پرش به محتوا

اصلاح ذات البین: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
تمیزکاری
جز (تمیزکاری)
خط ۷: خط ۷:


== مفهوم‌شناسی ==
== مفهوم‌شناسی ==
اصلاح ذات‌البین به معنای آشتی دادن و اصلاح رابطه بدِ بین اشخاص یا گروه‌ها است<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰، ج۹، ص۶.</ref> که بر اثر درگیری، دشمنی و... ایجاد شده است.<ref> نگاه کنید به طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۴، ص۷۹۸.</ref>این واژه از نخستین آیه [[سوره انفال]] گرفته شده است.<ref>دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژه اصلاح ذات بین.</ref> اصلاح ذات‌البین شامل آشتی دادن دو فرد دو گروه می‌شود.
اصلاح ذات‌البین به معنای آشتی دادن و اصلاح رابطه بدِ بین اشخاص یا گروه‌ها است<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰، ج۹، ص۶.</ref> که بر اثر درگیری، دشمنی و... ایجاد شده است.<ref> نگاه کنید به طبرسی، مجمع‌البیان، ۱۳۷۲ش، ج۴، ص۷۹۸.</ref>این واژه از نخستین آیه [[سوره انفال]] گرفته شده است.<ref>دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژه اصلاح ذات بین.</ref> اصلاح ذات‌البین شامل آشتی دادن دو فرد دو گروه می‌شود.


