عبدالجواد فلاطوری: تفاوت میان نسخه‌ها

'''عبدالجواد فلاطوری''' (۱۳۰۴-۱۳۷۵ش.) [[فیلسوف]]، [[فقیه]] و اندیشمند [[شیعه]] ایرانی مقیم [[آلمان]]. فلاطوری پس از تحصیل در [[حوزه علمیه اصفهان]] و [[حوزه علمیه خراسان|مشهد]] و [[حوزه علمیه تهران|تهران]] و نیز اخذ درجه لیسانس فلسفه از دانشگاه تهران به آلمان رفت و در دانشگاه کلن به او درجه پرفسوری عطا شد. او بنیان‌گذار کتابخانه شیعی در دانشگاه کلن آلمان و نیز آکادمی علوم اسلامی در این کشور است. فلاطوری با اقدام به اصلاح محتوای اسلامی کتاب‌های درسی مدارس آلمان و نیز چند کشور دیگر اروپایی، تلاش کرد نگرش اروپایی معاصر به [[اسلام]] را تغییر دهد. او معتقد بود باید دین را از [[فلسفه]] جدا کرد و هم‌چنین از منتقدان [[حکمت متعالیه|فلسفه ملاصدرا]] بود. از فلاطوری بیش از ۱۵۰ کتاب، مقاله و گفتگو بر جای مانده است.

عبدالجواد فلاطوری، از نوادگان آخوند [[ملا اسماعیل اصفهانی]] در [[۲۹ دی]] ۱۳۰۴ش. در [[اصفهان]] متولد شد.<ref>زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، ص۱۳۴.</ref> پدرش، حسین فلاطوری و مادرش رقیه خدابخشیان بود.<ref>زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، ص۲۳.</ref>

وی در ۷۱ سالگی، [[۹ دی]] ماه ۱۳۷۵ش. در [[آلمان]] درگذشت و پیکرش در روز ۲۱ همان ماه در اصفهان کنار آرامگاه [[حاج آقا رحیم ارباب]] ([[تکیه فاضل هندی]]) به خاک سپرده شد.<ref>زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، صص۱۳۹-۱۴۰.</ref>

== زندگی نامه علمی ==

در سالهای ۱۹۵۱ تا ۱۹۵۴م. در دانشکده فلسفه والهیات دانشگاه تهران تحصیل می‌کند که در ۱۹۵۴ درجه لیسانس را با ترجمه کتاب [[المشاعر]] [[ملاصدرا]] دریافت می‌نماید. این رساله به عنوان بهترین اثر سال، نایل به درجه عالی علمی می‌شود.<ref>زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، ص۲۴.</ref>

فلاطوری در اکتبر ۱۹۵۴ به [[آلمان]] می‌رود و در دانشکده فلسفه ادامه تحصیل می‌دهد. در ترم زمستانی ۵۵-۱۹۵۴ در ماینس، و از ترم تابستانی ۱۹۵۴ تا ترم تابستانی ۱۹۵۷ در دانشگاه کلن، و ترم زمستانی ۵۸-۱۹۵۷ را مجدداً در ماینس و از ۱۹۵۸ در بن تحصیل می‌نماید. در آگوست ۱۹۶۰ در کلن به اخذ مدرک در امتحان بزرگ لاتین نایل می‌گردد.<ref>زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، ص۲۴.</ref>

از آغاز ترم زمستانی ۶۱-۱۹۶۰ در دانشگاه هامبورگ به عنوان استادیار (Loktorenstelle) مشغول می‌گردد و به آموزش زبان و ادبیات فارسی و [[فلسفه اسلامی]] مبادرت می‌کند.<ref>زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، صص۲۴-۲۵.</ref>

::«رشته‌های تحصیلی من اغلب، فلسفه به عنوان رشته اصلی و روان شناسی به عنوان رشته فرعی بودند. به عنوان دومین رشته فرعی مدتی تعلیم و تربیت، جامعه شناسی، شرق شناسی، فلسفه حقوق و علوم مقایسه‌ای الهیات خواندم، اما بالاخره علم مقایسه‌ای الهیات را به عنوان دومین رشته فرعی انتخاب کردم.»<ref>زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، ص۲۵.</ref>

