آیه تطهیر: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
اصلاح نویسه‌های عربی
Mkhaghanif (بحث | مشارکتها) جز (←مصداق اهل بیت) |
Rezai.mosavi (بحث | مشارکتها) جز (اصلاح نویسه‌های عربی) |
||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
| آیات مرتبط= | | آیات مرتبط= | ||
}} | }} | ||
'''آیه تطهیر''' ([[سوره احزاب|احزاب]]: ۳۳) به [[اراده خداوند]] بر پاکی [[اهل بیت(ع)]] از | '''آیه تطهیر''' ([[سوره احزاب|احزاب]]: ۳۳) به [[اراده خداوند]] بر پاکی [[اهل بیت(ع)]] از پلیدی اشاره می‌کند. [[کلام امامیه|متکلمان]] و عالمان دینی [[شیعه|شیعی]] برای اثبات [[عصمت امامان|معصوم بودن امامان شیعه(ع)]] به این [[آیه]] استناد می‌کنند. | ||
مفسّران درباره مصادیق [[اهل بیت]] در این [[آیه]]، اختلاف نظر دارند. برخی مصداق آن را امام علی(ع)، حضرت زهرا(س) و حسنین(ع)، گروهی مصداق آن را [[همسران پیامبر(ص)]] و برخی نیز اشخاصی که [[زکات|زکات دادن]] به آنها [[حرام]] است را مصداق این آیه دانسته‌اند. | |||
==متن آیه== | ==متن آیه== | ||
آیه تطهیر به بخشی از آیه سی و سوم [[سوره احزاب]] اشاره دارد: | آیه تطهیر به بخشی از آیه سی و سوم [[سوره احزاب]] اشاره دارد: | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
==شأن نزول== | ==شأن نزول== | ||
در برخی [[احادیث]] آمده است این [[آیه]] در خانه [[ام سلمه]] همسر [[پیامبر(ص)]]، نازل شده و هنگام نزول آن علاوه بر پیامبر(ص) [[علی(ع)]]، [[حضرت فاطمه|فاطمه(س)]]، [[امام حسن|حسن(ع)]] و [[امام حسین|حسین(ع)]] هم حاضر بودند. در این هنگام پیامبر(ص) پارچه‌ای خیبری ([[حدیث کساء|کساء]]) را که بر آن نشسته بود، بر روی خود و علی(ع) و فاطمه(س) و حسنین(ع) کشید و دست‌ها را به سوی آسمان بالا برد و گفت: "خدایا! اهل بیت من این چهار نفرند. اینان را از هر پلیدی پاک گردان". [[ام سلمه]] از پیامبر(ص) پرسید آیا من نیز در شمار اهل بیت(ع) قرار دارم که پیامبر(ص) پاسخ داد تو از [[همسران پیامبر|همسران رسول خدایی]] و تو (بر راه) خیر هستی.<ref>نگاه کنید به: ترمذی، سنن الترمذی، ۱۴۰۳ق، ج۵، ، ص۶۹۹؛ صدوق، معانی الاخبار، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۴۰۳؛ طبری، جامع البیان، ۱۴۱۲ق، ج۵، ص۲۲؛ ابن ابی‌حاتم، تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۱۹ق، ج۹، ص۳۱۳۳.</ref> | در برخی [[احادیث]] آمده است این [[آیه]] در خانه [[ام سلمه]]، همسر [[پیامبر(ص)]]، نازل شده و هنگام نزول آن علاوه بر پیامبر(ص) [[علی(ع)]]، [[حضرت فاطمه|فاطمه(س)]]، [[امام حسن|حسن(ع)]] و [[امام حسین|حسین(ع)]] هم حاضر بودند. در این هنگام پیامبر(ص) پارچه‌ای خیبری ([[حدیث کساء|کساء]]) را که بر آن نشسته بود، بر روی خود و علی(ع) و فاطمه(س) و حسنین(ع) کشید و دست‌ها را به سوی آسمان بالا برد و گفت: "خدایا! اهل بیت من این چهار نفرند. اینان را از هر پلیدی پاک گردان". [[ام سلمه]] از پیامبر(ص) پرسید آیا من نیز در شمار اهل بیت(ع) قرار دارم که پیامبر(ص) پاسخ داد تو از [[همسران پیامبر|همسران رسول خدایی]] و تو (بر راه) خیر هستی.<ref>نگاه کنید به: ترمذی، سنن الترمذی، ۱۴۰۳ق، ج۵، ، ص۶۹۹؛ صدوق، معانی الاخبار، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۴۰۳؛ طبری، جامع البیان، ۱۴۱۲ق، ج۵، ص۲۲؛ ابن ابی‌حاتم، تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۱۹ق، ج۹، ص۳۱۳۳.</ref> | ||
