ماوراء النهر: تفاوت میان نسخه‌ها

به باور برخی از محققان، عالمان ماوراء النهر نقش به سزایی در گسترش فرهنگ و تمدن اسلامی ایفا کردند.<ref>برای اطلاعات بیشتر: ناجی، فرهنگ و تمدن اسلامی در قلمرو سامانیان، ۱۳۸۶ش.</ref> از جمله آنان، محمد بن مسعود تمیمی معروف به [[عیاشی]] است که در اواخر [[قرن سوم]] می‌زیست. از میان آثار او کتاب [[تفسیر عیاشی (کتاب)|التفسیر]] باقی مانده است.<ref>ابن الندیم، الفهرست، بیروت، ص۲۷۴؛ النجاشی، رجال النجاشی، موسسه نشر اسلامی، ج۱، ص۳۵۰.</ref> از عالمان این دیار محمد بن عمر بن عبد العزیز معروف به [[کشی]] است وی یکی از [[رجال|رجال شناسان]] معروف و صاحب کتاب رجالی [[اختیار معرفة الرجال (کتاب)|معرفة الرجال در شرح حال اصحاب ائمه اطهار(ع)]] می‌باشد.<ref>دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۱۳۷۷ش، ذیل واژه کش.</ref>

عالمان و دانشمندان دیگری نیز از این دیار به جهان معرفی شده‌اند: [[ابونصر فارابی]]، [[ابوعلی سینا]]، [[ابوریحان بیرونی]]، [[فردوسی|فردوسی طوسی]]، [[رودکی|رودکی سمرقندی]]، ابوالفضل بلعمی، نظامی عروضی سمرقندی، سوزنی سمرقندی، کمال الدین عبدالرزاق سمرقندی، عمعق بخارایی، عوفی بخارایی، کسایی مروزی، عسجدی، [[مسعودی مروزی]]، [[جاراالله زمخشری]]، ابوشکور بلخی، دقیقی طوسی، مولوی بلخی، [[ناصرخسرو قبادیانی]]، رشیدالدین وطواط بلخی، کمال خجندی، ظهیری سمرقندی، سدید الدین عوفی بخارایی، نجم الدین کبری، [[عبدالرحمن جامی]] و... اشاره نمود.<ref>دانشنامه اسلامی، تمدن اسلامی در ماوراء النهر، تاریخ بازدید: اسفند۱۳۹۶ش.</ref>

پس از حمله [[مغول]] مرکز علم و فرهنگ [[خراسان]] و ماوراء النهر رو به ضعف نهاد؛ به طوری که برخی معتقدند،  شهرهای دیگری  چون [[شیراز]] پس از آن منطقه، پرچم‌دار علم و فرهنگ شدند.<ref>تورانی اعلی، مکتب شیراز و زیرساختهای فلسفی حکمت متعالیه، تاریخ فلسفه، شماره۴، بهار۱۳۹۱ش. </ref>