فلاطوری در سال ۱۹۶۲ در رشته فلسفه با نگارش رساله‌ای با عنوان «تفسیر اخلاق کانت در پرتو احترام» با پیوست مقدمه‌ای در تحصیل لغت نامه عمومی کانت، دکتری‌اش را اخذ می‌کند.<ref>زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، ص۲۵.</ref>

در سال ۱۹۷۳ در دانشکده فلسفه دانشگاه کلن (رشته اسلام شناسی) پیرامون تغییر جریان فلسفه یونانی از طریق تفکرات اسلامی تحقیق می‌کند که بدین وسیله در ۱۹۷۴ عنوان پروفسور بدو داده می‌شود.<ref>زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، صص۲۵-۲۶.</ref>

فلاطوری در سال ۱۹۶۸ با حمایت پروفسور دکتر اروین گرف و دکتر ولفگانگ واگنر کتابخانه‌ای را برای تحقیق شیعه (در دانشگاه کلن) تأسیس نمود که در اروپا در نوع خود نمونه و از شهرتی بین المللی برخوردار است.<ref>زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، ص۲۵.</ref> وی برای بنیانگذاری این کتابخانه، در سفری تحقیقاتی به ایران، حدود ۴۰۰۰ جلد کتاب از شهرهای مشهد، اصفهان و تهران گردآورد و به آلمان منتقل کرد.<ref>زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، ص۱۴۱.</ref>

وی در نوزدهمین کنگره شرق شناسان آلمانی در فرایبورگ، برنامه‌ای را برای تحقیق شیعه ارائه نمود، که اساس آن بررسی تفکرات شرق (به صورتی که مورد قبول علمای مغرب زمین باشد) بود. پس از این سخنرانی، دانشگاه توبینگن از وی تقاضای «تهیه و تکمیل اطلس مذهبی» و دانشگاه بن، تقاضای «طرح اقلیتهای اسلامی» نمود.<ref>زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، ص۲۶.</ref>

فلاطوری در سال ۱۹۷۸ (۱۳۵۵ش.) «'''آکادمی علوم اسلامی'''» را در آلمان پاگذاری کرد. در این آکادمی پیشوایان و اندیشه‌وران مسیحی، یهودی و سایر ادیان جهانی را به گفتگو فراخواند. و در آوریل ۱۹۷۹ نخستین چاپ کتاب اسلام در دیالوگ که دربردارنده مجموعه مقاله‌های وی بود، نشر یافت که در دسامبر همان سال تجدید چاپ شد و چاپهای بعدی آن به پنج بار رسید. هدف وی گفتگویی دو جانبه در سطح دینی و علوم انسانی میان مغرب زمین مسیحی و مشرق زمین اسلامی بود تا از این طریق، پیش داوریها و سوء تفاهمهایی را که در هر دو محیط فرهنگی موجود است از میان بردارد و راه را برای درک متقابل هموار سازد.<ref>زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، صص۱۴۳-۱۴۴.</ref>

از کارهای فوق العاده فلاطوری در آکادمی علوم اسلامی، اجرای «'''پروژه اصلاح کتب درسی'''» در اروپا بود. این کار نخست در آلمان غربی آن روز، و سپس در کشورهای دیگر اروپایی، با همه اختلافها و اشکالها اجرا گردید.<ref>زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، ص۱۵۷.</ref> وی در مورد محتوای کتابهای درسی آلمان درباره [[اسلام]] می‌نویسد:

::آنچه در طول چندین ساله مدرسه، آموخته می‌شود رفته رفته و گام به گام در مجموع شکل و صورتی سخیف، منحرف و مغلوط و پر از جسارت به اسلام در ذهن دانش آموز خواهد ساخت. پایه وجودش ساخته‌ای خواهد بود از تحقیر اسلام و مسلمین و یا احیاناً از اعتقاد به عقب ماندگی، بربریت، قساوت، آشفتگی و ضد حقوق انسانی بودن مسلمانان.<ref>زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، ص۱۴۶.</ref>

