آیه نبأ: تفاوت میان نسخه‌ها

'''آیه نَبَاء'''، [[آیه]] ششم [[سوره]] [[سوره حجرات|حجرات]] است که در علم [[اصول فقه]]، به عنوان دلیلی بر حجیت [[خبر واحد]] بررسی می‌شود. بیشتر [[تفسیر|مفسران]] [[اسباب نزول|شأن نزول]] این آیه را ماجرایی می‌دانند که در آن، [[اسلام|مسلمانان]] بر طبق خبر ولید بن عُقبه، قصد حمله به قبیله [[بنی المصطلق|'''بنى المُصطَلَق''']] را داشتند. برخی از عالمان [[اصول فقه]]، گفته‌اند که آیه نبأ بر حجیت خبر واحد دلالت دارد؛ برخی نیز استناد به آیه را برای اثبات حجیت خبر واحد درست ندانسته‌اند.

 

 

|عرض=85

|تورفتگی=0

|عنوان={{عربی|اندازه=92%|'''يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِن جَاءَكُمْ فَاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا أَن تُصِيبُوا قَوْمًا بِجَهَالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلَىٰ مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِينَ'''(آیه ۶)}}

|اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، اگر فاسقى برايتان خبرى آورد، نيك وارسى كنيد، مبادا به نادانى گروهى را آسيب برسانيد و [بعد،] از آنچه كرده‌ايد پشيمان شويد.

مفسران دو شأن نزول برای این آیه ذکر کرده‌اند: بیشتر مفسران نوشته‌اند که آیه در خصوص وليد بن عُقبه، نازل شده است كه [[پیامبر(ص)]] او را براى جمع‌‏آورى [[زکات]]، به سوی قبيله [[بنی المصطلق|'''بنى المُصطَلَق''']] اعزام کرده بود.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۲، ص۱۵۳.</ref>

[[مجمع البیان]] نوشته است: هنگامى كه اهل قبيله با خبر شدند كه نماينده رسول خدا(ص) مى‌‏آيد، با خوشحالى به استقبال او شتافتند، اما وليد به جهت دشمنی‌ای که در جاهلیت با آنان داشت، تصور كرد،  به قصد كشتنش آمده‌‏اند. از این رو نزد پيامبر(ص) بازگشت و گفت: آنها از پرداخت زكات خوددارى كرده‌اند. پيامبر(ص) خشمگين شد و تصميم گرفت با آنها پيكار كند که این آيه نازل شد و به مسلمانان دستور داد كه هر گاه فاسقى خبرى آورد درباره آن تحقيق كنيد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۱۹۸.</ref>

برخی نیز گفته‌اند: آیه درباره ماجرای تهمت به [[ماریه]] همسر پیامبر(ص) نازل شده است. در این داستان [[حضرت علی(ع)]] که مأمور مجازات خاطی بود، از پیامبر(ص) پرسید که آیا می‌تواند در صورتی که مشاهداتش بر خلاف گفته‌های دیگران بود، به شایعات اعتماد نکند. پیامبر هم به او چنین اجازه‌ای داد. در پایان معلوم شد که گناهی صورت نگرفته و شایعات دروغ بوده است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۱۹۸و۱۹۹.</ref>

در [[اصول فقه]]، از آیه نبأ بسیار بحث شده است. عالمان [[اصول فقه]] دلالت این آیه را بر حجیت [[خبر واحد]]، بررسی کرد‌‌ه‌اند.<ref>مركز اطلاعات و مدارک اسلامى، فرهنگ‌نامه اصول فقه، ۱۳۸۹ش، ص۶۲.</ref>

اصولیان درباره اثبات حجیت خبر واحد از طریق آیه نبأ، اتفاق نظر ندارند. برخی همچون [[محمدحسین نائینی]] استناد به آن را برای اثبات حجیت خبر واحد، صحیح دانسته‌اند<ref>نائینی، فوائد الاصول، ۱۳۷۶ش، ج‏۳، ص۱۸۷.</ref> و برخی مانند [[شیخ انصاری]] بر این باور بوده‌اند که آیه، بر حجیت خبر واحد دلالت ندارد.<ref>شیخ انصارى، فرائد الاُصول، ۱۴۱۶ق، ص۱۱۶تا۱۳۶.</ref>

*انصارى، مرتضى بن محمدامين، فرائد الاُصول، قم، موسسه النشر الاسلامي، چاپ پنجم، ۱۴۱۶ق.

*طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البيان فى تفسير القرآن، تهران، ناصرخسرو، ۱۳۷۲ش.

*مركز اطلاعات و مدارك اسلامى، فرهنگ نامه اصول فقه، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي،‏ چاپ اول،۱۳۸۹ش.

*مكارم شيرازى، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱، تهران، دار الكتب الإسلامية، ۱۳۷۴ش.

*نائینی، محمدحسین، فوائد الاصول، قم، جامعه مدرسين حوزه علميه قم‏،  چاپ اول، ۱۳۷۶ش.