پرش به محتوا

سوگند: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۷۰۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۶ اکتبر ۲۰۲۱
افزودن جملات مرتبط با احکام، از بخش‌های دیگر.
(اصلاح متن و حذف جملات غیرمرتبط با مفهوم‌شناسی)
(افزودن جملات مرتبط با احکام، از بخش‌های دیگر.)
خط ۲۳: خط ۲۳:
به عقیده [[فقها]] اگر شخصی برای انجام یا ترک کاری سوگند یاد کند، به این نوع سوگند، «سوگند تعهد» می‌گویند.<ref>مدرسی، احکام معاملات، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۴۵۵ و ۴۵۶.</ref> «سوگند تعهد»، ضمان آور است و اگر کسی به سوگندی که خورده است عمل نکند، قسم خود را شکسته است.<ref>مدرسی، احکام معاملات، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۴۵۵ و ۴۶۱؛ مکارم شیرازی، سوگندهای پربار قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۳۶؛ رساله توضیح المسائل مراجع، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۸۰۹.</ref> در [[اصطلاحات فقهی|اصطلاح فقهی]] به این عمل «حِنث قسم» می‌گویند.<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۲ش، ج۳، ص۳۷۹. </ref> کسی که «عمدا» با قسم خود مخالفت کند، گناه کرده و باید [[کفاره]] بپردازد.<ref>رساله توضیح المسائل مراجع، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۸۰۸.</ref> [[کفاره شکستن قسم]]، سیر کردن ۱۰ فقیر یا پوشاندن آنها، یا آزاد کردن یک بنده و اگر قادر به انجام این کار‌ها نبود، سه روز، [[روزه]] است.<ref>رساله توضیح المسائل مراجع، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۸۰۸.</ref>
به عقیده [[فقها]] اگر شخصی برای انجام یا ترک کاری سوگند یاد کند، به این نوع سوگند، «سوگند تعهد» می‌گویند.<ref>مدرسی، احکام معاملات، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۴۵۵ و ۴۵۶.</ref> «سوگند تعهد»، ضمان آور است و اگر کسی به سوگندی که خورده است عمل نکند، قسم خود را شکسته است.<ref>مدرسی، احکام معاملات، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۴۵۵ و ۴۶۱؛ مکارم شیرازی، سوگندهای پربار قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۳۶؛ رساله توضیح المسائل مراجع، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۸۰۹.</ref> در [[اصطلاحات فقهی|اصطلاح فقهی]] به این عمل «حِنث قسم» می‌گویند.<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۲ش، ج۳، ص۳۷۹. </ref> کسی که «عمدا» با قسم خود مخالفت کند، گناه کرده و باید [[کفاره]] بپردازد.<ref>رساله توضیح المسائل مراجع، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۸۰۸.</ref> [[کفاره شکستن قسم]]، سیر کردن ۱۰ فقیر یا پوشاندن آنها، یا آزاد کردن یک بنده و اگر قادر به انجام این کار‌ها نبود، سه روز، [[روزه]] است.<ref>رساله توضیح المسائل مراجع، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۸۰۸.</ref>


