پرش به محتوا

محرمیت رضاعی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
اصلاح نویسه‌های عربی
جز (افزایش مطلب فلسفه حرمت)
جز (اصلاح نویسه‌های عربی)
خط ۴: خط ۴:
'''مَحرَمِیّت رِضاعی''' نوعی [[محارم|محرمیت]] که بر اثر [[رضاع|شیرخوردن]] میان دو نفر یا بیشتر ایجاد می‌شود و بر اساس آن ازدواجشان با هم جایز نیست. این نوع محرمیت شرایطی دارد از جمله اینکه زن شیردهنده از راه شرعی باردار شده باشد، شیر خوردن متعدد و متوالی باشد و در میان آن از شیر زن دیگری یا غذای دیگری تغذیه نکند و سن شیرخوار کمتر از دو سال قمری باشد.  
'''مَحرَمِیّت رِضاعی''' نوعی [[محارم|محرمیت]] که بر اثر [[رضاع|شیرخوردن]] میان دو نفر یا بیشتر ایجاد می‌شود و بر اساس آن ازدواجشان با هم جایز نیست. این نوع محرمیت شرایطی دارد از جمله اینکه زن شیردهنده از راه شرعی باردار شده باشد، شیر خوردن متعدد و متوالی باشد و در میان آن از شیر زن دیگری یا غذای دیگری تغذیه نکند و سن شیرخوار کمتر از دو سال قمری باشد.  


به افرادی که بر اثر [[رضاع|شیر]] محرم شوند، محارم رضاعی گفته می‌شود و احکام خاصی مانند حرمت [[ازدواج]] میان آنان جاری می‌گردد. در محرمیت رضاعی اگر شیرخوار پسر باشد با مادر رضاعی (زنی که به او شیر داده)، و نیز مادر، مادربزرگ، خواهر، دختر، نوه‌، عمه و خاله‌های او محرم می‌شود و اگر شیرخوار دختر باشد با پدر رضاعی (شوهر زنی که او را شیر داده) و نیز پدر، برادر، عمو، دایی، پسر و نوه‌های او محرم می‌شود. همچنین برادر، فرزند، نوه، پدر و پدربزرگ، عمو و دایی زن نیز بر او محرم می‌شوند.
به افرادی که بر اثر [[رضاع|شیر]] محرم شوند، محارم رضاعی گفته می‌شود و احکام خاصی مانند حرمت [[ازدواج]] میان آنان جاری می‌گردد. در محرمیت رضاعی اگر شیرخوار پسر باشد با مادر رضاعی (زنی که به او شیر داده)، و نیز مادر، مادربزرگ، خواهر، دختر، نوه، عمه و خاله‌های او محرم می‌شود و اگر شیرخوار دختر باشد با پدر رضاعی (شوهر زنی که او را شیر داده) و نیز پدر، برادر، عمو، دایی، پسر و نوه‌های او محرم می‌شود. همچنین برادر، فرزند، نوه، پدر و پدربزرگ، عمو و دایی زن نیز بر او محرم می‌شوند.


برخی فقهای [[اهل سنت]] رضاع کبیر (شیرخوردن مرد بالغ از پستان زن نامحرم) را از اسباب محرمیت دانسته‌اند. بیشتر فقهای [[اهل‌سنت]] و همه [[مجتهد|فقهای شیعه]] با این حکم مخالف بوده و آن را [[حرام]] می‌دانند.
برخی فقهای [[اهل سنت]] رضاع کبیر (شیرخوردن مرد بالغ از پستان زن نامحرم) را از اسباب محرمیت دانسته‌اند. بیشتر فقهای [[اهل‌سنت]] و همه [[مجتهد|فقهای شیعه]] با این حکم مخالف بوده و آن را [[حرام]] می‌دانند.