==اراده تکوینی خداوند بر عصمت اهل بیت== | ==اراده تکوینی خداوند بر عصمت اهل بیت== | ||
مقام [[عصمت]] | مقام [[عصمت]] یک حالت تقوای الهی است که به امداد پروردگار در پیامبران و امامان، به خاطر مسئولیت سنگین رهبری به آنها عطا شده است<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش٬ ج۱۷، ص۳۰۴ </ref> که آنها را از هر باطلی، چه در عقاید و چه در اعمال حفظ می‌کند.<ref>طباطبائی٬ تفسیر المیزان٬ ۱۴۱۷ق٬ ج۱۶ ٬ ص۳۱۳</ref> | ||
این [[آیه]] به دلیل قسمت دوم آن به «آیه تطهیر» شهرت دارد<ref>راضی، سبیل النجاة فی تتمة المراجعات، بیروت، ص۷.</ref> و بر پاکی و [[عصمت امامان|عصمت اهل بیت]] دلالت می‌کند.<ref>طوسی، التبیان، دار | این [[آیه]] به دلیل قسمت دوم آن به «آیه تطهیر» شهرت دارد<ref>راضی، سبیل النجاة فی تتمة المراجعات، بیروت، ص۷.</ref> و بر پاکی و [[عصمت امامان|عصمت اهل بیت]] دلالت می‌کند.<ref>طوسی، التبیان، دار احیاءالتراث العربی، ج۸، ص۳۴۰.</ref> | ||
در | در توضیح این مطلب گفته می‌شود، در عبارت شریفه « یُرِیدُ اللهُ » مراد، اراده تکوینی است که مربوط به خواست خداوند در عالم تکوین یعنی خلقت است، نه [[اراده تشریعی]] که به افعال مخلوقات تعلق می‌گیرد و منشأ تکالیف دینی‌ای است که متوجه مکلّفین است. <ref>طباطبائی٬ تفسیر المیزان٬ ۱۴۱۷ق٬ ج۱۶ ٬ ص۳۱۲</ref> و چون خدا به همه این دستور را داده است تا پاک و باتقوا باشند، دیگر چنین خواستی از اهل‌بیت مزیتی برای آنها نخواهد بود؛ زیرا همه مکلفان مشمول این فرمانند. <ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش٬ ج۱۷، ص۳۰۴ </ref> | ||
از سوی دیگر یکی از اهل بیت خود پیامبر اکرم می‌باشد و با | از سوی دیگر یکی از اهل بیت خود پیامبر اکرم می‌باشد و با اینکه آن جناب معصوم است، دیگر معنا ندارد که خدا از او تقوی بخواهد. ازاین‌رو معنای آیه چنین خواهد بود که خدای سبحان پیوسته و دائم اراده دارد شما اهل‌بیت پیامبر را به موهبت عصمت اختصاص دهد به این طریق که اعتقاد باطل و اثر عمل زشت را از شما اهل بیت ببرد، و در جای آن عصمتی بیاورد که حتی اثری از آن اعتقاد باطل و عمل زشت در دل‌های تان باقی نگذارد.<ref>طباطبائی٬ تفسیر المیزان٬ ۱۴۱۷ق٬ ج۱۶ ٬ ص۳۱۲</ref> | ||
درباره اینکه چگونه آیه تطهیر بر طهارت و پاکی اهل بیت دلالت می‌کند گفته شده است: | درباره اینکه چگونه آیه تطهیر بر طهارت و پاکی اهل بیت دلالت می‌کند گفته شده است: | ||
*واژه "إِنَّما" به تصریح | *واژه "إِنَّما" به تصریح لغت شناسان، برای انحصار است؛ بنابراین نشان می‌دهد [[اراده الهی]] مخصوصاً به پاکی اهل بیت تعلق گرفته است. | ||
*عبارت «عنکم» بر واژه «الرجس» مقّدم شده ـ و بنابر قاعده دستور زبان عربی عرب تقدیم جار و مجرور بر مفعولٌ‌به، بر این انحصار و اختصاص تأکید می‌کند. | *عبارت «عنکم» بر واژه «الرجس» مقّدم شده ـ و بنابر قاعده دستور زبان عربی عرب تقدیم جار و مجرور بر مفعولٌ‌به، بر این انحصار و اختصاص تأکید می‌کند. | ||
