پرش به محتوا

چشم‌زخم: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۰۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۳ اکتبر ۲۰۱۷
جز
ویرایش مطلب و افزایش منبع
جز (تمیزکاری)
جز (ویرایش مطلب و افزایش منبع)
خط ۲۳: خط ۲۳:


== رابطه با قضا و قدر==
== رابطه با قضا و قدر==
وجود احادیثی در تأیید چشم‌زخم، به ویژه حدیثی که آن را همپایه [[قضا و قدر]] تلقی کرده، یا احادیثی همچون «چشم‌زخم، مرد را به گور و شتر را به دیگ می‌اندازد».<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۰، ص۲۵-۲۶.</ref> و «اگر قبرها را بشکافند خواهید دید که بیشتر مردگان به سبب چشم‌زخم مرده‌اند.»<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۰، ص۲۵.</ref> پرسش‌هایی را برانگیخته و برخی از عالمان مسلمان را به پاسخ‌گویی واداشته است.<ref>برای نمونه: نک: شریف رضی، المجازات النبویه، ۱۳۸۰ش، ص۳۳۶-۳۳۴.</ref> از دیدگاه عالمان شیعه این گونه عوامل با قدرت خدا منافات ندارد، زیرا آنچه که تأثیر می‌کند، قدرت اوست. همچنین گفته شده حدیثی که تأثیر چشم‌زخم را همپایه قضا و قدر معرفی کرده، از باب مبالغه بوده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۹، ص۳۴-۳۵.</ref> در توصیه‌های اخلاقی نیز اعتقاد به چشم‌زخم ناسازگار با [[توکل]] دانسته شده است.<ref> سعدی، ص۱۳۹؛ نراقی، ج۳، ص۲۲۷.</ref>
برخی چشم‌زخم را مخالف [[قضا و قدر]] و [[توکل]] دانسته‌اند<ref> سعدی، ص۱۳۹؛ نراقی، جامع السعادات، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۲۲۷.</ref> و این دیدگاه منجر به پرسش‌ و پاسخ‌هایی در این زمینه شده است.<ref>برای نمونه: نک: شریف رضی، المجازات النبویه، ۱۳۸۰ش، ص۳۳۶-۳۳۴.</ref> از دیدگاه عالمان شیعه چشم‌زخم با [[قدرت خدا|قدرت الهی]] منافات ندارد، زیرا آنچه که تأثیر می‌کند، قدرت خداست نه این گونه عوامل. همچنین حدیثی که تأثیر چشم‌زخم را همپایه قضا و قدر معرفی کرده، از باب مبالغه دانسته‌اند.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۹، ص۳۴-۳۵.</ref> منشأ این برداشت وجود احادیثی است که در تأیید چشم‌زخم وارد شده؛ احادیثی همچون «چشم‌زخم، مرد را به گور و شتر را به دیگ می‌اندازد».<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۰، ص۲۵-۲۶.</ref> و «اگر قبرها را بشکافند خواهید دید که بیشتر مردگان به سبب چشم‌زخم مرده‌اند.»<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۰، ص۲۵.</ref>
 
==حکم فقهی==
==حکم فقهی==
در کتب فقهی شیعه درباره چشم‌زخم بحث نشده و احادیثی که در کتب روایی آمده، مبنای [[استنباط]] حکم فقهی قرار نگرفته‌اند. البته گفته شده در برخی از مناطق شمال آفریقا در صورت اثبات اینکه فردی مشهور به چشم‌شوری است و از این راه، به کسی خسارت وارد کرده، ضامن است. همچنین گفته شده برخی از فقهای [[اهل‌سنت]]، برای کسانی که به شورچشمی مشهور می‌شدند احکامی صادر می‌کردند؛ مثلا باید او را از اختلاط با مردم بازداشت و در خانه‌اش نگهداری کرد و برایش از [[بیت المال]] مقرری تعین نمود.<ref>شوکانی، نیل الاوطار، ۱۹۷۳م، ج۹، ص۱۱۰.</ref>  
در کتب فقهی شیعه درباره چشم‌زخم بحث نشده و احادیثی که در کتب روایی آمده، مبنای [[استنباط]] حکم فقهی قرار نگرفته‌اند. البته گفته شده در برخی از مناطق شمال آفریقا در صورت اثبات اینکه فردی مشهور به چشم‌شوری است و از این راه، به کسی خسارت وارد کرده، ضامن است. همچنین گفته شده برخی از فقهای [[اهل‌سنت]]، برای کسانی که به شورچشمی مشهور می‌شدند احکامی صادر می‌کردند؛ مثلا باید او را از اختلاط با مردم بازداشت و در خانه‌اش نگهداری کرد و برایش از [[بیت المال]] مقرری تعین نمود.<ref>شوکانی، نیل الاوطار، ۱۹۷۳م، ج۹، ص۱۱۰.</ref>  
خط ۷۴: خط ۷۳:
* معرفت، محمدهادی، شبهات و ردود حول القرآن الکریم، قم، مؤسسة التهمید، ۱۳۸۸ش-۱۴۳۰ق.
* معرفت، محمدهادی، شبهات و ردود حول القرآن الکریم، قم، مؤسسة التهمید، ۱۳۸۸ش-۱۴۳۰ق.
* ملاصدار، محمد بن ابراهیم، شرح اصول الکافی، تصحیح: محمد خواجوی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، ۱۳۸۳۳ش.
* ملاصدار، محمد بن ابراهیم، شرح اصول الکافی، تصحیح: محمد خواجوی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، ۱۳۸۳۳ش.
* نراقی، محمدمهدی، جامع السعادات، نجف، چاپ: محمدکلانتر، ۱۹۶۷م/۱۳۸۷ق.(افست بی‌تا.
{{چپ‌چین}}
{{چپ‌چین}}
* Bess Allen Donaldson, The wild rue: a study of Muhammadan magic and folklore in Iran, London 1938, repr. New York 1973.
* Bess Allen Donaldson, The wild rue: a study of Muhammadan magic and folklore in Iran, London 1938, repr. New York 1973.