خط ۲۵: خط ۲۵:
چنانکه در [[تفسیر نمونه]] آمده فلسفه محرمیت رضاعی شباهتی است که فرزندان رضاعی با فرزندان نسبی بر اثر پرورش گوشت و استخوان با شیر شیردهنده پیدا می‌کنند و هر کدام جزئی از بدن او محسوب می‌شوند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۳، ص۳۲۹.</ref>
چنانکه در [[تفسیر نمونه]] آمده فلسفه محرمیت رضاعی شباهتی است که فرزندان رضاعی با فرزندان نسبی بر اثر پرورش گوشت و استخوان با شیر شیردهنده پیدا می‌کنند و هر کدام جزئی از بدن او محسوب می‌شوند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۳، ص۳۲۹.</ref>
== محارم رضاعی==
== محارم رضاعی==
فقها با استناد به روایتی از [[پیامبر(ص)]] «هر آنچه به‌واسطه نسب حرام است، به‌واسطه رضاع نیز حرام است»،<ref>مغربی، دعائم‌الاسلام، ۱۳۸۵ق، ج۲، ص۲۴۰.</ref> همه زنانی که به واسطه نسب، ازدواج با آنها حرام است، ازدواج با آنها به‌واسطه [[رضاع]] را نیز حرام دانسته‌اند.<ref>فاضل مقداد، کنز العرفان، منشورات المكتبة، ج۲، ص۱۸۲؛ مقدس اردبیلی، زبدة‌البیان، المكتبة المرتضوية، ص۵۲۴.</ref>در صورت تحقق شرایط محرمیت به وسیله رضاع (شیرخوردن)، افراد زیر نسبت به یکدیگر مَحرَم می‌شوند:
فقها با استناد به روایتی از [[پیامبر(ص)]] «هر آنچه به‌واسطه نسب حرام است، به‌واسطه رضاع نیز حرام است»،<ref>مغربی، دعائم‌الاسلام، ۱۳۸۵ق، ج۲، ص۲۴۰.</ref> همه زنانی که به واسطه نسب، ازدواج با آنها حرام است، ازدواج با آنها به‌واسطه [[رضاع]] را نیز حرام دانسته‌اند.<ref>فاضل مقداد، کنز العرفان، منشورات المکتبة، ج۲، ص۱۸۲؛ مقدس اردبیلی، زبدةالبیان، المکتبة المرتضویة، ص۵۲۴.</ref>در صورت تحقق شرایط محرمیت به وسیله رضاع (شیرخوردن)، افراد زیر نسبت به یکدیگر مَحرَم می‌شوند:
*اگر شیرخوار دختر باشد با شوهر زنی که او را شیر داده (پدر رضاعی) و نیز پدر، برادر، عمو، دایی، پسر و نوه‌های شوهر آن زن محرم می‌شود و همچنین پدر و پدربزرگ، برادر، پسر، نوه، عمو و دایی زن نیز بر او محرم می‌شوند.<ref>محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۲۲۸-۲۲۹؛ امام خمینی، تحریر‌الوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۲، ص۲۸۸.</ref>
*اگر شیرخوار دختر باشد با شوهر زنی که او را شیر داده (پدر رضاعی) و نیز پدر، برادر، عمو، دایی، پسر و نوه‌های شوهر آن زن محرم می‌شود و همچنین پدر و پدربزرگ، برادر، پسر، نوه، عمو و دایی زن نیز بر او محرم می‌شوند.<ref>محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۲۲۸-۲۲۹؛ امام خمینی، تحریرالوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۲، ص۲۸۸.</ref>
*اگر شیرخوار پسر باشد با زنی که به او شیر داده (مادر رضاعی)، و نیز مادر، مادربزرگ، خواهر، دختر، نوه‌، عمه و خاله‌های او محرم می‌شود.<ref>محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۲۲۹؛ امام خمینی، تحریر‌الوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۲، ص۲۸۸.</ref>
*اگر شیرخوار پسر باشد با زنی که به او شیر داده (مادر رضاعی)، و نیز مادر، مادربزرگ، خواهر، دختر، نوه، عمه و خاله‌های او محرم می‌شود.<ref>محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۲۲۹؛ امام خمینی، تحریرالوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۲، ص۲۸۸.</ref>
افراد مذکور تنها به کودکی که شیر خورده است محرم می‌شوند، نه با خویشاوندان او، حتی پدر و برادران وی هم محرم نمی‌شوند.<ref>فلاح‌زاده، آموزش فقه، ۱۳۸۲ش، ص۳۶۰.</ref>