*عبارت «یطهّرکُم» (شما را پاک گرداند) در پی «لِیذهِبَ عَنکُم‌الرّجسَ» نیز تأکیدی بر طهارت و پاکیزگی اهل‌بیت به دنبال دور ساختن پلیدی‌ها از آنها است. | *عبارت «یطهّرکُم» (شما را پاک گرداند) در پی «لِیذهِبَ عَنکُم‌الرّجسَ» نیز تأکیدی بر طهارت و پاکیزگی اهل‌بیت به دنبال دور ساختن پلیدی‌ها از آنها است. | ||
*واژه «تَطهِیرًا» نیز مفعول مطلق است و تأکیدی دیگر برای [[طهارت]] به شمار می‌رود. | *واژه «تَطهِیرًا» نیز مفعول مطلق است و تأکیدی دیگر برای [[طهارت]] به شمار می‌رود. | ||
*«الرِجسَ» (پلیدی) نیز به دلیل اینکه با «الف و لام جنس» آمده است، شامل هرگونه پلیدی فکری و عملی چون [[شرک]]، [[کفر|کُفر]]، [[نفاق]]، جهل و [[گناه]] می‌شود.<ref>راضی، سبیل النجاة فی تتمة المراجعات، بیروت، ص۷.</ref> و | *«الرِجسَ» (پلیدی) نیز به دلیل اینکه با «الف و لام جنس» آمده است، شامل هرگونه پلیدی فکری و عملی چون [[شرک]]، [[کفر|کُفر]]، [[نفاق]]، جهل و [[گناه]] می‌شود.<ref>راضی، سبیل النجاة فی تتمة المراجعات، بیروت، ص۷.</ref> و چنین ازاله و برطرف کردنی با عصمت الهی منطبق می‌شود که انسان را از هر باطلی، چه عقاید و چه اعمال حفظ می‌کند. <ref>طباطبائی٬ تفسیر المیزان٬ ۱۴۱۷ق٬ ج۱۶ ٬ ص۲۱۲</ref> | ||
در برخی روایات، پیامبر(ص) | در برخی روایات، پیامبر(ص) پس از تلاوت آیه تطهیر، گفته است: «فَأَنَا وَ أَهْلُ بَیْتِی مُطَهَّرُونَ مِنَ الذُّنُوبِ؛ من و اهل بیتم از گناهان پاک هستم».<ref>کوفی، تفسیر فرات الکوفی، ۱۴۱۰ق، ص۳۴۰؛ ابن مردویه اصفهانی، مناقب علی بن ابی‌طالب، دار الحدیث، ج۱، ص۳۰۵.</ref> | ||
==معنای رجس== | ==معنای رجس== | ||
درباره معنای «رجس» [[مفسران]] اختلاف نظر دارند و برای آن معانی مختلفی ذکر کرده‌اند، از جمله: [[گناه]]، [[فسق]]، [[شیطان]]، [[شرک]]، شک، [[بخل]]، [[طمع]]، [[هوای نفس]] و [[بدعت]].<ref>صدوق، معانی الاخبار، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۱۳۸.</ref> علامه | درباره معنای «رجس» [[مفسران]] اختلاف نظر دارند و برای آن معانی مختلفی ذکر کرده‌اند، از جمله: [[گناه]]، [[فسق]]، [[شیطان]]، [[شرک]]، شک، [[بخل]]، [[طمع]]، [[هوای نفس]] و [[بدعت]].<ref>صدوق، معانی الاخبار، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۱۳۸.</ref> علامه طباطبایی بر آن است که رجس- به کسره را، و سکون جیم- صفتی است از ماده رَجاسَت، یعنی پلیدی و قذارت. پلیدی و قذارت هیاتی است در نفس آدمی، که او را وادار به اجتناب و نفرت می‌نماید، مانند پلیدی رذائل. چنان که در آیه شریفه: {{متن قرآن|وَ أَمَّا الَّذِینَ فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ فَزادَتْهُمْ رِجْساً إِلَی رِجْسِهِمْ وَ ماتُوا وَ هُمْ کافِرُونَ|سوره=[[سوره انعام]]|آیه=۱۲۵}} آمده است. و نیز هیاتی است در ظاهر موجود پلید، که باز آدمی از آن نفرت می‌نماید مانند پلیدی خوک که فرمود: {{متن قرآن|أَوْ لَحْمَ خِنزِیرٍ فَإِنَّهُ رِجْسٌ |سوره=[[سوره انعام]]|آیه=۱۴۵}} <ref>طباطبائی٬ تفسیر المیزان٬ ۱۴۱۷ق٬ ج۱۶ ٬ ص۳۱۲.</ref> | ||
