پرش به محتوا

روسیه: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۷۵ بایت حذف‌شده ،  ‏۸ اوت ۲۰۱۵
جز
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۱۷: خط ۱۱۷:
در جمهوری‌های تاتارستان، داغستان و باشقیرستان نسخ خطی اسلامی زیادی نگهداری می‌شود، بسیاری از این نسخه‌ها فهرست‌نویسی نشده‌اند.<ref>[http://al-athar.ir/home/Content/4277 نسخه‌های خطی اسلامی در روسیه]</ref>
در جمهوری‌های تاتارستان، داغستان و باشقیرستان نسخ خطی اسلامی زیادی نگهداری می‌شود، بسیاری از این نسخه‌ها فهرست‌نویسی نشده‌اند.<ref>[http://al-athar.ir/home/Content/4277 نسخه‌های خطی اسلامی در روسیه]</ref>


==وضعیت شیعیان ==
==تاریخ تشیع ==
در اواسط قرن نوزدهم تاجران شیعه ایرانی و آذری در زمره فعال‌ترین تاجران شرقی مسکو قرار داشتند: بسیاری از آنان در میاسنیتسکا و گارادسکوی ساکن بودند، مهمترین واقعه زندگی ایرانیان ساکن در مسکو، دیدار [[ناصر الدین شاه]] از مسکو بود که پس از آن متحد روسیه شد.
در اواسط قرن نوزدهم تاجران شیعه ایرانی و آذری در زمره فعال‌ترین تاجران شرقی مسکو قرار داشتند: بسیاری از آنان در میاسنیتسکا و گارادسکوی ساکن بودند، مهمترین واقعه زندگی ایرانیان ساکن در مسکو، دیدار [[ناصر الدین شاه]] از مسکو بود که پس از آن متحد روسیه شد.


خط ۱۲۴: خط ۱۲۴:
طبق سرشماری ۱۹۸۹، در مسکو ۲۰۷۲۷ آذربایجانی، ۲۴۳۴ لزگین و ۱۲۹۲ تات زندگی می‌کردند که در میان آنها نمایندگان شیعه هم حضور داشتند. شرایط در دوران پس از شوروی تغییر کرد و تعداد شیعیان آذری مقیم مسکو در سال‌های ۲۰۰۰ به ۸۰۰ هزار تن رسید.<ref>[http://islamworld2020.persianblog.ir/post/454/ بانک مقالات جهان اسلام]</ref> در ۱۹۹۶، انجمن اهل بیت، شیعیان تاسیس شد. انجمن جوانان صاحب الزمان و انجمن زنان فاطمه زهرا و همچنین ده‌ها [[حسینیه]] در مسکو با انجمن اهل بیت همکاری دارند. فعالیت‌های اجتماعی- مذهبی، با تلاش این انجمن در پایتخت روسیه انجام می‌شود. طبق آمار مدیران این انجمنها ۹۰% مسلمانان روس ساکن در مسکو شیعه هستند. اما در کل کشور، شیعیان تنها ۳% مسلمانان را تشکیل می‌دهند. شیعیان روس ابتدا مرکز دین شناسی شیعیان مسکو را تشکیل دادند که ارتباط تنگاتگی با شیعیان ایرانی داشت.<ref>[http://islamworld2020.persianblog.ir/post/454/ بانک مقالات جهان اسلام]</ref>
طبق سرشماری ۱۹۸۹، در مسکو ۲۰۷۲۷ آذربایجانی، ۲۴۳۴ لزگین و ۱۲۹۲ تات زندگی می‌کردند که در میان آنها نمایندگان شیعه هم حضور داشتند. شرایط در دوران پس از شوروی تغییر کرد و تعداد شیعیان آذری مقیم مسکو در سال‌های ۲۰۰۰ به ۸۰۰ هزار تن رسید.<ref>[http://islamworld2020.persianblog.ir/post/454/ بانک مقالات جهان اسلام]</ref> در ۱۹۹۶، انجمن اهل بیت، شیعیان تاسیس شد. انجمن جوانان صاحب الزمان و انجمن زنان فاطمه زهرا و همچنین ده‌ها [[حسینیه]] در مسکو با انجمن اهل بیت همکاری دارند. فعالیت‌های اجتماعی- مذهبی، با تلاش این انجمن در پایتخت روسیه انجام می‌شود. طبق آمار مدیران این انجمنها ۹۰% مسلمانان روس ساکن در مسکو شیعه هستند. اما در کل کشور، شیعیان تنها ۳% مسلمانان را تشکیل می‌دهند. شیعیان روس ابتدا مرکز دین شناسی شیعیان مسکو را تشکیل دادند که ارتباط تنگاتگی با شیعیان ایرانی داشت.<ref>[http://islamworld2020.persianblog.ir/post/454/ بانک مقالات جهان اسلام]</ref>


