی|| پاک است|| نجس است|| نجس است|| نجس است|| اگر از حیوان حلال گوشت خارج شود، پاک است و از حیوان حرام گوشت، نجس است.<ref>الفقه علی المذاهب الخمسه، ج۱، ص۲۶</ref>

| سؤر (نیم‌خورده) حیوان|| نیم‌خورده سگ و خوک نجس است و نیم‌خورده مابقی حیوانات و انسان، پاک است|| نیم‌خورده تمام حیوانات و انسان‌ها پاک است|| نیم‌خورده سگ و خوک نجس است و مابقی موارد پاک است|| نیم‌خورده سگ و خوک، [[خمر|شارب الخمر]]، گربه‌ای که پس از آن موش از آن خورده و حیوانات وحشی، نجس است و مابقی موارد پاک است|| نیم‌خورده سگ و خوک نجس است و مابقی موارد پاک است.<ref>الفقه علی المذاهب الخمسه، ج۱، ص۲۷</ref>