۱۷٬۱۲۷
ویرایش
کفاره: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
افزایش جزیی
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (ویرایش جزیی) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (افزایش جزیی) |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
'''کَفّاره'''، جریمه‌ای که در فقه در ازای انجام برخی کارهای [[حرام]] یا ترک بعضی [[واجب|واجبات]] در نظر گرفته شده است. آزادکردن بنده، اطعام یا پوشاندن [[فقیر]]، [[روزه]] گرفتن و [[قربانی]] مهمترین کفارت هسستند. همچنین قتل انسان، باطل کردن عمدی روزه ماه رمضان، شکستن [[عهد]] و [[نذر]] و [[قسم]]، انجام برخی محرمات [[احرام|اِحرام]] و... موجب واجب شدن کفاره می‌شود. | '''کَفّاره'''، جریمه‌ای که در فقه در ازای انجام برخی کارهای [[حرام]] یا ترک بعضی [[واجب|واجبات]] در نظر گرفته شده است. آزادکردن بنده، اطعام یا پوشاندن [[فقیر]]، [[روزه]] گرفتن و [[قربانی]] مهمترین کفارت هسستند. همچنین قتل انسان، باطل کردن عمدی روزه ماه رمضان، شکستن [[عهد]] و [[نذر]] و [[قسم]]، انجام برخی محرمات [[احرام|اِحرام]] و... موجب واجب شدن کفاره می‌شود. | ||
مرتبه، مخیره، مرتبه و مخیره و [[کفاره جمع]] اقسام کفاره هستند. | |||
==واژه‌شناسی== | ==واژه‌شناسی== | ||
کفاره عبادتی مالی و بدنی است که به عنوان جریمه برخی گناهان در نظر گرفته شده<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ص۴۳۸.</ref> و غالباً موجب سقوط یا تخفیف عقوبت اخروی آن [[گناه]] می‌شود.<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ص۴۳۸؛ نگاه کنید به: شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۱۳ق، ج۱۰، ص۵.</ref> | کفاره عبادتی مالی و بدنی است که به عنوان جریمه برخی گناهان در نظر گرفته شده<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ص۴۳۸.</ref> و غالباً موجب سقوط یا تخفیف عقوبت اخروی آن [[گناه]] می‌شود.<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ص۴۳۸؛ نگاه کنید به: شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۱۳ق، ج۱۰، ص۵.</ref> | ||
کفاره از ماده کَفَر به معنای پوشاندن گرفته شده است.<ref>جوهری، الصحاح، ج۲، ص۸۰۸؛ ابن منظور، لسان العرب، ج۵، ص۱۴۸</ref> کفارات نیز چون موجب پوشیده شدن و نادیده گرفتن [[گناه|گناهان]] می‌شوند، به این نام خوانده شده‌اند.<ref>ابن منظور، لسان العرب، ج۵، ص۱۴۸؛ قطب راوندی، فقه القرآن، ج۲، ص۲۴۲؛ شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۱۳ق، ج۱۰، ص۵.</ref> چنانکه در آیۀ «وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْکِتَابِ آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَکَفَّرْنَا عَنْهُمْ سَیئَاتِهِمْ...»<ref>سوره مائده، آیه۶۵.</ref> کفاره به معنای چشم‌پوشی از گناهان و برداشتن عقوبت به کار رفته است.<ref>شیخ طوسی، التبیان، ج۳، ص۵۸۴.</ref> در روایات نیز کارهایی همچون [[حسن خلق|خوش‌اخلاقی]]، راستگویی، [[شکر نعمت]]، [[حیا]]، فریادرسی مظلومان، [[صدقه]] دادن، [[حج]] و [[عمره]]، [[صلوات]]، سجده زیاد، نیکی به پدر و مادر و مداومت بر [[نماز جماعت]] به عنوان کفاره گناهان و پاک شدن انسان معرفی شده‌اند. | کفاره از ماده کَفَر به معنای پوشاندن گرفته شده است.<ref>جوهری، الصحاح، ج۲، ص۸۰۸؛ ابن منظور، لسان العرب، ج۵، ص۱۴۸</ref> کفارات نیز چون موجب پوشیده شدن و نادیده گرفتن [[گناه|گناهان]] می‌شوند، به این نام خوانده شده‌اند.<ref>ابن منظور، لسان العرب، ج۵، ص۱۴۸؛ قطب راوندی، فقه القرآن، ج۲، ص۲۴۲؛ شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۱۳ق، ج۱۰، ص۵.</ref> چنانکه در آیۀ «وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْکِتَابِ آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَکَفَّرْنَا عَنْهُمْ سَیئَاتِهِمْ...»<ref>سوره مائده، آیه۶۵.</ref> کفاره به معنای چشم‌پوشی از گناهان و برداشتن عقوبت به کار رفته است.<ref>شیخ طوسی، التبیان، ج۳، ص۵۸۴.</ref> در روایات نیز کارهایی همچون [[حسن خلق|خوش‌اخلاقی]]، راستگویی، [[شکر نعمت]]، [[حیا]]، فریادرسی مظلومان، [[صدقه]] دادن، [[حج]] و [[عمره]]، [[صلوات]]، سجده زیاد، نیکی به پدر و مادر و مداومت بر [[نماز جماعت]] به عنوان کفاره گناهان و پاک شدن انسان معرفی شده‌اند.{{مدرک}} | ||