قسم خوردن در امور شخصی اگر [[دروغ]] باشد [[حرام]] و از [[گناهان کبیره]] است و اگر سوگند راست باشد، [[مکروه|کراهت ]] دارد.<ref>رساله توضیح المسائل مراجع، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۸۰۸؛ مکارم شیرازی، سوگندهای پربار قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۳۵.</ref>
از سوگند در دو جا یکی در «فقه» و دیگری در «دادگاه و امور حقوقی» بحث می‌شود.<ref>امین، «سوگند در اسلام و ایران»، ص۱۱۲و ۱۱۶.</ref> سوگند در فقه در صورت دروغ بودن و مخالفت، منجر به پرداخت کفاره و کسی که در دادگاه قسم دروغ بخورد، محکوم به یک تا سه سال حکم تأدیبی خواهد شد.<ref>امامی، حقوق مدنی، تهران، ج۶، ص۲۲۵. </ref> در فقه و حقوق اسلامی قاعده‌ای کلی به عنوان: «البینة علی المدعی و یمین علی المنکر یعنی آوردن دلیل برای [[مدعی]] و قسم خوردن بر عهده [[منکر]]»، وجود دارد.<ref>علامه حلی، مختلف الشیعه فی احکام الشریعة، ج۶، ص۷۴؛ امین، «سوگند در اسلام و ایران»، ص۱۱۳.</ref> برخی از کاربردهای قسم در مسائل حقوقی، اثبات بی‌گناهی، اثبات ادعا، اثبات حق نداشتن بر میت و همچنین به عنوان تمام‌کننده دعوا بیان شده است.<ref>امین، «سوگند در اسلام و ایران»، ص۱۱۳-۱۱۷.</ref>


همچنین فقها برای سوگند انواع دیگری نیز شمرده‌اند:
همچنین فقها برای سوگند انواع دیگری نیز شمرده‌اند:
خط ۲۸: خط ۳۱:
# '''سوگند تأیید یا اخباری:''' به معنای تأیید کردن خبری که در گذشته یا حال اتفاق افتاده است. در صورت [[دروغ]] بودنِ این نوع قسم، شخص مرتکب گناه شده و کفاره ندارد. به این نوع قسم در روایات «یمین الغَموس» نیز گفته می‌شود.<ref>مدرسی، احکام معاملات، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۴۵۵ و ۴۵۶.</ref> به عقیده [[سید ابوالقاسم خویی|آیت‌الله خویی]] قسم دروغ برای نجات [[اسلام|مسلمان]] اشکالی ندارد.<ref>خویی، توضیح المسائل، ۱۴۲۲ق، ص۴۸۶.</ref>
# '''سوگند تأیید یا اخباری:''' به معنای تأیید کردن خبری که در گذشته یا حال اتفاق افتاده است. در صورت [[دروغ]] بودنِ این نوع قسم، شخص مرتکب گناه شده و کفاره ندارد. به این نوع قسم در روایات «یمین الغَموس» نیز گفته می‌شود.<ref>مدرسی، احکام معاملات، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۴۵۵ و ۴۵۶.</ref> به عقیده [[سید ابوالقاسم خویی|آیت‌الله خویی]] قسم دروغ برای نجات [[اسلام|مسلمان]] اشکالی ندارد.<ref>خویی، توضیح المسائل، ۱۴۲۲ق، ص۴۸۶.</ref>
# '''سوگند درخواست:''' قسمی که شخص آن را به هنگام درخواست چیزی استفاده می‌کند، تا طرف مقابل را برای انجام خواسته‌اش تحریک کند. مانند: تو را به‌خدا کتاب را به من بده. به عقیده برخی این قسم نه برای قسم‌خورنده و نه برای طرف مقابل، الزام‌آور نیست و انجام ندادن آن باعث گناه یا کفاره نمی‌شود.<ref>مدرسی، احکام معاملات، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۴۵۵ و ۴۵۶.</ref>
# '''سوگند درخواست:''' قسمی که شخص آن را به هنگام درخواست چیزی استفاده می‌کند، تا طرف مقابل را برای انجام خواسته‌اش تحریک کند. مانند: تو را به‌خدا کتاب را به من بده. به عقیده برخی این قسم نه برای قسم‌خورنده و نه برای طرف مقابل، الزام‌آور نیست و انجام ندادن آن باعث گناه یا کفاره نمی‌شود.<ref>مدرسی، احکام معاملات، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۴۵۵ و ۴۵۶.</ref>
== شرایط ==
== شرایط ==
فقها برای سوگند شرایطی بیان کرده‌اند که به برخی از آن بدین شرح است:
فقها برای سوگند شرایطی بیان کرده‌اند که به برخی از آن بدین شرح است:
۳۹۹

ویرایش