لا فتی الا علی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''لا فَتَى إِلَّا عَلِی''' به معنای جوانمردی جز علی نیست، از فضایل [[امام علی(ع)]] است که به دلیل فداکاری و شجاعتش در [[جنگ احد]] از سوی [[جبرئیل]] به آن توصیف شد. این حدیث در منابع [[شیعه]] و [[سنی]] نقل شده است. در کارهای هنری نیز منشأ پیدایش آثاری شده است.

در [[جنگ احد]]، هنگامی که از اطراف به پیامبر حمله می‌شد. حضرت علی(ع) به فرمان پیامبر(ص) به آنان حمله می‌کرد. [[جبرئیل]] نازل شد و روحیه جوانمردی امام علی(ع) را ستایش نمود. رسول خدا(ص) جبرئیل را تصدیق کرد و گفت: من از علی هستم و او از من است. سپس صدایی در آسمان پیچید که:  

::لا سَیفَ اِلاّ ذُوالفَقار، لا فَتى اِلاّ عَلى؛ شمشیری چون [[ذوالفقار]] و جوانمردی همچون علی نیست.<ref>طبری، تاریخ طبری،۱۳۶۲ش، ج ۳، ص ۱۰۲۷؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۱۰۷.</ref>  

این حدیث در [[الکافی (کتاب)|الکافی]] به نقل از [[امام صادق(ع)]] روایت شده و در آن آمده است پس از آن که امام علی(ع) نخستین فرد از کافران را كه از پای درآورد، [[جبرئیل]] گفت: اى محمّد! این است مساوات. پیامبر فرمود: او از من است و من از او. سپس جبرئیل عبارت «لا سَیفَ اِلاّ ذُوالفَقار، لا فَتى اِلاّ عَلى» خواند.<ref>کلینی، كافی،۱۴۰۷ق، ج۸، ص۱۱۰، ح۹۰.</ref>

[[حسان بن ثابت]] با اجازه پیامبر(ص) شعر (جبریل نادی معلنا) را در این باره سرود.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج‏۲، ص۱۰۵.</ref>

بر پایه حدیثی که از امام باقر(ع) روایت شده[[فرشته|فرشته‌ای]] به نام رضوان در [[جنگ بدر]] این جمله را گفته است.<ref>خوارزمی، المناقب، ۱۴۱۱ق، ص۱۶۷، ح۲۰۰.</ref> [[ابن جوزی]] از علمای اهل سنت گفته است که [[احمد بن حنبل]] این فضیلت را برای [[جنگ خیبر]] می‌دانسته است. <ref>ابن جوری، تذکرة الخواص، ۱۴۱۸ق، ص۲۶.</ref> [[علامه امینی]] با استناد به احادیث متعدد در این زمینه، معتقد است که این جریان چندین بار رخ داده و دانشمندان [[علم حدیث]] بر نقل آن [[اجماع]] دارند.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج‏۲، ص۱۰۴.</ref>

حضرت علی(ع) به فضیلت این حدیث درباره خود احتجاج کرده است: شما را به خدا قسم. آیا در میان [[مهاجران]] و [[انصار]] به غیر از من جبرئیل درباره کسی گفته است:«ای محمد! شمشیری مانند ذوالفقار و جوانمردی مانند علی نیست» آیا در میان مهاجرین و انصار جبرئیل در حق کسی چنین تعبیری آورده است؟<ref>علی بن الحسن، تاریخ مدینة دمشق، ۱۹۹۵م، ج۳۹، ص۲۰۱.</ref>

این جمله در آثار هنری به کار رفته است. در [[نوروز]] ۱۳۳۵ش بر روی سکه نقره‌ای ضرب شد. حسن روح الامین در [[اردیبهشت]] [[سال ۱۳۹۶ شمسی|۱۳۹۶ش]] تابلویی را با محتوای این حدیث طراحی کرد. <ref>[http://www.iribnews.ir/fa/news/1791101/ خبرگزاری صدا وسیما]</ref>

[[جرج جرداق]] می گوید: من در خانواده‌ای مسیحی بزرگ شده‌ام پدرم سنگ‌تراش بود. سنگی را به سردر خانه‌مان آویخته بود روی آن سنگ این جمله حک شده بود: «لافتی الا علی، لا سیف الا ذوالفقار» <ref>[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/4227/7021/85112/ پایگاه اطلاع رسانی حوزه]</ref>

شاعران فارسی‌زبان همچون [[سعدی]]،<ref>سعدی،کلیات سعدی، ۱۳۶۵ش،قصیده۱.</ref> [[خواجوی کرمانی]]،<ref>خواجوی کرمانی، دیوان اشعار،۱۳۶۹ش،ص۱۳۳.</ref> [[عطار نیشابوری]]،<ref>عطار نیشابوری، مصیبت‌نامه، ۱۳۷۶ش، ص ۳۴.</ref> [[شاه نعمت‌الله ولی]]<ref> شاه نعمت‌الله، دیوان شاه نعمت‌الله ولی،۱۳۷۰ش، ترجیع۱.</ref> و [[شهریار]]<ref>دیوان ناصرخسرو، قصیده ۴۲.</ref> در آثار خود با «لافتی الا علی» اشعار و ترکیب‌های گوناگونی ساخته‌اند.

|مهر او از آسمان لافتی الا علی |تیغ او از گوهر لاسیف الا ذوالفقار<ref>خواجوی کرمانی، دیوان اشعار،۱۳۶۹ش،ص۱۳۳.</ref>}}

*ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، دار صادر، بیروت، بی تا.

*خواجوی کرمانی، محمود، دیوان اشعار، تصحیح احمد سهیلی خوانساری، تهران، پاژنگ،۱۳۶۹ش.

*سعدی، مصلح‌الدین، کلیات سعدی، به اهتمام محمدعلی فروغی، تهران، امیرکبیر،۱۳۶۵ش.

*[http://sls110.ir/content-site/context/ArtMID/499/ArticleID/1631/ صرفی محمدرضا، گونه شناسی اوصاف حضرت علی علیه السلام در شعر فارسی - قسمت سوم]

*علی بن الحسن الشافعی، تاریخ مدینة دمشق وذکر فضل‌ها وتسمیة من حل‌ها من الأماثل ، تحقیق محب الدین أبی سعید عمر بن غرامة العمری،دار الفکر بیروت،۱۹۹۵م.

*کلینی، محمد بن یعقوب،الکافی،تهران دارالکتب الاسلامیه چهارم،۱۴۰۷ق.