پس | پس این کلمه به هر معنا که باشد نسبت به انسان عبارت است از ادراکی نفسانی و اثری شعوری، که از علاقه و بستگی قلب به اعتقادی باطل، یا عملی زشت حاصل می‌شود، وقتی میگوییم (انسان پلید، یعنی انسانی که به خاطر دل بستگی به عقاید باطل، یا عمل باطل دلش دچار پلیدی شده است.<ref>طباطبائی٬ تفسیر المیزان٬ ۱۴۱۷ق٬ ج۱۶ ٬ ص۳۱۲.</ref> | ||
در برخی منابع شیعه و اهل سنت آمده که پیامبر(ص) در توضیح این آیه گفته‌اند: «من و اهل بیتم از گناه طاهریم.»<ref>بیهقی، دلائل النبوة، ۱۴۹۵ق، ج۱، ص۱۷۱؛ مقریزی، إمتاع الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۲۰۸.</ref> حضرت علی(ع) نیز در [[ماجرای فدک]] با استناد به این آیه منزه بودن از گناه [[حضرت زهرا(س)]] را اثبات می‌نماید.<ref>طبری، کامل بهائی، ۱۳۸۳ش، ص:۲۵۶.</ref> | در برخی منابع شیعه و اهل سنت آمده که پیامبر(ص) در توضیح این آیه گفته‌اند: «من و اهل بیتم از گناه طاهریم.»<ref>بیهقی، دلائل النبوة، ۱۴۹۵ق، ج۱، ص۱۷۱؛ مقریزی، إمتاع الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۲۰۸.</ref> حضرت علی(ع) نیز در [[ماجرای فدک]] با استناد به این آیه منزه بودن از گناه [[حضرت زهرا(س)]] را اثبات می‌نماید.<ref>طبری، کامل بهائی، ۱۳۸۳ش، ص:۲۵۶.</ref> | ||
| خط ۶۴: | خط ۶۴: | ||
مفسران شیعه از جمله [[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]] و [[علامه طباطبایی]] نیز معتقدند این آیه در شأن [[اصحاب کساء]] نازل شده و در میان [[شیعیان]] به حد [[تواتر]] رسیده است.<ref>ابن حکم، تفسیر الحبری، ۱۴۰۸ق، ص۲۹۷-۳۱۱؛ طبرسی، مجمع البیان، مؤسسه الاعلمی، ج۸، ص ۱۵۵-۱۵۷؛ طباطبائی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۱۶، ص۳۱۱.</ref> همچنین، از امامان شیعه احادیثی نقل شده است که اهل بیت(ع) علاوه بر [[پنج تن]]، دیگر امامان شیعه نیز هستند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۸۷؛ طبرسی، الاحتجاج، ۱۳۸۶ق، ج۲، ص۳۴.</ref> | مفسران شیعه از جمله [[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]] و [[علامه طباطبایی]] نیز معتقدند این آیه در شأن [[اصحاب کساء]] نازل شده و در میان [[شیعیان]] به حد [[تواتر]] رسیده است.<ref>ابن حکم، تفسیر الحبری، ۱۴۰۸ق، ص۲۹۷-۳۱۱؛ طبرسی، مجمع البیان، مؤسسه الاعلمی، ج۸، ص ۱۵۵-۱۵۷؛ طباطبائی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۱۶، ص۳۱۱.</ref> همچنین، از امامان شیعه احادیثی نقل شده است که اهل بیت(ع) علاوه بر [[پنج تن]]، دیگر امامان شیعه نیز هستند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۸۷؛ طبرسی، الاحتجاج، ۱۳۸۶ق، ج۲، ص۳۴.</ref> | ||