افراد مذکور تنها به کودکی که شیر خورده است محرم می‌شوند، نه با خویشاوندان او، حتی پدر و برادران وی هم محرم نمی‌شوند.<ref>فلاح‌زاده، آموزش فقه، ۱۳۸۲ش، ص۳۶۰.</ref>


خط ۳۸: خط ۳۸:
بانک شیر مادر، واحدی برای جمع‌آوری، ذخیره و توزیع شیر برای مصرف نوزادان بیمار و نارس محروم از شیر مادر است.<ref>[https://b2n.ir/k90434 «بانک شیر مادر»، سایت مرکز آموزشی درمانی حضرت زینب (س).]</ref> ایده تأسیس بانک شیر در سال ۱۹۰۹ میلادی از طرف بهداشت جهانی مطرح شد و یک سال بعد اولین مرکز بانک شیر مادران در آمریکا احداث شد.<ref>مرتاضی، «پژوهشی در تاریخچه و ضرورت تأسیس بانک شیر مادران و چالشهای فقهی - حقوقی پیش روی آن»، ص۵۸. </ref> اولین مرکز بانک شیر در ایران نیز در تیرماه سال ۱۳۹۵ش در تبریز تأسیس شد.<ref>[https://b2n.ir/z18478 «گفت‌وگو با مدیر اولین «بانک شیر مادر» در ایران»، سایت خبرگذاری تسنیم.]</ref>
بانک شیر مادر، واحدی برای جمع‌آوری، ذخیره و توزیع شیر برای مصرف نوزادان بیمار و نارس محروم از شیر مادر است.<ref>[https://b2n.ir/k90434 «بانک شیر مادر»، سایت مرکز آموزشی درمانی حضرت زینب (س).]</ref> ایده تأسیس بانک شیر در سال ۱۹۰۹ میلادی از طرف بهداشت جهانی مطرح شد و یک سال بعد اولین مرکز بانک شیر مادران در آمریکا احداث شد.<ref>مرتاضی، «پژوهشی در تاریخچه و ضرورت تأسیس بانک شیر مادران و چالشهای فقهی - حقوقی پیش روی آن»، ص۵۸. </ref> اولین مرکز بانک شیر در ایران نیز در تیرماه سال ۱۳۹۵ش در تبریز تأسیس شد.<ref>[https://b2n.ir/z18478 «گفت‌وگو با مدیر اولین «بانک شیر مادر» در ایران»، سایت خبرگذاری تسنیم.]</ref>


از نظر فقهای شیعه استفاده از شیرهای بانک شیر موجب محرمیت نمی‌شود.<ref>فلاح‌ تفتی، «بررسی تطبیقی حکم تأسیس بانک شیر در مذاهب اسلامی»، ص۱۱۹.</ref> چرا که از نظر آنان شیرخوردن فقط در صورتی سبب محرمیت می‌شود که شیر به وسیله شیرخوار از پستان مکیده شود.<ref>حرعاملی، وسائل الشیعه، ج۲۰، ص۳۸۶؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۹، ص۲۹۴. </ref>اما برخی از فقهای اهل سنت استفاده نوزاد از شیرهای بانک شیر را موجب درهم‌آمیختگی نسل‌ و نسب و عملی غیراسلامی دانسته‌اند.<ref>فلاح‌ تفتی، «بررسی تطبیقی حکم تأسیس بانک شیر در مذاهب اسلامی»، ص۱۱۵-۱۱۶.</ref> چرا که فقیهانی مانند [[مالک بن انس]] شیرخوردن کودک از پستان و یا از هر طریق دیگری که در حلق او ریخته شود را سبب محرمیت دانسته‌اند،<ref>ابن قدامة، شرح‌الکبیر، دار الكتاب العربی، ج۹، ص۲۰۲. </ref>  
از نظر فقهای شیعه استفاده از شیرهای بانک شیر موجب محرمیت نمی‌شود.<ref>فلاح تفتی، «بررسی تطبیقی حکم تأسیس بانک شیر در مذاهب اسلامی»، ص۱۱۹.</ref> چرا که از نظر آنان شیرخوردن فقط در صورتی سبب محرمیت می‌شود که شیر به وسیله شیرخوار از پستان مکیده شود.<ref>حرعاملی، وسائل الشیعه، ج۲۰، ص۳۸۶؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۹، ص۲۹۴. </ref>اما برخی از فقهای اهل سنت استفاده نوزاد از شیرهای بانک شیر را موجب درهم‌آمیختگی نسل و نسب و عملی غیراسلامی دانسته‌اند.<ref>فلاح تفتی، «بررسی تطبیقی حکم تأسیس بانک شیر در مذاهب اسلامی»، ص۱۱۵-۱۱۶.</ref> چرا که فقیهانی مانند [[مالک بن انس]] شیرخوردن کودک از پستان و یا از هر طریق دیگری که در حلق او ریخته شود را سبب محرمیت دانسته‌اند،<ref>ابن قدامة، شرح‌الکبیر، دار الکتاب العربی، ج۹، ص۲۰۲. </ref>  
==جستارهای وابسته==
==جستارهای وابسته==
{{ستون|۳}}
{{ستون|۳}}
خط ۵۴: خط ۵۴:
*ابن حزم، علی بن احمد، المحلی بالآثار، بیروت، دار الجیل، ۱۴۲۵ق.
