امام علی علیه‌السلام: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←پس از رحلت پیامبر(ص)
| خط ۹۲: | خط ۹۲: | ||
[[ابوبکر]] در [[سال ۱۳ هجری]] درگذشت<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ۱۳۷۹ق، ج۲، ص۱۳۶-۱۳۸؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۴۱۹-۴۲۰؛ ابن حبان، کتاب الثقات، ۱۳۹۳ق، ج۲، ص۱۹۱، ۱۹۴.</ref> و طبق وصیت او [[عمر بن خطاب]] به خلافت رسید.<ref>{{پک|معادیخواه|۱۳۸۲|ک=تاریخ اسلام (گسترش قلمرو خلافت اسلامی)|ص=۳۲۲و۳۳۱}}</ref> عمر در ماه محرم [[سال ۱۴ هجری]]، برای نبرد با [[ساسانیان]] از مدینه خارج شد و در سرزمینی با نام صرار، اردو زد. او امام علی(ع) را به جای خود در مدینه قرار داد تا خود فرماندهی جنگ را به عهده بگیرد، اما پس از مشورت با برخی صحابه از جمله امام علی(ع)، از تصمیم خود منصرف شد و [[سعد بن ابی‌وقاص]] را به نبرد فرستاد.<ref>{{پک|معادیخواه|۱۳۸۲|ک=تاریخ اسلام (گسترش قلمرو خلافت اسلامی)|ص=۳۷۹}}</ref> معادیخواه با استناد به نقلی از ابن اثیر گفته است علی(ع) در دوران خلیفه دوم، جز در سال‌های نخست آن، منصب قضاوت داشته است.<ref>{{پک|معادیخواه|۱۳۸۲|ک=تاریخ اسلام (گسترش قلمرو خلافت اسلامی)|ص=۴۴۱}}</ref><ref>{{پک|معادیخواه|۱۳۸۲|ک=تاریخ اسلام (گسترش قلمرو خلافت اسلامی)|ص=۳۴۸}}</ref> در سال شانزدهم (یا هفدهم) هجری<ref>{{پک|معادیخواه|۱۳۸۲|ک=تاریخ اسلام (گسترش قلمرو خلافت اسلامی)|ص=۴۵۳}}</ref> به پیشنهاد علی(ع) و پذیرش عمر، [[هجرت پیامبر(ص)]] از [[مکه]] به [[مدینه]] به عنوان مبدأ تاریخ اسلامی مشخص شد.<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۱۴۵.</ref><ref>{{پک|مسعودی|۱۴۰۹|ک=مروج الذهب|ج=۴|ص=۳۰۰|نقطه=نه}}</ref> در سال ۱۷ هجری<ref>بلاذری، ص۱۳۹.</ref> عمر برای فتح [[بیت‌المقدس]] راهی [[شام]] شد و امام علی(ع) را جانشین خود در مدینه قرار داد.<ref>طبری،ج۵، صص۲۵۱۹-۲۵۲۰.</ref><ref>{{پک|معادیخواه|۱۳۸۲|ک=تاریخ اسلام (گسترش قلمرو خلافت اسلامی)|ص=۴۷۵-۴۷۶}}</ref> در همین سال<ref>نویری، نهایه الارب، ۱۴۲۳ق، ج۱۹، ص۳۴۷.</ref> عمر پس از اصرار و تهدید با [[ام کلثوم دختر امام علی (ع)]] و فاطمه(س) [[ازدواج]] کرد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۵، ص۳۴۶؛ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۳۶۴ش، ج۸، ص۱۶۱؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۹۷؛ مفید، المسائل العکبریه، ۱۴۱۴ق، ص۶۰؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۲۰ق، ص۱۸۹.</ref><ref>{{پک|معادیخواه|۱۳۸۲|ک=تاریخ اسلام (گسترش قلمرو خلافت اسلامی)|ص=۴۹۶}}</ref> جانشینی علی(ع)، در سفر سال ۱۸ هجری عمر به شام نیز تکرار شده است.<ref>{{پک|معادیخواه|۱۳۸۲|ک=تاریخ اسلام (گسترش قلمرو خلافت اسلامی)|ص=۵۱۳}}</ref> عمر پس از [[ترور]] و پیش از درگذشتش در [[سال ۲۳ هجری]]،<ref>{{پک|معادیخواه|۱۳۸۲|ک=تاریخ اسلام (گسترش قلمرو خلافت اسلامی)|ص=۵۴۰}}</ref> [[شورای شش‌نفره|شورایی شش‌نفره]] برای تعیین خلیفه بعد از خود تشکیل داد<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۳۴۴.</ref> که علی(ع) عضو آن بود.