طبق چندین روایت از کتاب [[مسند احمد بن حنبل]]، پیامبر(ص)، مصداق آیه تطهیر را فاطمه(س)، علی(ع) و فرزندانش بیان کرده است.<ref>ابن حنبل، مسند، دار الصادر، ج۱، ص۳۳۱، ج۴، ص۱۰۷ و ج۶، ص۲۹۲.</ref> [[احمد بن حنبل]] همچنین در [[فضائل الصحابه]]، روایت می‌کند که پیامبر(ص) به مدت ۶ ماه هنگام خروج برای [[نماز صبح]]، به در خانه فاطمه(س) که می‌رسید صدا می‌کرد: | طبق چندین روایت از کتاب [[مسند احمد بن حنبل]]، پیامبر(ص)، مصداق آیه تطهیر را فاطمه(س)، علی(ع) و فرزندانش بیان کرده است.<ref>ابن حنبل، مسند، دار الصادر، ج۱، ص۳۳۱، ج۴، ص۱۰۷ و ج۶، ص۲۹۲.</ref> [[احمد بن حنبل]] همچنین در [[فضائل الصحابه]]، روایت می‌کند که پیامبر(ص) به مدت ۶ ماه هنگام خروج برای [[نماز صبح]]، به در خانه فاطمه(س) که می‌رسید صدا می‌کرد:ای اهل بیت! نماز! نماز! ای اهل بیت! «خدا فقط می‌خواهد آلودگی را از شما خاندان [پیامبر] بزداید و شما را پاک و پاکیزه گرداند».<ref>ابن حنبل، فضائل الصحابة، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۷۶۱.</ref> | ||
[[ابن کثیر]]، از علمای [[اهل سنت]] نیز، در [[تفسیر]] آیه تطهیر، روایتی از [[امام حسن (ع)]] نقل می‌کند که وی بر [[منبر]] گفته است: «ما آن اهل بیتی هستیم که خدا درباره‌شان این آیه را فرموده است». ابن کثیر همچنین از [[امام سجاد(ع)]] نیز نقل می‌کند که در پاسخ مردی از [[شام]] گفته است: «ما مصداق این اهل بیتیم».<ref>ابن کثیر دمشقی، تفسیر القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۶، ص۳۷۱.</ref> | [[ابن کثیر]]، از علمای [[اهل سنت]] نیز، در [[تفسیر]] آیه تطهیر، روایتی از [[امام حسن (ع)]] نقل می‌کند که وی بر [[منبر]] گفته است: «ما آن اهل بیتی هستیم که خدا درباره‌شان این آیه را فرموده است». ابن کثیر همچنین از [[امام سجاد(ع)]] نیز نقل می‌کند که در پاسخ مردی از [[شام]] گفته است: «ما مصداق این اهل بیتیم».<ref>ابن کثیر دمشقی، تفسیر القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۶، ص۳۷۱.</ref> | ||
'''نظر دوم:''' به باور برخی، مراد از اهل بیت، [[همسران پیامبر(ص)]] هستند؛ زیرا سیاق آیه در بیان احوال ایشان است. از عِکْرِمَه مولای ابن عباس و مقاتل بن سلیمان احادیثی با این مضمون نقل شده است؛<ref>ابن کثیر، تفسیر القرآن، ۱۳۷۵ق، ج ۳، ص۷۹۸؛ شوکانی، فتح القدیر، عالم الکتب، ج۴، ص۲۷۸.</ref> ولی مفسران شیعی معتقدند، طبق ظاهر آیه تطهیر، مراد از اهل بیت(ع)، علی(ع)، فاطمه(س) و [[حسنین(ع)]] هستند، زیرا اگر منظور همسران پیامبر باشد، باید به جای "عَنکُم"، "عَنکُنَّ" و به جای "یطَهِّرَکُم"، "یطَهِّرَکُنَّ" می‌آمد.<ref>قرطبی، الجامع لاحکام القرآن، ۱۳۶۴ش، ج۱۴، ص۱۸۳؛ حسینی طهرانی، مهرتابان، ۱۴۰۲ق، ص۲۹۰-۲۹۲.</ref> چرا که | '''نظر دوم:''' به باور برخی، مراد از اهل بیت، [[همسران پیامبر(ص)]] هستند؛ زیرا سیاق آیه در بیان احوال ایشان است. از عِکْرِمَه مولای ابن عباس و مقاتل بن سلیمان احادیثی با این مضمون نقل شده است؛<ref>ابن کثیر، تفسیر القرآن، ۱۳۷۵ق، ج ۳، ص۷۹۸؛ شوکانی، فتح القدیر، عالم الکتب، ج۴، ص۲۷۸.</ref> ولی مفسران شیعی معتقدند، طبق ظاهر آیه تطهیر، مراد از اهل بیت(ع)، علی(ع)، فاطمه(س) و [[حسنین(ع)]] هستند، زیرا اگر منظور همسران پیامبر باشد، باید به جای "عَنکُم"، "عَنکُنَّ" و به جای "یطَهِّرَکُم"، "یطَهِّرَکُنَّ" می‌آمد.<ref>قرطبی، الجامع لاحکام القرآن، ۱۳۶۴ش، ج۱۴، ص۱۸۳؛ حسینی طهرانی، مهرتابان، ۱۴۰۲ق، ص۲۹۰-۲۹۲.</ref> چرا که هیچ‌گاه صحیح نیست ضمیر مردان را به زنان ارجاع داد. <ref>طباطبائی٬ تفسیر المیزان٬ ۱۴۱۷ق٬ ج۱۶ ٬ ص۳۱۰</ref> | ||
