۱۷٬۸۲۳
ویرایش
کنیه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
تمیزکاری
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) (− رده:عناوین تجلیلی (هاتکت)) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (تمیزکاری) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''کُنیه''' در فرهنگ عربی به آن دسته از نام‌هایی گفته می‌شود که با پیشوند «اب» یا «ابن» (در مردان) و «امّ» (در زنان) همراه باشد. دراین‌گونه نام‌گذاری معمولاً نام پسر | '''کُنیه''' در فرهنگ عربی به آن دسته از نام‌هایی گفته می‌شود که با پیشوند «اب» یا «ابن» (در مردان) و «امّ» (در زنان) همراه باشد. دراین‌گونه نام‌گذاری معمولاً نام پسر بزرگتر با پیشوند اب یا ام همراه می‌شود و به معنای پدر فلان شخص یا مادر فلان شخص است. استفاده از کنیه به جای نام اصلی بیشتر برای احترام و بزرگداشت اشخاص بوده ولی گاه دلایل دیگر هم داشته است. در [[روایات]] نیز استفاده از کنیه امری پسندیده دانسته شده ولی از بعضی کنیه‌ها نهی شده‌است. | ||
==کنیه چیست؟== | ==کنیه چیست؟== | ||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
برای علت نامیدن افراد به کنیه، دلایلی ذکر کرده‌اند: | برای علت نامیدن افراد به کنیه، دلایلی ذکر کرده‌اند: | ||
* '''تعظیم''': بیشتر کنیه‌های اشخاص از این نوع است.<ref>مبرد، الکامل فی اللغة و الأدب، ۱۳۸۸ق، ج۲، ص۱۰۴.</ref> | * '''تعظیم''': بیشتر کنیه‌های اشخاص از این نوع است.<ref>مبرد، الکامل فی اللغة و الأدب، ۱۳۸۸ق، ج۲، ص۱۰۴.</ref> | ||
* فال خوب زدن: هنگام تولد کودک کنیه‌ای نیکو انتخاب می‌کردند، به امید آنکه بزرگ شود و دارای خانواده و فرزند گردد | * فال خوب زدن: هنگام تولد کودک کنیه‌ای نیکو انتخاب می‌کردند، به امید آنکه بزرگ شود و دارای خانواده و فرزند گردد.<ref>مبرد، الکامل فی اللغة و الأدب، ۱۳۸۸ق، ج۲، ص۱۰۴.</ref> مانند أبوالفضل، گرچه این فرزند هنوز نوزاد بود و فرزندی به نام فضل نداشت که بدان کنیه پذیرد. | ||
* '''تحقیر و تمسخر''': گاهی کنبه برای تحقیر و تمسخر شخص به کار می‌رود، خداوند در [[سوره تبت]] یکی از عموهای پیامبر را [[ابی لهب]] نام نهاد. همچنین پیامبر(ص) عمرو بن هشام را [[ابوجهل]] نام نهاد.<ref>مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۸، ص۲۳۷.</ref> علی بن ابی طالب(ع) نیز حجاج بن یوسف را ابووذحه(سوسک سرگین گردان) نام نهاد.<ref>ترجمه نهج البلاغة،متن، ص:۱۱۶</ref> ابن ابی الحدید ضمن بیان این نکته به کنیه ابوزنه به معنای پدر میمون برای [[یزید بن معاویه]] اشاره می‌کند چون وی میمون باز بوده‌است.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج‌البلاغة، ۱۴۲۶ق، ج۷، ص۲۱۹.</ref> | * '''تحقیر و تمسخر''': گاهی کنبه برای تحقیر و تمسخر شخص به کار می‌رود، خداوند در [[سوره تبت]] یکی از عموهای پیامبر را [[ابی لهب]] نام نهاد. همچنین پیامبر(ص) عمرو بن هشام را [[ابوجهل]] نام نهاد.<ref>مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۸، ص۲۳۷.</ref> علی بن ابی طالب(ع) نیز حجاج بن یوسف را ابووذحه(سوسک سرگین گردان) نام نهاد.<ref>ترجمه نهج البلاغة،متن، ص:۱۱۶</ref> ابن ابی الحدید ضمن بیان این نکته به کنیه ابوزنه به معنای پدر میمون برای [[یزید بن معاویه]] اشاره می‌کند چون وی میمون باز بوده‌است.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج‌البلاغة، ۱۴۲۶ق، ج۷، ص۲۱۹.</ref> | ||
* '''تقیه و حفظ جان''': در دورههایی از تاریخ [[حضرت علی(ع)]] و دیگر امامان را با کنیه‌ای خاص خطاب می‌کردند. به عنوان مثال علی(ع) را با کنیه ابازینب خطاب می‌کردند. [[ابن ابی الحدید]] | * '''تقیه و حفظ جان''': در دورههایی از تاریخ [[حضرت علی(ع)]] و دیگر امامان را با کنیه‌ای خاص خطاب می‌کردند. به عنوان مثال علی(ع) را با کنیه ابازینب خطاب می‌کردند. [[ابن ابی الحدید]] می‌گوید: [[بنی امیه]] از اظهار فضایل علی(ع) منع کرده بودند تا آنجا که حتی اگر شخصی می‌خواست حدیثی، بلکه در مسائل دینی از ایشان نقل کند، با کنیه «ابوزینب» از او حدیث نقل می‌کرد.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج‌البلاغة، ۱۴۲۶ق، ج۴، ص۵۴.</ref> | ||
==نحوه تلفظ کنیه== | ==نحوه تلفظ کنیه== | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
==فرق کنیه با لقب== | ==فرق کنیه با لقب== | ||
در زبان عربی معمولا هر فردی دارای اسم، کنیه و لقب است در تفاوت لقب با کنیه گفته‌اند: | در زبان عربی معمولا هر فردی دارای اسم، کنیه و لقب است در تفاوت لقب با کنیه گفته‌اند: | ||
* لقب بیانگر خصوصیت و ویژگی و صفتی ممدوح یا مذموم و مثبت در فرد است مثل صادق یا کاذب یا امین یا خائن.کنیه در زبان عربی معمولا برای احترام و تکریم به کار می‌رود | * لقب بیانگر خصوصیت و ویژگی و صفتی ممدوح یا مذموم و مثبت در فرد است مثل صادق یا کاذب یا امین یا خائن.کنیه در زبان عربی معمولا برای احترام و تکریم به کار می‌رود.<ref>فراتی، ص۸۸</ref> | ||
* در لقب ذم یا مدح در خود لفظ نهفته است اما در کنیه شخصی که به کنیه خوانده می‌شود، لزوماً با لفظ کنیه تعظیم نمی‌شود، بلکه عدم تصریح به اسم نوعی تعظیم محسوب می‌شود.<ref>فراتی، ص۸۸</ref> | * در لقب ذم یا مدح در خود لفظ نهفته است اما در کنیه شخصی که به کنیه خوانده می‌شود، لزوماً با لفظ کنیه تعظیم نمی‌شود، بلکه عدم تصریح به اسم نوعی تعظیم محسوب می‌شود.<ref>فراتی، ص۸۸</ref> | ||
البته گاهی کنیه در جایگاه لقب قرار می‌گیرد همانند عمرو بن الولید بن عقبة بن امیة، شاعر معروف با لقب «أبو قطیفه» شناخته و معرفی شده است، ولی کنیه وی را «ابو الولید» گفته‌اند.<ref>الأغانی، ج۱، ص۵۱ </ref> | |||
==کنیه امامان== | ==کنیه امامان== | ||