*ابن حزم، علی بن احمد، المحلی بالآثار، بیروت، دار الجیل، ۱۴۲۵ق.
*ابن حنبل، مسند احمد بن حنبل، بیروت، مؤسسة الرسالة، ۱۴۲۱ق.
*ابن حنبل، مسند احمد بن حنبل، بیروت، مؤسسة الرسالة، ۱۴۲۱ق.
*ابن رشد، محمد بن احمد، بدایة‌المجتهد و نهایه المقتصد، بیروت، دارالفکر، ۱۹۹۵م.
*ابن رشد، محمد بن احمد، بدایةالمجتهد و نهایه المقتصد، بیروت، دارالفکر، ۱۹۹۵م.
*ابن قدامة، عبدالرحمن بن محمد، شرح‌الکبیر، دار الكتاب العربی، بی‌تا.
*ابن قدامة، عبدالرحمن بن محمد، شرح‌الکبیر، دار الکتاب العربی، بی‌تا.
*امام خمینی، سید روح‌الله، تحریرالوسیله، قم، مؤسّسة تنظیم ونشر آثار الإمام الخمینی، چاپ اول، ۱۴۳۴ق.
*امام خمینی، سید روح‌الله، تحریرالوسیله، قم، مؤسّسة تنظیم ونشر آثار الإمام الخمینی، چاپ اول، ۱۴۳۴ق.
*[https://b2n.ir/k90434 «بانک شیر مادر»]، سایت مرکز آموزشی درمانی حضرت زینب (س)، تاریخ درج مطلب: ۸ دی‌ماه ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۲۰ فروردین ۱۴۰۰ش.
*[https://b2n.ir/k90434 «بانک شیر مادر»]، سایت مرکز آموزشی درمانی حضرت زینب (س)، تاریخ درج مطلب: ۸ دی‌ماه ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۲۰ فروردین ۱۴۰۰ش.
*حرعاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، قم، مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام لإحیاء التراث، ۱۴۱۶ق.
*حرعاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، قم، مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام لإحیاء التراث، ۱۴۱۶ق.
*حلبی، ابوصلاح، الکافی فی الفقه، اصفهان، مكتبة الإمام أمیر المؤمنین علیه السلام، ۱۴۰۳ق.
*حلبی، ابوصلاح، الکافی فی الفقه، اصفهان، مکتبة الإمام أمیر المؤمنین علیه السلام، ۱۴۰۳ق.
*دایرة المعارف الفقه الاسلامی، فرهنگ فقه فارسی، قم، دایرة المعارف الفقه الاسلامی، ۱۳۸۷ش.
*دایرة المعارف الفقه الاسلامی، فرهنگ فقه فارسی، قم، دایرة المعارف الفقه الاسلامی، ۱۳۸۷ش.
*سبحانی، جعفر، نظام النکاح فی الشریعه الاسلامیه الغراء، قم، موسسه الامام الصادق(ع)، ۱۴۱۶ق.
*سبحانی، جعفر، نظام النکاح فی الشریعه الاسلامیه الغراء، قم، موسسه الامام الصادق(ع)، ۱۴۱۶ق.
خط ۶۵: خط ۶۵:
*شهید اول، محمد بن مکی، اللمعة الدمشقیة، بیروت، دارالتراث، ۱۴۱۰ق.
*شهید اول، محمد بن مکی، اللمعة الدمشقیة، بیروت، دارالتراث، ۱۴۱۰ق.