=== تفاوت با فدیه=== | === تفاوت با فدیه=== | ||
کفاره جریمه‌ای است که برای جبران انجام حرام یا ترک واجب انجام می‌شود.<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ص۴۳۸.</ref> اما [[فدیه]] به چیزی گفته می‌شود که جایگزین چیزی دیگری است و در عوض آن پرداخت می‌شود.<ref>مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ۱۴۰۲ق، ج۹، ص۴۱(ذیل فدی).</ref> چراکه فدیه رهانیدن کسی به واسطه پرداخت مال یا جبران خطا و کوتاهی‌اش و یا پاک شدن گناهانش است.<ref>مصطلحات الفقهیه ص۱، ص۲۴۴.</ref> از این‌رو به فتوای فقیهان کسی که بر اثر بیماری توانایی روزه گرفتن را ندارند و بیماری او تا ماه رمضان بعد هم طول بکشد، به ازای هر روزه‌ای که از ماه رمضان نگرفته باید یک [[مد طعام|مُد طعام]] (۷۵۰ گرم گندم و مانند آن) پرداخت کند.<ref> برای نمونه نگاه کنید به: علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۷۹.</ref> همچنین مالی که در برابر انجام برخی از محرمات احرام مانند آمیزش با همسر در حال احرام، آزادی اسیر و نیز در طلاق خلع و مبارات از سوی زن پرداخت می‌شود، فدیه می‌گویند.{{مدرک}} هر چند گاهی کفاره به معنای فدیه نیز به کار می‌رود.{{مدرک}} | کفاره جریمه‌ای است که برای جبران انجام حرام یا ترک واجب انجام می‌شود.<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ص۴۳۸.</ref> اما [[فدیه]] به چیزی گفته می‌شود که جایگزین چیزی دیگری است و در عوض آن پرداخت می‌شود.<ref>مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ۱۴۰۲ق، ج۹، ص۴۱(ذیل فدی).</ref> چراکه فدیه رهانیدن کسی به واسطه پرداخت مال یا جبران خطا و کوتاهی‌اش و یا پاک شدن گناهانش است.<ref>مصطلحات الفقهیه ص۱، ص۲۴۴.</ref> از این‌رو به فتوای فقیهان کسی که بر اثر بیماری توانایی روزه گرفتن را ندارند و بیماری او تا ماه رمضان بعد هم طول بکشد، به ازای هر روزه‌ای که از ماه رمضان نگرفته باید یک [[مد طعام|مُد طعام]] (۷۵۰ گرم گندم و مانند آن) پرداخت کند.<ref> برای نمونه نگاه کنید به: علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۷۹.</ref> همچنین مالی که در برابر انجام برخی از محرمات احرام مانند آمیزش با همسر در حال احرام، آزادی اسیر و نیز در طلاق خلع و مبارات از سوی زن پرداخت می‌شود، فدیه می‌گویند.{{مدرک}} هر چند گاهی کفاره به معنای فدیه نیز به کار می‌رود.{{مدرک}} | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
! نوع کفاره !! موارد !! کفارت | ! نوع کفاره !! موارد !! کفارت | ||
|- | |- | ||
| کفاره مرتبه|| ۱. ظهار و قتل خطأیی<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref>{{سخ}} ۲. افطار روزه رمضان پس از ظهر شرعی<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} | | کفاره مرتبه|| ۱. ظهار و قتل خطأیی<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref>{{سخ}} ۲. افطار روزه رمضان پس از ظهر شرعی<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} || ۱. آزاد کردن بنده و در صورت ناتوانی اطعام ۶۰ فقیر<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۲. اطعام ۱۰ مسکن و در صورت ناتوانی سه روز روزه گرفتن.<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۳. | ||
|- | |- | ||