پس از معاهدات گلستان و ترکمن‌چای که بین ایران و روسیه بسته شد تقریبا ۱۷ شهر ایران که که اکثر اهالی آن را شیعیان تشکیل می‌دادند تحت تسلط روسیه قرار گرفتند.<ref>[http://www.mashreghnews.ir/fa/news/224764 مشرق نیوز]</ref>
پس از معاهدات گلستان و ترکمن‌چای که بین ایران و روسیه بسته شد تقریبا ۱۷ شهر ایران که که اکثر اهالی آن را شیعیان تشکیل می‌دادند تحت تسلط روسیه قرار گرفتند.<ref>[http://www.mashreghnews.ir/fa/news/224764 مشرق نیوز]</ref> از این دوره به بعد دوره‌های تاریخ حضور شیعه در اراضی تحت حاکمیت روس را به چند دوره می‌توان تقسیم کرد:
البته پیش از آن هم اگر در محدوده مرزهای روس شیعیانی وجود داشته‌اند بسیار محدود بوده‌اند و در منابع تاریخی خبر قابل توجهی در این باره وجود ندارد. از این دوره به بعد دوره‌های تاریخ حضور شیعه در اراضی تحت حاکمیت روس را به چند دوره می‌توان تقسیم کرد:


====از ابتدا تا انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ ====
===از ابتدا تا انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ ===
در مرحله نخست این تاریخ که از ابتدا تا انقلاب اکتبر را شامل می‌شود تمامی مسلمانان اراضی تحت حکومت روسیه تزاری اعم از شیعه و سنی از یک مرکز که در [[تفلیس]] قرار داشت اداره می‌شدند. در این دوره مسلمانان از حق تحصیل محروم بودند. این قانون به طور طبیعی در مورد شیعیان نیز صادق بود. پس از گذشت یک برهه تاریخی چند مرکز تحصیلی با نام "سمیناریا" ایجاد شد که در این مراکز به طور محدود و گزینشی شیعیان نیز برای تحصیل ثبت نام می‌شدند.<ref>Демьянова А.И. Религиозность: тенденции и особенности проявления , Воронеж, 2012, с. 60-71</ref>
در مرحله نخست این تاریخ که از ابتدا تا انقلاب اکتبر را شامل می‌شود تمامی مسلمانان اراضی تحت حکومت روسیه تزاری اعم از شیعه و سنی از یک مرکز که در [[تفلیس]] قرار داشت اداره می‌شدند. در این دوره مسلمانان از حق تحصیل محروم بودند. این قانون به طور طبیعی در مورد شیعیان نیز صادق بود. پس از گذشت یک برهه تاریخی چند مرکز تحصیلی با نام "سمیناریا" ایجاد شد که در این مراکز به طور محدود و گزینشی شیعیان نیز برای تحصیل ثبت نام می‌شدند.<ref>Демьянова А.И. Религиозность: тенденции и особенности проявления , Воронеж, 2012, с. 60-71</ref>