*شیخ طوسی، محمد بن حسن، الخلاف، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۰۷ق.
*شیخ طوسی، محمد بن حسن، الخلاف، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۰۷ق.
*شیخ طوسی، محمد بن حسن، المبسوط فی فقه الامامیه، المكتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، چاپ سوم، ۱۳۸۷ق.
*شیخ طوسی، محمد بن حسن، المبسوط فی فقه الامامیه، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، چاپ سوم، ۱۳۸۷ق.
*شیخ مفید، محمد بن محمد، المقنعة، قم، كنگره جهانی هزاره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق.
*شیخ مفید، محمد بن محمد، المقنعة، قم، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق.
*علامه حلی، حسن بن یوسف، مختلف الشیعه، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق.
*علامه حلی، حسن بن یوسف، مختلف الشیعه، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق.
*فاضل مقداد، عبدالله، کنز العرفان فی فقه القرآن، قم، منشورات المكتبة المرتضویة للإحیاء الآثار الجعفریة، بی‌تا.
*فاضل مقداد، عبدالله، کنز العرفان فی فقه القرآن، قم، منشورات المکتبة المرتضویة للإحیاء الآثار الجعفریة، بی‌تا.
*فلاح‌ تفتی، فاطمه، «بررسی تطبیقی حکم تأسیس بانک شیر در مذاهب اسلامی»، پژوهش های فقهی، شماره ۱، بهار ۱۳۹۵ش.
*فلاح تفتی، فاطمه، «بررسی تطبیقی حکم تأسیس بانک شیر در مذاهب اسلامی»، پژوهش های فقهی، شماره ۱، بهار ۱۳۹۵ش.
*فلاح‌زاده، حسین، آموزش فقه، قم، انتشارات الهادی، ۱۳۸۲ش.
*فلاح‌زاده، حسین، آموزش فقه، قم، انتشارات الهادی، ۱۳۸۲ش.
*محقق حلی، جعفر بن حسن، شرایع‌الاسلام، قم، مؤسسه اسماعیلیان‌، چاپ دوم، ۱۴۰۸ق.
*محقق حلی، جعفر بن حسن، شرایع‌الاسلام، قم، مؤسسه اسماعیلیان، چاپ دوم، ۱۴۰۸ق.
*مرتاضی، احمد، «پژوهشی در تاریخچه و ضرورت تأسیس بانک شیر مادران و چالشهای فقهی - حقوقی پیش روی آن»، اخلاق و تاریخ پزشکی، شماره ۵، بهمن‌ماه ۱۳۹۴ش.
*مرتاضی، احمد، «پژوهشی در تاریخچه و ضرورت تأسیس بانک شیر مادران و چالشهای فقهی - حقوقی پیش روی آن»، اخلاق و تاریخ پزشکی، شماره ۵، بهمن‌ماه ۱۳۹۴ش.
*مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، قاهره، انتشارات دارالحدیث، ۱۴۱۹ق.
*مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، قاهره، انتشارات دارالحدیث، ۱۴۱۹ق.
*مغربی، قاضی نعمان، دعائم‌الاسلام، قم، مؤسسه آل البيت عليهم‌السلام‌، چاپ دوم، ۱۳۸۵ق.
*مغربی، قاضی نعمان، دعائم‌الاسلام، قم، مؤسسه آل البیت علیهم‌السلام، چاپ دوم، ۱۳۸۵ق.
*مقدس اردبیلی، احمد بن محمد، زبدة‌البیان فی آیات الاحکام، تهران، المكتبة المرتضوية لإحياء الآثار الجعفرية، چاپ اول، بی‌تا.
*مقدس اردبیلی، احمد بن محمد، زبدةالبیان فی آیات الاحکام، تهران، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، چاپ اول، بی‌تا.
*مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
*مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
*منصور، جهانگیر، قانون مدنی با آخرین اصلاحیه‌ها و الحاقات همراه با قانون مسؤلیت مدنی، تهران، نشر دیدار، ۱۳۸۹ش.
*منصور، جهانگیر، قانون مدنی با آخرین اصلاحیه‌ها و الحاقات همراه با قانون مسؤلیت مدنی، تهران، نشر دیدار، ۱۳۸۹ش.