::تاکنون - یعنی پس از یک سال و نیم کار دسته جمعی لااقل بیش از ۳۰ مسلمان و سایر متخصصان - ۵ جلد از ۸ مجلدی که محصول این کار تحقیقی است آماده شده، مابقی آن به یاری خدا تا سه ماه دیگر حاضر خواهد شد که پس از تأیید صاحب نظران اسلامی چاپ خواهد شد.<ref>زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، ص۱۴۷.</ref>

:برادران عزیز! خوشوقت از آنم که در این لحظه به یاری خداوند می‌توانم بشارت به ثمر رسیدن پروژه اصلاح کتب درسی مدارس آلمانِ غربی را در مورد آموزش و عرضه اسلام به دانش آموزان دبستانی و دبیرستانی و مدارس حرفه‌ای، به حضورتان عرض کنم...<ref>زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، صص۱۴۷-۱۴۸.</ref>

:پروژه اروپایی ما به شورای اروپا در استراسبورگ معرفی شده، بسیار مورد استقبال قرار گرفت... این جریانات پروژه ما را بدون تردید یک وضع رسمی اروپایی بخشیده. در این موقعیتی که ما در آستانه اتحاد ملل اروپا قرار گرفته ایم، این پروژه ما می‌تواند نقش اساسی داشته، به یاری خداوند به اسلام در اروپا وجهه نوینی ببخشد.<ref>زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، ص۱۴۸.</ref>

با اجرای این برنامه، فلاطوری توانست کتابهای ۱۷ کشور اروپایی را تا سال ۱۹۹۴ اصلاح کند.<ref>زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، صص۱۴۸-۱۴۹.</ref>

برنامه دیگری که فلاطوری از سال ۱۹۹۱ دلمشغول آن بود، تأسیس دانشکده معارف اسلامی در اروپا بود؛ مرکزی که عهده‌دار آموزش درست و دانشگاهی اسلام به مسلمانان اروپا و دیگر مناطق جهان شود. وی برای جلب پیشتیبانی معنوی و مشارکت مادی با اشخاص حقیقی و حقوقی چندی مذاکره و مکاتبه کرد، اما کمتر نتیجه گرفت. البته پیشنهادهایی از برخی کشورهای اسلامی به وی شده بود ولی بنا به دلایلی از پذیرش آنها سرباز زده است. سرانجام تصمیم بر آن شد که این دانشکده با همکاری جامع الازهر در هامبورگ تأسیس شود واساسنامه و آیین نامه لازم نیز نگارش و تصویب شد؛ ولی با درگذشت شیخ محمد غزالی این همکاری ناتمام ماند. پس از این، فلاطوری آکادمی را از کلن به هامبورگ منتقل کرد و دیگر مقدمات تأسیس دانشکده را فراهم می‌آورد که عمرش به پایان رسید.<ref>زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، ص۱۴۹.</ref>

* عقیده کلی من این است که خلط دین و فلسفه، نه به نفع فلسفه و نه به نفع دین بوده است. دین را از دین بودنش انداخته و فلسفه را از تحریک و پویایی اش. این کار بوده که در سنت ما انجام شده، منتها اینکه ما الان نمی‌توانیم از آن دست برداریم به دلیل عجین شدن عقاید ما، با این فلسفه است، و خدا نکند که ما بخواهیم روزی اسلام را با همین فلسفه خودمان به دنیای غرب عرضه کنیم.<ref>زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، ص۳۷.</ref> بهترین منبع و مرجع برای معرفی خدا، خود [[قرآن کریم]] است. من هرچه که پیش می‌روم بیشتر به معنویت قرآن می‌رسم. من اگر در اروپا تبلیغ اسلام می‌کنم -و بحمدالله مقبول افتاده است- در این امر یک ذره از اندیشه عقلی را در تبیین اسلام نمی‌آورم. خود قرآن بهترین بیان کننده اسلام است. دوری ما از قرآن اسفبار است.<ref>زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، ص۴۲.</ref>