==== از انقلاب اکتبر تا فروپاشی شوروی====
=== از انقلاب اکتبر تا فروپاشی شوروی===
در دوره پس از انقلاب اکتبر که اتحاد جماهیر شوروی ایجاد شد، شیعیان مرحله جدیدی از حضور خود تحت حاکمیت روس‌ها را آغاز کردند. این مرحله با چند ویژگی از دوره پیش از خود متمایز می‌شد. در دوره پیش از این شیعیان مهاجرت بسیار محدودی را به مراکز حکومت که در اراضی دور دست قرار داشت انجام می‌دادند، در این دوره، شیعیان برای کارهای مختلف مانند اشتغال، تحصیل و فعالیت به مراکز حکومت و نیز سایر سرزمین‌های دور دست مهاجرت کردند و در اثر همین مهاجرت‌ها میان جمعیت شیعی و مسیحی تبادلات و رفت‌ و آمد اتفاق افتاد. بزرگترین مهاجرت‌های تاریخی شیعیان در دهه ۱۹۳۰ اتفاق افتاد که سبب آن کشتارها و سرکوب‌های گسترده‌ای بود که در نواحی شیعه‌نشین به وقوع پیوست. در این تاریخ تعداد قابل توجهی از شیعیان به سیبری و قزاقستان که بومیان آن را [[اهل سنت]] تشکیل می‌دادند تبعید شدند، الان هم در این مناطق ساکنان شیعه وجود دارند و تاریخ حضورشان به این دوره می‌رسد.<ref>Балтанова Г.Р. Ислам в СССР. Анализ зарубежных концепций,Казань, 1991 , с. 75.</ref>
در دوره پس از انقلاب اکتبر که اتحاد جماهیر شوروی ایجاد شد، شیعیان مرحله جدیدی از حضور خود تحت حاکمیت روس‌ها را آغاز کردند. این مرحله با چند ویژگی از دوره پیش از خود متمایز می‌شد. در دوره پیش از این شیعیان مهاجرت بسیار محدودی را به مراکز حکومت که در اراضی دور دست قرار داشت انجام می‌دادند، در این دوره، شیعیان برای کارهای مختلف مانند اشتغال، تحصیل و فعالیت به مراکز حکومت و نیز سایر سرزمین‌های دور دست مهاجرت کردند و در اثر همین مهاجرت‌ها میان جمعیت شیعی و مسیحی تبادلات و رفت‌ و آمد اتفاق افتاد. بزرگترین مهاجرت‌های تاریخی شیعیان در دهه ۱۹۳۰ اتفاق افتاد که سبب آن کشتارها و سرکوب‌های گسترده‌ای بود که در نواحی شیعه‌نشین به وقوع پیوست. در این تاریخ تعداد قابل توجهی از شیعیان به سیبری و قزاقستان که بومیان آن را [[اهل سنت]] تشکیل می‌دادند تبعید شدند، الان هم در این مناطق ساکنان شیعه وجود دارند و تاریخ حضورشان به این دوره می‌رسد.<ref>Балтанова Г.Р. Ислам в СССР. Анализ зарубежных концепций,Казань, 1991 , с. 75.</ref>
در اواخر این دوره یعنی در سال‌های ۱۹۷۹، پس از وقوع [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی]] در ایران در مناطق شیعه نشین جماهیر شوروی یک بیداری و تحرک درونی ایجاد شد. با توجه به این بیداری که حکومت نیز از این موضوع بی‌خبر نبود یک کمیته اختصاصی برای نظارت بر شیعیان در حاکمیت ایجاد شد.<ref>Алов А.А., Владимиров Н.Г. Мусульманские этносы России // Ислам в России. Вериги.ру. Проверено 16 декабря 2013</ref>
در اواخر این دوره یعنی در سال‌های ۱۹۷۹، پس از وقوع [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی]] در ایران در مناطق شیعه نشین جماهیر شوروی یک بیداری و تحرک درونی ایجاد شد. با توجه به این بیداری که حکومت نیز از این موضوع بی‌خبر نبود یک کمیته اختصاصی برای نظارت بر شیعیان در حاکمیت ایجاد شد.<ref>Алов А.А., Владимиров Н.Г. Мусульманские этносы России // Ислам в России. Вериги.ру. Проверено 16 декабря 2013</ref>


