پرش به محتوا

ابواب فقه: تفاوت میان نسخه‌ها

۷۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۵ ژوئن ۲۰۲۳
جز
جز (ویکی سازی)
خط ۴: خط ۴:


== تاریخچه باب‌بندی مباحث فقهی ==
== تاریخچه باب‌بندی مباحث فقهی ==
در فقه سنی معمولا مباحث فقه را به دو گروه: عبادات ومعاملات تقسیم می‌نموده‌اند. غزالی دانشمند [[فقه شافعی|شافعی]] در احیاء علوم الدین خود تمامی احکام و مقررات مذهبی و اخلاقی اسلامی را به چهار گروه: عبادات، عادات، منجیات ومهلکات دسته بندی کرد<ref>غزالی، احیاء ۱: ۳ / فیض، المحجة البیضاء ج ۱: ص۴-۵.</ref> که این روش بر متون فقه شافعی<ref> مانند قفال، حلیة العلماء ج۳: ص۳۸۲ / غزی، فتح القریب: ص۵۹۸ / باجوری، حاشیة فتح القریب ج ۲، ص۳۳۲</ref> تأثیر نهاده و أساس تقسیم مباحث فقهی به چهار گروه: عبادات، معاملات، مناکحات و جنایات قرار گرفته است.
در فقه [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] مباحث [[فقه]] به [[عبادت|عبادات]] و [[معاملات]] تقسیم شده است. غزالی دانشمند [[فقه شافعی|شافعی]] در احیاء العلوم تمامی احکام و مقررات مذهبی و اخلاق اسلامی را به چهار گروه: عبادات، عادات، منجیات و مهلکات دسته بندی کرد<ref>غزالی، احیاء ۱: ۳ / فیض، المحجة البیضاء ج ۱: ص۴-۵.</ref> که این روش بر متون فقه شافعی<ref> مانند قفال، حلیة العلماء ج۳: ص۳۸۲ / غزی، فتح القریب: ص۵۹۸ / باجوری، حاشیة فتح القریب ج ۲، ص۳۳۲</ref> تأثیر نهاده و أساس تقسیم مباحث فقهی به چهار گروه: عبادات، معاملات، [[ازدواج|مناکحات]] و جنایات قرار گرفته است.


:'''تقسیم به [[عبادت]]، [[محرمات]] و [[احکام]]'''{{سخ}}
:'''تقسیم به [[عبادت]]، [[محرمات]] و [[احکام]]'''{{سخ}}
در فقه شیعه نخستین تقسیم‌بندی صریح را در کتاب‌های [[مراسم]] تألیف [[سلار دیلمی]] (متوفی ۴۴۸) و [[المبسوط]] تألیف [[شیخ طوسی]] (متوفی ۴۶۰) و ''کافی'' تألیف [[ابوالصلاح حلبی]]<ref> الحلبی، الکافی فی الفقه: ۱ - ۲. أو در تقریب المعارف: ص۹۶ تکالیف شرعی را در دو قسم: افعال و تَرک‌ها دسته‌بندی کرده و برای هر یک اقسامی ذکر نموده است.</ref> (متوفی قرن پنجم) می‌توان مشاهده کرد که ابواب فقه را به عبادات، محرمات و احکام تقسیم نموده‌اند.
در [[فقه|فقه شیعه]] نخستین تقسیم‌بندی صریح را در کتاب‌های [[مراسم]] تألیف [[سلار دیلمی]] (متوفی ۴۴۸) و [[المبسوط]] تألیف [[شیخ طوسی]] (متوفی ۴۶۰) و ''کافی'' تألیف [[ابوالصلاح حلبی]]<ref> الحلبی، الکافی فی الفقه: ۱ - ۲. أو در تقریب المعارف: ص۹۶ تکالیف شرعی را در دو قسم: افعال و تَرک‌ها دسته‌بندی کرده و برای هر یک اقسامی ذکر نموده است.</ref> (متوفی قرن پنجم) می‌توان مشاهده کرد که ابواب فقه را به عبادات، [[حرام|محرمات]] و احکام تقسیم نموده‌اند.




خط ۳۸: خط ۳۸:


:'''تقسیم به عبادات، عقود، ایقاع و احکام'''{{سخ}}
:'''تقسیم به عبادات، عقود، ایقاع و احکام'''{{سخ}}
شایعترین تقسیم‌بندی مباحث فقه نزد فقهای شیعه دسته‌بندی [[محقق حلی]](م ۶۷۶ق) در [[شرایع الاسلام|شرایع]] است که کتاب خود را در چهار بخش تدوین کرده است:  
شایع‌ترین تقسیم‌بندی مباحث فقه نزد فقهای شیعه دسته‌بندی [[محقق حلی]](م ۶۷۶ق) در [[شرایع الاسلام|شرایع]] است که کتاب خود را در چهار بخش تدوین کرده است:  
# [[عبادات]]
# [[عبادات]]
# [[عقود]]
# [[عقود]]
خط ۴۴: خط ۴۴:
# [[احکام]]
# [[احکام]]


[[شهید اول]] (متوفی ۷۸۶) در کتاب [[القواعد و الفوائد]] در توضیح این تقسیم‌بندی می‌گوید: هدف حکم شرعی یا آخرت است و یا دنیا، گروه اول عبادات است و گروه دوم نیز اگر به تعبیر لفظی(صیغه) احتیاج داشته باشد به دو گروه تقسیم می‌شود: عقود (عبارت لفظی از دو نفر) و ایقاعات (عبارت لفظی از یک نفر) و آنچه به تعبیر لفظی احتیاج ندارد در گروه احکام آورده می‌شود.
[[شهید اول]] (متوفی ۷۸۶) در کتاب [[القواعد و الفوائد]] در توضیح این تقسیم‌بندی می‌گوید: هدف حکم شرعی یا آخرت است و یا دنیا، گروه اول عبادات است و گروه دوم نیز اگر به تعبیر لفظی(صیغه) احتیاج داشته باشد، به دو گروه تقسیم می‌شود: [[عقود اسلامی|عقود]] (عبارت لفظی از دو نفر) و [[ایقاعات]] (عبارت لفظی از یک نفر) و آنچه به تعبیر لفظی احتیاج ندارد در گروه احکام آورده می‌شود.


گرچه [[فاضل مقداد]] (متوفای ۸۲۶ق) و [[فیض کاشانی]] (متوفای ۱۰۹۰ق) دسته‌بندی جدیدی را ارائه داده‌اند، ولی تقسیم‌بندی [[محقق حلی]] همچنان در کتب فقهی شیعه پابرجا مانده و پیروی شده است.<ref>عمید زنجانی، فقه سیاسی، ص۴۳ تا ۴۵.</ref>
گرچه [[فاضل مقداد]] (متوفای ۸۲۶ق) و [[فیض کاشانی]] (متوفای ۱۰۹۰ق) دسته‌بندی جدیدی را ارائه داده‌اند، ولی تقسیم‌بندی [[محقق حلی]] همچنان در کتب فقهی شیعه پابرجا مانده و پیروی شده است.<ref>عمید زنجانی، فقه سیاسی، ص۴۳ تا ۴۵.</ref>
Automoderated users، confirmed، templateeditor
۱٬۷۴۵

ویرایش