مفسران شیعی همچنین در پاسخ به این پرسش که چگونه در این [[سوره]]، وسط بیان وظایف [[:رده: همسران پیامبر|زنان پیامبر(ص)]] مطلبی گفته شده که شامل زنان [[پیامبر(ص)]] نمی‌شود، گفته‌اند؛ این گونه سخن گفتن، در روش فصیحان عرب، شناخته شده است و در قرآن به آیات فراوان برمی‌خوریم که در کنار هم قرار دارند، ولی از موضوعات گوناگونی سخن می‌گویند و از [[روایات]] استفاده می‌شود که این بخش جداگانه نازل شده، ولی هنگام گردآوری [[قرآن]] در کنار هم قرار داده شده است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، مؤسسة الاعلمی، ج۸، ص۵۶۰؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۱۶، ص۳۱۱.</ref> | مفسران شیعی همچنین در پاسخ به این پرسش که چگونه در این [[سوره]]، وسط بیان وظایف [[:رده: همسران پیامبر|زنان پیامبر(ص)]] مطلبی گفته شده که شامل زنان [[پیامبر(ص)]] نمی‌شود، گفته‌اند؛ این گونه سخن گفتن، در روش فصیحان عرب، شناخته شده است و در قرآن به آیات فراوان برمی‌خوریم که در کنار هم قرار دارند، ولی از موضوعات گوناگونی سخن می‌گویند و از [[روایات]] استفاده می‌شود که این بخش جداگانه نازل شده، ولی هنگام گردآوری [[قرآن]] در کنار هم قرار داده شده است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، مؤسسة الاعلمی، ج۸، ص۵۶۰؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۱۶، ص۳۱۱.</ref> | ||
نیز باید خاطر نشان کرد | نیز باید خاطر نشان کرد هیچ یک از همسران پیامبر، ادعا نکرد که من در زمره اهل بیت علیهم السلام هستم واگر چنین بود (به ویژه در نزاع‌هایی که با دیگران پیدا می‌کردند) به آیه تطهیر تمسک می‌کردند. مورخین نیز چنین ادعایی را ثبت نکرده‌اند. بلکه آنان از لغزش‌های برخی از [[همسران پیامبر]] به خصوص بعد از رحلت آن حضرت پیامبر گزارش‌های متعددی ذکر کرده‌اند. | ||
'''نظر سوم:''' [[زید بن ارقم|زید بن اَرْقَم]]، [[صحابی پیامبر(ص)]]، با مردود دانستن شمول آیه نسبت به همسران پیامبر٬ معتقد است مراد از اهل بیت کسانی هستند که خداوند [[زکات]] دادن به آنان را [[حرام]] گردانیده است و آنان از نزدیکان پیامبر(ص)، از قبیل [[آل علی]] و [[آل عقیل]] و [[آل جعفر بن ابی طالب]] هستند و منظور از تطهیر، پاک گردانیدن از دریافت و مصرف [[صدقه]] و زکات، است.<ref>مسلم، صحیح مسلم، دار الفکر، ج۲، ص۱۸۷۴؛ ابن کثیر، تفسیر القرآن، ۱۳۷۵ق، ج۳، ص۸۰۲؛ شوکانی، فتح القدیر، عالم الکتب، ج۴، ص۲۷۸.</ref> | '''نظر سوم:''' [[زید بن ارقم|زید بن اَرْقَم]]، [[صحابی پیامبر(ص)]]، با مردود دانستن شمول آیه نسبت به همسران پیامبر٬ معتقد است مراد از اهل بیت کسانی هستند که خداوند [[زکات]] دادن به آنان را [[حرام]] گردانیده است و آنان از نزدیکان پیامبر(ص)، از قبیل [[آل علی]] و [[آل عقیل]] و [[آل جعفر بن ابی طالب]] هستند و منظور از تطهیر، پاک گردانیدن از دریافت و مصرف [[صدقه]] و زکات، است.<ref>مسلم، صحیح مسلم، دار الفکر، ج۲، ص۱۸۷۴؛ ابن کثیر، تفسیر القرآن، ۱۳۷۵ق، ج۳، ص۸۰۲؛ شوکانی، فتح القدیر، عالم الکتب، ج۴، ص۲۷۸.</ref> | ||