| کفاره مخیره|| ۱.افطار عمدی روزه ماه رمضان<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۲. شکستن نذر<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۳. شکستن عهد<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۴. کشیدن زن مویش را در مصیبت نزدیکانش || تخییر بین {{سخ}} | | کفاره مخیره||الف) {{سخ}} ۱.افطار عمدی روزه ماه رمضان<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۲. شکستن نذر<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۳. شکستن عهد<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۴. کشیدن زن مویش را در مصیبت نزدیکانش {{سخ}} ب) باب حج {{سخ}} ۱. تراشیدن یا کوتاه کردن سر قبل از قربانی<ref> مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۴۴.</ref>|| الف) تخییر بین {{سخ}} | ||
۱.آزادکردن بنده{{سخ}} ۲. دو ماه روزه{{سخ}} ۳. اطعام به ۶۰ فقیر<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> | ۱.آزادکردن بنده{{سخ}} ۲. دو ماه روزه{{سخ}} ۳. اطعام به ۶۰ فقیر<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> | ||
ب) باب حج {{سخ}} | |||
۱. تخییر بین قربانی، اطعام مسکین و روزه گرفتن.<ref> مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۴۴.</ref> | |||
|- | |- | ||
| مخیره و مرتبه|| ۱. حنث قسم<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۲. کندن زن مویش را در مصیبت نزدیکانش {{سخ}} ۳. خراش وارد کردن زن به صورتش در مصبت نزدیکانش {{سخ}} ۴. چاک زدن مرد لباسش را در مرگ فرزند یا همسرش || الف) تخییر بین {{سخ}} ۱. آزاد کردن بنده {{سخ}} ۲.اطعام ۱۰ مسکین {{سخ}} ۳. پوشاندن ۱۰ فقیر {{سخ}} | | مخیره و مرتبه|| ۱. حنث قسم<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۲. کندن زن مویش را در مصیبت نزدیکانش {{سخ}} ۳. خراش وارد کردن زن به صورتش در مصبت نزدیکانش {{سخ}} ۴. چاک زدن مرد لباسش را در مرگ فرزند یا همسرش || الف) تخییر بین {{سخ}} ۱. آزاد کردن بنده {{سخ}} ۲.اطعام ۱۰ مسکین {{سخ}} ۳. پوشاندن ۱۰ فقیر {{سخ}} | ||
ب) در صورت ناتوانی {{سخ}} | ب) در صورت ناتوانی {{سخ}} | ||
۴. سه روز روزه گرفتن. <ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> | ۴. سه روز روزه گرفتن.<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> | ||
|- | |- | ||
| کفاره جمع|| ۱. قتل عمدی مؤمن<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۲. افطار در ماه رمضان با کار حرام|| انجام کارهای زیر با هم {{سخ}} ۱.آزادکردن بنده {{سخ}} ۲. دو ماه روزه {{سخ}} ۳. اطعام ۶۰ فقیر<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۱.</ref> | | کفاره جمع|| ۱. قتل عمدی مؤمن<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۲. افطار در ماه رمضان با کار حرام|| انجام کارهای زیر با هم {{سخ}} ۱.آزادکردن بنده {{سخ}} ۲. دو ماه روزه {{سخ}} ۳. اطعام ۶۰ فقیر<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۱.</ref> | ||
| خط ۵۸: | خط ۶۱: | ||
*محقق حلی، جعفر بن حسن، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، تصحیح عبدالحسین محمدعلی بقال، مؤسسه اسماعیلیان، ۱۴۰۸ق. | *محقق حلی، جعفر بن حسن، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، تصحیح عبدالحسین محمدعلی بقال، مؤسسه اسماعیلیان، ۱۴۰۸ق. | ||
*علامه حلی، حسن بن یوسف، قواعد الاحکام فی معرفة الحلال و الحرام، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۳ق. | *علامه حلی، حسن بن یوسف، قواعد الاحکام فی معرفة الحلال و الحرام، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۳ق. | ||
*مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۴ش. | |||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{وجوهات شرعی}} | {{وجوهات شرعی}} | ||