<ref>سیوطی، تاریخ الخلفا، ۱۴۱۳ق، ص۱۲۹.</ref> عمر، عبدالرحمن بن عوف را به عنوان شخص تعیین‌کننده در شورا معرفی کرد. عبدالرحمن ابتدا از امام علی(ع) خواست به شرط عمل به کتاب خدا، سیره پیامبر و سیره ابوبکر و عمر عهده‌دار خلافت شود، اما امام علی(ع) شرط عمل به سیره [[شیخین]] را نپذیرفت و گفت «امید آن دارم که در محدوده دانش، توانایی و اجتهاد خود به کتاب خدا و سنت رسول خدا(ص) عمل کنم».<ref> ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۶ق، ج۳، ص۷۱.</ref> عبدالرحمن پس از آن شروط مذکور را با [[عثمان بن عفان]] در میان گذاشت و پس از پاسخ مثبت او، وی را عهده‌دار خلافت کرد.<ref>{{پک|دینوری|۱۳۷۱|ک=الامامة والسیاسة|ج=۱|ص=۴۶-۴۴}}</ref><ref>زرکلی، الاعلام، ۴، ۲۱۰.</ref><ref>ابن عبد البر، الاستیعاب، ۳، ۱۰۴۴.</ref> | [[ابوبکر]] در [[سال ۱۳ هجری]] درگذشت<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ۱۳۷۹ق، ج۲، ص۱۳۶-۱۳۸؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۴۱۹-۴۲۰؛ ابن حبان، کتاب الثقات، ۱۳۹۳ق، ج۲، ص۱۹۱، ۱۹۴.</ref> و طبق وصیت او [[عمر بن خطاب]] به خلافت رسید.<ref>{{پک|معادیخواه|۱۳۸۲|ک=تاریخ اسلام (گسترش قلمرو خلافت اسلامی)|ص=۳۲۲و۳۳۱}}</ref> عمر در ماه محرم [[سال ۱۴ هجری]]، برای نبرد با [[ساسانیان]] از مدینه خارج شد و در سرزمینی با نام صرار، اردو زد. او امام علی(ع) را به جای خود در مدینه قرار داد تا خود فرماندهی جنگ را به عهده بگیرد، اما پس از مشورت با برخی صحابه از جمله امام علی(ع)، از تصمیم خود منصرف شد و [[سعد بن ابی‌وقاص]] را به نبرد فرستاد.<ref>{{پک|معادیخواه|۱۳۸۲|ک=تاریخ اسلام (گسترش قلمرو خلافت اسلامی)|ص=۳۷۹}}</ref> معادیخواه با استناد به نقلی از ابن اثیر گفته است علی(ع) در دوران خلیفه دوم، جز در سال‌های نخست آن، منصب قضاوت داشته است.<ref>{{پک|معادیخواه|۱۳۸۲|ک=تاریخ اسلام (گسترش قلمرو خلافت اسلامی)|ص=۴۴۱}}</ref><ref>{{پک|معادیخواه|۱۳۸۲|ک=تاریخ اسلام (گسترش قلمرو خلافت اسلامی)|ص=۳۴۸}}</ref> در سال شانزدهم (یا هفدهم) هجری<ref>{{پک|معادیخواه|۱۳۸۲|ک=تاریخ اسلام (گسترش قلمرو خلافت اسلامی)|ص=۴۵۳}}</ref> به پیشنهاد علی(ع) و پذیرش عمر، [[هجرت پیامبر(ص)]] از [[مکه]] به [[مدینه]] به عنوان مبدأ تاریخ اسلامی مشخص شد.<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۱۴۵.</ref><ref>{{پک|مسعودی|۱۴۰۹|ک=مروج الذهب|ج=۴|ص=۳۰۰|نقطه=نه}}</ref> در سال ۱۷ هجری<ref>بلاذری، ص۱۳۹.</ref> عمر برای فتح [[بیت‌المقدس]] راهی [[شام]] شد و امام علی(ع) را جانشین خود در مدینه قرار داد.<ref>طبری،ج۵، صص۲۵۱۹-۲۵۲۰.</ref><ref>{{پک|معادیخواه|۱۳۸۲|ک=تاریخ اسلام (گسترش قلمرو خلافت اسلامی)|ص=۴۷۵-۴۷۶}}</ref> در همین سال<ref>نویری، نهایه الارب، ۱۴۲۳ق، ج۱۹، ص۳۴۷.</ref> عمر پس از اصرار و تهدید با [[ام کلثوم دختر امام علی (ع)]] و فاطمه(س) [[ازدواج]] کرد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۵، ص۳۴۶؛ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۳۶۴ش، ج۸، ص۱۶۱؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۹۷؛ مفید، المسائل العکبریه، ۱۴۱۴ق، ص۶۰؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۲۰ق، ص۱۸۹.