| خط ۹۴: | خط ۹۴: | ||
* ابن حنبل، احمد بن محمد، مسند احمد، بیروت، دار صادر، بی‌تا. | * ابن حنبل، احمد بن محمد، مسند احمد، بیروت، دار صادر، بی‌تا. | ||
* ابن حنبل، احمد بن محمد، فضائل الصحابة، تحقیق وصی الله بن محمدعباس، مکة، جامعة ام القری، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م. | * ابن حنبل، احمد بن محمد، فضائل الصحابة، تحقیق وصی الله بن محمدعباس، مکة، جامعة ام القری، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م. | ||
* ابن عطیه‌اندلسی، عبدالحق بن غالب، المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، تحقیق عبدالسلام | * ابن عطیه‌اندلسی، عبدالحق بن غالب، المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، تحقیق عبدالسلام عبدالشافی، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۲۲ق. | ||
* ابن کثیر الدمشقی، اسماعیل بن عمر، تفسیر القران العظیم، تحقیق یوسف عبدالرحمن المرعشلی، بیروت، دارالمعرفه، ۱۳۷۵ق. | * ابن کثیر الدمشقی، اسماعیل بن عمر، تفسیر القران العظیم، تحقیق یوسف عبدالرحمن المرعشلی، بیروت، دارالمعرفه، ۱۳۷۵ق. | ||
* ابن کثیر الدمشقی، اسماعیل بن عمر، تفسیر القرآن العظیم، تحقیق محمدحسین شمس الدین، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۱۹ق. | * ابن کثیر الدمشقی، اسماعیل بن عمر، تفسیر القرآن العظیم، تحقیق محمدحسین شمس الدین، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۱۹ق. | ||
* ابن مردویه اصفهانی، احمد بن موسی بن مردویه، مناقب علی بن ابی‌طالب، قم، دار الحدیث، بی‌تا. | * ابن مردویه اصفهانی، احمد بن موسی بن مردویه، مناقب علی بن ابی‌طالب، قم، دار الحدیث، بی‌تا. | ||
* بیهقی، احمد بن الحسین، دلائل النبوة و معرفة أحوال صاحب الشریعة، تحقیق عبد المعطی قلعجی، | * بیهقی، احمد بن الحسین، دلائل النبوة و معرفة أحوال صاحب الشریعة، تحقیق عبد المعطی قلعجی، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۴۰۵ق. | ||
* | * ترمذی، محمّد بن عیسی، سنن الترمذی، تحقیق و تصحیح عبدالوهاب عبداللطیف، بیروت، دارالفکر، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق. | ||
* حسینی طهرانی، محمد حسین، مهرتابان، تهران، باقر العلوم، ۱۴۰۲ق. | * حسینی طهرانی، محمد حسین، مهرتابان، تهران، باقر العلوم، ۱۴۰۲ق. | ||
* راضی، حسین، سبیل النجاة فی تتمة المراجعات، تحقیق حسین الراضی، بیروت، بی نا، بی تا. | * راضی، حسین، سبیل النجاة فی تتمة المراجعات، تحقیق حسین الراضی، بیروت، بی نا، بی تا. | ||
* شوشتری، قاضی نور الله، الصوارم المهرقة فی نقد الصواعق المحرقة، مصحح جلال الدین حسینی ارموی، تهران، نشر مشعر، ۱۳۸۵ش. | * شوشتری، قاضی نور الله، الصوارم المهرقة فی نقد الصواعق المحرقة، مصحح جلال الدین حسینی ارموی، تهران، نشر مشعر، ۱۳۸۵ش. | ||
* شوکانی، محمد بن علی، فتح القدیر الجامع بین فنی الروایه و الدرایه من علم التفسیر، بیروت، عالم الکتب، بی تا. | * شوکانی، محمد بن علی، فتح القدیر الجامع بین فنی الروایه و الدرایه من علم التفسیر، بیروت، عالم الکتب، بی تا. | ||