==== از فروپاشی تا به امروز====
=== از فروپاشی تا به امروز===
پس از فروپاشی شوروی، [[جمهوری آذربایجان]] نیز استقلال یافت و شیعیان این اراضی که اصلی‌ترین محل شیعیان اراضی تحت حاکمیت روس‌ها بود تاریخ و سرنوشت مستقلی از شیعیان مقیم در اراضی روسیه کنونی پیدا کردند. فروپاشی شوروی و فضای بازی که پس از این حادثه به وجود آمد شرایط مناسبی برای فعالیت‌های مذهبی و تبلیغات در میان مسلمانان ایجاد کرد. اما با این وجود در میان شیعیان ساکن در اراضی روسیه که عموما آذری‌الاصل بودند حتی پس از فروپاشی شوروی نیز وضعیت دوری از معارف دینی و اعتقادات و اعمال اسلامی هم چنان وجود داشت. اما با بازگشت طلابی که با فروپاشی شوروی به ایران آمده تحصیلات دینی کسب کرده بودند به روسیه، جو دینی و عتقادات اسلامی در میان شیعیان روسیه نیز رشد پیدا کرد. به طور کلی در اراضی روسیه ۱۵ تا ۲۰ میلیون مسلمان ساکن زندگی می‌کنند که از این تعداد شیعیان در حدود ۳ میلیون نفر را شامل می‌شوند. این تعداد افراد نیز بیشتر افراد مهاجری هستند که از آذربایجان به شهرهای مسکو، سن پترزبورگ و منطقه سیبری مهاجرت کرده‌اند. عموما در اکثر شهرهای روسیه آذربایجانی‌ها ساکن هستند.<ref>نخستین شیعیان تحت حاکمیت روس، پایگاه اطلاع رسانی مشرق، www.mashreghnews.ir، تاریخ انتشار: ۲۸ خرداد ۱۳۹۲</ref>
پس از فروپاشی شوروی، [[جمهوری آذربایجان]] نیز استقلال یافت و شیعیان این اراضی که اصلی‌ترین محل شیعیان اراضی تحت حاکمیت روس‌ها بود تاریخ و سرنوشت مستقلی از شیعیان مقیم در اراضی روسیه کنونی پیدا کردند. فروپاشی شوروی و فضای بازی که پس از این حادثه به وجود آمد شرایط مناسبی برای فعالیت‌های مذهبی و تبلیغات در میان مسلمانان ایجاد کرد. اما با این وجود در میان شیعیان ساکن در اراضی روسیه که عموما آذری‌الاصل بودند حتی پس از فروپاشی شوروی نیز وضعیت دوری از معارف دینی و اعتقادات و اعمال اسلامی هم چنان وجود داشت. اما با بازگشت طلابی که با فروپاشی شوروی به ایران آمده تحصیلات دینی کسب کرده بودند به روسیه، جو دینی و عتقادات اسلامی در میان شیعیان روسیه نیز رشد پیدا کرد. به طور کلی در اراضی روسیه ۱۵ تا ۲۰ میلیون مسلمان ساکن زندگی می‌کنند که از این تعداد شیعیان در حدود ۳ میلیون نفر را شامل می‌شوند. این تعداد افراد نیز بیشتر افراد مهاجری هستند که از آذربایجان به شهرهای مسکو، سن پترزبورگ و منطقه سیبری مهاجرت کرده‌اند. عموما در اکثر شهرهای روسیه آذربایجانی‌ها ساکن هستند.<ref>نخستین شیعیان تحت حاکمیت روس، پایگاه اطلاع رسانی مشرق، www.mashreghnews.ir، تاریخ انتشار: ۲۸ خرداد ۱۳۹۲</ref>


خط ۱۶۳: خط ۱۶۲:


|-
|-
|  ||  ||  ۲،۲۱۲،۰۰۰  || ۱/۵ درصد مسلمانان || سایت swivel  ||  سال۲۰۰۷  
|  ||  ||  ۲،۲۱۲،۰۰۰  || ۱/۵ درصد مسلمانان || سایت swivel  ||  سال۲۰۰۷
|-
|-
|  ||  || ۲،۶۰۰،۰۰۰ || ۱/۵ درصد مسلمانان || ویکی‌پدیا به زبان روسی || ۲۰۱۳  
|  ||  || ۲،۶۰۰،۰۰۰ || ۱/۵ درصد مسلمانان || ویکی‌پدیا به زبان روسی || ۲۰۱۳
|}
|}