</ref><ref>{{پک|معادیخواه|۱۳۸۲|ک=تاریخ اسلام (گسترش قلمرو خلافت اسلامی)|ص=۴۹۶}}</ref> جانشینی علی(ع)، در سفر سال ۱۸ هجری عمر به شام نیز تکرار شده است.<ref>{{پک|معادیخواه|۱۳۸۲|ک=تاریخ اسلام (گسترش قلمرو خلافت اسلامی)|ص=۵۱۳}}</ref> عمر پس از [[ترور]] و پیش از درگذشتش در [[سال ۲۳ هجری]]،<ref>{{پک|معادیخواه|۱۳۸۲|ک=تاریخ اسلام (گسترش قلمرو خلافت اسلامی)|ص=۵۴۰}}</ref> [[شورای شش‌نفره|شورایی شش‌نفره]] برای تعیین خلیفه بعد از خود تشکیل داد<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۳۴۴.</ref> که علی(ع) عضو آن بود.<ref>سیوطی، تاریخ الخلفا، ۱۴۱۳ق، ص۱۲۹.</ref> عمر، عبدالرحمن بن عوف را به عنوان شخص تعیین‌کننده در شورا معرفی کرد. عبدالرحمن ابتدا از امام علی(ع) خواست به شرط عمل به کتاب خدا، سیره پیامبر و سیره ابوبکر و عمر عهده‌دار خلافت شود، اما امام علی(ع) شرط عمل به سیره [[شیخین]] را نپذیرفت و گفت «امید آن دارم که در محدوده دانش، توانایی و اجتهاد خود به کتاب خدا و سنت رسول خدا(ص) عمل کنم».<ref> ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۶ق، ج۳، ص۷۱.</ref> عبدالرحمن پس از آن شروط مذکور را با [[عثمان بن عفان]] در میان گذاشت و پس از پاسخ مثبت او، وی را عهده‌دار خلافت کرد.<ref>{{پک|دینوری|۱۳۷۱|ک=الامامة والسیاسة|ج=۱|ص=۴۶-۴۴}}</ref><ref>زرکلی، الاعلام، ۴، ۲۱۰.</ref><ref>ابن عبد البر، الاستیعاب، ۳، ۱۰۴۴.</ref> | ||
{{جعبه نقل قول |عنوان= |نقل‌قول= «{{عربی|فَيا لله وَ لِلشُّورى ، مَتَى اعْتَرَضَ الرَّيْبُ فِىَّ مَعَ الْأوَّلِ مِنْهُمْ حَتّى صِرْتُ اُقْرَنُ الى هذِهِ النَّظائِرِ}}»{{سخ}} «داوری در آن شورا را به خدا واگذارم. کجا در شایستگی من در مقایسه با نخستین‌شان جای تردید بود که اینک در ردیف کسانی از این دست قرار گیرم؟»|منبع=نهج‌البلاغه، خطبه سوم<ref>{{پک|معادیخواه|۱۳۸۲|ک=تاریخ اسلام (روزگار عثمان)|ص=۲۰}}</ref> |تراز=چپ|عرض=۳۰۰px |حاشیه=۳px |رنگ پس‌زمینه =#ebf2ff}} | {{جعبه نقل قول |عنوان= |نقل‌قول= ( سخن امام علی درباره [[شورای شش‌نفره| شورای پیشنهادی عمر]]«{{عربی|فَيا لله وَ لِلشُّورى ، مَتَى اعْتَرَضَ الرَّيْبُ فِىَّ مَعَ الْأوَّلِ مِنْهُمْ حَتّى صِرْتُ اُقْرَنُ الى هذِهِ النَّظائِرِ}}»{{سخ}} «داوری در آن شورا را به خدا واگذارم. کجا در شایستگی من در مقایسه با نخستین‌شان جای تردید بود که اینک در ردیف کسانی از این دست قرار گیرم؟»|منبع=نهج‌البلاغه، خطبه سوم<ref>{{پک|معادیخواه|۱۳۸۲|ک=تاریخ اسلام (روزگار عثمان)|ص=۲۰}}</ref> |تراز=چپ|عرض=۳۰۰px |حاشیه=۳px |رنگ پس‌زمینه =#ebf2ff}} | ||