* صدوق، محمد | * صدوق، محمد بن علی، معانی الأخبار، تحقیق علی اکبر غفاری، قم، انتشارات اسلامی، ۱۴۰۳ق. | ||
* طباطبایی، سید محمد حسین، ترجمه تفسیر المیزان، مترجم محمد باقر | * طباطبایی، سید محمد حسین، ترجمه تفسیر المیزان، مترجم محمد باقر موسوی ه‍م‍دان‍ی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۷۴ش. | ||
* | * طباطبایی٬ سید محمد حسین٬ المیزان فی تفسیر القرآن٬ قم٬ دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم٬ ۱۴۱۷ق. | ||
* طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی اهل اللجاج، تحقیق محمدباقر موسوی خرسانی، نجف، دارالنعمان، ۱۳۸۶ق. | * طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی اهل اللجاج، تحقیق محمدباقر موسوی خرسانی، نجف، دارالنعمان، ۱۳۸۶ق. | ||
* طبرسی، فضل بن الحسن، مجمع البیان فی تفسیرالقرآن، تحقیق هاشم رسولی محلاتی، بیروت، موسسه الاعلمی، بی تا. | * طبرسی، فضل بن الحسن، مجمع البیان فی تفسیرالقرآن، تحقیق هاشم رسولی محلاتی، بیروت، موسسه الاعلمی، بی تا. | ||
* طبری، عمادالدین، کامل بهائی، مرتضوی، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۳ش. | * طبری، عمادالدین، کامل بهائی، مرتضوی، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۳ش. | ||
* طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار | * طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاءالتراث العربی، چاپ اول، بی‌تا. | ||
* قرطبی، محمد بن احمد، الجامع الاحکام القرآن، تهران، ناصر خسرو، ۱۳۶۴ش. | * قرطبی، محمد بن احمد، الجامع الاحکام القرآن، تهران، ناصر خسرو، ۱۳۶۴ش. | ||
* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق علی اکبر غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷ق. | * کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق علی اکبر غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷ق. | ||
* | * کوفی، فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات الکوفی، تحقیق و تصحیح محمد کاظم، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۰ق | ||
* مسلم بن الحجاج النیشابوری، صحیح مسلم، بیروت، دارالفکر، بی تا. | * مسلم بن الحجاج النیشابوری، صحیح مسلم، بیروت، دارالفکر، بی تا. | ||
* مقریزی،أحمد بن علی، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع، تحقیق محمد عبد الحمید النمیسی، | * مقریزی،أحمد بن علی، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع، تحقیق محمد عبد الحمید النمیسی، بیروت، دار الکتب العلمیة، ط الأولی، ۱۴۲۰. | ||
* مفید، محمد بن محمد، المسائل العُکبریة، تحقیق علی اکبر الهی خراسانی، قم، ال‍م‍ؤت‍م‍ر | * مفید، محمد بن محمد، المسائل العُکبریة، تحقیق علی اکبر الهی خراسانی، قم، ال‍م‍ؤت‍م‍ر ال‍ع‍ال‍م‍ی لال‍ف‍ی‍ه ال‍ش‍ی‍خ ال‍م‍ف‍ی‍د، ۱۴۱۳ق. | ||
* | * مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه٬ چ سی و دوم، ۱۳۷۴ش. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||