اصلاح ذات‌البین از فضائل اخلاقی است و در مقابل [[سعایت]] (بدگویی) و [[سخن‌چینی]] قرار دارد.<ref>مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۳، ص۳۱۴.</ref>
اصلاح ذات‌البین از فضائل اخلاقی است و در مقابل [[سعایت]] (بدگویی) و [[سخن‌چینی]] قرار دارد.<ref>مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۳، ص۳۱۴.</ref>
خط ۱۹: خط ۱۹:
==راهکارهای اصلاح بین مردم==
==راهکارهای اصلاح بین مردم==
برای ایجاد اصلاح میان مردم راهکارهایی بیان شده است:
برای ایجاد اصلاح میان مردم راهکارهایی بیان شده است:
* '''پیشگیری از وقوع اختلاف:''' بر اساس نظر [[مفسران]] پیشگیری از بروز اختلاف میان وارثان مضمون آیه ۱۸۲ [[سوره بقره]] است<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۴۸۵.</ref> که باید وصیت‌کننده به رعایت [[عدالت]] و عمل به وظیفه سفارش شود تا از [[وصیت|وصیتی]] که باعث ایجاد اختلاف می‌شود، جلوگیری گردد.<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۵، ص۲۳۶-۲۳۹.</ref>
* '''پیشگیری از وقوع اختلاف:''' بر اساس نظر [[مفسران]] پیشگیری از بروز اختلاف میان وارثان مضمون آیه ۱۸۲ [[سوره بقره]] است<ref>طبرسی، مجمع‌البیان، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۴۸۵.</ref> که باید وصیت‌کننده به رعایت [[عدالت]] و عمل به وظیفه سفارش شود تا از [[وصیت|وصیتی]] که باعث ایجاد اختلاف می‌شود، جلوگیری گردد.<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۵، ص۲۳۶-۲۳۹.</ref>
* '''انتخاب داور از سوی زن و شوهر در اختلافات خانوادگی:''' برای حل اختلافات خانوادگی به هنگام ترس از جدایی زن و شوهر پیشنهاد شده که از سوی هر یک از سوی زن و مرد داوری برای ایجاد آشتی انتخاب شود.<ref> طوسی، التبیان، ج۳، ص۱۹۲؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۱ش، ج۳، ص۷۰.</ref>  
* '''انتخاب داور از سوی زن و شوهر در اختلافات خانوادگی:''' برای حل اختلافات خانوادگی به هنگام ترس از جدایی زن و شوهر پیشنهاد شده که از سوی هر یک از سوی زن و مرد داوری برای ایجاد آشتی انتخاب شود.<ref> طوسی، التبیان، ج۳، ص۱۹۲؛ طبرسی، مجمع‌البیان، ۱۳۷۱ش، ج۳، ص۷۰.</ref>  
پیداکردن ریشه اختلاف، استفاده از مسائل عاطفی، داشتن [[صبر]] و پرهیز از جانبداری از دیگر راهکارهای اصلاح ذات‌‎البین معرفی شده است.<ref>مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۳، ص۳۱۷-۳۱۸.</ref>
پیداکردن ریشه اختلاف، استفاده از مسائل عاطفی، داشتن [[صبر]] و پرهیز از جانبداری از دیگر راهکارهای اصلاح ذات‌‎البین معرفی شده است.<ref>مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۳، ص۳۱۷-۳۱۸.</ref>
== مراحل و شیوه==
== مراحل و شیوه==
خط ۳۰: خط ۳۰:
[[فقها]] ذیل عنوان اصلاح ذات‌البین چند فرع و حکم فقهی ارائه داده‌اند:
[[فقها]] ذیل عنوان اصلاح ذات‌البین چند فرع و حکم فقهی ارائه داده‌اند:
* آشتی دادن بین دو یا چند نفر که با هم کینه و دشمنی دارند، [[مستحب]] و در مواردی که حفظ جان [[ایمان|مؤمنی]] متوقف بر آن است [[واجب]] است.<ref>کاشف الغطاء، وجیزة الاحکام، ۱۳۶۶ق، ج۲، ص۱۶.</ref> به گفته [[آیت‌الله مکارم شیرازی]] آشتی دادن دو گروه مسلمان که با هم دشمنی دارند واجب کفایی است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۲، ص۱۷۰.</ref>
* آشتی دادن بین دو یا چند نفر که با هم کینه و دشمنی دارند، [[مستحب]] و در مواردی که حفظ جان [[ایمان|مؤمنی]] متوقف بر آن است [[واجب]] است.<ref>کاشف الغطاء، وجیزة الاحکام، ۱۳۶۶ق، ج۲، ص۱۶.</ref> به گفته [[آیت‌الله مکارم شیرازی]] آشتی دادن دو گروه مسلمان که با هم دشمنی دارند واجب کفایی است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۲، ص۱۷۰.</ref>
* مصرف [[زکات]] برای اصلاح ذات‌البین جایز است.<ref>طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۳۲۲؛ نجفی،‌ جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۵، ص۳۶۱-۳۶۲.</ref>  
* مصرف [[زکات]] برای اصلاح ذات‌البین جایز است.<ref> نجفی،‌ جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۵، ص۳۶۱-۳۶۲.</ref>  
* مستحب است [[قاضی]] پیش از صدور حکم دو طرف دعوا را به صلح فراخواند و در صورت خودداری طرفین از آشتی، حکم را صادر کند.<ref>نجفی،‌ جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۴۰، ص۱۴۵.</ref>
* مستحب است [[قاضی]] پیش از صدور حکم دو طرف دعوا را به صلح فراخواند و در صورت خودداری طرفین از آشتی، حکم را صادر کند.<ref>نجفی،‌ جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۴۰، ص۱۴۵.</ref>
* برای آشتی میان زن و شوهر باید حَکَمی از سوی زن و حَکَمی از سوی مرد تعیین شود. فقها درباره اینکه این کار مستحب است یا واجب اختلاف دارند.<ref>نجفی،‌ جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۱، ص۲۰۹-۲۱۵.</ref>
* برای آشتی میان زن و شوهر باید حَکَمی از سوی زن و حَکَمی از سوی مرد تعیین شود. فقها درباره اینکه این کار مستحب است یا واجب اختلاف دارند.<ref>نجفی،‌ جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۱، ص۲۰۹-۲۱۵.</ref>
خط ۴۸: خط ۴۸:
* صدوق، محمد بن علی، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، قم،‌ دار الشریف الرضی للنشر، ۱۴۰۶ق.
* صدوق، محمد بن علی، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، قم،‌ دار الشریف الرضی للنشر، ۱۴۰۶ق.
* طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت،‌ دار احیا التراث العربی، ۱۳۹۰ق.
* طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت،‌ دار احیا التراث العربی، ۱۳۹۰ق.
* طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، تهران، ناصر خسرو، ۱۳۷۲ش.
* طبرسی، فضل بن حسن، مجمع‌البیان، تهران، ناصر خسرو، ۱۳۷۲ش.
* طبری، محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالمعرفه، ۱۴۱۲ق.
* طبری، محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالمعرفه، ۱۴۱۲ق.
* طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، مصحح احمد حبیب عاملی، بیروت، دار احیا التراث العربی.
* طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، مصحح احمد حبیب عاملی، بیروت، دار احیا التراث العربی.
* فخر رازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر، بیروت، دار احیا التراث العربی، ۱۴۲۰ق.
* فخر رازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر، بیروت، دار احیا التراث العربی، ۱۴۲۰ق.
* فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی، تفسیر الصافی، تهران، مکتبه الصدر، ۱۴۱۵ق.
* فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی، تفسیر الصافی، تهران، مکتبه الصدر، ۱۴۱۵ق.
* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیة، ۱۴۰۷ق.
* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیة، ۱۴۰۷ق.
* مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت،‌ دار احیا التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
* مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت،‌ دار احیا التراث العربی، ۱۴۰۳ق.