معادیخواه با تکیه بر نقل ابن جوزی در المنتظم گفته است علی(ع) در سال ۲۴ هجری، همچنان منصب قضاوت را بر عهده داشته است.<ref>{{پک|معادیخواه|۱۳۸۲|ک=تاریخ اسلام (روزگار عثمان)|ص=۱۴۶}}</ref> در سال ۲۵ هجری<ref>معرفت، التمهید، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۴۳-۳۴۶.</ref> عثمان دستور به جمع‌آوری و تدوین قرآن داد.<ref>معرفت، التمهید، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۳۸و۳۳۹.</ref> سیوطی از امام علی(ع) نقل کرده که تدوین و جمع‌آوری قرآن با مشورت وی انجام شده است.<ref>معرفت، التمهید، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۴۱.</ref><ref>{{پک|معادیخواه|۱۳۸۲|ک=تاریخ اسلام (روزگار عثمان)|ص=۵۱۵}}</ref> در سال ۲۶ هجری [[حضرت عباس علیه السلام|عباس بن علی(ع)]] پنجمین پسر علی(ع) متولد شد.<ref>زجاجی کاشانی، سقای کربلا، ۱۳۷۹ش، ص۸۹-۹۰؛ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۴۲۹.</ref> در سال ۳۵ هجری، مردم مدینه در اثر نارضایتی از عثمان، خانه‌اش را محاصره کردند.<ref>{{پک|دینوری|۱۳۸۰|ک=امامت و سیاست|ص=۶۱}}</ref> علی(ع) پیش از آن از مدینه خارج شده بود.<ref>{{پک|دینوری|۱۳۸۰|ک=امامت و سیاست|ص=۵۸-۵۷}}</ref> معادیخواه این خروج را به [[ینبع]] و به خواست عثمان دانسته است.<ref>{{پک|معادیخواه|۱۳۸۲|ک=تاریخ اسلام (روزگار عثمان)|ص=۷۷۳}}</ref> طبق منابع اهل سنت، امام علی(ع)، حسنین را برای محافظت از خلیفه گمارد،<ref>{{پک|دینوری|۱۳۸۰|ک=امامت و سیاست|ص=۵۸-۵۷، ۶۴}}</ref> اما شورشیان سرانجام عثمان را به قتل رساندند.<ref>ابن عبد البر، الاستیعاب،.</ref> پس از قتل عثمان، مردم پیرامون علی(ع) را گرفتند تا خلیفهٔ آنان باشد.<ref>نک: ابن مزاحم، وقعة صفین/ترجمه،ص:۲۷۱.</ref> | معادیخواه با تکیه بر نقل ابن جوزی در المنتظم گفته است علی(ع) در سال ۲۴ هجری، همچنان منصب قضاوت را بر عهده داشته است.<ref>{{پک|معادیخواه|۱۳۸۲|ک=تاریخ اسلام (روزگار عثمان)|ص=۱۴۶}}</ref> در سال ۲۵ هجری<ref>معرفت، التمهید، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۴۳-۳۴۶.</ref> عثمان دستور به جمع‌آوری و تدوین قرآن داد.<ref>معرفت، التمهید، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۳۸و۳۳۹.</ref> سیوطی از امام علی(ع) نقل کرده که تدوین و جمع‌آوری قرآن با مشورت وی انجام شده است.<ref>معرفت، التمهید، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۴۱.</ref><ref>{{پک|معادیخواه|۱۳۸۲|ک=تاریخ اسلام (روزگار عثمان)|ص=۵۱۵}}</ref> در سال ۲۶ هجری [[حضرت عباس علیه السلام|عباس بن علی(ع)]] پنجمین پسر علی(ع) متولد شد.<ref>زجاجی کاشانی، سقای کربلا، ۱۳۷۹ش، ص۸۹-۹۰؛ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۴۲۹.</ref> در سال ۳۵ هجری، مردم مدینه در اثر نارضایتی از عثمان، خانه‌اش را محاصره کردند.<ref>{{پک|دینوری|۱۳۸۰|ک=امامت و سیاست|ص=۶۱}}</ref> علی(ع) پیش از آن از مدینه خارج شده بود.<ref>{{پک|دینوری|۱۳۸۰|ک=امامت و سیاست|ص=۵۸-۵۷}}</ref> معادیخواه این خروج را به [[ینبع]] و به خواست عثمان دانسته است.<ref>{{پک|معادیخواه|۱۳۸۲|ک=تاریخ اسلام (روزگار عثمان)|ص=۷۷۳}}</ref> طبق منابع اهل سنت، امام علی(ع)، حسنین را برای محافظت از خلیفه گمارد،<ref>{{پک|دینوری|۱۳۸۰|ک=امامت و سیاست|ص=۵۸-۵۷، ۶۴}}</ref> اما شورشیان سرانجام عثمان را به قتل رساندند.<ref>ابن عبد البر، الاستیعاب،.</ref> پس از قتل عثمان، مردم پیرامون علی(ع) را گرفتند تا خلیفهٔ آنان باشد.<ref>نک: ابن مزاحم، وقعة صفین/ترجمه،ص:۲۷۱.</ref> | ||