* پایه‌های فلسفه [[صدرالمتألهین]] امروزه فروریخته است هرچند این [[فلسفه]] از حیث تبیین جهان بسیار جالب است. اما نباید چنین پنداشت که این، همان حقیقتی است که [[پیامبر اسلام(ص)]] در صدد بیان آن بوده است. البته من به هیچ وجه مخالف فلسفه نیستم و بلکه اکثر اشتغال من پرداختن به فلسفه است ولی این موجب نمی‌شود که آن را از دین تفکیک نکنم. تا وقتی که این دو را از هم تفکیک نکنیم، نمی‌توانیم در [[ایران]] فلسفه‌ای داشته باشیم که بتواند حیات امروزی ما را رهبری کند.<ref>زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، صص۴۰-۴۱.</ref> فلسفه تقلیدی نیست که کسی بیاید و بنشیند و فلسفه بیاورد. فلسفه همیشه‌اندیشه‌ای است که باید از واقعیات گرفته شود. الان واقعیات اجتماع فرق می‌کند. الان نمی‌توانیم فکری که می‌کنیم فقط منحصر به ایران و اسلام باشد؛ فکر ما باید جهانی باشد. باید وجود خودمان را در قالب جهانی پیدا کنیم. ما اکنون از این امر دوریم، یعنی اصلاً جهان بینی ما بیش از حدی که آزادی فردی داشته باشد، جنبه دینی پیدا کرده است.<ref>زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، ص۴۳.</ref>

# اسلام در کتب درسی جمهوری فدرال آلمان، ۷ جلد، (۱۹۸۶-۱۹۸۸م.) عناوین فرعی: تحلیل کتب تاریخی درباره اسلام، تحلیل کتب دینی و پروتستانی درباره اسلام، تحلیل کتب جغرافیایی درباره اسلام، تحلیل کتب مذهب کاتولیک درباره اسلام،تحلیل خط مشی آموزشی و نظام درسی استانهای آلمان در حوزه اسلام، فهرست و منابع و طرح کلی، ضمایم. (این کتاب به آلمانی و تحت نظارت پروفسور فلاطوری نگاشته شده است.)

# اسلام در کتب درسی اروپا، (۱۹۹۰م.) (کتاب، انگلیسی).<ref>زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، صص۲۰۱-۲۰۲.</ref>

# اسلام: فضای فرهنگی - تاریخ - دین (۱۹۹۰م.) (کتاب، آلمانی)<ref>زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، صص۲۰۲-۲۰۳.</ref>

# «تحقیق عقاید و علوم شیعی» در یادنامه علامه امینی، به اهتمام [[سیدجعفر شهیدی]] و [[محمدرضا حکیمی]]، تهران: کتاب اول، ۱۳۵۲ش.(مقاله، فارسی)<ref>زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، ص۲۰۷.</ref>

# درباره اقتصاد در اسلام (۱۹۸۰م.) (مقاله، آلمانی)<ref>زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، صص۲۰۸-۲۰۹.</ref>

# پاسخهای قرآن (۱۹۹۱م.) (مقاله، آلمانی)<ref>زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، ص۲۰۶.</ref>

# سنت پیامبر اسلام محمد(ص) به مثابه اساس فقه (حقوق اسلامی) (۱۹۸۳م.) (مقاله، آلمانی)<ref>زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، ص۲۱۱.</ref>

# قرآن برهان پیغمبری محمد(ص)، (۱۹۸۱م.) (مقاله، آلمانی)<ref>زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، ص۲۱۴.</ref>

# امکانات و حدود گفتگوی بین فرهنگها (۱۹۹۰م.) (کتاب، انگلیسی)<ref>زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، ص۲۰۳.</ref>

# اسلام در گفتگو (۳ جلد) (۱۹۸۵-۱۹۹۶م.) (کتاب (مجموعه مقالات)، آلمانی)<ref>زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، ص۲۰۲.</ref>

# اسلام و تفکر سکولار (۱۹۹۵م.) (مقاله، آلمانی)<ref>زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر عبدالجواد فلاطوری، ص۲۰۲.</ref>